Σχεδόν έξι ώρες διήρκησε το θεματικό Δημοτικό Συμβούλιο για την Αμανή. Η μεγάλη συμμετοχή κόσμου και η αγωνία όλων να δοθούν λύσεις εδώ και τώρα συσκότισε τις τρεις βασικές εισηγήσεις. Για όποιον επιθυμεί να εντρυφήσει περισσότερο σ’ αυτές και να τις κρίνει με το ψύχραιμο μάτι μιας ήρεμης ανάγνωσης, δημοσιεύονται αυτούσιες από το www.politischios.gr ως συμβολή στον προβληματισμό που κατατίθεται για το μέλλον της Αμανής και εκκίνηση διεύρυνσης του πραγματικού διαλόγου για την περιοχή. Γιατί, δυστυχώς, ο πραγματικός διάλογος, διαδικτυακά τουλάχιστον, δεν ξεκίνησε.
"Εκλέγομαι και υπηρετώ την Αυτοδιοίκηση συνεχώς από το 1986 και γνώρισα όλα τα στάδια και τις μεταβολές της. Από την κοινότητα του Αγίου Γάλακτος και τον εννοποιημένο από τον «Καποδίστρια» Δήμο Αμανής ως τον ευρύτερο σήμερα από τον «Καλλικράτη» Δήμο Χίου. Οι μεταβολές αυτές γίνονταν πάντα στη λογική εφαρμογής μιας πιο διευρυμένης πολιτικής, δημιούργησαν, η αλήθεια, κάποιες προοπτικές που δεν υπήρχαν στις μικρές κοινότητες, αλλά περνούσαν, ειδικά στις πρώτες φάσεις τους από το τεράστιο εμπόδιο της απόστασης που χώριζε τη λήψη των αποφάσεων από το πεδίο εφαρμογής τους.
Από την εμπειρία των πρώτων χρόνων του «Καποδίστρια» αντιλαμβάνομαι ότι οι πόνοι της γέννας για τον «Καλλικρατικό» Δήμο Χίου δεν είναι εύκολο να περάσουν απ’ τη μια χρονιά στην άλλη. Στην περίπτωση της Δημοτικής Ενότητας Αμανής όμως μας φαίνονται κυριολεκτικά αφόρητοι για τρεις λόγους παραπάνω.
Επιτρέψτε μου όμως μια σύγκριση για να αντιληφθείτε όλοι τη δυσκολία διοίκησης ενός χώρου όπως η Αμανή. Σέβομαι απόλυτα τον καθημερινό κόπο των συναδέλφων μου στα Καρδάμυλα, στα Καμπόχωρα ή στην Ιωνία. Θυμίζω όμως σε όσους επιχειρούν τη σύγκριση με μόνο το πληθυσμιακό κριτήριο ότι υπάρχει και η άλλη όψη των αριθμών. Για τους 600 μόνιμους κατοίκους του χειμώνα, τους 1.000 την περίοδο του μαζέματος της ελιάς και τους 3.000 του καλοκαιριού είναι απαραίτητο να βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα πολλαπλάσια δίκτυα υποδομής από όσα σε Δημοτικές Ενότητες της υπόλοιπης Χίου με επίσης πολλαπλάσιους πληθυσμούς.
Πως μπορείς να στερήσεις το νερό ή το δημοτικό φωτισμό απ’ τα Φυτά των 3 μόνιμων κατοίκων ή το Μελανιός του αντίστοιχου πληθυσμού; Ποιος μπορεί να βάλει στο ζύγι του κόστους και της ωφέλειας τον καθαρισμό του αγροτικού δικτύου των Αφροδισίων, έστω κι αν οφελεί λιγότερους από 10 κατοίκους, όταν απ’ το λάδι έρχεται η προσδοκία συμπλήρωσης της πενιχρής σύνταξης του ΟΓΑ;
Δεχόμαστε επομένως ότι τα δρομολόγια της καθαριότητας, το ξεχορτάριασμα για να περάσει ο Επιτάφειος του χωριού το Πάσχα, ο καθαρισμός των δεξαμενών ύδρευσης, η συντήρηση των δικτύων αποχέτευσης πρέπει να αντιστοιχούν σε 19 διαφορετικούς οικισμούς, ανεξάρτητα από το αν σ’ αυτούς κατοικεί ένας ή 1.000 κάτοικοι.
Αυτή η δύσκολη και διαφορετική αριθμητική ισχύει στην Αμανή και μόνο αν την αποδεχτούμε ως βάση μπορεί να διεξαχθεί η σημερινή συζήτηση.
Είμαστε υποχρεωμένοι και δεσμευμένοι απέναντι στην ιστορική ευθύνη και τον τόπο να δίνουμε το ίδιο βάρος στο αίτημα αποκατάστασης της βλάβης στο δίκτυο ύδρευσης των Λεπτοπόδων με το δίκτυο ύδρευσης της πλατείας Βουνακίου.
Όπως μπορείτε να αντιληφθείτε τα αιτήματα του κόσμου της περιοχής που ζούμε καθημερινά νοιώθουμε να μας πνίγουν. Και είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν μόνο με πολύ δουλειά και απασχόληση 24ωρης βάσης.
Όσο η Αμανή είχε το δικό της Δήμο η δουλειά αυτή μοιράζονταν στο δήμαρχο, το υπόλοιπο αιρετό προσωπικό και τους υπαλλήλους της. Λιγοστούς αλλά αφοσιωμένους στο χώρο της.
Σήμερα η φροντίδα των 14 αιρετών περιορίστηκε σε 2 και από την ομάδα των περίπου 15 δημοτικών υπαλλήλων απέμειναν δυο για την καθαριότητα, δυο στο ΚΕΠ και μόλις ένας διοικητικός κι αυτός στη δύση της υπαλληλικής θητείας του. Πως είναι δυνατόν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του χώρου;
Για κάθε μικρό ή μεγάλο θέμα της περιοχής είμαστε υποχρεωμένοι να περνάμε από ένα κανάλι συναδέλφων αιρετών ή υπηρεσιακών παραγόντων που, λυπάμαι που το λέω αλλά είναι η πραγματικότητα, δεν έχουν γνώση των συνθηκών επιβίωσης στην περιοχή. Πάντα με φωτεινές εξαιρέσεις, υπηρεσιών και προσώπων. Προσώπων εκλεγμένων και προσώπων επικεφαλής υπηρεσιών και υπαλλήλων που τους ευχαριστώ.
Όσο χρόνο υπήρχε ο «Καποδίστριας», ο Δήμος Αμανής, ακόμα και με μικρό προϋπολογισμό, φρόντιζε με πολύ δουλεία να δίνει άμεσες λύσεις στην καθημερινότητα, και σε ότι άλλο έφταναν τα λεφτά ή το μυαλό μας. Και έγιναν πολλά. Δεν ήμαστε ο τέλειος Δήμος, αλλά είμαστε ένας καλός, νοικοκυρεμένος Δήμος, γι αυτό και παραδώσαμε πλεόνασμα και όχι έλλειμμα. Δεν απασχόλησαν ποτέ το Δημοτικό Συμβούλιο «σκελετοί» από την Αμανή δυο χρόνια τώρα κι αυτό κάτι λέει.
Σήμερα, στην εποχή του «Καλλικράτη», τα πράγματα δυσκόλεψαν. Η γραφειοκρατία μας πνίγει. Η μείωση των διαθέσιμων πόρων μας αποτελειώνει.
Διεκδικούμε την επίσκεψη σας, τη γνώση σας για τα προβλήματα της περιοχής, την κατανόηση σας ,τη βοήθεια σας, από το πόστο του ο καθένας, χωρίς χρονοτριβή και παρακάλια. Το διεκδικούμε, το απαιτούμε, το αξίζουμε.
Ας δούμε τα πιο απλά. Η απόφαση να είναι ενιαίες οι εργολαβίες για όλο το νομό εξοντώνει τους λιγοστούς μικροεργολάβους της περιοχής, οι οποίοι έχουν χάσει κάθε δυνατότητα συμμετοχής σ’ αυτές. Κυρίως, όμως, αφήνει άλυτα τα προβλήματα καθημερινότητας. Τη βλάβη στην ύδρευση των Νενητουρίων με ποια ταχύτητα μπορεί να αποκαταστήσει εργολαβία ιδιωτικού συνεργείου με έδρα τη Χίο ή τη νότια Χίο; Πόσο αποδοτική είναι η εργασία του, αν απαιτηθεί να επεκταθεί πέραν της μιας μέρας και απαιτείται η θυσία τριών ωρών μόνο για τη μεταφορά;
Το ζούμε με τα δημοτικά ή περιφερειακά συνεργεία. Ξεκινούν στις 08.00 από τη Χώρα, φτάνουν στο χώρο δουλειάς στις 10.00 και σταματούν στις 13.00 για να είναι στη βάση τους στις 15.00. Τι απαιτήσεις παραγωγικότητας να έχεις αυτό το τετράωρο; Πώς να πείσεις τον αιρετό ή υπηρεσιακό προϊστάμενο ότι δεν έχει γίνει η δουλειά, που, υπό άλλες συνθήκες, όφειλε να είχε ολοκληρωθεί στην ώρα της;
Υπάρχει λύση για αυτά; Δεν είμαι μόνος αρμόδιος να απαντήσει. Τεχνικές Υπηρεσίες και ΔΕΥΑΧ πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα εγκατάστασης ενός μικρού και ευέλικτου μόνιμου συνεργείου για την περιοχή, με σχεδιασμό που θα γίνεται από κοινού με το χωρικό αντιδήμαρχο και τις υπηρεσίες και θα ελέγχεται η τήρηση του και από τους δυο. Όσο αντιοικονομικό κι αν ακούγεται, να είστε βέβαιοι ότι ως λύση είναι πιο συμφέρουσα και αποτελεσματική.
