Δεν είναι υπερβολή αν ειπωθεί ότι ο Χρ. Μπελές επέβαλε τον εαυτό του πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης «Κοραή». Ότι επέβαλε την αξιοκρατία. Ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας όριζε με προσωπική του απόφαση, για να μην το πούμε ρουσφέτι, τους εκάστοτε προϊσταμένους των δημοσίων βιβλιοθηκών. Ο Χρ. Μπελλές πάλεψε η επιλογή να αποκτήσει διαγωνιστική μορφή κι όταν το πέτυχε είδε το βιογραφικό του να αναγνωρίζεται και τον προσωπικό του πόθο των τελευταίων ετών, να προσφέρει υπηρεσίες από το άμισθο μετερίζι της Βιβλιοθήκης, να ικανοποιείται.
Από αυτή τη θέση ανοίγει σήμερα στον «π» για πρώτη φορά τα χαρτιά του για τους στόχους του στο κορυφαίο πνευματικό Ίδρυμα του νησιού και γεμίζει αισιοδοξία όσους μπουν στον κόπο να διαβάσουν τις επόμενες γραμμές. Έστω και ελάχιστα από όσα ονειρεύεται να πετύχει, η Χίος θα γίνει ξανά ξακουστή στα πέρατα για τον Κοραή της.
Ερ.: Ποιος, αλήθεια, ο ρόλος των Δημόσιων Βιβλιοθηκών στον ηλεκτρονικό μας κόσμο;
Χ.Μ.: Θα ήθελα, σαν απάντηση, να κοινωνήσουμε λόγια της μεγάλης Αμερικανίδας βιβλιοθηκονόμου, Νταϊάν Κρες (από συνέντευξή της στον Η. Μαγκλίνη, «Καθημερινή»,16/10/11) που αφορούν στις Δημόσιες Βιβλιοθήκες. Λόγια χοϊκά, ζυμωμένα με πράξη, ζωή, λόγια - κληροδότημα, με πολλούς αποδέκτες: «Η έννοια της δημοτικής βιβλιοθήκης αποτελεί θεμελιώδη αξία σε μια δημοκρατία. Θεωρείται ως ένας από τους στυλοβάτες της δημοκρατίας, μαζί με τη δημόσια εκπαίδευση. Όσοι λένε ότι σε μια διαδικτυακή εποχή δε χρειάζεσαι βιβλιοθήκες έχουν λάθος. Το 80% των Αμερικανών εφήβων έχουν κάρτα βιβλιοθήκης. Αν δεν τους παρέχουμε σύγχρονες υπηρεσίες, δε θα τη χρησιμοποιήσουν. Σήμερα, οι έφηβοι χρησιμοποιούν μια βιβλιοθήκη για να συνδεθούν με συνομηλίκους τους από άλλη βιβλιοθήκη. Είναι μια κοινωνική δικτύωση. Χρειαζόμαστε τη σωματική επαφή, ο ηλεκτρονικός κόσμος είναι πολύ μοναχικός. Η βιβλιοθήκη πρέπει να ανοίξει τις πόρτες της στην κοινωνία, να είναι ανοιχτή σε νέες ιδέες. Όταν αναγκάστηκα να κλείσω κάποια τμήματα της βιβλιοθήκης ορισμένες ημέρες της εβδομάδας, αρκετά μέλη διαμαρτυρήθηκαν καθώς θεωρούν την ύπαρξη μιας βιβλιοθήκης εξίσου σημαντική με την ύπαρξη της αστυνομίας, της πυροσβεστικής, της δημόσιας υγείας κι αυτό ισχύει και σε άλλες κοινότητες». Δε χρειάζονται, νομίζω, περαιτέρω σχόλια…
Ερ.: Μπορείτε να μας δώσετε μια επίτομη, ας πούμε, απογραφή του πλούτου τούτης της ιστορικής βιβλιοθήκης;
Χ.Μ.: Πρόκειται για την πλουσιότερη, αρχαιότερη, ιστορική βιβλιοθήκη του τόπου, μετά εκείνη των Αθηνών. Ιδρύθηκε το 1792, σαν παράρτημα της Μεγάλης Σχολής της Χίου. Αμύθητος ο πνευματικός πλούτος της: ανεκτίμητες συλλογές βιβλίων (υπολογίζονται σε 250.000 τόμους, μεταξύ των οποίων και η δωρεά του Μεγάλου Ναπολέοντα προς τιμήν του Αδαμάντιου Κοραή «Déscription de l’ Egypte», αποτελούμενη από 14 εικονογραφημένους τόμους, έκδοσης 1809-1822), χειρογράφων, περιοδικών, εφημερίδων, πινάκων, νομισμάτων, κειμηλίων και χαρτών, που δώρισαν ο Αδαμάντιος Κοραής και τόσοι άλλοι μεγάλοι πνευματικοί άνθρωποι τόσο της ημεδαπής, όσο και της αλλοδαπής.
