Το περασμένο «σημαδιακό» καλοκαίρι του 1920 με τις κρίσεις στα ελληνοτουρκικά και προσφυγικά μέτωπα, που πρέπει να γίνει αναγνωσματάριο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, έγινε πολύς λόγος ανάπτυξης για το παραλιακό μέτωπο της Χίου, που επηρεάζεται από αυτές.. Λόγος, που συνεχίζεται επιδερμικά και με επιμήκη τηλεοπτικά πάνελ, των αρμοδίων αυτοδιοικητικών μας αρχόντων, που θέλουν να δροσίσουν τα πόδια τους, στα ρηχά νερά των εκλογικών τους αναγκών. Υπαρχόντων προφανώς χρημάτων, ενώ οι συνθήκες είναι άκρως δυσμενείς για παράκαιρα λίφτινγκ.
Ευτυχώς, οι αυτοδιοικητικοί μας, ορίζουν σωστά, ενιαίο το μήκος αυτού του παραλιακού μετώπου, σε σχέση με την πόλη, προς βορράν μέχρι την Δασκαλόπετρα και προς νότον μέχρι το αεροδρόμιο (Όμηρος), ενώ το πλάτος, το ορίζουν εσφαλμένα, μόνον ως προς τους παραλιακούς δρόμους και τα γυαλιστερά βότσαλα της ακροθαλασσιάς. Όμως, κάθε παραλιακό μέτωπο, εννοείται και έχει ανάγκη, από τη μία πλευρά, ολόκληρου του υδάτινου ορίζοντα της θάλασσας κι από την άλλη, το εσώτερα κείμενο «παραλιακό σώμα» της πόλης, που χρειάζεται την ομορφιά της ακτής και απαιτεί ενιαία, συντονισμένη διαχείριση και πολεοδομική φροντίδα, που εδώ χάριν συντομίας, θα την υπενθυμίσουμε ως «πολεοδομικό σχεδιασμό της παραλιακής πόλεως». Απαραιτήτου, για να μη συμβεί και με άλλο τμήμα του παραλιακού μετώπου, ο, τι ανεπανόρθωτα συνέβη πρόσφατα, στο άτυχο τμήμα της Φάρκαινας. Εκεί, όπου καμαρώναμε τα τελευταία χρόνια την εξαιρετική ανάπτυξη της, μοναδική σε ολόκληρη την πόλη, από την οποίαν διακόπηκε βιαίως, η συνέχειά της, με τα έργα του περιφερειακού δρόμου, που ο ίδιος ανυψώθηκε σε διαχωριστικό τσιμεντένιο μεγαθήριο διαίρεσης τείχους, τύπου «Βερολίνου», μέχρι το ύψος του Βαρβασίου που απέκοψε ακόμη και τη θέα της Φάρκαινας από την πόλη, ενώ ανέκοψε σαφώς και την ανάπτυξή της (όπως σήμανε το καμπανάκι με το κλείσιμο των τραπεζών). Επιπλέον, κατέστρεψε τον πανέμορφο Παρθένη, που είχε καταγραφεί στην πολεοδομική συνείδηση της παλαιάς Χίου, σαν καταφύγιο διασκέδασης και πολιτισμού. Επαναλήφθηκε δηλαδή, και στα διασωθέντα τμήματα της παραλιακής πόλης ο, τι είχε συμβεί με το αεροδρόμιο και τον βιολογικό και πολύ παλαιότερα με τη ΔΕΗ. Ξανά και ξανά, το ίδιο λάθος καταστροφής στην πολεοδομική προοπτική επέκτασης της πόλης και άμεσης σύνδεσης της με τον πανέμορφο Κάμπο, δια της προσθήκης σ’ αυτόν του υπέροχου μυχού του Κονταριού και της Λευκωνιάς, που ο Δημιουργός του περιβάλλοντος, χάρισε στους αχάριστους πιστούς Του. Ας αποθέσουμε, συνεπώς, τις ελπίδες μας στον Θεό και αντί προσευχής, ας θυμίσουμε τις τραγικές Οδύσσειες των δύο προηγούμενων αναπτυξιακών προσπαθειών στα συμβολικά ομηρικά ακραία τμήματα του Μετώπου, που γνωρίζουμε καλά. Aυτών της Δασκαλόπετρας και του αεροδρομίου με τον βιολογικό καθαρισμό, που δεν βαρύνουν, βέβαια, τις παρούσες αυτοδιοικητικές αρχές του Νησιού. Όμως κληρονομήθηκαν σ’ αυτές, για να διδάσκουν, ότι δεν πρέπει να επαναληφθούν τα ίδια λάθη και αν γίνεται να διορθωθούν όπως πρέπει με την απομάκρυνση του βιολογικού από την θάλασσα ή να συμπληρωθούν, όπως στην περίπτωση του ανδριάντα του Ομήρου στο αεροδρόμιο που είχε προγραμματισθεί και προωθηθεί με πολύπονη καλλιτεχνική εργασία της αείμνηστης φίλης Μαίρης Παπακωνσταντίνου, γλύπτριας, που επιμελήθηκε το γύψινο πρόπλασμα του έργου, το οποίο φυγαδεύθηκε, πριν χρόνια από το «Ομήρειο» σε άγνωστη αποθήκη και αγνοείται η τύχη του. Ακέφαλη εξαιτίας του θανάτου της, ατονεί ακόμη η Επιτροπή που συστήθηκε για τον σκοπό αυτό.