Σε όλα αυτά προστίθεται καθημερινά και η διάθεση αρπαγής κάθετι που ανήκε ως υποδομή ή παροχή στην περιοχή μας. Η προνοσοκομειακή μονάδα, το ασθενοφόρο της Αμανής, αγοράστηκε με πόρους από την περιοχή και φτύσαμε αίμα για να πείσουμε για την αναγκαιότητα να παραμείνει. Τα Ιδρύματα της περιοχής στηρίζουν με δωρεές το σχολικό συγκρότημα Βολισσού, η αποδοχή των χρημάτων υποχρεωτικά γίνεται από τη Δημοτική Επιτροπή Παιδείας και στο τέλος διοχετεύονται παντού εκτός από το σχολείο της Βολισσού. Με τέτοιες νοοτροπίες, ότι ο πλέον αδύναμος οφείλει να στηρίζει τον ισχυρό, ποιος θα βρεθεί να συνεχίσει να εισφέρει εθελοντικά ή με δωρεές για την Αμανή;
Προσθέστε, τέλος, και την άτακτη μαζική φυγή κάθε ίχνους κρατικής υποδομής. Το Πρωτοδικείο έκλεισε, το ΑΤΜ το ξήλωσαν, τα ΕΛΤΑ και η Αστυνομία ψυθιρίζεται ότι ετοιμάζονται να κλείσουν. Λόγω της κρίσης και της έλλειψης απασχόλησης κάθε είδους στην περιοχής μας, οι μετανάστες φεύγουν. Το σχολείο είναι στα όρια του. Η εγκληματικότητα, με τη μορφή κυρίως μικροδιαρρήξεων και κλοπών αυξάνεται. Ο γηρασμενός πληθυσμός αγωνιά, φοβάται, δεν πρέπει να τον απογοητεύσουμε. Αντίθετα οφείλουμε να εμπνεύσουμε αυτόν που θα τον αντικαταστήσει.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Ίσως η επιλογή τοποθέτησης χωρικών αντιδημάρχων στα όρια των πρώην δήμων χαρακτηρίζεται από κάποιους υπερβολική. Πιστέψτε το, αν δεν υπήρχε χωρική αντιδημαρχεία Αμανής, σήμερα η περιοχή θα είχε κατεβάσει ρολά, στην κυριολεξία.
Ο κάθε αντιδήμαρχος όμως δεν έχει τη χάρη της Αγίας Μαρκέλλας για να κάνει θαύματα. Το Δημοτικό Συμβούλιο απόψε επιβάλλεται να κινηθεί σε τρεις κατευθύνσεις ως προς τις αποφάσεις για την ορθή διοίκηση της περιοχής.
1. Να δώσει εντολή στην Τεχνική Υπηρεσία και τη ΔΕΥΑΧ να εξετάσουν τη δυνατότητα σύστασης μικρών συνεργείων με μόνιμη παρουσία στην Αμανή, καθώς και μηχανικού υπεύθυνου αποκλειστικά για τις μελέτες των έργων της. Στην ουσία Γραφείου Αμανής εντός της Τεχνικής Υπηρεσίας, με τον ορισμένο μηχανικό συντονιστή των υπόλοιπων πτυχίων των συναδέλφων του. Στο συνεργείο της Τεχνικής Υπηρεσίας να περιληφθεί και υπάλληλος από την Περιφερειακή Διοίκηση, όσο στην ευθύνη της παραμένει η συντήρηση του εθνικού οδικού δικτύου. Ο μηχανικός εξοπλισμός που υπήρχε στη διάθεση του πρώην Δήμου Αμανής είναι αρκετός για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του.
2. Να εξαιρεί την Αμανή από τις ενιαίες για όλη τη Χίο εργολαβίες και να πείσει την Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι θα πρέπει να γίνονται χωριστές για όλη την Αμανή.
3. Να υπάρχει πρόβλεψη σε κάθε δημοτικό φορέα στην ψήφιση του επιχειρησιακού του προγράμματος να αναφέρει ξεκάθαρα τι αντιστοιχεί για την Αμανή.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Κάποιοι σήμερα θα παρερμηνεύσουν όσα λέω, πιστεύοντας ίσως ότι ο Χρίτης έγινε νοσταλγός της εποχής που ήταν δήμαρχος. Αν η αντιδημαρχεία Αμανής δεν εξοπλιστεί, με τη σύμφωνη γνώμη σας, με αρμοδιότητες και κυρίως εργαλεία δημάρχου, η διοίκηση της περιοχής θα συνεχίζει να είναι αναποτελεσματική, όσες φιλότιμες προσπάθειες κι αν καταβάλλει ο δήμαρχος, ο αντιδήμαρχος και οι συνεργάτες του, που πιστέψτε το ήδη το κάνουν. Το γεωγραφικό και ψυχολογικό φράγμα του Αίπους και η συνολική ιδιομορφία της περιοχής δεν επιτρέπει να διοικηθούν τα Κουρούνια από την πλατεία Βουνακίου, με όση ευκολία διοικούνται από εκεί τα Μεστά.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Κόντρα στην απαισιοδοξία όλων για το εγχείρημα του «Καλλικράτη», προσωπικά επιμένω ότι σε βάθος χρόνου θα λειτουργήσει θετικά και για την Αμανή. Δυο χρόνια τώρα είδαμε στην πράξη τις δυσλειτουργίες του. Τις ξέρουμε, μπορούμε να τις πολεμήσουμε. Είναι δύσκολο να προκαλέσει η Αμανή τον ανασχεδιασμό των υπηρεσιών μας. Αν όμως δεν τον τολμήσουμε όσοι στηρίζουμε την ενοποιημένη φιλοσοφία του «Καλλικράτη», φοβάμαι ότι το αίτημα διάσπασης του Δήμου Χίου σε περισσότερους, θα ενσωματωθεί σε εκείνο άλλων μεγάλων νησιωτικών δήμων από απαίτηση των ίδιων των δημοτών.
Κλείνοντας την εισήγηση μου οφείλω να ευχαριστήσω τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου για την επιλογή η Αμανή να αποτελέσει το αντικείμενο της πρώτης θεματικής συνεδρίασης. Τον τιμά προσωπικά, καθώς και το δήμαρχο για τη σύμφωνη γνώμη κι όλους εσάς για την αποψινή σας παρουσία.
Η προσπάθεια για την ανασύνταξη της Αμανής έχει ελπίδες να αποδώσει μόνο αν δράσουμε συνολικά και συλλογικά. Οποιαδήποτε μεμονωμένη ενέργεια για την περιοχή θα χαθεί στον κυκεώνα των ελλείψεων και των προβλημάτων. Για αυτό δεν πρέπει να φύγουμε από εδώ, χωρίς να έχει καθοριστεί συγκεκριμένη διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου των σημερινών μας αποφάσεων. Τόσο για αυτή, όσο και για τις προοπτικές της περιοχής θα αναφερθούν αναλυτικά οι επόμενοι εισηγητές.
Για να φθάσουμε σήμερα εδώ έχουν προηγηθεί πολύωρες συναντήσεις των παρέδρων της περιοχής, διαβούλευση με φορείς και επαγγελματίες. Τα αποτελέσματα τους θα μεταφέρουν στη συνέχεια οι επόμενοι εισηγητές, τους οποίους επίσης ευχαριστώ για τη συμπαράσταση. Ένα δείγμα κι αυτό ότι η Αμανή διαθέτει και σήμερα πρόσωπα που την πιστεύουν και παλεύουν για την επιβίωση της.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σχεδόν τρεις δεκαετίες ταγμένος στην Αυτοδιοίκηση της περιοχής έχω κι εγώ προσωπικά τις ευθύνες για τις αστοχίες και τις παραλείψεις. Τις αναλαμβάνω. Επέμεινα όμως για αυτή τη συνεδρίαση γιατί τριάντα χρόνια τώρα δεν έσβησε ποτέ μέσα μου η πίστη ότι η Αμανή μπορεί να κερδίσει τη μάχη με το χρόνο.
Σ’ αυτή τη μάχη δεν φυγομάχησα ποτέ, δεν το κάνω ούτε τώρα, στις πιο δύσκολες συνθήκες. Ζητώ από όλους σας το σύνθημα της πρόσκλησης «δίνουμε τα χέρια για την Αμανή» να το σεβαστούμε όλοι, αντρίκεια, βορειοχωρούσικα, ξεκινώντας από απόψε.
