Είναι πολλά τα λεφτά … Χίος, για να παραφράσουμε την κινηματογραφική ατάκα. Η ανακοίνωση σε πρόσφατη ημερίδα στη Χίο με θέμα το απολογιστικό αποτύπωμα στη σύγχρονη φυσιογνωμία του Βορείου Αιγαίου των ευρωπαϊκών πόρων, συνολικού ύψους 2,3 δις εκ. ευρώ, από τα οποία γύρω στα 700 εκ. ευρώ διατέθηκαν για έργα στήριξη της οικονομίας της Χίου σοκάρει για το μέγεθος της.
Η θετική προσέγγιση
Όσοι ζουν τη Χίο των τελευταίων 3 δεκαετιών με ευκολία διακρίνουν τις βελτιωτικές αλλαγές. Στον κρίσιμο τομέα της υγείας: η νοσοκομειακή υποδομή αναβαθμίστηκε. Στον τομέα του περιβάλλοντος: έπαψε πια να λειτουργεί σε κάθε χωριό και επικίνδυνη χωματερή, τα απορρίμματα καταλήγουν σε οργανωμένη τους διαχείριση, έστω κι αν έπονται κι άλλα βήματα. Στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης: ανεγέρθηκαν πολλά νέα εκπαιδευτήρια κι επισκευάστηκαν ήδη υφιστάμενα. Δόθηκε βαρύτητα στον τομέα της προσχολικής αγωγής. Στην αγροτική παραγωγή: διανοίχθηκαν χλμ. αγροτικού δικτύου. Στην οδική ασφάλεια: βελτιώθηκαν χλμ. οδικού δικτύου. Στην πολιτιστική κληρονομιά: συντηρήθηκαν και αναδείχθηκαν δεκάδες μνημεία ιστορικού χαρακτήρα για τον τόπο. Στην οικιστική ανάπλαση: επιχειρήθηκαν παρεμβάσεις σημαντικής βελτίωσης στην καθημερινότητα μας. Σε όλους τους τομείς.
Με τους διαθέσιμους πόρους από την Ευρώπη και τους συμπληρωματικούς εθνικούς η Χίος βελτίωση αισθητά τις υποδομές της, πέτυχε να αντιμετωπίσει οξυμένα της προβλήματα. Το σύντομο παρελθόν διδάσκει ότι χωρίς τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών πόρων οι δυνατότητες στήριξης από εθνικές χρηματοδοτήσεις των αναγκών των νησιών θα ήταν περιορισμένες και κατά συνέπεια στο Βόρειο Αιγαίο και τη Χίο υποδομές και κοινωνικές παρεμβάσεις θα ήταν ελλιπείς.
Η άλλη ανάγνωση
Αυτή όμως είναι η μία όψη του νομίσματος. Το υψηλό συγκεντρωτικό ποσό των κατ’ εκτίμηση 700 εκ. ευρώ δημιουργεί το αυτονόητο ερώτημα: διαχειριστήκαμε και δαπανήσαμε τόσους πόρους, επιτρέπεται να έχουμε ακόμα άλυτες βασικές υποδομές;
Πράγματι τα ανοιχτά μέτωπα, ειδικά της Χίου, είναι αναρίθμητα. Στον τομέα της ύδρευσης δεν έχουμε επιτύχει να φτάσουμε στο στόχο «νερό στο ποτήρι από τη βρύση μας». Στον τομέα των μεταφορών οι πύλες εισόδου εξακολουθούν να είναι απαρχαιωμένες. Το αεροδρόμιο δεν καλύπτει τις ανάγκες προσγείωσης αεροσκαφών πτήσεων charter, οι λιμενικές υποδομές της πρωτεύουσας δεν εκσυγχρονίστηκαν.
Επενδύσεις δυναμικού χαρακτήρα για την εκκίνηση μιας τουριστικής ώθησης δεν υλοποιήθηκαν και προοπτικές αύξησης της απασχόλησης δεν προέκυψαν από άλλους κλάδους της τοπικής οικονομίας.
Κυρίως, ο πακτωλός των χρημάτων δεν πέτυχε να ανακόψει την πληθυσμιακή αιμορραγία του νησιού, στερώντας το, ειδικά τα τελευταία χρόνια, από εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Τελικά η Χίος και το Βόρειο Αιγαίο διαπίστωσαν το χάσμα ανάπτυξης από τις ευρωπαϊκές και εθνικές περιφέρειες να διευρύνεται.