Για τον Βιολογικό Καθαρισμό, η ένοχη επιλογή της θέσης του από την Αυτοδιοίκηση, μέσα στη θάλασσα, είναι χειρότερη και αυτής της επιλογής της θέσης του αεροδρομίου, διότι είχαν αναφανεί οι καταστρεπτικές συνέπειες του τελευταίου στην περιοχή, ενώ προστέθηκαν κι εκείνες του βιολογικού στη θαλάσσια περιοχή. Πριν την κατασκευή του βιολογικού, στην άσκηση των επαγγελματικών μου καθηκόντων ως δικηγόρου του Δημοσίου, μαζί με το Πρωτοδικείο Χίου, στον καθορισμό της τιμής μονάδος για την αποζημίωση του τμήματος της επέκτασης του αεροδρομίου, είχαμε εκμαιεύσει για δικαστική απόφαση με το σκεπτικό ότι μειώνεται η αξία των ακινήτων, όλης της παραλιακής περιοχής με την εξαγγελία και μόνο του βιολογικού. Αυτήν την απόφαση, ο Δήμος και οι ιδιοκτήτες, έπρεπε να κάμουν σημαία για τη ματαίωση του έργου. Αντίθετα, την ίδια εποχή περιέφεραν μαύρες σημαίες για τη μη επέκταση του αεροδρομίου που είχε, ήδη, κατασκευασθεί. Ένα τόσο ασύμβατο με την θάλασσα έργο, πριν καλά καλά δουλέψει έχει προδιαγραφεί το τέλος του από τις ντιρεκτίβες της Ε.Ε. και τις απαιτήσεις της εποχής για την ρύπανση της θάλασσας. Η ισχύουσα, διανοητικά προβληματική από κατασκευής του βιολογικού, απόφαση της πρώην Νομαρχίας, που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, παραβλέποντας τους θαλάσσιους κυματισμούς και τα ρεύματα, για την υγεία των λουόμενων, στο μέτωπο αυτό, επιτρέπει το μπάνιο, αφ’ ενός σημείου μέχρι τον Ναυτικό Όμιλο, ως γνωστόν, εξαπατά μόνο τους τουρίστες. Σήμερα, η εξαγγελθείσα για δεύτερη φορά από τον Δήμο, αντιμετώπιση του προβλήματος με την περίφημη «κομποστοποίηση» που θα καταλήγει σε «καθαρό νεράκι», όπως μας είχαν διαβεβαιώσει και στον πρωτοβάθμιο καθαρισμό, φαντάζει απίστευτη «φενάκη» υπέρ της διασποράς του κορωνοϊού και των λοιπών απόβλητων εχθρών της υγείας μας, είτε σε υγρή, είτε σε στέρεα μορφή των λυμάτων, μετά τα νούμερα που δόθηκαν στη δημοσιότητα και τις κλίμακες σε δεκάδες χιλιάδες ανά λίτρο, από τους βιολογικούς της Ελευσίνας και αυτής της Χίου, ώστε να ενοχοποιούμαστε ακόμη και για το επιβαλλόμενο πολυσυζητημένο πλύσιμο των χεριών μας, που μέσω του νιπτήρα μας καταλήγουν στον βιολογικό και μετά στη θάλασσα ή τα περιβόλια του Κάμπου μελλοντικά κατά τον προγραμματισμό.