Σας ευχαριστώ".
"Τα δυο βασικά θεσμικά αιτήματα της Αμανής κατατέθηκαν από την προηγούμενη εισήγηση.
Η παρούσα θα αναπτύξει αναλυτικά προτάσεις για την ανάπτυξη της περιοχής, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή το θέσφατο, ως ερέθισμα ανάπτυξης προβληματισμού της συνεδρίασης, βασισμένες όμως στις δυο βασικές αρχές που διέπουν ένα μακρόπνοο σχεδιασμό για την περιοχή.
Το ερώτημα με τι μπορεί να ασχοληθεί κανείς στην Αμανή δεν μπορεί να απαντηθεί χωρίς υπερβολικές δόσεις ρεαλισμού και καινοτομίας. Στην κατηγορία των τριών κλασσικών κατηγοριών του παραγωγικού τομέα οι απαντήσεις είναι οι ακόλουθες:
* Μπορεί να στηριχτεί η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα;
Η κλασσική μορφή γεωργίας δεν έχει πιθανότητες αντοχής στον ανταγωνισμό. Με εξαίρεση τον κάμπο της Βολισσού, η γεωμορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει την καλλιέργεια μεγάλων εκτάσεων παραδοσιακής μορφής εκμετάλλευσης, ελλείψει και ενιαίων μεγάλων ιδιοκτησιών. Για αυτό άλλωστε ιστορικά οι περιοχές συντηρήθηκαν από την καλλιέργεια ελιάς, αμυγδάλου και σύκου. Η άνθηση τελευταία στην εμπορία αρρωματικών φυτών ανοίγει μια επιπλέον προοπτική.
Όμως, οποιαδήποτε επαγγελματική ενασχόληση με τη γεωργία οφείλει να λαμβάνει υπόψη το περιορισμένο δίκτυο αγροτικής οδοποιίας, το ανύπαρκτο δίκτυο άρδρευσης, την απροθυμία των κατοίκων να αντιληφθούν τα οφέλη μιας εσωτερικής αναδιανομής των γαιών μέσα από έναν άτυπο αναδασμό, έστω χρήσεις ανενεργούς γης, και προπαντός τον κέρβερο και βραχνά της δασικής νομοθεσίας και του τρόπου εφαρμογής της.
Ποιος θα ξεκαθαρίσει, χωρίς ύπαρξη κτηματολογίου και τίτλων ιδιοκτησίας, σε ποιόν ανήκουν οι εκτάσεις, ιδιόκτητες ή δημοτικές και εκκλησιαστικές, όπως γνωρίζουν οι πάντες, με το Δασαρχείο να τις βαφτίζει δασικές, επειδή σε ένα απεριποίητο για χρόνια χωράφι φύτρωσαν σπάρτοι ή βελανιδιές; Τρεις στους τέσσερις πολίτες, σύμφωνα με το γενικό γραμματέα Δασών, κ. Θεοδωρίδη, κερδίζουν τη δικαστική διαμάχη τους και δεν ιδρώνει το αυτί κανενός να εκσυγχρονίσει τη δασική νομοθεσία.
Αντίθετα, οι βουνοπλαγιές της Αμανής και του Πελινναίου μπορούν να θρέψουν κτηνοτροφικές μονάδες, αν αυτές πάψουν να προκαλούν τις ενστάσεις για τη σημερινή ανεξέλεγκτη και ασύδοτη μορφή τους.
Συνυφασμένη απόλυτα με τις πολιτικές για τον πρωτογενή τομέα είναι η πολιτική για το περιβάλλον. Αν η Αμανή διαθέτει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, είναι το ανόθευτο από την ανθρώπινη παρέμβαση περιβάλλον της, παρά τις κατ’ επανάληψη πυρκαγιές που το έχουν πλήξει. Ο φυσικός πλούτος της περιοχής είναι η μεγάλη της δύναμη κι αυτός μπορεί να διασωθεί μόνο με την αρμονική συνύπαρξη μέσα σ’ αυτόν του ανθρώπου.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. να μην απαιτείται άδεια Δασαρχείου για επεμβάσεις σε μικρές ιδιωτικές ιδιοκτησίες που δεν υπερβαίνουν τα 4 στρέμματα.
β. εναλλακτικά να δοθεί η δυνατότητα από το κράτος σε πιστοποιημένους δασολόγους να εκδίδουν άδειες εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ώστε να μην καθυστερούν οι αιτήσεις.
γ. η Δημοτική Αναπτυξιακή Ακινήτων να κινηθεί κατά προτεραιότητα στην καταγραφή των δημοτικών αγροτικών εκτάσεων και στη συνέχεια τη δημοπράτηση τους για την πρόκληση ενδιαφέροντος….
δ. η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας να υποδείξει, έπειτα από μελέτη, ποιες καλλιέργειες ευδοκιμούν ανά περιοχή και έχουν σοβαρές πιθανότητες απόδοσης.
ε. η ίδια Διεύθυνση να καταθέσει αίτημα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να οριστεί στην Αμανή «ειδική ζώνη καλλιέργειας και ανάπτυξης γεωργικών δραστηριοτήτων», όπως ξεκίνησε ήδη σε άλλες περιοχές της χώρας, με έμφαση στην ανάπτυξη κτηνοτροφικών πάρκων.
στ. επαναφορά του αιτήματος για δημιουργία Πυροσβεστικού Κλιμακίου στην Αμανή, επικαιροποιημένο μετά την καταστροφική φωτιά της νότιας Χίου.
ζ. υποβολή πρότασης στο Διασυνοριακό Πρόγραμμα Interreg Ελλάδα – Κύπρος για την πυροπροστασία της βόρειας Χίου.
η. υποβολή πρότασης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα life + για δράσεις που αφορούν στην προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Οι αρχές μπορούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους μέχρι τις 25 Ιουνίου.
θ. δέσμευση επαναπροκήρυξης εκ μέρους της Διαχειριστικής Αρχής του μέτρου για την κατάθεση προτάσεων για περιοχές Natura, που έκλεισε πριν ένα χρόνο χωρίς την παραμικρή απορροφητικότητα.
ι. δέσμευση του Δημοτικού Συμβουλίου ότι το σύνολο των δημοτικών εσόδων από την υφιστάμενη ή μελλοντική παραγωγή ΑΠΕ θα κατευθύνονται σε έργα ανάδειξης του φυσικού περιβάλλοντος της Αμανής.
* Μπορεί να στηριχθεί η απασχόληση στο δευτερογενή τομέα;
Ελάχιστα. Το οδικό και θαλάσσιο μεταφορικό κόστος είναι στοιχεία πολύ δύσκολα προσπελάσιμα.
* Μπορεί να στηριχθεί η απασχόληση στον τριτογενή τομέα;
Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι η παρέμβαση θα είναι συνολική και αποδεκτή από τους επαγγελματίες – κατοίκους. Σήμερα η υφιστάμενη επιχειρηματικότητα είναι πολύ περιορισμένη σχεδόν αποκλειστικά στη Βολισσό, με τις επιχειρήσεις «στο κόκκινο» από την εξίσου περιορισμένη εποχικότητα και τον ελάχιστο μόνιμο πληθυσμό.
Η ανάπτυξη του τομέα παροχής υπηρεσιών, με έμφαση στον αγροτουρισμό, έχει ως βάση την αποδοχή και συμβίωση με τα χαρακτηριστικά και τις δυσκολίες της περιοχής, μεταξύ των οποίων και το οδικό δίκτυο, αλλά και την ανάδειξη του αυθεντικού μοντέλου ζωής στην Αμανή, με σήμα την αγνότητα προϊόντων και αισθημάτων και τη μακροζωϊα.
Καθοριστικό σημείο, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής να αναγνωρίσουν και οι αρμόδιες για την αδειοδότηση υπηρεσίες και να πάψουν να απαιτούν για την άδειες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος ή τα παραδοσιακά καταλύματα όσες προϋποθέσεις τίθενται στην πλατεία Ομονοίας. Για να γίνει κατανοητό, για την έκδοση ενός παραδοσιακού καφενείου στην Πιραμά, σε κτίσμα που δύσκολα υπερβαίνει τα 30 τετ., απαιτείται αποθηκευτικός χώρος, ειδική αίθουσα για τους εργαζόμενους, ως και τουαλέτα ΑμεΑ. Με όλο το σεβασμό για τις απαιτήσεις του νόμου, κάποιος πρέπει να εξηγήσει που θα χωρέσουν τα τραπεζοκαθίσματα του καφενείου. Εκτός κι αν επιλογή είναι να χτίζονται νέες κατασκευές στα χωριά, αφήνοντας τις ήδη υπάρχουσες να καταρρεύσουν.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. Να επιχειρηθεί νομοθετική παρέμβαση για τις προϋποθέσεις αδειοδότησης αγροτουριστικών επιχειρήσεων με απλοποίηση των διαδικασιών. Ως τότε Δήμος και Περιφέρεια για επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Αμανή να δώσουν εντολή στις Υπηρεσίες τους να εξαντλούν την ελαστικότητα του νόμου στην αδειοδότηση τους.
