(Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα ΝΑΥΣ στις 3 Μαΐου 2018)
Ο Γιώργος Π. Λιβανός μου είχε κάνει μερικές φορές την τιμή να γευματίσουμε οι δυο μας στο εστιατόριο του στρατηγείου του στην Ακτή Μιαούλη, στην είσοδο του οποίου δεσπόζει ένας γιγαντιαίος ναΐφ πίνακας του Φασιανού με κόκκινη μπογιά. Το γεύμα ήταν πάντα λιτό. Συνήθως ρεβύθια με ρύζι. Έλεγε ότι τα ρεβύθια έκαναν πολύ καλό στην υγεία. Καλού κακού υπήρχε και λίγος καπνιστός σολομός.
Σε ένα από τα γεύματα αυτά, μία νεαρή σερβιτόρα πέρασε από το τραπέζι μας με ένα δίσκο που είχε τρία άδεια μπουκάλια μπύρας. Ο Λιβανός την σταμάτησε: «Που τα πας τα μπουκάλια»; την ρώτησε. «Να τα πετάξω» είπε έκπληκτη η υπάλληλος. Ο Λιβανός κούνησε το κεφάλι. Συνειδητός οικολόγος, μου είπε ότι όταν ήταν μικρός, άκουγε την γιαγιά του συχνά στα Καρδάμυλα να του λέει: «Το μπουκάλι και τα μάτια σου. Ένα τόχουμε για να βάζουμε το λάδι. Τώρα τα πετάμε αντί να τα ανακυκλώνουμε».
Πρωτοπόρος με τα «ιπτάμενα δελφίνια»
Ο Γιώργος Λιβανός πατούσε επιχειρηματικά με το ένα πόδι στην Ρωσία και με το άλλο στην Αμερική. Ακέραιος χαρακτήρας, τολμηρός επιχειρηματίας, οραματιστής και πρωτοπόρος σε επινοήσεις νέων τύπων πλοίων και όχι μόνο, που δεν έχει να δείξει πολλούς τέτοιους ο πλανήτης, ο Γ.Π.Λ. με την εταιρία του Ceres Shipping (δηλαδή την λατινική ονομασία της θεάς Δήμητρας, που σπέρνει τον καρπό παντού), ήταν εκείνος που καθιέρωσε τα υδροπτέρυγα, τα λεγόμενα «ιπτάμενα δελφίνια» στον Αργοσαρωνικό και το Αιγαίο. Το μυαλό του ήταν πάντα ανοιχτό σε κάθε νέο σχέδιο για καλλίτερη εκμετάλλευση των θαλασσίων μεταφορών, αλλά και μεγαλύτερη προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος. Συνειδητή και επιστημονική. Με κανόνες και εκπαίδευση ναυτικών. Εκείνο το μεσημέρι μου απεκάλυψε τα σχέδιά του για την ναυπήγηση ενός νέου τύπου πλοίου μοναδοποιημένων μεταφορών με την κωδική ονομασία LASH (Lighter Aboard Ship), που θα μηδένιζε ή θα ελαχιστοποιούσε τις καθυστερήσεις των πλοίων στις φορτοεκφορτώσεις στα διάφορα λιμάνια. Βέβαια υπήρχαν τότε τα πλοία κοντέινερς, που προσπαθούσαν να επιβληθούν, αλλά το μυαλό του Λιβανού δούλευε σε άλλα μήκη κύματος. Σκέφθηκε την ναυπήγηση ενός πλοίου, που στην πρύμνη του είχε μία εσοχή για την υποδοχή και πρόσδεση μιας μεγάλης φορτηγίδας, που θα μετέφερε μοναδοποιημένα το υπερατλαντικό φορτίο από την Αμερική στην Ευρώπη. Καταπλέοντας σε ένα από τα προγραμματισμένα λιμάνια, το πλοίο άφηνε την φορτηγίδα και παρελάμβανε άλλη φορτωμένη για άλλο λιμάνι κ.ο.κ. Καμία καθυστέρηση, και μείωση κόστους μεταφοράς. Κάθε λιμάνι θα περίμενε το μητρικό πλοίο για να παραλάβει την έμφορτη φορτηγίδα και θα παρέδιδε την δική του έμφορτη για άλλο λιμάνι. Ο συντονισμός εξυπακούεται.