Ερ.: Ποια τα κριτήρια επιλογής σας στη θέση του προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου;
Χ.Μ.: Μιλάμε, κατ’ αρχάς, για άμισθη θέση. Και είναι η πρώτη φορά που ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου δε διορίζεται, αλλά επιλέγεται, ύστερα από προκήρυξη της θέσης από το αρμόδιο Υπουργείο. Για τούτη τη δημοκρατική, αξιοκρατική, διαφανή διαδικασία αξιολόγησης αγωνίστηκα για πολλούς μήνες «με νύχια και με δόντια» και το γνωρίζουν όλοι στο Υπουργείο και, όχι μόνο…
Ερ.: Ποιο το όραμα, οι στόχοι σας;
Χ.Μ.: Στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Χίου – πέρα από τις φυσικές καλλονές, τα μνημεία, τα μεσαιωνικά χωριά, τον Κάμπο, την Ιστορία, τον πολιτισμό – κορυφαία θέση κατέχουν η διεθνής μοναδικότητα του προϊόντος της «μαστίχας» και η περιβόητη συνώνυμη του Κοραή ιστορική βιβλιοθήκη της. Το όραμά μας, οι στόχοι μας, μέσα από τα μηνύματα των καιρών και των αντικειμενικών συνθηκών, είναι να καταστήσουμε και να αναδείξουμε τούτο το ίδρυμα πνευματικό, πολιτιστικό κέντρο, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά διαιγηακό, εθνικό, γιατί όχι και διεθνές. Αυτή τη στρατηγική μας αγκαλιάζουν, κύρια, οι ακόλουθοι επί μέρους ρεαλιστικοί στόχοι:
• Αξιοποίηση του ανείπωτου θησαυρού της, για εκπόνηση διδακτορικών εθνικού και διεθνούς ενδιαφέροντος, πρωτότυπων μελετών και έκδοση αντίστοιχων βιβλίων και μονογραφιών.
• Αναβάθμιση των ακινήτων τούτης της πλούσια και αφειδώλευτα προικισμένης βιβλιοθήκης, με στόχους εκπαιδευτικούς, κοινωνικο-πολιτιστικούς.
• Διοργάνωση συνεδρίων και διαλέξεων με διαπρεπείς προσκεκλημένους εθνικής και διεθνούς εμβέλειας.
• «Κάρτα Βιβλιοθήκης» στα παιδιά και τους νέους (από Α΄ Δημοτικού), ώστε να μυηθούν και να κοινωνήσουν το νάμα της, αφού μόλις διαβείς το κατώφλι της το πρώτο που νιώθεις είναι το άγγιγμα της Ιστορίας.
• Διοργάνωση λογοτεχνικών «αγώνων» και φεστιβάλ (ποίηση, μυθιστόρημα, παραμύθι, παραδοσιακοί χοροί, παραδοσιακό τραγούδι κλπ.).
• Διοργάνωση λογοτεχνικών συναντήσεων και συζητήσεων με στόχο – πέραν των άλλων – το κέντρισμα των νέων και προς τέτοιες διεξόδους.
• Ποικιλότροπη συνεργασία με τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους και σωματεία (συνοικιών και χωριών).
• Συνεργασία με φορείς Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας, Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Εκπαιδευτικοί, Φοιτητικοί σύλλογοι, Συμβούλια Σχολείων κλπ.).
• Άρτια οργάνωση του ηλεκτρονικού υλικού ενημέρωσης και απρόσκοπτη εξασφάλιση πρόσβασης σε ερευνητές, επιστήμονες, κοινό. Ειδικός χώρος για παιδιά και εφήβους.
