Το κυπριακό επανήλθε και πάλι στην επικαιρότητα λόγω της ενάρξεως των συνομιλιών ή διαπραγματεύσεων ή, ό,τι άλλο προτιμάτε, μεταξύ του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, υποβαθμισθέντος σε πρόεδρο συνιστόντος κράτους και του προέδρου της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αναβαθμισθείσης σε συνιστών κράτος.
Το κυπριακό σημάδεψε τις πολιτικές, οικονομικές και κυρίως εθνικές εξελίξεις στην Ελλάδα και τον Ελληνισμό. Από έρευνες συναδέλφων μου, πολιτικών επιστημόνων και ιστορικών, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως το κυπριακό άρχισε ακατάλληλη στιγμή και πριν γίνει οποιαδήποτε προετοιμασία. Δεν υπήρξε σχέδιο με τις ενδεχόμενες αντιδράσεις της άλλης πλευράς· εμείς απλώς αντιδρούσαμε σε ενέργειες ή και παγίδες που μας έστηνε ο εχθρός.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν ενήργησε μέσα σε πλαίσια εθνικής στρατηγικής. Οι Πλαστήρας και Βενιζέλος, ακολουθώντας την πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον έστειλαν πίσω όταν ήλθε στην Ελλάδα με τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Ο Παπάγος, δυστυχώς, έπεσε στην παγίδα. Ακολούθησε η σύγκρουσή μας με την Αγγλία, ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ, η τριμερής του Λονδίνου, οι τουρκικοί βανδαλισμοί εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, για να καταλήξουμε στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Οι συμφωνίες αυτές είχαν δύο στοιχεία που ήσαν αντίθετα στη λογική και τα εθνικά συμφέροντα. Το πρώτο ήταν η δυνατότητα των εγγυητριών δυνάμεων να επεμβαίνουν ακόμη και μονομερώς. Το δεύτερο ήταν η διοικητική διχοτόμηση της Κύπρου.
Η Τουρκία αφού εξασφάλισε αυτά τα δύο πράγματα πορεύθηκε μεθοδικά με υπομονή για φθάσει στον αρχικό στόχο που είχε θέσει, την διχοτόμηση. Η Ελλάς ασχολείτο με τα συνήθη εσωτερικά της προβλήματα. Μέσα σε τρία χρόνια από την ανακήρυξη του Κυπριακού κράτους διαπιστώθηκε η δυσλειτουργία του. Τον Δεκέμβριο του 1963 άρχισαν οι συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων της Κύπρου. Η πρόσκληση του προέδρου Τζόνσον προς τους Παπανδρέου και Ινονού στην Ουάσιγκτον· η αποστολή ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο και τέλος ο βομβαρδισμός της Κύπρου από την τουρκική αεροπορία. Κατά τη γνώμη μου, μέγα λάθος η μη αποδοχή του σχεδίου Ατσεσον, το οποίο απορρίφθηκε από τον Μακάριο, συνεπικουρούμενο από έναν έλληνα πολιτικό που επένδυε στον αντιαμερικανισμό, τον Τρίτο Κόσμο και στους ανά τον κόσμο δημοκρατικούς ηγέτες, Νάσερ και λοιπούς.
Η άσχημη τροπή στο Κυπριακό άρχισε με την κατάληψη της εξουσίας από τους συνταγματάρχες. Τον Οκτώβριο του 1967 αποστρατεύουν 1.200 αξιωματικούς· τον Νοέμβριο ξεσπά κρίση και τα παλικάρια – οι συνταγματάρχες – ανακαλούν την μεραρχία από την Κύπρο υποχωρώντας στις απειλές της Τουρκίας. Τον επόμενο μήνα είχαμε την καθυστερημένη και ανεπιτυχή απόπειρα του Κωνσταντίνου. Μέχρι το 1974 είχαμε τις ατέρμονες συζητήσεις μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς. Το ίδιο έτος έγινε η εισβολή και κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία. Εκτοτε, επί σαράντα χρόνια συνομιλούμε και δεν καταλήγουμε πουθενά· πιθανόν διότι, δεν ξέρουμε τι θέλουμε και τι μας συμφέρει.
Για να συνομιλήσουμε με τους Τούρκους θα πρέπει να καταλάβουμε τι επιδιώκουν αυτοί και ακολούθως να θέσουμε τους δικούς μας στόχους. Απώτερος στόχος των Τούρκων είναι η κατάληψη όλης της νήσου. Οι άνθρωποι οραματίζονται το Γιβραλτάρ. Βλέποντας και τις ρωσικές επεμβάσεις στη Γεωργία και τώρα στην Ουκρανία θα πρέπει οποιαδήποτε συμφωνία να μην αφήνει παράθυρο επεμβάσεως καθώς επίσης και να μην υπάρχουν προϋποθέσεις δημιουργίας τεχνιτών συγκρούσεων μεταξύ των εθνοτήτων. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να απασχολήσει την ελληνική πλευρά είναι το εδαφικό· έπονται οι έποικοι, η εναλλαγή προέδρου, η συνέχιση ή μη των εγγυήσεων από τις εγγυήτριες δυνάμεις, η χρονική στιγμή της υλοποιήσεως των συμφωνιών, το εύρος της δυνατότητας εγκαταστάσεως κ.ά.
Στο παρόν δεν είναι δυνατή η εξάντληση του θέματος. Για να γίνουν αντιληπτά τα άνω σημεία προβληματισμού παραθέτω μερικά ερωτήματα. Αν κατά την προεδρεία Τούρκου και Μουσουλμάνου τι θα γίνει αν θελήσει να συμμετάσχει στον Οργανισμό Ισλαμικής Διασκέψεως; Θα συνεχίσει άραγε η Ελλάς να είναι εγγυήτρια δύναμη; Θα νομιμοποιηθούν οι έποικοι;
Η προσωπική μου άποψη είναι: όχι ομοσπονδία πάση θυσία. Ας μην αποκλείουμε ακόμη και την διχοτόμηση. Ισως να είναι καλύτερη λύση από ένα σχέδιο Ανάν. Εν κατακλείδι θα ήθελα να ερωτήσω αυτούς που το επεξεργάσθηκαν· το σχέδιο προέβλεπε την άμεση διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την δε επιστροφή των εδαφών μετά από τριετία. Πίστευαν πως τα εδάφη θα τα επέστρεφαν;Και θα ζητούσαν άραγε νέα ανταλλάγματα; Ο κος Αναστασιάδης πρέπει και οφείλει να επιδιώξει λύση ριζική, μόνιμη, χωρίς μελλοντικές επιπλοκές.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