Από τη βόρεια πλευρά της πόλης, ο Δήμος Χίου και ο Βροντάδος, οφείλουν τα πάντα στη Δασκαλόπετρα και στα «Ομήρεια» γιατί εξ’ αιτίας των, κατόπιν αιτήματος και φροντίδας της Εταιρείας Ομηρικών Σπουδών, ο παραλιακός δρόμος από το Νοσοκομείο και μετά, από καρόδρομος αναβαθμίστηκε σε ανεκτή επαρχιακή λεωφόρο, που άλλαξε και συγχρόνισε το παραλιακό Μέτωπο του Βροντάδου. Το έργο συνδέθηκε και χρηματοδοτικά με την ανέγερση του Ομηρικού Κέντρου και την απαλλοτρίωση της Δασκαλόπετρας ενώ η άμεση ανάγκη να εξυπηρετηθούν τα «Ομήρεια» για να χωρούν τα πούλμαν με τους Ομηριστές, ήταν το κέντρισμα για να εκτελεσθεί το έργο σε χρόνο ρεκόρ, λιγότερο και από ένα χρόνο. Ένα δύσβατο κομμάτι του καρόδρομου, εγκαταλελειμμένο στην παράκαμψη, παραμένει ακόμη στου Βελονά για να διδάσκει με ποιο τρόπο ικανοί δημόσιοι λειτουργοί, όπως ο Νομάρχης Αναστ. Μάλιαρης, ένας από τους καλύτερους Νομάρχες που πέρασε από τη Χίο, μπορούν να κάμουν ακόμη και θαύματα στην αποτελεσματικότητα των έργων.
Το ίδιο αυτό έργο, που στη συνέχεια έγινε ανεπιτυχώς αντικείμενο καπελώματος, διδάσκει ότι κάθε αναπτυξιακό έργο ακολουθεί ένα δημιουργικό όραμα και όταν αυτό σταματήσει σταματάνε και τα έργα. Αυτό ακριβώς έπαθε σαράντα χρόνια τώρα ο Βροντάδος και η Χίος με την διακοπή του οράματος αξιοποίησης της Δασκαλόπετρας και την καταστροφή της, την ώρα ακριβώς, που έκαμνε πετάγματα στον ουρανό με την απαλλοτρίωση του περιβάλλοντος χώρου και στην πρόσβαση της με το έργο του παραλιακού Μετώπου του Βροντάδου. Τα πλήγματα στο σώμα της Δασκαλόπετρας με τα ανίερα έργα της καφετέριας του κάμπινγκ κλπ. που ακολούθησε εξαιτίας των, και το πνευματικό πλήγμα στην ομηρική της Παράδοσης με τις αυθαίρετες Κυβελοδρομίες για να καλυφθούν με πνευματικό χαρμάνι οι σωροί των παρανομιών και σκανδάλων, οδήγησε τελικά στο αδιανόητο. Να υποθηκευτεί ο αρχαιολογικός χώρος του πιο αξιόλογου και αναπτυξιακού μνημείου της Χίου, η Ομηρική Δασκαλόπετρα για τα δάνεια της Προμηθευτικής (που τώρα μαθαίνουμε ότι άλλα ανάλογα πουλιούνται σε εταιρείες του εξωτερικού), ενώ η απαλλοτρίωση έγινε για να σωθεί το Μνημείο. Μια τέτοια ντροπή, βέβαια, δεν μπορεί να παραμείνει για ένα μνημείο που προσκυνήθηκε από ολόκληρη την ανθρωπότητα ανά τους αιώνες και πολύ έντονα πριν την υποθήκευσή της.