• Επικέντρωση τέλος, σ’ αυτό που ονομάζουμε στροφή και σύνδεση της βιβλιοθήκης με την κοινωνία σε τοπικά, εθνικά και διεθνή πλαίσια. Πιο απλά: μια βιβλιοθήκη υπηρετεί το σκοπό της, την αποστολή της, όταν παράγει έργο, παρέχει υπηρεσίες, εξυπηρετεί το κοινό, αφυπνίζει την κοινωνία – και προπαντός τους νέους – ποικιλότροπα. Χρειάζεται μια αξιοπρόσεκτη καμπάνια που θα βγει στον κόσμο. Και εδώ η αρωγή και συμπαράσταση από εσάς, τα ΜΜΕ, κρίνεται καθοριστική…
• Η άμεση συγγραφή βιβλίου Τοπικής Ιστορίας, μέσα από δέουσες και αδιάβλητες διαδικασίες που θα διδάσκεται στα σχολεία, όπως γίνεται στις αναπτυγμένες κοινωνίες. Είναι εγκληματικό, όπως έχω τονίσει αμέτρητες φορές, να ζεις και να πεθαίνεις σ’ ένα γενέθλιο τόπο και να αγνοείς την Ιστορία του που είναι και δική σου, τις ρίζες του που είναι και δικές σου. Η Ιστορία, ξέρεις, διδάσκει, ενώνει, γιγαντώνει, εκδικείται, αποτελεί εφαλτήριο στο αύριο.
• Eπιμόρφωση και σωστός προσανατολισμός του προσωπικού. Να μάθουμε, πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα, να αγαπάμε το λειτούργημά μας, να χαιρόμαστε το καινούργιο, να αποκτήσουμε συνείδηση της ευθύνης και της αποστολής μας. Να αγαπάμε και να σεβόμαστε αυτόν που ανεβαίνει στον ιερό, στην κυριολεξία, τούτο χώρο. Τα λόγια μου, επ’ ουδενί έχουν προσωπικό χαρακτήρα…
Ερ.: Πώς θα τους υλοποιήσετε;
Χ.Μ.: Δεν είμαι ούτε μάγος ούτε μαγικό ραβδάκι διαθέτω. Ούτε είμαι ένας αποστεωμένος που ξέρω μόνο να γράφω και να διαβάζω. Μου αρέσει η φράση που λέω συχνά στους φοιτητές μου, δανεισμένη από ένα φιλόσοφο: «είναι καλύτερα να μην ξέρεις να γράφεις και να διαβάζεις, παρά να ξέρεις μόνο να γράφεις και να διαβάζεις». Είμαι, όμως, ένας άνθρωπος που μου αρέσει να λέω πως με το ένα πόδι πατώ στη ζωή και με το άλλο στην επιστήμη, ένας άνθρωπος που βίωσα το θείο δώρο της φτώχειας, που έχω «φάει το ψωμί μου με δάκρυα και έχω κοιμηθεί σε βρεγμένο μαξιλάρι». Δεν είμαι αιθεροβάμονας. Αυτά σαν εισαγωγή.
Ερ.: Ποια είναι τα σπουδαία, λοιπόν, όπλα σας;
Χ.Μ.: Είναι πολλά τα αποτελεσματικά «όπλα» για την ευόδωση των στόχων μας. Θα αναφερθώ στα κύρια: Το πρώτο είναι η αγάπη, ο έρωτας σ’ αυτό που κάνω. Και αποτελεί τούτο το όπλο τη βασική προϋπόθεση επιτυχίας. Είναι sine qua non. Μην ξεχνάμε πως κι ο Παμμέγιστος Δάσκαλος, ο Χριστός, στην αγάπη στήριζε, κύρια, τη διδασκαλία του. «Είναι αμαρτία να λειτουργείς χωρίς αγάπη στον έρωτα, τη δουλειά, τη ζωή την ίδια», υποστηρίζει ο μεγάλος, χαλκέντερος δάσκαλος, ο Μανώλης Κριαράς. Το δεύτερο ισχυρό όπλο είναι η αγάπη μου για τον τόπο, την πατρίδα μου. Προς Θεού, δεν αγαπώ μόνο εγώ την πατρίδα, απλά θέλω να το πω, να το επαναλάβω, γιατί εδώ, δυστυχώς, που φθάσαμε η έννοια «πατρίδα» είναι και αυτή παρεξηγημένη, επιλήψιμη, με πολλά αρνητικά πρόσημα. Το τρίτο είναι οι καταπληκτικοί συνεργάτες μου, τα μέλη του νέου Εφορευτικού Συμβουλίου, άνθρωποι, σοβαροί, δοκιμασμένοι, καταξιωμένοι με κοινά αισθήματα και ανησυχίες μπροστά στο πρόβλημα Το τέταρτο συνιστά την αγαστή συνεργασία με τις τοπικές αρχές (αντιπεριφερειάρχη, δήμαρχο κλπ), όπως και τους τοπικούς βουλευτές σ’ αυτή τη νέα αφήγηση-σύνθεση. Το πέμπτο είσαστε εσείς η «τέταρτη Τοπική Εξουσία», που ξέρετε πολύ καλά πόσο σας σέβομαι, σας εκτιμώ και πόσο πιστεύω στη σπουδαιότητα και αποτελεσματικότητα του ρόλου σας. Οι πόρτες, τέλος, της Ιστορικής βιβλιοθήκης θα είναι ανοικτές και τα ώτα ευήκοα στον πάσα ένα που θέλει να καταθέσει τις απόψεις του. Θέλω να τους διαβεβαιώσω πως θα καταγράφονται με το δέοντα σεβασμό και στην καρδιά και τα χαρτιά μας.