Η έλλειψη στρατηγικού σχεδίου
Ερμηνείες πολλές για την αναντιστοιχία απορροφημένων πόρων και τελικής αποτελεσματικότητας πολλές. Οι δομές υποδοχής των πόρων καθυστέρησαν να οργανωθούν, η γραφειοκρατία επέλεγε έργα με μικρότερες απαιτήσεις μελετών, στοιχεία βέβαια που εμφανίστηκαν συνολικά στον Ελλαδικό χώρο. Ειδικά για τη Χίο στοίχισε η έλλειψη στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης, το οποίο ακόμα και σήμερα παραμένει ως ζητούμενο. Θεοποιήθηκε η απορροφητικότητα και υποβαθμίστηκε ο στόχος της σύγκλισης με την υπόλοιπη χώρα και την Ευρώπη σε υγιείς βάσεις.
Σήμερα ο κίνδυνος διακοπής της στήριξης από τα διαρθρωτικά ταμεία είναι μια μεγάλη απειλή για το επίπεδο συνοχής των νησιών του Βορείου Αιγαίου με την υπόλοιπη χώρα. Τοπικές και εθνικές αρχές δεν είναι βέβαιο ότι το έχουν αφομοιώσει.
ΤΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕ Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ 30 ΧΡΟΝΙΑ;
Ένας ατέλειωτος κατάλογος έργων, κοινωνικών προγραμμάτων και δράσεων στήριξης της απασχόλησης είναι η τελική συνεισφορά των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών πόρων στην Περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου.
Στον απολογισμό για τις τρεις δεκαετίες ευρωπαϊκών προγραμμάτων ο προϊστάμενος της Διαχειριστικής Αρχής, Γιώργος Πλακωτάρης, παρουσίασε συγκεντρωτικά στοιχεία, από την εξέλιξη των οποίων ανά πρόγραμμα διακρίνεται και η μεταβολή στη φιλοσοφία στήριξης της Περιφέρειας από την πλευρά της Ευρώπης.
ΑΣ ΡΩΤΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ ΠΟΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ ΑΠΕΡΡΙΦΘΗΣΑΝ ΩΣΤΕ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΕΝΟΧΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ
Δυο δεκαετίες ήταν εύκολη η ερμηνεία της αποτυχίας. Με υπηρεσίες στελεχωμένες από Μυτηλινιούς ποια χιώτικη πρόταση θα επιβληθεί στο εσωτερικό ανταγωνιστικό περιβάλλον σε επίπεδο Περιφέρειας;
Η ανάδειξη ενός βέρου Χιώτη στην μπαγκέτα ενορχήστρωσης της Διαχειριστικής Αρχής, ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι οι προτάσεις μας δεν εγκρίνονται γιατί μας βλέπουν με … μισό μάτι;
Ο Γιώργος Πλακωτάρης πέτυχε να μην αναπτύσσεται η γνώριμη γκρίνια από τα υπόλοιπα νησιά. Κανείς από τη Λέσβο ή τη Σάμο δεν αμφισβητεί ότι τηρεί στη Διαχειριστική Αρχή ευλαβικά τακτική ίσων αποστάσεων από όλους, παρέχοντας ερεθίσματα σε όλους τους φορείς του Βορείου Αιγαίου τεκμηριωμένα και με σωστή προετοιμασία να διεκδικήσουν μερίδιο στην ανάπτυξη με ευρωπαϊκούς πόρους.
Σε συνέντευξη του στον «π» ερμηνεύει γιατί, παρότι οι κρουνοί των πόρων ήταν πάντα ανοιχτοί, το Βόρειο Αιγαίο δεν κάλυψε την απόσταση του ευρωπαϊκού μέσου όρου ανάπτυξης, παρέμεινε φτωχός συγγενής στην περιφερειακή ευρωπαϊκή οικογένεια. Μια οπτική με αυστηρή κριτική αλλά και ενέσεις αισιοδοξίας ότι οι στόχοι είναι δικοί μας και μπορούμε ακόμα να τους διεκδικήσουμε.