β. Η κινητικότητα που αναπτύσσεται από το Δήμο για την αξιοποίηση του «κεφαλαίου Όμηρος» να συμπεριλάβει και τη Βολισσό για τους ιστορικά τεκμηριωμένους λόγους.
γ. Το Δημοτικό Συμβούλιο να αποδεχτεί η διαχείριση των Αγιασμάτων να περάσει από την Προμηθευτική στη ΔΕΥΑΧ. Η τελευταία δεσμεύεται, σε συνεργασία με την Τεχνική Υπηρεσία, να καταθέσει το φάκελο αναγνώρισης και αδειοδότησης της πηγής μέχρι το καλοκαίρι. Παράλληλα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις παροχής ιαματικού νερού στις επιχειρήσεις της περιοχής, έναντι αντιτίμου που θα καθοριστεί, ώστε να αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για τη λουτρόπολη των Αγιασμάτων, ξεκινώντας από τις μικρές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες της περιοχής.
Οι Χιώτες δικαιούχοι λουτροθεραπείας είναι εν δυνάμει περίπου 3.000 άτομα, ενώ από τον Οκτώβρη του 2013 25 εκ. ευρωπαίοι δικαιούχοι λουτροθεραπειών μπορούν να χρησιμοποιούν κατ’ επιλογή τους όλες τις πιστοποιημένες πηγές των χωρώ της Ε.Ε..
Τα Αγιάσματα είναι σημείο αναφοράς, γύρω από τη ζώνη των οποίων μπορεί να αναπτυχθεί ο θερμαλισμός συνολικά για το νησί μας...
δ. Η Δημοτική Αναπτυξιακή Ακινήτων να καταγράψει όλα τα διαθέσιμα δημοτικά ακίνητα, κατά κύριο λόγο τα ανενεργά σχολεία, και να προχωρήσει σε διαδικασίες πολυετούς εκμίσθωσης τους. Ειδική μεταχείριση για το σχολείο της Παλιάς Ποταμιάς, η λειτουργία του οποίου ως τουριστική επιχείρηση είναι σε θέση να αναθερμάνει το ενδιαφέρον για την περιοχή.
ε. Οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης του νομού και οι περιφερειακές διευθύνσεις να εντάξουν τη βόρεια Χίο στον προγραμματισμό ετήσιων εκδρομών τους. Η δημιουργία εκπαιδευτικού χώρου αναφοράς, σε διόροφο ιδιοκτησίας του Δημοτικού Σχολείου Βολισσού, ως Εκπαιδευτική Στέγη «Μιχ. Παπαμαύρου» είναι δυνατόν να αποτελέσει επιπλέον κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς.
ε. Η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων να εντάξει στις προτεραιότητες της τις άμεσες σωστικές επεμβάσεις για να μην κινδυνέψουν ο σπάνιος τοιχογραφικός διάκοσμος της Μονής Μουνδών και να αναζητήσει τρόπους πρόκλησης ενδιαφέροντος για την επίσκεψη στο Κάστρο της Βολισσού.
στ. Η Ιερά Μητρόπολη Χίου και ειδικότερα ο Σεβασμιότατος να αντιληφθούν την πρωταγωνιστική σημασία του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού για την περιοχή με τρία κορυφαία προσκυνήματα (Αγία Μαρκέλλα, Άγιο Γάλας, Μονή Μουνδών). Αν η ίδια δεν είναι άμεσα σε θέση να λειτουργήσει πιο οργανωμένα τους κοιτώνες της Αγίας Μαρκέλλας, να μη διστάσει την εκχώρηση της εκμετάλλευσης τους σε ιδιώτες, οριοθετώντας σε στενά πλαίσια τη λειτουργία του ιερού χώρου και κυρίως να βρει τρόπους τα τρία προσκυνήματα να είναι αδιάλειπτα επισκέψιμα.
η. Οι φορείς του τουρισμού, δημοτικής και περιφερειακής εμβέλειας, να δεσμεύονται ότι στην προβολή της βόρειας Χίου θα αντιστοιχεί μερίδιο ίσο με τη γεωγραφική της επιφάνεια.
θ. Οι δημοτικοί φορείς πολιτισμού (Νομικό Πρόσωπο – Ομήρειο – ΔΗΠΕΘΕ – Φιλαρμονική) να εντάσσουν στον ετήσιο προγραμματισμό τους δράσεις και εκδηλώσεις και για την Αμανή.
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ
Ειδική ενότητα είναι αναγκαίο να γίνει σε θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού και χωροταξίας. Σήμερα στην Αμανή υπάρχουν 19 οικισμοί, κάποιοι από αυτούς χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί, χωρίς σαφή οριοθέτηση, καθώς αναμένεται η ολοκλήρωση του ΣΧΟΟΑΠ. Υπάρχει επίσης σχέδιο πόλης στους τρεις παραλιακούς οικισμούς της Βολισσού (Χωρή –Λιμνιά-Λήμνος) και αναμένεται, ελλείψει πόρων, η πλήρης εφαρμογή του σχεδίου. Όλες οι άλλες εκτάσεις είναι εκτός σχεδίου και οικισμών και αρκετές από αυτές χαρακτηρισμένες ως NATURA και ΖΟΕ (Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου), για τις οποίες προβλέπονται θεωρητικά αυστηρά συγκεκριμένες δράσεις και λειτουργίες.
* ΖΟΕ Η 1/1 η περιοχή Αγ.Μαρκέλλας
* ΖΟΕ Η 1/5 αριστερά του επαρχιακού δρόμου Βολισσού προς Πιραμά – Παρπαριά και μετά τη Βολισσό προς Ποταμιά. Σ’ αυτή, αν έχεις 4 στρέμματα, μπορείς να χτίσεις 200τ.μ. σπίτι, με την προϋπόθεση έγκρισης από το Δασαρχείο.
* ΖΟΕ Η 1/2 που αφορά τη μεγαλύτερη κυρίως έκταση στην περιοχή της Βολισσού, υψηλής παραγωγικότητας, που όμως, ελλείψει ελέγχου, έχει γεμίσει με παράγκες, τροχόσπιτα και παλιά λεωφορεία.
Με το ΣΧΟΟΑΠ ίσως θα μπορούσαν να αλλάξουν λίγο επί το ηπιότερο οι χρήσεις στις ΖΟΕ, είμαι όμως πολύ επιφυλακτικός για το αν εγκριθεί από το Ε’ τμήμα του Συμβουλίου Επικρατείας.
Ό,τι και όταν τροποποιηθεί, πάντως, ΔΕΝ πρέπει να υπάρξει ούτε μια μέρα αναστολή των οικοδομικών αδειών στην περιοχή, όπως δυστυχώς έγινε το 2003-2008.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
α. Γιατί για τη ΖΟΕ Η 1/5 δεν μπορεί να προβλεφθεί από το νόμο αναλογικά για κάθε στρέμμα να χτίζεις 50 τ.μ.;
β. Οι αντικειμενικές αξίες των αγροτεμαχίων είναι εξωφρενικές. Σε αγροτεμάχιο επί του επαρχιακού δρόμου Βολισσού –Ποταμιάς, (ΖΟΕ Η 1/5),12 στρ., αντικειμενική αξία Εφορίας 58.500 ευρώ, αγορά 6.000 ευρώ. Ανάγκη άμεσης αποκατάστασης της διαφοράς.
γ. Το τέλος ακινήτων μέσω ΔΕΗ υπολογίστηκε σε όλη τη Χίο με βάση τη χαμηλότερη αντικειμενική αξία, που είναι στο Κάστρο με 800 ευρώ το τ.μ.. Σε άλλα νησιά της Περιφέρειας η αντιστοιχία είναι 400 ευρώ το τ.μ.. Γιατί είναι αδύνατη η αλλαγή;
ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΒΟΛΙΣΣΟΥ
Βασική προϋπόθεση ανάπτυξης της Αμανής είναι η μετατροπή της Βολισσού σε ένα ισχυρό αστικό κέντρο, ικανό να στηρίξει το βάρος και της βορειότερης και πιο απομακρυσμένης από αυτό περιοχής. Σκέψεις και προτάσεις που θα μπορούσαν να υπηρετήσουν αυτό το στόχο είναι:
α. Ίδρυση και λειτουργία ορφανοτροφείου στο σημερινό σχεδόν άδειο κτίριο του δημαρχείου και το παράπλευρο κτίριο του παλιού ξενώνα, ή πιθανά παράρτημα του «Χαμόγελου του Παιδιού», για το οποίο έχουν γίνει ήδη συζητήσεις. Η φιλοξενία περίπου 25 παιδιών, πέρα από την ενίσχυση του φθίνοντος μαθητικού πληθυσμού, δημιουργεί περίπου 10 θέσεις εργασίας και στηρίζει συνολικά την οικονομία της περιοχής και καταπολεμά την ανεργία.