Ερ.: Πού θα βρείτε τα χρήματα, για όλα αυτά;
Χ.Μ.: Περιμένεις να σου πω «λεφτά υπάρχουν» (γέλια…), όμως δε θα σου το πω. Θα σου πω, από καρδιάς, τι πιστεύω γ’ αυτό. Σίγουρα, θα έχουμε τη δέουσα χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου μας, από άλλα Υπουργεία, Ν.Π.Δ.Δ. ή δημόσιους φορείς και οργανισμούς. Προσβλέπουμε, επίσης, στην αρωγή των ποικιλώνυμων ευεργετών και χορηγών. Θα προσπαθήσουμε, όμως, παράλληλα, να αυγατίσουμε τα οικονομικά μας και από δικές μας δραστηριότητες στα πλαίσια του έργου των βιβλιοθηκών, όπως, χάριν παραδείγματος, δυναμική συμμετοχή σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βέλτιστη αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων του ιδρύματος, εκδόσεις πρωτότυπων βιβλίων και μελετών κι άλλες μικρές ευέλικτες οικονομικές μονάδες («επιχειρήσεις»), πρωτόφαντες, στο χρώμα, όμως, και το άρωμα των βιβλιοθηκών, όπως συμβαίνει ευρέως στην αλλοδαπή. Τα τεράστια οικονομικά προβλήματα, που βιώνουμε, δεν πρέπει να γίνουν τροχοπέδη αυτής της προσπάθειας. Ειλικρινά δε χρειάζονται πάντα πολλά χρήματα. Χρειάζεται, πάνω απ’ όλα, αγάπη, όραμα, πείσμα, θέληση, προσπάθεια, δουλειά…
Ερ.: Έχετε πρότυπο βιβλιοθήκες άλλων χωρών;
Χ.Μ.: Έχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες και έχω εντρυφήσει και εγκύψει με ιδιαίτερο ζήλο στη μελέτη του εκπαιδευτικού γίγνεσθαί τους, όπως και εκείνου των βιβλιοθηκών. Παρεμπίπτον: η Φινλανδία πρωταγωνιστεί διεθνώς σ’ αυτά. Η ώσμωση του αποστάγματος των γνώσεων αυτών, μαζί με την ουσία των αντικειμενικών συνθηκών και των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας, πιστεύω να δώσει το ευκταίο αποτέλεσμα.