Γ.Π.: Οι διαθέσιμοι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων προφανώς βελτίωσαν κάποιους δείκτες ανάπτυξης και συνεισέφεραν στην αύξηση του ΑΕΠ της Περιφέρειας. Όμως η Περιφέρεια δεν προσέγγισε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και αυτό για δύο λόγους:
Για να μην μηδενίζουμε την προσπάθεια, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η χώρα και η ΠΒΑ ξεκίνησαν από χαμηλά, ότι επίσης ανάπτυξη για τις χώρες του νότου δεν είναι η μεγιστοποίηση του ΑΕΠ μόνο, αλλά και η βελτίωση των δεικτών ποιότητας ζωής, που εδώ έχει γίνει μεγάλη δουλειά.
Γ.Π.: Οι στόχοι για ανατροπή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης ήταν πολύ λογικοί και ορθά τέθηκαν ως κυρίαρχη αναπτυξιακή επιδίωξη. Όμως η εγκατάλειψη της επαρχίας (είτε συνολικά σε επίπεδο χώρας, είτε και σε επίπεδο μικροπεριφέρειας / νησιού κλπ), οφείλεται σε μεγαλύτερα ζητήματα, που με τη σειρά τους οφείλονται σε μια τάση της κοινωνίας για εγκατάλειψη της γεωργίας, αλλά και συνολικότερα εύρεση της τύχης του αγροτικού πληθυσμού σε δραστηριότητες του τομέα των υπηρεσιών και του εμπορίου, αλλά και σε μια αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας μας.
Γ.Π.: Προφανώς τα μοντέλα ανάπτυξης κάθε νησιού έχουν διαμορφωθεί από τις ιστορικές διαδρομές τους και η προσπάθεια αναγκαστικής ομογενοποίησης υπό την ομπρέλα διοικητικών συστημάτων, όπως η Περιφέρεια, δεν μπόρεσαν να καθοδηγήσουν σε ενιαίο μοντέλο ανάπτυξης. Άλλωστε τα αναπτυξιακά μοντέλα δεν επιβάλλονται, αλλά αναδεικνύονται από τις ανάγκες και τις κοινωνίες. Σήμερα γίνεται μια προσπάθεια ανάδειξης των διαφορετικών ταυτοτήτων κάθε νησιού, όμως με εξαιρετικές δυσκολίες, γιατί η περιφερειακή πολιτική σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο βάζουν αρχές και περιορισμούς που οδηγούν σε ομογενοποιήσεις.
Γ.Π.: Η ανάγκη απορρόφησης ξεκίνησε από ένα αυτονόητο δεδομένο ότι οι πόροι πρέπει να αξιοποιούνται. Όμως τελικά οδήγησε στη διεκδίκηση της απορρόφησης για αντιμετώπιση είτε ζητημάτων βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης είτε για καθαρά πολιτικούς λόγους. Φυσικά και πρέπει να αξιοποιούνται οι πόροι σε αναπτυξιακές επιλογές και να μην απορροφούνται απλά, γιατί η δεύτερη επιλογή οδηγεί σε ασταθή μοντέλα ανάπτυξης, που δεν έχουν ικανοποιητικές αντοχές και απαντήσεις σε περιόδους κρίσης.
Γ.Π.: Η μετεξέλιξη της αυτοδιοίκησης και του τοπικού πολιτικού συστήματος σε περισσότερο δημοκρατικές κατευθύνσεις επηρέασε θετικά την απόδοση των πόρων και σταδιακά η λογική διαφοροποιήθηκε. Από μια κεντρικά κατευθυνόμενη ανάπτυξη με όρους συγκεντρωτισμού και από τα πάνω ανάπτυξης, σε μια περισσότερο από την βάση ανάπτυξη, πιο προσαρμοσμένη στις τοπικές ανάγκες. Παρόλα αυτά έχουν ακόμα πολλά να γίνουν, που ξεκινούν από τη σοβαρή ενδοσκόπηση της κεντρικής διοίκησης και ακόμη περισσότερη εκχώρηση αρμοδιοτήτων, πόρων και εργαλείων στην Αυτοδιοίκηση, αλλά και σοβαρή αλλαγή νοοτροπίας από την τελευταία, καθώς πρέπει να οργανώσει την διοικητική της μηχανή και τις εσωτερικές δημοκρατικές της διαδικασίες.
