Οι χιώτικες εκδόσεις πάντα φιλοξενούνται στον αθηναϊκό τύπο, για την ποιότητα, την αισθητική, αλλά κυρίως για την θεματική τους πληρότητα. Λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου και συγκεκριμένα το Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΑΥΓΗ φιλοξένησε κριτική της δρα Φιλολογίας Σταυρούλας Τσούπρου, για τα βιβλία που αφορούν τα χιώτικα παραμύθια και όχι μόνο, και έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια από τις εκδόσεις ΑΛΦΑ ΠΙ:
«Για την ταυτότητα ενός βιβλίου μάς προϊδεάζει, πλέον, στην σύγχρονη εποχή, το Δελτίο Τύπου ή, αλλιώς, το κείμενο ή τα κείμενα του εξωτερικού οπισθόφυλλου• στην περίπτωση των Χιακών Εκδόσεων «άλφα πι», το ίδιο ισχύει για τον έντυπο Κατάλογό τους.
Το πρώτο μικρο-κείμενο που βρίσκεται τυπωμένο εκεί αφορά, γενικότερα, στην ιστορία, στην καταγωγή τού συγκεκριμένου κλάδου εργασίας, ενώ θέτει τις βάσεις και το πλαίσιο για το δεύτερο μικρο-κείμενο, το οποίο
αφορά στους στόχους και τους τρόπους υλοποίησης του σκεπτικού που (πρέπει να) υπάρχει πίσω από την έκδοση ενός βιβλίου. Τα παραθέτω: «Βιβλίο. Λέξη που προέρχεται από τη φοινικική λέξη "βύβλο", το φυτό απ' όπου παραγόταν οπάπυρος. Πρώτη μορφή βιβλίου, η στενή λωρίδα που τυλιγόταν σε κύλινδρο, το "ειλητάριο". Ακολούθησε ο "κώδικας", η μορφή του σημερινού βιβλίου. Πρώτο εξ ολοκλήρου ελληνικό βιβλίο πρέπει να θεωρηθεί η "Επιτομή των οχτώ τού λόγου μερών" τού Κωνσταντίνου Λάσκαρι που τυπώθηκε στο Μιλάνο το 1476. Η λέξη "έκδοση" με τη σημασία τής δημοσίευσης βιβλίου πρωτοαπαντά στους ελληνιστικούς χρόνους». «Η έκδοση ενός βιβλίου, με στόχο την ανάδειξη του συγγραφικού
έργου και τη μεγαλύτερη ικανοποίηση του αναγνώστη, απαιτεί γνώσεις και ευαισθησία γύρω από τη σωστή διαμόρφωση της σελίδας, την αρμόζουσα επιλογή τυπογραφικών στοιχείων, τη λειτουργική κατανομή των κεφαλαίων, την αρμονική συνύπαρξη κειμένου και εικόνων, το ιδανικό εξώφυλλο». Οι χιώτες εκδότες Αντώνης και Γιάννης Παληός δεν διστάζουν να πουν πως γνωρίζουν την δουλειά τους και πως «την κάνουν καλά», καθώς γνωρίζουν επίσης πως το αποτέλεσμα ή, μάλλον, τα αποτελέσματα τους δικαιώνουν.
Στις εκδόσεις «άλφα πι» περιλαμβάνονται οι τομείς της Λογοτεχνίας, της Ιστορίας, των Επιστημονικών βιβλίων και περιοδικών (Ιατρικής και Νομικών), της Παιδείας, της Τέχνης (Ζωγραφική, Θέατρο, Φωτογραφία), ενώ μεγάλο μέρος αφορά και στην πλούσια τοπική Ιστορία, την Λαογραφία, την Τέχνη (εδώ θα βρούμε και τα έργα τού ζωγράφου, χαράκτη και λογοτέχνη Νίκου Γιαλούρη) και τον υλικό και πνευματικό πολιτισμό τού νησιού εν γένει. Μεταξύ των εκδόσεων ξεχωρίζουν, βέβαια, τα έργα τού Αδαμάντιου Κοραή (ανάμεσά τους και η πολυτελής επανέκδοση της διδακτορικής διατριβής του Medicus Hippocraticus), καθώς και η μελέτη Όμηρος Χίος αοιδός, όλα βραβευμένα από την Ακαδημία Αθηνών. Στις πιο πρόσφατες εκδόσεις ο ενδιαφερόμενος θα βρει, αφ' ενός, ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο, το Υπόθεση Wiril. Επεισόδιο πολέμου Χίος 7 Φεβρ. 1944, του Κυριάκου Ντελόπουλου, μετά την ανάγνωση του οποίου καλείται ο καθένας να κρίνει και να συμπεράνει μόνος του τι συνέβη πραγματικά σε εκείνη την περίεργη όσο και τραγική «Υπόθεση» και, αφ' ετέρου, το Στον παράδεισο του Αρχιπελάγους. Η Χίος μέσα από το βλέμμα των περιηγητών (1420-1820), του Νίκου Μερούση, όπου ανθολογούνται κείμενα που χρονικά εκτείνονται στην διάρκεια τεσσάρων αιώνων.