Ο διάδοχος Δήμος της Χίου δεν μπορεί να συνεχίσει να την κρύβει κάτω από το χαλί. Οφείλει τουλάχιστον να ενδιαφερθεί να αρθεί η υποθήκη και να πραγματοποιήσει το ελάχιστο, την ανέγερση του αρχαιοπρεπούς ανοικτού θεάτρου που είχαν αποφασίσει τρεις υπουργοί Πολιτισμού, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Τρυπάνης, Γεώργιος Πλυτάς και Τζανής Τζανετάκης, που δεν πρόφθασαν εξαιτίας κυβερνητικών κρίσεων και της έσωθεν αντίδρασης για την κάλυψη των σκανδάλων, που συνεχίζονται επαναλαμβανόμενα.
Το θέατρο και η συνακόλουθη Ομηρική ανάπτυξη, θα συμπαρασύρει και την περαιτέρω ανάπτυξη του παραλιακού μετώπου και του Βροντάδου, ενώ κάθε άλλη προσπάθεια, θα προστεθεί στην αποδυνάμωση περαιτέρω του αρχικού οράματος.
Για το κεντρικό τμήμα του παραλιακού μετώπου που αποτελούν, ενιαία, το Λιμάνι, το Κάστρο και η υπόλοιπη ακτογραμμή θα παραπέμψουμε σε εκτενές προηγούμενο άρθρο μας (Πολίτης 19/3/2013) όπου με την ευκαιρία του διαλόγου για το Λιμάνι, συνοψίσαμε τα συμπεράσματα πέντε επιστημονικών συνεδρίων της εταιρείας Ομηρικών Σπουδών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Γένοβας με τον τίτλο Columbus 92, στα οποία καθηγητές της Γένοβας έκαμαν «φύλλο και φτερό» τόσο το Λιμάνι, όσο και το Κάστρο, έργα των Γενοβέζων της Χίου, βασισμένοι στα αρχεία της Γένοβας και της Βενετίας, καθώς η ιστορία των μνημείων αυτών οδηγεί στην δυναμική του μέλλοντος της πόλης τους, της Χίου.
Θα κλείσω το άρθρο μου για το παραλιακό Μέτωπο, με την αναπόφευκτη διάστασή του, ως πολεμικού και ανταγωνιστικού μετώπου με την απέναντι μικρασιατική ακτογραμμή του Τσεσμέ που αποτελεί προτεραιότητα οποιασδήποτε διαχείρισής του.
Η υπερανάπτυξη της απέναντι ακτογραμμής που αφορά ολόκληρη την παραλιακή Τουρκία και μόνον, χωρίς την αντίστοιχη ανάπτυξη στο εσωτερικό της, είναι περίεργη για δύο λόγους. Πρώτον γιατί πραγματοποιήθηκε σε χρόνο ρεκόρ, ούτε καν μιας 20ετίας, πράγμα ασυνήθιστο ιδιαίτερα για τις οικονομο-τεχνικές προϋποθέσεις της Τουρκίας και δεύτερον ότι αυτή η ασυνήθιστη ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε, με τη βοήθεια της Ε.Ε. και των απ’ αυτών ενισχυθέντων ξένων κεφαλαίων, με θεσμικό τρόπο, συμμετοχής της σε Τελωνειακή Ένωση με την Ε.Ε. και την ιδιότητά της ως υπό ένταξη κράτους, συμφωνίες τις οποίες υπογράψαμε κι εμείς οι ίδιοι, εξαιτίας των οποίων η Τουρκία συμμετέχει σε όλες τις προνομίες και οργανισμούς χρηματοδότησης της Ε.Ε.