«Ας αδράξουμε την ευκαιρία της κρίσης για μια πραγματική επανάσταση στην Εκπαίδευση»
Ερ.: Αν σας ζήταγα το πιο αποτελεσματικό, σωτήριο φάρμακο για τούτη την κρίση, σαν δάσκαλος, σαν πολιτικό ον, τι θα συστήνατε;
Χ.Μ.: Η κρίση είναι λέξη ελληνική. Σημαίνει απόφαση. Το ιδεόγραμμα της λέξης «κρίση», στα κινέζικα, εμπεριέχει δύο στοιχεία: κίνδυνο-ευκαιρία. Σε τούτη την ολική κρίση – οικονομική, θεσμική, κοινωνική – η παράμετρος Παιδεία συνιστά κραυγαλέο έλλειμμα και ζητούμενο. Ας αδράξουμε, λοιπόν, την ευκαιρία, μέσα από τον πραγματικό κίνδυνο που αρκυωρεί και ελλοχεύει αδυσώπητα, για μια πραγματική επανάσταση στην Εκπαίδευση, μιας κι αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνίας, αφού όλα είναι θέμα παιδείας και όλων προϋπόθεση η παιδεία. Ποτέ δεν υπήρξε τόσο επίκαιρος ο διαχρονικός κορυφαίος διδάσκαλος του Γένους και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, Αδαμάντιος Κοραής: «Τρόπον μεταβολής της Ελλάδος από την κατάστασιν εις την οποίαν ευρίσκεται την σήμερον ούτ’ εστοχάσθην ποτέ ούτε στοχάζομαι δυνατόν άλλον, παρά την Παιδείαν»…
Ερ.: Σας έχω ακούσει πολλές φορές να μιλάτε για τον προσανατολισμό της Παιδείας στον άνθρωπο. Τι εννοείτε;
Χ.Μ.: Βιώνουμε μια κρίση γενική, που αφορά και Παιδεία και άνθρωπο. Πολιτεία, πολιτικοί ευαγγελίζονται τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τον παγκοσμιοποιημένο Μολώχ της αγοράς, σαν μόνη σωτηρία. Μιλούν, προφανώς, για τη δημιουργία ευπώλητων πολιτών. Το γνωρίζουν καλά οι συστημικοί Ηρακλειδείς, που σπεύδουν με βιά να ιδρύσουν τα πολυδιαφημιζόμενα Charter Schools (σχολεία ανάγνωσης, γραφής και πρακτικής αριθμητικής), για εκκολαπτόμενους δουλοπάροικους στο Μεσαίωνα της Νέας Τάξης. Εμείς – όπως επισημαίνει ο τελευταίος των Μοϊκανών και μεγάλος δάσκαλος, Χρήστος Τσολάκης – προσβλέπουμε στον αποπροσανατολισμό του σχολείου από την αγορά εργασίας και τον προσανατολισμό του στον Άνθρωπο, την Παιδεία. «Ο άνθρωπος θα στήσει αγορές εργασίας για όλους, θα κατακτήσει μόνος του τη ζωή, αρκεί να του γυμνάσουμε ψυχή και σώμα».
Ερ.: Μπορείτε να γίνεται πιο σαφής;
Χ.Μ.: Έχετε φανταστεί, αν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης είχαν γεννηθεί στη Γαλλία, πόσες Ακαδημίες Πλάτωνα και πόσα Λύκεια Αριστοτέλη θα είχαν ιδρυθεί; Μπορείτε να αναλογιστείτε πόσους συνεδριακούς επισκέπτες θα είχαν ετήσια, με ό,τι τούτο συνεπάγεται για τον τόπο; Δεν έχουμε, δυστυχώς, επενδύσει στο μεγαλύτερο διεθνώς συγκριτικό μας πλεονέκτημα: τον πολιτισμό και την Ιστορία. Θα μου επιτρέψετε να σας υπενθυμίσω τις επισημάνσεις-προτροπές του Γάλλου Προέδρου, Φρανσουά Μιτεράν, στον Ανδρέα Παπανδρέου: «Αν ήμουν πρωθυπουργός της Ελλάδας, δε θα έκανα τίποτε που να μην περνά μέσα απ’ τον Πολιτισμό». Θα το κάνουμε, λοιπόν, εμείς με τη βιβλιοθήκη «Κοραής». Θα καταυγάσουμε με την Ιστορία, τον πολιτισμό. Ας μη ξεχνούμε πως η αυτοοργάνωση της κοινωνίας μας σήμερα, παράμετρος «εκ των ων ουκ άνευ», διευκολύνεται τα μάλα από τον αποκεντρωμένο «Καλλικράτη».
Ερ.: Είσθε ουτοπικός;
Χ.Μ.: Μη βιαστείτε να με κρίνετε. Κατάλαβετέ με. Ο μεγαλύτερος ρεαλισμός, σήμερα, είναι τούτος ο ρομαντισμός, αφού η ουτοπία δεν είναι το μη πραγματοποιήσιμο, αλλά ό,τι δεν έχει, ακόμα, πραγματοποιηθεί… Είναι αυτή που μας κρατά ακόμα ζωντανούς, διατηρεί αναμμένη τη σπίθα της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο, δίνει παράλληλα μια ζείδωρη αιτιολογία και δικαιολογία στην Ύπαρξη…
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