Γ.Π.: Η Χίος φαίνεται να αδικήθηκε αν διαβάσει κανείς τις ποσοστιαίες κατανομές, όμως αυτή η ανάγνωση είναι λάθος Το λάθος έγκειται στο γεγονός ότι η Περιφέρεια αποτελείται από πολλά νησιά, που έχουν επίσης αναπτυξιακές ανάγκες και κάποια είχαν και ετοιμότητα σημαντική. Από την άλλη σημειώνεται ότι δεν υπάρχει ποσοστιαία κατανομή ανά νησί, οι προκηρύξεις είναι ανταγωνιστικές και οι τελικές εγκρίσεις εξάγονται από την αξιολόγηση βάση κριτηρίων. Τέλος, ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας πόσες προτάσεις απερρίφθησαν από τις υποβληθείσες, ώστε να βρούμε τους πραγματικούς ένοχους αυτής της εικόνας, που εν τέλει βέβαια δεν είναι και κακή, μιας που η Χίος έλυσε σημαντικές ανάγκες της στους τομείς της παιδείας, της αστικής ανάπτυξης κ.α.
Γ.Π.: Θεωρητικά τα χρονίζοντα προβλήματα ενός τόπου δεν λύνονται σε μια ή δύο προγραμματικές περιόδους. Νομίζω το σύνηθες που συμβαίνει σε όλη τη χώρα είναι ότι οι φορείς αντιδρούν σε προκηρύξεις που βγαίνουν και τρέχουν να ωριμάσουν έργα και δεν κινούνται με βάση μια μακροχρόνια στρατηγική. Μια στρατηγική που ξεκινά από την χαρτογράφηση του προβλήματος και επικέντρωση σε αυτό. Σε μεγάλο βαθμό καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τη φωτιά έξω από το σπίτι, πιστεύοντας ότι, αν το δάσος δεν καεί στα χέρια μας, είτε δεν θα καεί καθόλου, είτε θα καεί με την ευθύνη κάποιου άλλου. Τέλος οι ίδιες οι ομάδες πίεσης πολλές φορές αποπροσανατολίζουν από τα πραγματικά προβλήματα και αλλάζουν τους στόχους τους φορέων.
Γ.Π.: Τα συστήματα αξιολόγησης προτάσεων διαχρονικά βάζουν σημαντικές δικλείδες ασφαλείας ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα σαν αυτό που περιγράψατε. Φυσικά στο παρελθόν αυτές οι δικλείδες δεν ήταν και πολλή ασφαλείς, όμως - ξαναλέω - ότι θεωρώ ότι δεν υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες ανάπτυξης λόγω έλλειψης πόρων. Σήμερα φτάσαμε στο άλλο άκρο, ώστε, αντί να ασχολούμαστε με την αναπτυξιακή διαδικασία, ασχολούμαστε με την ανάπτυξη συστημάτων διασφάλισης των πόρων, δηλαδή γραφειοκρατία. Είμαστε μια χώρα που πηγαίνουμε πάντα στα άκρα. Αλλάείναι και αλήθεια ότι είχαμε μεγάλες θεσμικές υστερήσεις στο κομμάτι αυτό. Πρέπει πάντως να αναγνωρίσουμε ότι το πρόβλημα αυτό, της ισχυρής γραφειοκρατίας, είναι τόσο εθνικό όσο και ευρωπαϊκό ζήτημα.
Γ.Π.: Πιστεύω ότι στη Χίο έχουν γίνει πολλά πράγματα που άλλαξαν τον τόπο, βλέποντας μάλιστα και τη συγκριτική θέση της Χίου με τα άλλα νησιά και τους άλλους τόπους της Ελλάδας. Θεωρώ ότι στα πολλά που έγιναν, έχουν γίνει και κάποια όχι και τόσο αποτελεσματικά. Όμως τώρα θεωρώ ότι όλα σιγά σιγά διορθώνονται και κάποια μάλιστα με πολύ καλό τρόπο. Άρα από εμένα μην περιμένετε κριτική για αυτά που έγιναν πλημμελώς, αλλά μια αισιόδοξη διάθεση ότι μπορούμε και τα λάθος να διορθώσουμε και κυρίως να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Και τους πόρους έχουμε και την τεχνογνωσία έχουμε και τις ιδέες επίσης. Χρειάζεται μόνο δουλειά και όπου βγαίνει ο κακός εαυτός μας και η άρνηση, ακόμη χειρότερα η εσωστρέφεια, να το πολεμάμε και να φεύγουμε μπρός. Είναι καλύτερα να κάνουμε πολλά καλά και κάποια λάθος παρά λίγα καλά και κανένα λάθος.