β. επαναφορά παλαιότερης πρότασης για ίδρυση Αγροτικών Φυλακών σε δημοτικό χώρο ανάμεσα σε Βολισσό – Διευχά. Η περιοχή δείχνει ώριμη να το αποδεχτεί, οι συνεργίες που θα δημιουργηθούν θα είναι καταλυτικά ωφέλιμες, είναι η ώρα η πολιτεία να άρει τις όποιες απαγορεύσεις θέτει ως προς τις προδιαγραφές για λόγους ουσίας.
γ. Ανάγκη επικαιροποίησης από τη ΔΕΥΑΧ της υφιστάμενης από το 2002 μελέτης για το βιολογικό καθαρισμό της Βολισσού και των παραλιακών της οικισμών με πρόβλεψη υποδοχής λυμάτων 3.000 κατοίκων, για να καλύπτει τις καλοκαιρινές ανάγκες.
δ. επανεκκίνηση της γραμμής Λιμνιά – Ψαρά – Λιμνιά και καθορισμός της Βολισσού ως κύριος λιμένας σύνδεσης της Χίου με το ακριτικό νησί.
ε. Αξιοποίηση του παλιού χειροκίνητου συνεταιριστικού ελαιοτριβείου της Βολισσού, ιδιοκτησίας του Δήμου, ως πολιτιστικός πολυχώρος με εσωτερικό θεατράκι και δυνατότητα έκθεσης σπάνιων παλιών αντικειμένων.
στ. Ολοκλήρωση της κατασκευή του πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής στην περιοχή Γεράκικα της Βολισσού.
ζ. Τροποποίηση του προγράμματος Leader αλιείας, απ’ το οποίο έχει αποκλειστεί η Βολισσός, μολονότι διαθέτει 12 επαγγελματικές άδειες αλιείας.
Κυρίες και κύριοι,
Από την κατάθεση των προτάσεων διαπιστώνεται ότι η Αμανή δεν διαθέτει απαιτήσεις εκτός τόπου και χρόνου, εκτός δημοσιονομικής πραγματικότητας και οικονομικών δυνατοτήτων συμμετοχής των τοπικών φορέων.
Επιχειρεί διασπορά των απαιτήσεων της όχι για να κατανείμει τα βάρη και να κάνει πιο εύκολη την αποδοχή τους αλλά γιατί η σωτηρία της Αμανής είναι πραγματικά μια συλλογική υπόθεση κι ευθύνη.
Έχουμε την εντύπωση ότι με σαφήνεια κατατέθηκαν οι συνθήκες, οι προοπτικές και οι απαιτήσεις της περιοχής. Με την ίδια ακριβώς σαφήνεια αναμένουμε και τις δικές σας απαντήσεις από τον καθένα χωριστά και όλους μαζί.
Απόψε το Δημοτικό Συμβούλιο Χίου αναλαμβάνει μια ιστορική ευθύνη. Προς τιμήν του τη μοιράζεται με όλη τη Χίο. Την ευθύνη να διατηρήσει και για τις επόμενες γενιές τη Χίο ολόκληρη, με το βόρειο τμήμα της πλήρως ενσωματωμένο στον κορμό της. Ειδάλλως ο ακρωτηριασμός του νησιού είναι προ των πυλών.
Ας την αναλάβει απόψε και, κυρίως, ας την φέρει εις πέρας το κρίσιμο επόμενο διάστημα.
Η Αμανή παραδίδει απόψε στα χέρια σας την τελευταία της ελπίδα. Αν αποτύχει η σύγκλιση του σημερινού οργάνου δεν ξέρει αν μπορεί κάπου πια να αποβλέπει.
Περιμένουμε τις καθαρές σας κουβέντες και κυρίως τις καθαρές σας ενέργειες.
Ευχαριστώ"
"Με τη δέσμευση του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου ότι η 1η θεματική συνεδρίαση του οργάνου αφιερώνεται στην Αμανή, όσοι την επιδιώξαμε, δεν κρατηθήκαμε. Σκορπούσαμε την είδηση, σα χαρμόσυνο άγγελμα, σε όποιον Αμανίτη συναντούσαμε. Στις 15 του Μάρτη είναι η ώρα μας, λέγαμε.
Ανώμαλη προσγείωση. Ή ορισμένοι από εμάς συνεχίζουμε να πετάμε στα σύννεφα ή οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι τίποτα δεν είναι δυνατόν να αλλάξει. «Ε, και; Τι θαρρείτε ότι πετύχατε; Χρόνια ακούμε υποσχέσεις και το αποτέλεσμα απαράλλαχτο. Κάθε χρόνο στο μέτρημα βγαίνουμε πιο λίγοι. Ώσπου στο τέλος δε θα υπάρχει κανείς για να μετρήσει».
Δυο λέξεις του μπάρμπα Στέλιου απ’ τα Νενητούρια ηχούν μέσα μου κάθε φορά που περνώ το Πιτυός με κατεύθυνση τη Βολισσό. «Έρημος τόπος…», μονολογεί διαρκώς. Δυο λέξεις – σφραγίδα πεσιμισμού, το πέπλο του οποίου έχει σκεπάσει τα πάντα.
Με τον πεσιμισμό αναμετράται η σημερινή θεματική συνεδρίαση και με τη βεβαιότητα ότι, για άλλη μια φορά, δε θα βγει τίποτα. Δύσκολοι αντίπαλοι, στο χέρι όλων μας απόψε να αποδείξουμε ότι δεν είναι κι ανυπέρβλητοι.
Σε εμένα έτυχε να πέσει το βάρος της εισήγησης για την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης. Φοβάμαι ότι δεν επαρκούν οι ώμοι μου, για αυτό ζήτησα τη βοήθεια από δυο υποθετικά, το υπογραμμίζω, υποθετικά ζευγάρια. Ένα ηλικιωμένων συνταξιούχων, μόνιμων κατοίκων του Εγρηγόρου κι ένα νέων ανέργων της Αθήνας, με καταγωγή απ’ τις Τρύπες, που παίρνουν την απόφαση ζωής να επιστρέψουν στη γη που ανάθρεψε τους γονείς τους.
Η καθημερινότητα του μπάρμπα Μάμα και της κυρά Μαρκέλλας στον Εγρηγόρο δεν έχει πολλά κοινά στοιχεία με τα συνομήλικα τους ζευγάρια στη Χώρα, το Βροντάδο ή το Πυργί. Συνταξιούχοι κι οι δυο του ΟΓΑ, δοξάζουν το Θεό που τους κρατά ζωντανούς σε τέτοια ηλικία και - όπως ήρθαν τα πράγματα - απ’ τις ψωροσυντάξεις των 300 ευρώ στέλνουν ένα χαρτζιλίκι στο εγγόνι, τώρα που η μάνα έμεινε άνεργη και το μεροκάματο του πατέρα δε βγαίνει για τα φροντιστήρια. Δοξάζουν βέβαια το Θεό στον οίκο του, την εκκλησιά του Σωτήρα, μια Κυριακή το μήνα. Τις υπόλοιπες ο παπά Παναγιώτης λειτουργεί στα Κουρούνια, δεν περισσεύει παπάς να σημάνει την καμπάνα. Κάποιοι απ’ τους επισκέπτες στο οινοποιείο σαν τους είδαν υπέθεσαν ότι το ζευγάρι παίρνει μια από τις 600 τόσες μερίδες του συσσιτίου της Ιεράς Μητροπόλεως. «Συσσίτιο; Έχουμε να το ακούσουμε από τον καιρό του σχολείου…», χαμογέλασαν. «Δε φτάνουν εδώ πάνω παιδιά μου, αλλά ίσως είναι θέλημα Θεού. Εμάς αντέχουν ακόμα τα χέρια μας».
Τα χέρια του Μάμα ρυτιδιασμένα, μα σκληρά σαν πέτρα. Σκάβει ακόμα τη γη, γεύεται τη χαρά των καρπών της, δε χρειάζεται ημερολόγιο για να μετρήσει τις μέρες. Αντιλαμβάνεται την αλλαγή των εποχών απ’ το μπόι της πατάτας, τον καρπό της κουκιάς, τη μυρωδιά της ντοματιάς όταν τη χαϊδεύει. Παλιότερα έσπερνε σιτάρι. Τώρα πού να το αλέσει; Λυπάται και την κυρά να τη βάζει σε τέτοια ηλικία να ζυμώνει ψωμί. Φρέσκο ψωμί! Εκείνη πάλι, για να γευτούν τη νοστιμιά του, μια – δυο φορές το χρόνο ανάβει τον ξυλόφουρνο και φουρνίζει. Αυτό το καρβέλι δεν το αλλάζει ούτε με τη δυνατότητα να είχε κάθε μέρα φρέσκο ψωμί έξω απ’ το σπίτι της, όπως συμβαίνει σε άλλα χωριά.
