«Στη Χίο των 50.000 κατοίκων πρέπει να δούμε τελικά πόσες καφετέριες μπορούν να λειτουργήσουν»

Ο αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου, Κ. Βεζέρης, μιλάει στον «π» για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά εδώ και χρόνια οι επαγγελματίες στον χώρο της εστίασης, για τον Ιδιωτικό Φορέα Τουρισμού και ξεδιπλώνει το κουβάρι των περιβόητων ανεμοφρακτών της παραλιακής.

Η προσωπική πορεία

• Γεννήθηκα στη Χίο, στην πόλη. Ο πατέρας μου έχει καταγωγή από το Κάστρο της Χίου και η μητέρα μου από τη Σιδηρούντα, όπου και εκεί πήγα σχολείο, εκεί δραστηριοποιήθηκα και γενικά εκεί πέρασα το μεγαλύτερο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας, πριν μετακομίσουμε στην πόλη. Παντρεύτηκα, απέκτησα δύο παιδιά 8 και 10 ετών και πλέον το σπίτι μου είναι στη  περιοχή του Βροντάδου, στη Δασκαλόπετρα συγκεκριμένα.

Από σερβιτόρος ιδιοκτήτης καταστημάτων

• Το 1996 ξεκίνησα να εργάζομαι στην αντιπροσωπεία της «Peugeot», τα πρωινά, και το βράδυ δούλευα στο «Metropolis», τότε το είχε ο Νίκος Κλαδιάς. Το 2002 ξεκινήσαμε να συζητάμε με τον Γιώργο, έναν συνάδελφο μου από το Metropolis, για το τι μαγαζί μπορεί να λείπει από τη Χίο, εκείνη την περίοδο. Έτσι, ανοίξαμε το «Iceberg». Κατάστημα εστίασης, γρήγορου φαγητού (κάτι σαν το σημερινό Everest). Το 2004 ανοίξαμε το «Avenue», καφετέρια το πρωί και μπαρ το βράδυ και το 2005 ανοίξαμε το «Comfuzio», ένα κατάστημα με παιχνίδια. Παρατηρώντας την οικονομία και γενικότερα έχοντας εντρυφήσει με την πάροδο του χρόνου στον χώρο των επιχειρήσεων πιστεύαμε ότι οδεύαμε στον σωστό δρόμο, μέχρι που το Comfuzio, το οποίο ήταν αλυσίδα, χρεωκόπησε σαν εταιρία και έτσι έπρεπε και εμείς να το κλείσουμε.

Η επαναλειτουργία του Συλλόγου Καταστηματαρχών Υγειονομικού Ενδιαφέροντος

• Το «Avenue» το είχαμε από το 2004 μέχρι και το 2015, ενώ παράλληλα το 2015 ανοίξαμε το «Pura Vida». Ένα κατάστημα, που συγκαταλέγεται επίσης στον χώρο της εστίασης, με διαφορετικό ύφος όμως. Ξεκίνησα από σερβιτόρος και νομίζω, μέσω αυτού του επαγγέλματος, γεννήθηκε η αγάπη μου για τον χώρο της εστίασης. Μου άρεσε και συνεχίζει να μου αρέσει η συναναστροφή με τον κόσμο, η συζήτηση με ανθρώπους διαφόρων κατηγοριών και γενικότερα η κοινωνικότητα του επαγγέλματος, για αυτό και βρίσκομαι 23 χρόνια, πια, στην εστίαση. Το 2013 μαζί με ακόμη 4 άτομα ενεργοποιήσαμε ξανά τον Σύλλογο Καταστηματαρχών Υγειονομικού Ενδιαφέροντος, όπου εκλέχθηκα πρόεδρος και πέρσι με την επιμελητηριακή ομάδα που συμμετείχα, εκλέχθηκα αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου.

Η οικονομική κρίση και η λάθος διαχείριση

• Κατά την περίοδο 2010- 2013 η «κοιλιά» που έκανε η ελληνική οικονομία, έγινε αντιληπτή στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων μας. Νομίζω ότι αυτή η περίοδος ήταν η πιο κρίσιμη από όλες στο κεφάλαιο «οικονομική κρίση και Ελλάδα». Διανύσαμε αυτή την τριετία μία περίοδο αντοχών και υπομονής, καθότι ήταν καθοριστική, μιας και φανέρωσε τους επιχειρηματίες που κρατήθηκαν στον χώρο. Πολύς κόσμος μπήκε στη διαδικασία των χρεών και ξεκαθάρισε το τοπίο του χρήματος γενικότερα, δηλαδή φάνηκε ποιοι έχουν αληθινό χρήμα και ποιοι όχι.