Γ.Π.: Πιστεύω ότι είναι η πιο σωστή και η πιο δύσκολη Προγραμματική Περίοδος. Πρέπει να αξιοποιηθούν οι πόροι στις κατευθύνσεις που θέλει κάθε νησί και στο τέλος θα έχουμε αποτέλεσμα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι το κουστούμι μπορούμε να το προσαρμόσουμε στις δικές μας διαστάσεις. Αυτό που είναι λάθος είναι να μην τολμάμε να το φορέσουμε, ή να ψάχνουμε λόγους που δεν μας κάνει. Οι στόχοι είναι δικοί μας, μπορούμε να τους θέσουμε, μπορούμε να τους διεκδικήσουμε και να πετύχουμε το θετικό αποτέλεσμα. Απλά ο δρόμος είναι μακρύς και πρέπει να αγωνιστούμε για αυτόν χωρίς να ακούμε τις εφήμερες δυσκολίες και όλα καλά θα πάνε.
Γ.Π.: Ειδικά στη Χίο το θέμα του τουρισμού είναι πολύ ειδικό ζήτημα. Η υστέρηση του τομέα σε μερικές πτυχές του ήταν αποτέλεσμα και της νοοτροπίας της κοινωνίας, που αρνήθηκε τον μαζικό τουρισμό, ήταν αποτέλεσμα και της ύπαρξης πόρων από άλλες πηγές (ναυτιλία κατά βάση). Αυτό βέβαια οδήγησε σε ένα άλλο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης, που σήμερα θέλει ενδυνάμωση και ποιοτική βελτίωση. Για να έχουμε τουρισμό στο νησί θέλουμε δύο βασικά συστατικά: πρώτον υποδομές και δεύτερο ποιότητα στο προϊόν που διαθέτουμε. Οι στρατηγικές τουριστικής ανάπτυξης και οι επιμέρους ενέργειες αποτελούν εργαλεία και κυρίως απαιτούν να υπάρχουν προϋποθέσεις.
Γ.Π.: Η Πολιτική για την Συνοχή, δηλαδή η αναπτυξιακή πολιτική, είναι και πρέπει να είναι ανεξάρτητα από μια κρίση. Ο τόπος θα βρει το δρόμο του σε λίγο καιρό. Με κάθε κόστος ή τρόπο και θα αναδιαταχθεί. Άρα ένα κομμάτι της κοινωνίας και της διοίκησης πρέπει να συνεχίσει σταθερά προσηλωμένο στο αύριο και φυσικά ένα κομμάτι πρέπει να ασχολείται με την κρίση. Όμως δεν πρέπει να αποτελέσει η κρίση τον βασικότερο λόγο υστέρησης, αλλά ένα παράγοντα για τον οποίο κάνουμε ό,τι καλύτερο για να αναστείλουμε την καθυστέρηση. Το μέλλον δεν περιμένει και φυσικά δεν πρέπει να του δίνουμε επιχειρήματα για να μην έρθει.
Γ.Π.: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του αναπτυξιακού σκηνικού, αλλά και στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Οι κανονισμοί είναι το πρώτο πλαίσιο που ορίζει τις γενικές κατευθύνσεις. Η διαπραγμάτευση το επόμενο που γίνεται με τις περιφέρειες και τις ελληνικές αρχές. Και τέλος η υλοποίηση το στάδιο της εφαρμογής, όπου κατά καιρούς έχουν γίνει σημαντικές διευκολύνσεις στη χώρα μας ώστε να εκτελεστούν πλήρως τα προγράμματα. Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη είναι ένα πεδίο συνεχών αλλαγών και μια αρένα διαπραγμάτευσης, στην οποία οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημιουργικά στηρίζουν τα κράτη μέλη και τη χώρα μας.
Γ.Π.: Με διαφορετικές εντάσεις κάθε νησί, αλλά όλα τα νησιά έχουν καταλάβει την αξία των επενδυτικών πόρων της Ευρώπης. Και γι αυτό και αναγνωρίζουν και δίνουν ευκαιρίες στην Ευρώπη, παρά τις οποίες συνέπειες που δέχονται στην καθημερινότητα τους. Αλλά προσοχή, Ευρώπη δεν είναι μόνο οι διαρθρωτικοί και επενδυτικοί πόροι. Ευρώπη είναι και όλα τα άλλα που ζούμε τα τελευταία χρόνια και γι αυτό ορθώς είμαστε και σκεπτικιστές. Αυτό το κλίμα υπάρχει σε όλη την Ευρώπη και γι αυτό πιστεύω ότι και η επιστροφή της τελευταίας στις βασικές συστατικές της αρχές είναι ο μόνος τρόπος για να έχει προοπτική.