Στον Εγρηγόρο και τα άλλα χωριά της Αμανής το καρβέλι κοστίζει 10 ευρώ, το πετρέλαιο να πας στη Βολισσό για να το πάρεις και να γυρίσεις. Α, και μιάμιση ώρα δρόμο! Ωχ αδελφέ, υπάρχει και το παξιμάδι… Μ’ αυτό για υποκατάστατο βολεύεται η κατάσταση. Το ψάρι μωρέ και το κρέας;
Πάει ο καιρός που ο Μάμας, δεινός ψαράς στα νιάτα του, τραβούσε στην παραλία του Αγαλάτου και τάιζε το χωριό ή έσφαζε το γουρούνι και μοσχοβολούσε φρέσκο χοιρινό το ταψί της Μαρκέλλας. Τώρα τρώνε κρέας και ψάρι κοντά στις μέρες της σύνταξης. Τότε κατεβαίνουν στη Χώρα με το υπεραστικό δρομολόγιο. Κούραση, απελπισία, δυο και βάλε ώρες δρόμος. Χαράματα να βγεις στη στάση για να το προφτάσεις και με την ψυχή στο στόμα να προλάβεις τα ψώνια όλου του μήνα, αφού στη 13.00 αναχωρεί για τα πανώχωρα. Ευτυχώς ο Δήμος τσοντάρει το ΚΤΕΛ και δρομολόγια έχει ακόμα.
Το καταφέρνει το τιμόνι ο Μάμας, αλλά δεν είναι για να μανουβράρει στη Χώρα με το αγροτικό ή να έχει το νου του τα φανάρια. Γενικά αποφεύγει τις μετακινήσεις. Το ΄χει για τα χωράφια, να μη χαλιέται και το πετρέλαιο. Το λεγε τις προάλλες στη Μαρκέλλα. «Για φαντάσου βρε γυναίκα, κι εδώ άτυχοι ήμαστενε. Ο Χωραϊτης βάζει πετρέλαιο 50 ευρώ κι έχει γεμάτο το ρεζερβουάρ του. Βάζω κι εγώ τα ίδια στη Βολισσό κι ώσπου να πάω και να ‘ρτω τα 10 ευρώ τα ‘φαγα στο δρόμο! Ας είν’ καλά τα ποδάρια μας!»
«Πόσο να αντέξουν κι αυτά Μάμα μου; Προχτές μου ‘ρτε μια ζαλάδα το απόγεμα, εσύ έλειπες απ’ το σπίτι. Πήρα τον αγροτικό στα Κουρούνια. Καλά να ‘ναι το παλικάρι. Ετσακίστηκε κι ήρτε. Δε μας πληρώνουν πια εφημερίες μου ‘πε ο γιατρός, αλλά εγώ μπορώ να σ’ αφήκω κυρά Μαρκέλλα, με ρώτησε. Είπα να του πληρώσω τη βενζίνη για τον κόπο του, δεν ήθελε να πάρει φράγκο. Την άλλη φορά που θα ζαλιστώ Μάμα μου, ε μπορώ να το ενοχλήσω το παλικάρι. Ντρέπομαι να το ‘χουν απλέρωτο κι εγώ να το θέλω δις την ώρα να με γιατρεύει. Ο Θεός βοηθός. Αν είσαι εσύ στο σπίτι…»
Το βράδυ έχουν ανοιχτή την τηλεόραση. Την έχουν ανοιχτή πιο πολύ για να ακούν τις φωνές της. Μα το αυτί είναι προσηλωμένο αλλού. Γύρω στις 20.00 το τηλέφωνο θα χτυπήσει, θα ‘ναι ο εγγονός, Μαρκέλλο τον βάφτισαν, κι η φωνούλα είναι η σάλπιγγα των αγγέλων για εκείνους. Άμα πάει 20.05 και δεν έχει χτυπήσει το τηλέφωνο, τους ζώνουν τα φίδια. Λες το τρισκατάρατο να βουβάθηκε πάλι; Το πιάνει κάθε τόσο και πιάνει κι εκείνους η απόλυτη μελαγχολία της μοναξιάς. Είναι – δεν είναι άλλοι δυο – τρεις στο χωριό. «Μη σκας Μαρκέλλα μου. Μου ΄πε ο γιος μας ότι περάσανε το καλώδιο. Θα μας βάλουνε κι εδώ ευτό το Ίντερνετ. Εσένα θα μάθει να τηλεφωνείς από δαύτο. Έχει και χαμηλή χρέωση! Να ΄ρχετε και το παιδί κανένα Σαββατοκύριακο να μη βαριέται εδωνά μόνο. Εμείς πια μια φορά το χρόνο στο πανηγύρι του Σωτήρα στα όργανα, καλά μας είναι η διασκέδαση.»
Να, ξαφνικά ξεβουβάθηκε. Άρχισε να χτυπά. Η Μαρκέλλα λάμπει από χαρά στο άκουσμα του Μαρκέλλου της. «Μη σκας για μένα αγοράκι μου. Καλά είμαι εδωνά. Ποιος να ανάβει το καντήλι στο Σωτήρα μας κάθε βράδυ άμα φύγω; Σου το ‘πα. Εγώ κι ο παππούς σου εδωνά θα πεθάνομαι. Μα όσο μας κρατούν τα κουράγια μας θα βαστούμενε το σπίτι, να σου μείνει κληρονομιά, να ΄ρχεσε εσύ με το παιδί σου να καμαρώνεις το πέταμα του αετού στον ουρανό μας. Τον είδες ποτέ στην Αθήνα; Είναι ακαμάτης, βαριέται να πετάξει ο αφιλότιμος ως εκεί. Εδώ μαθές νοιώθει ελεύθερος. Ε, σαν τον αετό νοιώθουμε κι εμείς».
Αυτή είναι περίπου η καθημερινότητα του Μάμα και της Μαρκέλλας. Σκληρή μα αληθινή. Την είχαν κατά νου ο Γιώργος κι η Βαρβάρα, μόνιμοι κάτοικοι Αθηνών μέχρι πρότινος, τώρα μόνιμοι στις Τρύπες. Με ένα κουτσούβελο, τη μικρή Κατερίνα, 7 χρονών, τα έβγαζαν κουτσά – στραβά πέρα στην πρωτεύουσα.
Πρώτο χτύπημα η απόλυση της Βαρβάρας απ’ τη δουλειά. Πάει σχεδόν το μισό εισόδημα. Ήρθε ύστερα η μείωση του μισθού του Γιώργου απ’ το εργοστάσιο. Στο ¼ συρρικνώθηκε το πορτοφόλι μέσα σε ένα χρόνο. Τι να πληρώσεις; Νοίκι, λογαριασμούς, φαγητό; Στηρίγματα άλλα δεν υπήρχαν. Ευτυχώς, είχαν προφτάσει κι έκαναν ένα μερεμέτι στο σπίτι του Γιώργου στις Τρύπες. Αλλά πάλι πώς να πας εκεί; Είναι στη μέση και το Κατερινάκι. Πάσχισαν στην Αθήνα να βρουν κάτι συμπληρωματικό. Τι λες τώρα;
Μια και δυο πήραν την απόφαση και πήραν τα βουνά, κατά πως λέει και η εύστοχη τηλεοπτική εκπομπή. Χέρια έχουμε, χωράφια υπάρχουν, οι χωριανοί είναι καλοί, θα τα κουτσοβολέψουμε. Ο Γιώργος άρχισε να ψάχνεται ως νέος αγρότης. Αμφιταλαντεύτηκε ανάμεσα στη ροδιά, το σύκο, το αμύγδαλο. Αυτά ξέρει ότι ευδοκιμούν στον τόπο. Τόση η στρεμματική απόδοση, μα εισόδημα για να έρθει από αυτά θα περάσουν 5 – 10 χρόνια. Που να αντέξουν οι λιγοστές οικονομίες; Είναι κράχτης οι καλλιέργειες των αρωματικών βοτάνων. Άμεση απόδοση.
Τα μάζεψαν για το χωριό, έκαναν το σταυρό τους και να τους στις Τρύπες.
Ο ηλεκτρικός πίνακας θέλει αλλαγή για να αντέξει τις συσκευές που φέραν μαζί τους από την Αθήνα. Ρώτησαν για ηλεκτρολόγο, τους δώσαν τα τηλέφωνα δυο με καταγωγή από διπλανά χωριά. Η απάντηση η ίδια: «Θα ανέβω πάνω το επόμενο Σαββατοκύριακο, για τις ελιές. Τώρα δε συμφέρει να έρθω μόνο για σας από τη Χώρα. Θα σας πάει ο κούκος αηδόνι. Αν σας βολεύει, μου τηλεφωνάτε.» Πρώτη αναπάντεχη κρυάδα Για όσα δεν πιάνουν τα χέρια του Γιώργη, η τεχνική βοήθεια θέλει τον πολύ χρόνο της.