Το πιο παράδοξο όμως είναι, ότι αυτή η ταχύτατη υπερανάπτυξη των τουρκικών παραλίων, έγινε με ραγδαία παρακμή των ελληνικών νησιωτικών παραλίων που εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους, ιδιαίτερα του Βορείου Αιγαίου, όπου τα νησιά δεν είχαν την προηγούμενη ανάπτυξη του τουρισμού του Νοτίου Αιγαίου. Πώς εξηγείται π.χ. ο ασήμαντος μέχρι πρότινος αγροτικός Τσεσμές, δίπλα στο διεθνές μεγάλο Λιμάνι και Τελωνείο της Σμύρνης, να έχει πρόσφατα τεράστιο υπερσύγχρονο Τελωνείο και Λιμάνι που σε εντυπωσιάζουν και μάλιστα να βγάζουν από μέσα τους «συνώνυμα τρυπάνια» που μας απειλούν, ενώ η Χίος δεν έχει ούτε Τελωνείο, ούτε Λιμάνι, παρ’ ότι στη διάρκεια της Ιστορίας της, εδέσποζαν στην περιοχή του Αιγαίου; Μπορεί ένα τέτοιο παράδοξο να μένει απαρατήρητο από την ηγεσία της Χίου στο αναπτυξιακό επίπεδο του νησιού και ιδιαίτερα του παραλιακού μετώπου, όταν μάλιστα όπως έχω ξαναγράψει, η περίπτωση της ναυτιλιακής επιχείρησης Μηνιώτη, δεν αφήνει κανένα περιθώριο; Μένει καθόλου περιθώριο σκέψης για παραθαλάσσιες μικρο-απολαύσεις και ο, τι άλλο περνά από το μυαλό της τοπικής ηγεσίας, δευτερεύουσας προτεραιότητας, ενώ τα νησιά απειλούνται να γίνουν «νεκρή ζώνη» του Μεταναστευτικού «στον αιώνα τον άπαντα»;
Τώρα είναι η στιγμή, που το ψηφιακό κράτος και ο κορωνοϊός, ευνοούν, να επανέλθει σε συζήτηση η ανάπτυξη του Ναυτιλιακού Κέντρου με τη βοήθεια της τηλεργασίας που απασχόλησε στις αρχές της 10ετίας του 1990, ευρύτερα τη Χίο κι έδωσε βεβαιότητες για μια τέτοια δυνατότητα που μόνο η Ναυτομάνα Χίος, μπορεί.
Το επαναφέρω εδώ, διότι η φυσική του θέση ανάπτυξης, είναι το «παραλιακό σώμα» της πόλης με κεντρικό στολίδι του το Κάστρο και διότι μόνο μ’ ένα τέτοιο έργο μπορεί να διωχθούν τα μαύρα σύννεφα του Προσφυγικού, που είναι αποτέλεσμα της μεταπολιτευτικής κακομοιριάς μας.
Η ηγεσία πρέπει να δουλέψει προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να κατανοήσει, ότι η Χίος δεν είναι ο τόπος του μειωμένου ΦΠΑ, αλλά της Παγκόσμιας Ναυτιλίας και του Παγκόσμιου Πνεύματος του Ομήρου.
Καμία αντίρρηση ακόμη και για περισσότερη ανάπτυξη της απέναντι ακτογραμμής, αλλά η Ε.Ε. καυχιέται για τα ευρωπαϊκά της σύνορα, τα οποία δεν είναι απέναντι, αλλά στο Ελληνικό Αιγαίο και τα νησιά και αυτά τα σύνορα στην θάλασσα και τον αέρα, πρέπει να προστατεύσει και για το συμφέρον της, όχι μόνο το πνευματικό αλλά και την αυτοσυντήρησή της.
Λάθη στην Ευρώπη, όπως παλιά με τις Σταυροφορίες (τώρα στο Μεταναστευτικό) δε δικαιολογούνται σήμερα που δεν υπάρχει ο Ελληνισμός του Βυζαντίου.
Παραφράζοντας, εδώ, τον Καβάφη, «κάποιοι Άραβες μπορεί να μη προωθηθούν στην Ισπανία του 7ου αιώνα, αλλά χωρίς τον Ελληνισμό στο Αιγαίο, σήμερα θα κάμουν περίπατο στην Ευρώπη».
Επιτέλους οι αυτοδιοικητικοί μας, από το παραλιακό μέτωπο και μπροστά στη στήλη μνήμης, του ήρωα πιλότου Στυλιανού Παναγυφτόπουλου, που έχασε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τον εναέριο εθνικό χώρο του Αιγαίου (και πρέπει να τιμηθεί μαζί με τους αφανείς πιλότους που υπηρέτησαν αυτόν τον εθνικό σκοπό από το 1974 μέχρι σήμερα, μ’ ένα αναβαθμισμένο μνημείο αντίστοιχο του «αφανούς Ναύτη» στο βόρειο μέτωπο του νησιού) ας στρέψουν τα μάτια τους πρώτα στον απέναντι αναβαθμισμένο Τσεσμέ και έπειτα ας ακούσουν από τον ουρανό, το τελευταίο προσκλητήριο του πιλότου της παρέλασης στην Αθήνα της 25ης Μαρτίου «ψηλά τα βλέμματα και οι καρδιές, εκεί αγρυπνούν τα ελληνικά φτερά».