Στην κατηγορία τής Λογοτεχνίας οι εκδότες έχουν συμπεριλάβει και μία σειρά από συλλογές αλλά και μεμονωμένες εκδόσεις παραμυθιακού υλικού, όλες εξαιρετικά φροντισμένες από τυπογραφικής απόψεως, γεγονός που, σε συνδυασμό οπωσδήποτε με το πολύτιμο περιεχόμενό τους, τις καθιστά ένα γοητευτικό απόκτημα. Εδώ θα εστιάσουμε σε δύο από αυτές.
Το μικρό χάρτινο (με πολύ όμορφο κίτρινο σκληρό εξώφυλλο) κόσμημα που φέρει τον τίτλο Το πετειναράκι και άλλα χιώτικα παραμύθια αντλεί το υλικό του από την συλλογή τού Στυλιανού Βίου, έτσι όπως αυτή η τελευταία έχει συμπεριληφθεί στον τέταρτο από τους πέντε τόμους τού The folklore of Chios (1949), των Φιλίππου Αργέντη και H. J. Rose. Την επιμέλεια της έκδοσης είχε η πολύ γνωστή αφηγήτρια παραμυθιών Αγνή
Στρουμπούλη…
… Στην έκδοση με τον τίτλο Με καιρόν κρίνει ο Θεός και άλλα 22 παραμύθια «των εκ του Χιακού λαού», εξίσου όμορφη και φροντισμένη τυπογραφικά, με την εικονογράφηση να καταλαμβάνει περισσότερο χώρο, καθώς, ίσως, στοχεύει και σε ένα πιο νεανικό κοινό, το υλικό προέρχεται από την ίδια ανέκδοτη πηγή (τα χειρόγραφα τα οποία συγκέντρωσε ο Φ. Αργέντης και τα οποία βρίσκονται στην Βιβλιοθήκη τής Χίου «Κοραής»), αλλά ο συλλέκτης - καταγραφέας αυτήν την φορά είναι ο Κωνσταντίνος Ν. Κανελλάκης, γνώριμος του Γιάννη Ψυχάρη και του Hubert Pernot, αυτοδίδακτος ιστορικός και λαογράφος, «παθιασμένος» (όπως και ο Στυλιανός Βίος, εξάλλου) «με τα γράμματα και τη Χίο», όπως σημειώνει, στην σύντομη Εισαγωγή της, η επιμελήτρια και εικονογράφος Γεωργία Λουκά-Μίτση.
Προκειμένου, δε, για το «τοπικό λεξιλόγιο», το οποίο, ανεξαρτήτως κάποιων άλλων παρεμβάσεων (όπως μας ενημερώνει η επιμελήτρια), διατηρήθηκε, έχει προστεθεί η ερμηνεία των λέξεων (κάτι που έχει γίνει, ίσως σε μικρότερη κλίμακα εκεί, και στο προηγούμενο βιβλίο) ακριβώς δίπλα, μέσα σε αγκύλη. Συνολικά και στις δύο ανά χείρας εκδόσεις περιλαμβάνονται 49 παραμύθια, συχνά με πολλά κοινά στοιχεία και μοτίβα, τόσο μεταξύ τους όσο και με παραμύθια από άλλες περιοχές, εντός και εκτός Ελλάδος, αλλά κάποτε και με ιδιαίτερες ιδέες και υποθέσεις, όπως γίνεται με κάποιες ευτράπελες ιστορίες του δεύτερου τόμου, γεγονός που μας παραπέμπει στον πολιτιστικόχώρο και χρόνο "διεξαγωγής" παρόμοιων αφηγήσεων. Μια τέτοια περίσταση ήταν, επί παραδείγματι, τα νυχτέρια ή παρακάθια που αναφέρει η Γεωργία Λουκά-Μίτση, φτωχός αλλά τουλάχιστον υπαρκτός απόηχος των οποίων είναι οι σύγχρονες παρεΐστικες συγκεντρώσεις σε σπίτια ή χώρους αναψυχής. Οι συμπεριφορές των προσώπων που πρωταγωνιστούν σε τέτοιες ευτράπελες διηγήσεις απόκτησαν, με την πάροδο του χρόνου, όπως σημειώνει και ο Γιώργος
Γαλάντης στον Πρόλογο του δεύτερου βιβλίου, «δυναμική συμβόλων» τα οποία παραδειγματίζουν (και, βέβαια, προκαλούν τον γέλωτα) «μεταφερόμενα στην καθημερινή μας κουβέντα και στον σύγχρονο βίο».
«Λέγεται ότι το Παραμύθι είναι η Φωνή του Ανθρώπου μέσα στους αιώνες», σημειώνει η Αγνή Στρουμπούλη. Είναι «Λόγος εύθραυστος κι αθάνατος», όπως μας διαμηνύει με τον τίτλο του βιβλίου της, μία άλλη, ξενιτεμένη αυτή, παραμυθού μας, η Λίλη Λαμπρέλλη, παραθέτοντας τον Henri Gougaud: Λόγος «φαινομενικά ανώδυνος, που όμως φέρει το νόημα της ζωής».
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