Χτυπά η πόρτα. Είναι η γειτόνισσα, η κυρά Βιβή. «Έφερα δυο φρέσκα αυγουλάκια για το Κατερινάκι. Αύριο, άμα θέτε, να το πάρω και στο κοτέτσι. Έ, ψυχή μου;»
Την επόμενη μέρα ο Γιώργης αρχίζει την έρευνα στα χωράφια. Θα χρειαστεί τη βοήθεια του κοινού, που να τα θυμάται όλα; Τον συνοδεύει ο παλιός κοινοτάρχης. Αυτός τα θυμάται απέξω κι ανακατωτά. Ήταν και φίλος του μακαρίτη του πατέρα του… «Έχει κάτι καλά κομμάτια Γιώργη, επίπεδα. Δεν είναι πλαγιοχώραφα σαν τα πιο πολλά. Εκεί θα πάμε πρώτα. Θα δυσκολευτούμε κάπως, γιατί δεν έχει πάει ο δρόμος, μα εσύ είσαι παλικάρι». Βέβαια δεν πρέπει να πηγαίνει μόνο ο Γιώργης αλλά και το τρακτέρ κι αυτό ο κοινοτάρχης μάλλον δεν το έχει αντιληφθεί πλήρως. Το καλό κομμάτι με το μάτι βγαίνει ίσαμε ενάμιση στρέμμα. Μάλλον μικρό για την περίσταση. «Αυτό το διπλανό σε ποιόν ανήκει;», ρωτά. «Τι να σου πω. Ήταν κάποιου που χρόνια τώρα έφυγε για την Αυστραλία. Θαρρώ πως πέθανε. Λογικά θα ‘χει και κληρονόμους. Είχε να πατήσει χρόνια στο χωριό…»
«Νερό; Που έχει νερό εδώ κοντά;», ρωτά ο Γιώργης. «Νερό εδώ δεν έχει. Τι να το κάμεις; Η ελιά δεν το χρειάζεται. Ένα καθάρισμα θέλει μόνο», εισπράττει την απάντηση.
Επιστρέφει στο σπίτι σκεπτικός. Όσα συνάντησε δεν τα είχε διαβάσει στα ρεπορτάζ των περιοδικών και των εφημερίδων για τις γεωργικές αποδόσεις. Νόμιζε ότι θα δυσκολεύονταν κάπως με τους ανύπαρκτους τίτλους ιδιοκτησίας. Είχε ακούσει στο καφενείο τι τραβούν όσοι μπλέξουν με τη δασική νομοθεσία. Γιατί κανείς δεν τον είχε προειδοποιήσει για τους άλλους δράκους του παραμυθιού να πάρει και για αυτούς τα μέτρα του;
Το πρωί η Βαρβάρα θα πήγαινε την Κατερίνα στη Βολισσό για να τη γράψει στο σχολείο. Τέτοιο υπέροχο σχολείο δεν είχε δει στην Αθήνα κι οι δάσκαλοι με ενθουσιασμό αγκάλιασαν το παιδί. Το δρομολόγιο όμως… Άλλα παιδιά δεν έχει στο χωριό, γύρω στους 30 ηλικιωμένους οι μόνιμοι, και τα πιο κοντινά παιδιά είναι δυο στην Παρπαριά. «Να λες καλά που θα ‘ρχετε το λεωφορείο να το παίρνει. Αν και προχθές δεν είχαν λέει λεφτά για να βάλουν πετρέλαιο και δεν έγινε το δρομολόγιο», ακούει απ’ την κυρά Βιβή στο γυρισμό.
«Να ‘ρτεις να σου δείξω πως φτιάχουνε τους μαλαθρίτες. Είναι εποχή τους αυτό τον καιρό». Η Βαρβάρα μαθαίνει, αλλά στο μυαλό της στροφογυρίζει το Πολυδύναμο Ιατρείο της Βολισσού. Το είδε κατά τύχη το πρωί που πήγε στο σχολείο. Μπήκε μέσα, έψαχνε για γιατρούς, έμαθε ότι το απόγευμα ούτε αυτό εφημερεύει. Αν συμβεί απόγευμα κάτι στο παιδί κι είναι στις Τρύπες κι ο Γιάννης στο χωράφι; Είναι κι αυτό το κινητό που δεν πιάνει παντού σήμα… Τα φίδια της ανασφάλειας τη ζώνουν.
Ο Γιάννης κοιτάζει για άλλο μεγάλο χωράφι. Πρέπει να φάει μια ελιά ενός χωριανού για να ανοίξει δρόμο. Του το λέει, μα απάντηση δεν παίρνει. Μάλλον ναυαγεί κι αυτή η προοπτική.
Έχει να κάνει και μια προσθήκη, να βάλει μέσα την τουαλέτα του σπιτιού και να κάνει ένα ακόμη δωμάτιο για το παιδί. Πάει να βγάλει την άδεια. Παθαίνει σοκ απ’ τη γραφειοκρατία. Αμφιταλαντεύεται αν τον συμφέρει να το κάνει παράνομα, να ξεμπερδεύει. Είναι ένας στο χωριό που έχει τη φήμη του καταδότη. Λες να το πει στην Πολεοδομία, να βάλει κι άλλα πάνω απ’ το κεφάλι του;
«Μαμά εδώ δεν έχει κούνιες;», ακούγεται το Κατερινάκι. «Θα σου κάνω μια εγώ. Θα ‘ναι μόνο δική σου», το χαϊδεύει ο Γιώργης. «Και το καλοκαίρι που θα έρθουν κι άλλα παιδάκια, θα τα καλείς να παίζετε», χρυσώνει το χάπι ο μπαμπάς. «Θα δεις, έχει και την Αμανιάδα. Θα κάνετε τσουβαλοδρομίες και αλευρώματα. Θα σου αρέσει».
Οι μέρες περνούν, ο Γιώργης λύση δε βρίσκει. Να πάει στην οικοδομή, δεν έχει μεροκάματα. Να γίνει βοσκός, θα βρει το μπελά του αν γίνει ζημιά απ’ το κοπάδι. Ίντερνετ δεν έχει για να δει τι άλλες επιλογές μπορεί να σκαρφιστεί. Έβαλε μπροστά έναν κήπο για τα απαραίτητα μαρούλια, λάχανα, κουνουπίδια για να μην του βγει κι η βρώμα του ακαμάτη στο χωριό. Να μαζέψει και το λάδι. Που να το πάει; Δεν αξίζει με 1,5 ευρώ το κιλό…
Ήρθε στην επαρχία απ’ την Αθήνα και απόκτησε τώρα πονοκέφαλο! Κάπως του περνά το πρωινό χαζεύοντας απ’ το μπαλκόνι την απόλυτη ηρεμία της φύσης. Πάει, διακόπτεται κι αυτή απ’ το γκάρισμα ενός γαϊδάρου. Γαϊδάρου; Πως δεν το σκέφτηκε; Κάπου διάβαζε ότι το γάλα του πουλιέται πανάκριβα και στο καφενείο άκουσε δυο χωριανούς να θέλουν να αγοράσουν από έναν. Λες ένα εκτροφείο γαϊδάρων να είναι η λύση του; Θα τη δοκιμάσει. Δεν έχει άλλη επιλογή. Δεν ξέρει αν υπάρχει κρατική ενίσχυση για το τόλμημα του.
Τα τοπικά κανάλια κι οι εφημερίδες που γράφουν για αυτά, στις Τρύπες δε φτάνουν. Το Mega, o Ant1 και το Star δεν κάνουν την τιμή να διακόψουν τούρκικα και μεσημεριανάδικα για τέτοιου είδους ποταπά θέματα. Θα τη δοκιμάσει τη λύση. Θα τη δοκιμάσει κι ο Θεός βοηθός. Ο Θεός βοηθός!
Αυτή, αγαπητοί μου, είναι σήμερα η Αμανή. Της ανασφάλειας αλλά και της ανθρωπιάς, των δυσκολιών αλλά και των ευκαιριών.
Το 1ο θεματικό Δημοτικό Συμβούλιο, αν παραμείνει διαπιστωτικό, θα δώσει τη χαριστική βολή σε μια περιοχή με κοντόχρονη ημερομηνία λήξης. Ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων της δεν επιτρέπει άλλες αναβολές στην απόφαση στήριξης της. Πόσο ρεαλιστική βάση έχει όμως ο στόχος της αναζωογόνησης μιας περιοχής με τόσο βεβαρημένα χαρακτηριστικά; Τι ελπίδες υπάρχουν, ειδικά σήμερα, να καλυφθούν κενά φροντίδας ολόκληρων δεκαετιών; Όταν ο πεσιμισμός έχει μπήξει βαθύτατα τις ρίζες του στο κορμί όλης της περιοχής;
Στην Αμανή μια ομάδα ανθρώπων, με ικανότητα να διακρίνουν τις κρυφές ανεξάντλητες δυνάμεις της, πιστεύουμε ότι ο στόχος της αναζωογόνησης δεν κινείται στα όρια της φαντασίας. Είναι εφικτός όμως υπό πολλές και αυστηρές προϋποθέσεις, με κυρίαρχες την ενεργοποίηση σε ένα σχεδιασμό ολόκληρης της ανθρωπογενούς βάσης της περιοχής, με αναγκαία και την εξωγενή στήριξη των προσπαθειών που θα αναληφθούν.