Ας αναλογισθούν σαν τοπικό πρόβλημα το εθνικό, της παραβίασης του εναέριου χώρου των νησιών επί μία συνεχή 50ετία περίπου. Ας καταγράψουν τις συνέπειες στη ζωή και την ανάπτυξη του νησιού. Τέλος, ας ζητήσουν απάντηση σε δύο καίρια ερωτήματα:
«Είναι πόλεμος αυτή η συνεχής πρόκληση της Τουρκίας, στις πρωτόγνωρες στην ιστορία του πολέμου «άκαπνες» αερομαχίες, παρότι δεν επιδιώκονται εκατέρωθεν καταρρίψεις αφού τα τουρκικά αεροπλάνα κάμνουν μεταβολή και τα ελληνικά δεν πυροδοτούν»; Επίσης «ποια είναι η ψυχολογική δοκιμασία των Ελλήνων πιλότων, που προσβάλλεται, έστω εικονικά, η ακεραιότητα της πατρίδας τους». Στη δεύτερη ερώτηση δεν χρειάζεται απάντηση, όλοι οι Έλληνες και πολύ περισσότερο η ηγεσία μας, βρίσκονται μέσα στην καρδιά των «γερακιών» μας.
Το γνωρίζω προσωπικά, παρακολουθώντας από κοντά «τα τσακάλια μας» της πολεμικής αεροπορίας, κατά τη φοίτησή μου στη Σχολή Εφέδρων Αρχισμηνιτών στο Σέδες Θεσσαλονίκης, δίπλα στο πολεμικό αεροδρόμιο και άλλες βάσεις που υπηρέτησα.
Στην πρώτη ερώτηση, έχοντας πλήρη αδυναμία να απαντήσω στο ερώτημα της ατελέσφορης αυτής αερομαχίας, θα παραπέμψω στο κλασικό και μοναδικό βιβλίο «περί του Πολέμου» του Κάρολου Κλαούσεβιτς (Karl von Klausewitz) από το οποίο αντλούν όλοι οι στρατιωτικοί και ιστορικοί συγγραφείς, παρότι εκδόθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης και δεν έχει αλλάξει η ουσία του πολέμου ανά τους αιώνες, παρά μόνο στα μέσα και την τεχνολογία, όπως σήμερα στα αεροπλάνα.
Ο Κλαούσεβιτς ορίζει τον πόλεμο ότι «είναι μια πράξη βίας, προορισμένη στο να καταναγκάσει τον αντίπαλο να εκτελέσει την θέλησή του» και τον συμπληρώνει με το πασίγνωστο ότι «ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα» γράφει «η τελευταία (η πολιτική) είναι η διανοητική εξουσία και ο πόλεμος το όργανό της».
Διακρίνει τον πόλεμο «σε απόλυτο που έχει σκοπό τον αφοπλισμό του εχθρού» και σε «πραγματικό πόλεμο, εκεί που στο παιχνίδι μπαίνουν από την πολιτική ποικίλες άλλες θεωρήσεις, εκτός από τις καθαρά στρατιωτικές, οι οποίες εμποδίζουν την ώθηση στα άκρα και μετατρέπουν τον πόλεμο σε σύρραξη».
Βεβαιώνει ο Κλαούσεβιτς «παρά ταύτα κάθε τι που έχει σχέση με τις στρατιωτικές δυνάμεις (στη σύρραξη), καθετί που υπεισέρχεται στη χρησιμοποίησή τους, ανήκει στην πολεμική δραστηριότητα και σχετίζεται αναγκαστικά με την συμπλοκή». Είναι συνεπώς πόλεμος αυτό που ζήσαμε το περασμένο καλοκαίρι, όπως και οι στρατιωτικές αερομαχίες, που απαιτούν και κατά τον Κλαούσεβιτς «την προσαρμογή όλων των σκέψεων και δραστηριοτήτων μας σ’ αυτόν».
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