ΑΠΟΥΣΙΑ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ ΑΠΟ ΟΣΟΥΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΚΑΝ ΤΟΥΣ (ΠΟΛΛΟΥΣ) ΠΟΡΟΥΣ
Τίποτα δεν είναι συγκρίσιμο στη διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στην πορεία 30 ετών εφαρμογής τους. Στο ξεκίνημα οι δικαιούχοι φορείς (πλην κεντρικής διοίκησης) δεν διέθεταν ειδικευμένο προσωπικό, ούτε καν Τεχνικές Υπηρεσίες. Αλλά και οι απαιτήσεις σύνταξης των Τεχνικών Δελτίων είναι σήμερα διαφορετικές. Με υπόμνημα μιας σελίδας στοιχειοθετούσες το ενδιαφέρον σου τότε, Τεχνικό Δελτίο τουλάχιστον 25 σελίδων απαιτείται για κάθε έργο σήμερα.
Την κατάσταση περιέγραψε γλαφυρά ο πρώην δήμαρχος Μ. Μεννής. «Όταν πηγαίναμε στη Μυιλήνη έλεγα στο Λ. Τσακό. Αν σε ρωτήσουν αν έχουμε μελέτες θα τους απαντήσεις ότι έχουμε. Πράγματι υποβάλαμε το αίτημα μας κι όταν ο Δημ. Φυτάς ρωτούσε για μελέτες απαντούσαμε ότι έχουμε εκπονήσει. Επιστρέφοντας στη Χίο έκλεινα το Λάκη και το Γ. Κοτσυφάκη στο γραφείο τους για δυο μήνες και μελέτες είχαμε…», ανέφερε.
Τώρα ούτε φιλοσοφία Μεννή διαπνέει τις αρχές μας, ούτε περιθώρια να ξεγλιστρήσεις από τη Διαχειριστική Αρχή υπάρχουν.
Ίχνος αυτοκριτικής
Το σχήμα των απόμαχων αυτοδιοικητικών που πήρε μέρος στην εκδήλωση «Η Ευρώπη στην Περιφέρεια μου – Χίος 2018» ανέσυρε στη μνήμη του μόνο γλυκιές περιπέτειες από την προσπάθεια αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων. Ο βαθμός δυσκολίας, ιδιαίτερα για τους μη οργανωμένους επαρκώς δήμους ήταν πράγματι μεγάλος, κανένας από τους πρώην δημάρχους, ωστόσο, πέρα από σύντομες αναφορές, δεν εστίασε στο ότι ξοδεύτηκαν πολλά λεφτά για δυσανάλογο τελικό αποτέλεσμα.
Το παράδειγμα του περιφερειακού, έργο που συνεχίζεται από 5 δημοτικές αρχές, έφερε ο Μαν. Βουρνούς για να καταδείξει τη λογική της συνέχειας στα ευρωπαϊκά προγράμματα. Ως χρησιμότητα είδε επίσης και την υποχρεωτικότητα των δικαιούχων να σκέπτονται στη βάση συγκεκριμένων κατευθύνσεων.
«Τα ευρωπαϊκά προγράμματα αποδέσμευσαν τις δυνατότητες της Αυτοδιοίκησης να σχεδιάσει έργα που δεν ήταν άμεσα εξαρτώμενα από τις υπέρτερες εξουσίες, όπως συνέβαινε μέχρι τότε. Έφεραν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση διαχείριση πόρων», ανέφερε.
Εξέφρασε ωστόσο τη δυσαρέσκεια του για το χρόνο υλοποίησης τους. «Σ’ αυτό έχει μερίδιο ευθύνης η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία αλλά περισσότερο η εθνική, η οποία σε αναγκάζει για να δέσεις τα παπούτσια σου να κάνεις 5 μήνες και 10 συμβούλια».
Ο δήμαρχος διαπίστωσε ότι τα αποσπασματικά έργα του παρελθόντος παρέχουν σήμερα τη δυνατότητα να διασυνδεθούν και να αποδώσουν περισσότερο. «Γενικότερα τα ευρωπαϊκά έργα έχουν καταφέρει να μας βάζουν να σκεπτόμαστε δημιουργικά τι είναι Ευρώπη.