Στερνή μου γνώση

• Εγώ δεν έχω σπουδάσει. Τελείωσα το Λύκειο, αμέσως μετά ξεκίνησα να δουλεύω και το 1996 μπήκα για πρώτη φορά στον επιχειρηματικό κόσμο. Δεν είχα την παιδεία ή συγκεκριμένες γνώσεις του «επιχειρείν» και τα χρήματα που μου δόθηκαν είτε από δανεισμό είτε αυτά που είχα εγώ, δεν τέθηκαν σε σωστή διαχείριση, με αποτέλεσμα να μην έχω εξασφαλίσει μια σταθερότητα, στις επιχειρήσεις μου. Σκεπτόμενος αυτό, λέω ότι στη σημερινή εποχή, σχεδόν 15 χρόνια αργότερα, θα μπορούσαν να είμαι ένα τέλειος υπάλληλος με έναν καλό μισθό χωρίς να έχω στο κεφάλι όλα αυτά που έχω τώρα.

Η Χίος άργησε 10 χρόνια, αλλά…

• Η Χίος, στο πανελλαδικό ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, είχε ακόμη χρήματα και χρησιμοποιώ παρελθοντικό χρόνο γιατί πλέον βλέπουμε ότι δεν ισχύει αυτό. Το νησί μας το έπιασε η κρίση 10 χρόνια μετά, από την υπόλοιπη, χώρα. Πιστεύω ότι συνέβη αυτό γιατί έφυγαν τότε από το νησί πολλά και πραγματικά χρήματα που είχε η Χίος και από τότε δεν έχει έρθει ξένος χρήμα. Όλα τα αποθέματα τελείωσαν, αυτά που έμειναν έκαναν έναν κύκλο στην κοινωνία μας και από εκεί και πέρα δεν υπήρχαν «ξένα» έσοδα.
• Η τοπική αγοραστική δύναμη έπεσε κατά  πολύ. Μειώθηκε η συχνότητα, σταμάτησαν οι σπατάλες και οι αλόγιστες αγορές και έχουμε φτάσει σε ένα σημείο, που ο καταναλωτής ζητάει με λίγα χρήματα πολύ περισσότερα πράγματα από κάποτε. Παλιά θυμάμαι ότι ερχόταν πελάτες στο μαγαζί και αν τους άρεσε η μουσική, η ατμόσφαιρα άφηναν πολλά χρήματα και στο τέλος μας ευχαριστούσαν τουλάχιστον… 10 φορές. Τώρα οι άνθρωποι που έρχονται στα μαγαζιά μας, αναφέρομαι πάντα στα καταστήματα του χώρου της εστίασης, έρχονται με μετρημένα χρήματα στην τσέπη και σου λένε, για παράδειγμα, μπορώ να διαθέσω 10 ευρώ και με αυτό το ποσό έχουν απαιτήσεις… 50 ευρώ. Δεν τους κατηγορούμε, γιατί αντιλαμβανόμαστε πλήρως τις δυσκολίες της εποχής.

Δεν φτάνουν μόνο οι Τούρκοι

• Τα τελευταία χρόνια τουριστικά έχουμε μόνο μία πηγή, αυτή των γειτόνων. Αν θέλουμε να μιλάμε για τουρισμό στη Χίο, πρέπει να ανατρέξουμε 20 χρόνια πίσω και να δούμε τι έχουμε κάνει λάθος. Εμάς δεν μας πείραξε καθόλου το ξαφνικό τουρκικό ρεύμα που ερχόταν στο νησί, γιατί ότι και να ήταν, αποτελούσε ξένο χρήμα. Απλά δεν είναι λύση η μία και μοναδική πύλη τουρισμού. Θα έπρεπε να υπάρχουν άλλες δέκα, τέτοιες πύλες τουρισμού, για να πούμε ότι «ναι, έχουμε τουρισμό». Το καλοκαίρι που έγινε το πραξικόπημα στην Τουρκία, αντιληφθήκαμε όλοι οι καταστηματάρχες εστίασης πόσο μεγάλη κοιλιά έκανε η τοπική μας οικονομία. Το γεγονός της μείωσης των επισκεπτών από απέναντι είναι αισθητό στην τσέπη μας, γιατί αρχίζουμε πάλι να ανακυκλώνουμε το ντόπιο χρήμα.  Οι Τούρκοι, πάντως, δεν μειώθηκαν επειδή αντιμετωπίζουμε το ζήτημα του μεταναστευτικού ούτε γιατί έχουν πρόβλημα με την πολιτική μας κατάσταση. Μειώθηκαν γιατί το νόμισμα τους υποτιμήθηκε αρκετά, με αποτέλεσμα να μην τους είναι τόσο εύκολο να κινηθούν οικονομικά.