Η «ποιοτική» ανάπτυξη
Το δυσκολότερο σημείο για την επίτευξη του στόχου μας είναι η περιγραφή του πολύ αόριστου όρου «ανάπτυξη» στη χώρα μας. Στην περίπτωση της Αμανής η «ανάπτυξη» επιβάλλεται να διαθέτει συνολικά χαρακτηριστικά, ως μια διεργασία ενεργοποίησης ανθρώπων, κινητοποίησης πόρων και ανάληψης αμοιβαίων δεσμεύσεων. Η ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής, αν και ως ενέργεια έπρεπε να προηγηθεί, φοβάμαι ότι δε διαθέτει άλλα ψυχικά αποθέματα εκκίνησης της. Περιμένει να δει φως από την αποψινή ανάληψη των δεσμεύσεων και τη συνεπακόλουθη κινητοποίηση πόρων, για να κάνει και το δικό της βήμα. Η ανάκαμψη, επομένως, θα προκύψει από την ενεργή συμμετοχή του πολίτη, ο οποίος όμως χρειάζεται αυτοπεποίθηση, κουράγιο, υπομονή και φαντασία. Στοιχεία που πρέπει να του εμφυσίσουμε.
Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο. Δεν μπορεί να περιμένουμε την ανάπτυξη της βόρειας Χίου εξ ουρανού, ούτε φυσικά από το κράτος και την Αυτοδιοιήκηση μόνο, όσους πόρους κι αν διαθέσουν.
Απόψε είναι αναγκαία η σύλληψη και συνδιαμόρφωση ενός δεσμευτικού επιχειρησιακού σχεδίου για την αναζωογόνηση της Αμανής, που θα προωθεί την ποιοτική, την «ακριβή» ανάπτυξη. Θα πρόκειται στην ουσία για μια κοινωνική συμφωνία όλων των δυνάμεων του νησιού, ένα τοπικό αναπτυξιακό συμβόλαιο, που θα διαμορφωθεί με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων, θα διαθέτει διασφάλιση δεσμευτικής πολιτικής στήριξης ευρέος φάσματος, θα επιχειρεί διεθνοποίηση, μέσω της Ε.Ε., αυτής της πρωτοβουλίας και θα διαθέτει χρονικό ορίζοντα με μεσομακροπρόθεσμους στόχους αλλά και αλληλουχία μικρότερων ενδιάμεσων επιδιώξεων για να διατηρεί ζεστή την αίσθηση μετάβασης στη νέα εποχή.
Βασικοί άξονες αυτού του σχεδιασμού οφείλουν να είναι:
Απαραίτητες διαστάσεις της «ποιοτικής ανάπτυξης» οφείλουν να είναι:
Αυτό το επιχειρησιακό σχέδιο οφείλει να έχει και χωρική προσέγγιση. Είναι προφανές ότι ανάκαμψη δεν μπορεί να υπάρξει παντού, σε όλη την περιοχή. Η ιστορία διδάσκει ότι υπάρχουν οικισμοί με ημερομηνία λήξης, φαινόμενο που το συναντάμε σε όλο τον κόσμο, λυπηρό μεν, πραγματικό δε.
Κατά συνέπεια, έμφαση και προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί σε σημεία με πληθυσμιακή συγκέντρωση και όπου υπάρχει ακόμα παραγωγική δραστηριότητα. Κυρίως προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη μετατροπή της Βολισσού σε αναπτυξιακό – ισχυρό διοικητικό, πολιτισμικό και εκπαιδευτικό κέντρο και ταυτόχρονα φράγμα ανάσχεσης στην πληθυσμιακή κατάρρευση.
Τα δυο θεσμικά αιτήματα
Για να κάνει πιο εύκολα προσεγγίσιμο το στόχο της, η περιοχή καταθέτει απόψε και διεκδικεί δυο μεγάλα αιτήματα.
1. Από την Τοπική Αυτοδιοίκηση την εφαρμογή του «εσωτερικού μεταφορικού ισοδύναμου». Παραπάνω στοιχειοθετήθηκε γιατί η διαμονή ή η επαγγελματική δραστηριότητα στην Αμανή διαθέτει πολλαπλάσιο βαθμό δυσκολίας συγκριτικά με την υπόλοιπη Χίο. Διεκδικούμε να καλυφθεί με την εφαρμογή αυτού που ονομάζουμε «εσωτερικό μεταφορικό ισοδύναμο».
Για να γίνει πιο κατανοητό, διεκδικούμε σε κάθε απόφαση του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου να υπάρχει ειδική πρόβλεψη για την Αμανή.
Ένα παράδειγμα: αποφασίζει ο Δήμος να κατασκευάσει 5 στέγαστρα για την ασφαλή στάθμευση ποδηλάτων για το κέντρο της πρωτεύουσας. Θα προστίθεται άλλο ένα για να τοποθετείται στη Βολισσό. Μόνο έτσι αποκτά δυνατότητες μετατροπής της σε ισχυρό διοικητικό κέντρο για όλη τη βόρεια Χίο.
2. Από τους εκπροσώπους μας στο Κοινοβούλιο και όλα τα πολιτικά κόμματα την ένταξη της περιοχής στην κατηγορία των νησιών με ειδικά προνόμια, όσα απολαμβάνουν νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων.
Το αίτημα αυτό ακούγεται κατ’ αρχήν παράλογο, ειδικά σε μια εποχή που απαιτείται συναπόφαση με τους δανειστές. Χρίζει νομοθετικής παρέμβασης, πιθανά με τη δυνατότητα να περιλάβει εξίσου αδύναμες γεωγραφικές ζώνες και σε άλλα μεγάλα νησιά. Όμως, αφενός η οικονομική επιβάρυνση είναι ανεπαίσθητη, αφετέρου, στηριγμένοι στις ευρωπαϊκές συνθήκες για τη νησιωτικότητα, κάποιοι θα πρέπει να απαντήσουν γιατί ο κάτοικος των Ψαρών πρέπει να απολαμβάνει ευνοϊκότερης μεταχείρισης από τον κάτοικο του Μελανειούς.
Ο φορέας παρακολούθησης
Καλά τα λέμε, ίσως εξίσου καλά και να τα συναποφασίσουμε. Αύριο, με το «ριμπάουντ» της αποψινής συνεδρίασης, ποιος θα ασχοληθεί; Η καλή προαίρεση από μόνη της αποδεδειγμένα δεν είναι λύση. Επιβάλλεται να συνοδεύεται από ένα, άτυπο έστω, σύστημα παρακολούθησης, ικανό να ενισχύσει και να προωθήσει τα απαραίτητα επόμενα βήματα.
Το Δημοτικό Συμβούλιο, με τη σημερινή του ευρεία μορφή, μπορεί να δεσμευτεί για την παραχώρηση ρόλου φορέα παρακολούθησης των θεμάτων της Αμανής σε μια πενταμελή ομάδα. Αυτή θα αποτελείται από τους δυο εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους Αμανής, έναν περιφερειακό σύμβουλο και δυο εκπροσώπους της περιοχής. Ο φορέας αυτός:
Κυρίες και κύριοι,
Η φθίνουσα κατάσταση της Αμανής δεν αντιστρέφεται με ασπιρίνες. Μόνο ένα ισχυρό ηλεκτροσόκ μπορεί να την επαναφέρει και αυτό απαιτεί θυσίες, προσήλωση σε ένα κοινά συμφωνημένο στόχο και συγκρούσεις με την επικρατούσα νοοτροπία.
Μια τέτοια υπάρχει ριζωμένη βαθιά και εδώ μέσα. Με τις αρχές να περιορίζονται να υμνούν το έργο τους και τις αντιπολιτεύσεις να αναδεικνύουν τις παραλείψεις της. Όσοι ζούμε εκεί πάνω ξέρουμε πολύ καλά και τι έγινε τόσα χρόνια από δήμους, περιφέρειες, υπηρεσίες, κόμματα, κυβερνήσεις και τι θα έπρεπε να γίνει. Θερμή παράκληση, κρατήστε τη στείρα αντιπαράθεση μακριά από τη σημερινή διαδικασία.
Συμβάλετε, με τον τρόπο σας, απόψε η Χίος να θέσει το πρώτο ενωτικό στοίχημα της, αφιερωμένο σε ένα τόπο που μόνο του χρωστά. Βοηθήστε το στοίχημα αυτό, προσιτό και εκλαϊκευμένο, να γίνει κτήμα όλων των κατοίκων και φίλων του νησιού.
Δώστε μας την ικανοποίηση να επιστρέψουμε στα βορειόχωρα, μεταφέροντας το ελπιδοφόρο μήνυμα ότι, την επόμενη φορά που θα μετρηθούμε, μπορεί να είμαστε δυο – τρεις περισσότεροι, απόδειξη ότι ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση.
Κάντε μας να νοιώσουμε ότι, αν πράγματι πιστεύουμε πως οι κρίσεις δημιουργούν ευκαιρίες, αυτή την ευκαιρία η Αμανή πρέπει να τη γραπώσει απ’ τα μαλλιά και να μην την αφήσει να φύγει.
Δώστε μας τη δύναμη να πείσουμε το μπάρμπα Στέλιο ότι ο σημερινός «έρημος τόπος» μπορεί να ξαναγεμίσει φωνές.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας".
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