Θύμισε ότι ο Δήμος Ομηρούπολης επί θητείας του συνέστησε Γραφείο Ανάπτυξης, ενώ ανέδειξε ως θετικό στοιχείο το γεγονός ότι η μια δημοτική αρχή συνέχιζε το πρόγραμμα της άλλης.
«Να αρχίσουμε να έχουμε κοινό παρανομαστή συμπολιτεύσεις – αντιπολιτεύσεις για το που θέλουμε να πάμε τη Χίο γιατί η Ιστορία θα μας δικάσει βάση πεπραγμένων. Αν διασπάσουμε τον ενιαίο Δήμο σε μικρά κουρελάκια, το μόνο που θα καταφέρουμε να φτιάξουμε είναι πολιτική κουρελού για το μέλλον. Αν τον διασπάσουμε, δολοφονήσαμε τη Χίο», προειδοποίησε.
Στους οικολόγους – πράσινους απέδωσε την πολιτική απόφαση να ξεκινήσει ο περιφερειακός της πόλης της Χίου από το β΄ τμήμα του και όχι από το α’. Προέτρεψε τους σημερινούς αιρετούς να μεριμνούν ώστε το αύριο να είναι καλύτερο από το σήμερα.
Σε δυο κομβικά σημεία εστίασε ο Μ. Μεννής στις προτάσεις τους για τη μελλοντική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων. Ως πρώτη μέριμνα όρισε τη λιμενική χωροθέτηση, ζητώντας την αξιοποίηση του λιμένα των Μεστών. «Διαθέτουμε το καλύτερο λιμάνι σε όλο το Αιγαίο. Τι κάνουμε εμείς; Δεν λειτουργεί γιατί καμιά 10αριά υπάλληλοι δεν θέλουν να πάνε στα Μεστά», ανέφερε, φέρνοντας το παράδειγμα της Ρόδου, όπου η επιλογή απόστασης του λιμανιού από το αεροδρόμιο άπλωσε και τη χωροταξία του νησιού.
Δεύτερη μέριμνα πρότεινε την αξιοποίηση κάθε μορφής ανανεώσιμων πηγών στο νησί μας.
Με ψήγματα αυτοκριτικής διάθεσης, διαπίστωσε στην παράθεση των έργων ένα πολυόραμα δημάρχων, περιφερειαρχών, συμβούλων, μετακλητών και υπηρεσιακών. «Μια πληθώρα έργων, τα οποία όντως έχουν αλλάξει θετικά τη Χίο αλλά δεν συνέβαλαν να λυθεί το υδρευτικό και η στρέβλωση με τις λιμενικές εγκαταστάσεις, με ευθύνη της ενδογενούς διχόνοιας των αρχών μας. Πολλαπλά έργα έγιναν και στον πολιτισμό για να ωθήσουν τον τουρισμό, ο οποίος όμως κόλλησε από την έλλειψη μεγάλων επενδύσεων».
Στις θετικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών έργων ο πρώην δήμαρχος εντόπισε την επιβολή της υποχρεωτικής συνεργασίας. «Πολλοί αυτοδιοικητικοί έχουν πια διαπαιδαγωγηθεί να ξέρουν τι ζητάνε κι όχι να πηγαίνουν για να φωνάξουν πιο δυνατά. Όταν υπάρχει όραμα υπάρχει και αποτέλεσμα, γιατί άνθρωποι να το υπηρετήσουν υπάρχουν». Άφησε μάλιστα μια καθαρή αιχμή για την οραματική λειτουργία των σημερινών αρχών. «Το όραμα οι υπάλληλοι το μυρίζονται όπως η γάτα το ψάρι. Ό,τι όραμα και να έχεις εσύ μέσα σου, αν δεν το βγάλεις προς τους συνεργάτες σου, δεν θα λειτουργήσει.»
Τη διαπίστωση ότι πέσανε πολλά χρήματα στη Χίο, αλλά όχι εκεί που έπρεπε, έκανε και ο Παν. Καμίτσης. Κατά τον τέως δήμαρχο Ιωνίας προτεραιότητα έπρεπε να είχε δοθεί στο Κάστρο, ενώ εκτίμησε ότι ο λιμένας Μεστών δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του νησιού.