Μία Κυριακή… δεν φέρνει την άνοιξη

• Η λογική «οι καφετέριες και τα εστιατόρια είναι γεμάτα» είναι παράλογη. Όποιος περνάει από την παραλιακή της Χίου ή από οποιοδήποτε μέρος του νησιού την Κυριακή και τα βλέπει γεμάτα, πρέπει να ξέρει ότι όπως εκείνος βγήκε αυτή την μέρα έτσι και όλοι αυτοί που βλέπει, βγήκαν την ίδια μέρα. Δεν έχει περάσει Δευτέρα, Τρίτη ή Τετάρτη για να δει τι συμβαίνει εκείνες τις μέρες. Αποφασίζουν να ανοίξουν ακόμη μία καφετέρια, ακόμη ένα εστιατόριο, θεωρώντας ότι θα βγάλουν τα χρήματα της ζωής τους, επειδή βλέπουν τα καταστήματα μας γεμάτα τις Κυριακές. Όσοι λειτουργούν με αυτή τη λογική κάνουν σίγουρα λάθος.
• Τα καταστήματα εστίασης δεν είναι ούτε θησαυροφυλάκια ούτε καζίνο και εν έτη 2019 πρέπει ο κόσμος να το καταλάβει. Τα τιμολόγια των προμηθευτών έχουν αυξηθεί, επειδή έχει αυξηθεί η τιμή της πρώτης ύλης, η φορολογία είναι στα ύψη και οι καφετέριες δεν είναι σε καμία περίπτωση όσο κερδοφόρες ήταν κάποτε ή για να είμαι ακριβέστερος δεν είναι καν κερδοφόρες. Πιστεύω ότι πρέπει να μπει με κάποιο τρόπο όριο αδειών. Να υπάρξει ένας αριθμός «ταβάνι» και να μην τον υπερβαίνει κανείς. Άτυπα, σαν μέλος του Επιμελητηρίου, το έχω συζητήσει αρκετές φορές και καταλήγουμε στο ότι δεν γίνεται να βγούμε μία μέρα και να πούμε ότι στη Χίο μπορούν να λειτουργούν μόνο 100 τέτοιες επιχειρήσεις. Αυτό όμως που μπορεί να γίνει είναι ένας αναλογικός τρόπος αδειών, δηλαδή ο αριθμός των καταστημάτων εστίασης να συμβαδίζει με τον πληθυσμό του κάθε χωριού και της πόλης.

Ο κορεσμός σαν μεγαλύτερος αντίπαλος

• Το μεγαλύτερο πρόβλημα για μια επιχείρηση στον χώρο της εστίασης και θέλει να εξελιχθεί, είναι ο κορεσμός, οι κρατικές άδειες και οι φορολογίες και τα ασφαλιστικά. Η προκαταβολή του φόρου της επόμενης χρονιάς σε πιέζει πάρα πολύ. Το 17% ΦΠΑ είναι ήδη υπέρογκος αριθμός, δεν θέλω καν να σκεφτώ τις επιπτώσεις του 24 %.
• Από τον Χιώτη επιχειρηματία λείπει η εκπαίδευση. Κανείς δεν είναι έτοιμος 100% να γίνει επιχειρηματίας, βάζω και τον εαυτό μου μέσα, αλλά από εκεί και έπειτα οι περισσότεροι ζητούν πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουν πως να τα διαχειριστούν. Ζητούν τουρισμό, ξέρουν πώς να διαχειριστούν τον τουρίστα για να μείνει ικανοποιημένος και με τη σειρά του να στείλει και άλλο κόσμο; Εμείς σαν Επιμελητήριο προσπαθούμε όσο μπορούμε να μειώσουμε αυτό το χάσμα. Η πρώτη κίνηση έγινε πέρσι με το Σχολείο Τουρισμού και θα γίνει και φέτος. Προτρέπω όλους τους επιχειρηματίες να έρθουν και να ακούσουν τους ομιλητές που θα φιλοξενήσει το 2ο Σχολείο Τουρισμού, γιατί είναι άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το αντικείμενο και στη θεωρία, αλλά κυρίως στην πράξη. Επίσης θα πρέπει επιτέλους όλοι οι επαγγελματίες του νησιού να λειτουργούν σαν ομάδα και όχι ο καθένας μόνος του. Η Χίος στην ουσία είναι ένα μικρό χωριό και το μοντέλο του «ισχύς εν τι ενώσι» μπορεί να λειτουργήσει ευκολότερα, από ένα μεγάλο αστικό κέντρο, για παράδειγμα. Αν δεν κάτσουμε όλοι σε ένα μεγάλο τραπέζι, κάνοντας υποχωρήσεις  δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε ποτέ στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ιδιωτικός Φορέας Τουρισμού

• Η δημιουργία ενός Φορέα Τουρισμού είναι αναγκαία αλλά κατόπιν κατάλληλης εκπαίδευσης και σύμπνοιας. Πάντα οι ιδιοκτήτες καταστημάτων εστίασης περίμεναν από κάποιον Φορέα (Δήμο, Περιφέρεια κτλ) να κάνει κάτι για αυτούς, είτε να τους φέρει τουρίστες, είτε να τους δώσει χρήματα. Εκείνοι τι έκαναν για αυτό; Εμείς τι κάναμε; Τόσα χρόνια δεν έχουν καταλάβει ότι οι εκάστοτε αιρετοί σε κρίσιμες θέσεις, όπως εκείνες του τουρισμού ή του Λιμενικού Ταμείου, δεν έχουν καμία ουσιαστική επαφή με το αντικείμενο αυτό; Τι περιμένουν; Αφού βλέπουμε ότι δυστυχώς ή ευτυχώς κάποια πράγματα είναι προσχεδιασμένα να γίνουν με έναν τρόπο λάθος, γιατί δεν προσπαθούμε επιτέλους να αλλάξουμε εμείς την τύχη μας; Αυτό είναι ο Φορέας Τουρισμού.
• Ο Φορέας Τουρισμού πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους ιδιώτες όπως ο Δήμος, η Περιφέρεια και το Επιμελητήριο. Πρέπει να τον δουν σοβαρά και να τον αγκαλιάσουν, γιατί χωρίς να το καταλαβαίνουν οι απλοί καθημερινοί εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι οι καταλληλότεροι για τον διοικήσουν. Μέχρι στιγμής το 50% των ατόμων που έχουμε απευθυνθεί είναι θετικοί και με την ιδέα του Ιδιωτικού Φορέα Τουρισμού και με το χρηματικό ποσό που πρέπει να καταβάλλουν, οι άλλοι μισοί – και λυπάμαι που το λέω-  βλέπουν τον Φορέα σαν την τελευταία ευκαιρία τους. Δεν είναι η τελευταία ευκαιρία, ουσιαστικά είναι η πρώτη τους ευκαιρία αυτή, γιατί έχουν την δυνατότητα να πάρουν κάτι από το 0 και να το πάνε στο 50. Είναι το τελευταίο χαρτί του νησιού στο θέμα «τουρισμός», το οποίο όμως υπόσχεται μία νέα αρχή.

Δεν υπάρχει περιθώριο για λάθη

• Η Χίος δεν αντέχει την καθίζηση ούτε για μία χρονιά ακόμη, για αυτό και θα πρέπει τα χρήματα του Φορέα, είτε από τις συνδρομές, είτε από τις χορηγίες είτε από οπουδήποτε να δαπανηθούν πολύ σωστά και με πολύ σκέψη. Δεν υπάρχουν περιθώρια για σπατάλες και για λάθη. Στην αρχή θα γίνονται 2 δράσεις, την επόμενη χρονιά 4 ή 5, δηλαδή το έργο του Ιδιωτικού Φορέα Τουρισμού θα γίνεται σταδιακά για να γίνεται στοχευμένα για να επιφέρει αποτέλεσμα. Θεωρώ ότι αν τα πράγματα κυμανθούν στα ίδια επίπεδα με πέρσι, θα κλείσουν πολλές επιχειρήσεις. Είχαμε συνδέσει την παραλία με τις καφετέριες, την Απλωταριά και την Βενιζέλου με καταστήματα υπόδησης και ένδυσης και την Πλατεία  με Δημόσιες Υπηρεσίες. Οι σταθερές μας αυτές, με την κρίση άλλαξαν και βλέπεις παντού κλειστά καταστήματα. Το μοναδικό καλό, αν θέλετε, που βγήκε από όλο αυτό είναι ότι οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων έβαλαν – επιτέλους- νερό στο κρασί τους και έριξαν τις τιμές των ενοικίων.