Στο τρίπτυχο συνεργασία – σχέδιο – ανάπτυξη ζήτησε να επικεντρωθούμε στο εξής ο τέως δήμαρχος Καμποχώρων, θυμίζοντας ότι την περίοδο της θητείας του η συνεργασία εφαρμόστηκε και για την κοινή αποχέτευση Ιωνίας – Καμποχώρων και στην περίπτωση του σχολικού κέντρου Καμποχώρων.
Τα 56 δικαστήρια που υπέστη την περίοδο της θητείας του θυμήθηκε ο Γ. Κλιαμενάκης, προκειμένου να στοιχειοθετήσει ότι συνεργασία δεν υπήρξε παντού. Ο τέως δήμαρχος Ιωνίας αποδέχθηκε ότι στα σπουδαία έργα υποδομής δεν ρίξαμε το βάρος μας και ζήτησε να ξεκαθαρίσουμε τι ζητάμε για το μέλλον της Χίου.
«Να μην σταθούμε μόνο σε όσα έγιναν, αλλά να αναρωτηθούμε και για όσα δεν έγιναν», ανέφερε ο Τ. Ποδιάς, ανατρέχοντας με τη σειρά του στην πρωτοβουλία του δημάρχου Αχαρνών Κρήτης, Στ. Αρναουτάκη, να συστήσει γραφείο του Δήμου του στις Βρυξέλλες.
Ο τέως δήμαρχος Καρδαμύλων επεσήμανε επίσης ότι μέσω των ευρωπαϊκών πόρων δεν έγινε τίποτα για τη ναυτιλία, αυτό που κρατά ζωντανό σήμερα το νησί μας.
ΠΑΝΤ. ΜΠΟΥΓΔΑΝΟΣ
«Η κατανομή των πόρων να μην γίνεται με μόνο κριτήριο το ΑΕΠ»
«Περισσότερες προκλήσεις με λιγότερα χρήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν», ανέφερε ο εντεταλμένος σε θέματα ευρωπαϊκών υποθέσεων περιφερειακός σύμβουλος, Παντ. Μπουγδάνος, υπερθεματίζοντας ότι προφανώς πρέπει να βελτιωθεί η απόδοση των πόρων.
«Την επόμενη περίοδο πρέπει να διασφαλιστεί ότι η κατανομή των πόρων δεν θα πρέπει να γίνει με μοναδικό κριτήριο μόνο το ΑΕΠ των περιοχών, όπως γίνονταν μέχρι τώρα. Πρέπει να ληφθούν υπόψη όλοι οι κοινωνικοί δείκτες που εξασφαλίζουν τη σωστή αποτύπωση της κατάστασης για κάθε Περιφέρεια.
Ο κ. Μπουγδάνος ζήτησε να ληφθεί υπόψη η νησιωτικότητα. «Βλέπουμε με απογοήτευση την απροθυμία της Ευρώπης να συζητήσει για τα νησιά και να θέσει ένα πλαίσιο προστασίας και στήριξης τους. Στο Βόρειο Αιγαίο προσπαθούμε να αναστρέψουμε τη συρρίκνωση του πληθυσμού των νησιών αλλά δεν είναι δυνατόν η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να αντιμετωπίζεται ως μια Περιφέρεια του Βελγίου. Ένα νησί χρειάζεται διπλή προσπάθεια για να ανταπεξέλθει. Αυτή η ιδιαιτερότητα οφείλει να αποτυπωθεί με σαφή μέτρα και προβλέψεις στη νέα πολιτική συνοχής».
Οι προτάσεις
«Η πρόταση μας είναι η κατάρτιση ενός αναπτυξιακού προγράμματος για ένταξη έργων υποδομής, όπως το αεροδρόμιο της Χίου. Δράσεις με στόχευση τη μείωση της ανεργίας, την αναστροφή της συρρίκνωσης του πληθυσμού. Ειδικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων στο Βόρειο Αιγαίο. Αύξηση του ποσοστού ενίσχυσης ή των φοροαπαλλαγών στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, του Αναπτυξιακού και του ΠΑΑ, ώστε να προσελκύσουμε το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα νησιά μας», κατέληξε.
Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Ακολουθήστε μας στο Google News. Σχολιάστε στην σελίδα μας στο Facebook.
Ο Πολίτης είσαι εσύ. Γίνε συνδρομητής της εβδομαδιαίας έντυπης έκδοσης.
facebook
youtube
instagram
X