Ο Αντ. Κέφης και το γράμμα του Νόμου

• Δραστηριοποιούμαι στην παραλιακή ζώνη 15 χρόνια. Τα πρώτα χρόνια την έβλεπα σταθερά αναπτυσσόμενη, σαν περιοχή, και χαιρόμουν ιδιαιτέρως, γιατί η βιτρίνα μας ουσιαστικά ήταν όμορφη. Έγιναν τα πεζοδρόμια, βάλαμε τραπεζοκαθίσματα 12 μήνες κτλ. Το 2013 η Λιμενική Επιτροπή μας έδωσε άδεια για τους ανεμοφράχτες, κάτι που μας βοήθησε πολύ, γιατί μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε περισσότερο κόσμο. Μιλάμε για μία κατασκευή που αγγίζει τα 10.000 ευρώ. Τα φτιάχνουμε, τις βάζουμε και βλέπουμε αυτομάτως αύξηση τζίρου. Αυτό συνεπάγεται με αύξηση εσόδων του Δήμου, μέσω των Δημοτικών Τελών, με περισσότερους εργαζομένους, άρα θέσεις εργασιών κ.ο.κ. Όταν το Λιμενικό Ταμείο έμεινε «ακέφαλο» για τρεις μήνες το 2017, νομίζω ότι η τοποθέτηση του προέδρου αυτού έγινε βεβιασμένα. Έτσι, ο Λιμενάρχης δεν είχε πλάτη σε όλο αυτό και μας είπε ότι οι κατασκευές μας (ανεμοφράχτες) είναι παράνομοι γιατί δεν δόθηκαν για το 2017 οι άδειες, λόγω της μη πραγματοποίησης Λιμενικής Επιτροπής, αφού δεν είχε πρόεδρο για κάποιους μήνες. Ήρθαν τα πρώτα πρόστιμα και μετά ήρθε ο Αντώνης Κέφης… ο οποίος δεν μας έδωσε άδειες για το 2018 και επέμενε στην αφαίρεση τους, λέγοντας μας ότι είναι παράνομες.

Όχι ανεμοφράχτες; Όχι χρήματα

• Εν μέρη χαίρομαι για αυτό γιατί μπορούμε να αποδείξουμε την πραγματική χρησιμότητα των ανεμοφρακτών. Από 22 Φλεβάρη του 2018 μέχρι 30 Μάρτη ο τζίρος έπεσε κατά 30%, πάνω από 50 εργαζόμενοι στην παραλιακή ζώνη απολύθηκαν, μειώθηκε η αγοραστική δύναμη και γενικότερα φάνηκε η διαφορά που τόσες φορές είχαμε πει στον πρόεδρο. Και τι κατάφερε; Κατάφερε να κάνει την παραλία να γυρίσει σε εποχές προ 10ετιας και πάνω που είχε ξεκινήσει η άνοδος της να γυρίσει πάλι στα ίδια. Και αυτή τη στιγμή έχουμε όλοι μας να αντιμετωπίσουμε την Υπηρεσία που λέγεται Λιμενική Επιτροπή. Μετά το δικαστήριο που έγινε και αθωωθήκαμε όλοι οι επαγγελματίες πήγαμε στο Λιμεναρχείο για να κάνουμε μία νέα αρχή. Εκεί μας είπαν τον αυτονόητο, ότι εκείνοι δηλαδή, τηρούν τον νόμο. Αν η απόφαση λέει ότι είναι νόμιμες κατασκευές, εμείς θα τις δεχτούμε. Άρα είναι πολιτική απόφαση. Αν το Λιμενικό Ταμείο ήθελε να μας δώσει τη λύση θα το έκανε, απλά δεν θέλει να το κάνει.

• Πιστεύω ότι η επόμενη πενταετία θα μας βρει περισσότερο ενωμένους και πιο οργανωμένους. Θεωρώ ότι θα είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, χωρίς φυσικά να αγγίξουμε την τελειότητα. Αλλά από το 0 θα το κάνουμε 50 και αυτό είναι μία καλή αρχή.