Τα πλοία «νάνοι» του Λιβανού
Όμως το μυαλό του Γ.Π.Λ. δεν σταματούσε να γεννά ιδέες. Υπήρξε ο μοναδικός εφοπλιστής, ο οποίος, ενώ είχε παραγγείλει μεγάλα τάνκερς των 250.000 τόνων dw, σκέφθηκε να ναυπηγήσει και… «πλοία νάνους», τα λεγόμενα μίνι μπάλκ κάρριερες των 3.000 τόννων, που θα μπορούσαν, καταπλέοντας στην Νέα Ορλεάνη, να αναπλέουν τον Μισσισσιπή, προσεγγίζοντας σε λιμάνια της ενδοχώρας. Άλλα πλοία δεν μπορούσαν να κάνουν τέτοια ταξίδια. Κάθε «μίνι» διέθετε γερανό των 25 τόνων και μπορούσε να κάνει μόνο του τον χειρισμό του φορτίου με το 35μελές πλήρωμα. Ο Γ.Π.Λ. παρήγγειλε στόλο 50 τέτοιων σκαφών, τα οποία μάλιστα ναυλώθηκαν και από τον ΟΗΕ, διότι τότε έτυχε να γίνει η κρίση που δημιούργησε το νέο κράτος του Μπαγκλαντές στα εδάφη του Ανατολικού Πακιστάν. Τα «μίνι» μετέφεραν τρόφιμα στο νέο κράτος και η ιδέα του Γ.Π.Λ. υπήρξε κερδοφόρα. Τότε παρήγγειλε στα ίδια κορεατικά ναυπηγεία Χακοντάτε και τέσσερα σούπερ τάνκερς, αλλά στο μεταξύ η κατάσταση άλλαξε, αλλά όχι και η απόφαση του Λιβανού. Δεν έπαιρνε ποτέ τον λόγο του πίσω, κι ας έχανε λεφτά. Αλλά και αυτά τα VLCCs τελικά τον αποζημίωσαν. Από την άλλη πλευρά ο Λιβανός είχε πολύ καλές σχέσεις με τους Σοβιετικούς, οι οποίοι είχαν κατασκευάσει ένα τύπο υδροπτερύγων «Κομέτα», και είχαν δώσει δύο από αυτά σε δύο Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι όμως δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα πλοία σκούριαζαν στα Ναυπηγεία της Ελευσίνας. Ο Λιβανός τα είδε και παρήγγειλε αρκετά, δημιουργώντας πολλές καινοτομίες στα επισκευαστήρια του Περάματος.Αυτά ήταν τα «ιπτάμενα δελφίνια» που καθιερώθηκαν στις ελληνικές θάλασσες, στον Αργοσαρωνικό, στις Κυκλάδες και στις Βόρειες Σποράδες.
Πρώτος βέβαια έφερε ένα τέτοιο πλοίο ο Γιάννης Λάτσης αντικαθιστώντας το «Πορτοκαλής Ήλιος» και το «Νεράιδα». Τώρα οι επιβάτες του πήγαιναν πολύ πιο γρήγορα στα νησιά του Αργοσαρωνικού. Όμως ο Λιβανός έφερε «καινά δαιμόνια» που αναστάτωσαν τους παραδοσιακούς εφοπλιστές, οι οποίοι απειλούσαν να αποσύρουν τα πλοία τους από την ακτοπλοΐα. Ο Λιβανός, που υποστήριζε μέχρι τέλους τις επιλογές του, βεβαίωσε ότι θα ναυπηγούσε πολλά υδροπτέρυγα και ένα μεγάλο οχηματαγωγό κλειστού τύπου για τους κατοίκους των νησιών. Τα «ιπτάμενα δελφίνια» από 2 έγιναν 30.
Οι σχέσεις με τη Μόσχα
Τελικά η ακτοπλοΐα βρήκε νέους δρόμους, αλλά τα υδροπτέρυγα εξακολουθούν σε μικρότερη κλίμακα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. «Γκλάστνοστ», «Περεστρόικα» και Γκορμπατσώφ επέφεραν την πτώση της Σοβιετικής Ενώσεως, αλλά οι άριστες σχέσεις που είχε ο Λιβανός με τους Ρώσους δημιούργησε συνεργασίες για παραγγελίες πλοίων στα κορεατικά ναυπηγεία. Οι Ρώσοι είχαν τυφλή εμπιστοσύνη στον Λιβανό και αξιωματούχοι της Μόσχας συμφώνησαν στην νέα ιδέα του για ναυπήγηση…πλωτών ξενοδοχείων. Αλλά η ιδέα έμεινε στα χαρτιά. Όμως ο Λιβανός σκεπτόταν διαρκώς το θαλάσσιο περιβάλλον και την αποφυγή ρύπανσης από τα πλοία. Έτσι, σε συνεννόηση με τον γενικό γραμματέα της ΠΝΟ Γιάννη Χαλά, δημιούργησε την HELMEPA, η οποία υπό την ηγεσία του φυσούσε άλλη πνοή διεθνώς και έγινε μάλιστα και εξαγώγιμο προϊόν, αφού δημιουργήθηκαν η τουρκική TURMEPA από τον Τούρκο μεγαλοεπιχειρηματία Ραχμί Κοτς και επιστήθιο φίλο του Γ.Π.Λ. και η Κυπριακή CYMEPA. Σήμερα η HELMEPA εξακολουθεί να λειτουργεί με έμβλημα τον γλάρο που προειδοποιεί: «Όχι σκουπίδια όχι πλαστικά σε θάλασσες και ακτές». Ο Λιβανός όμως είχε άλλα στο μυαλό του. Ήθελε να πείσει την διεθνή κοινή γνώμη, μετά την αυστηρή νομοθεσία των ΗΠΑ ύστερα από την οικολογική καταστροφή του «Τόρει Κάνυον», ότι η ελληνική ναυτιλία πρωτοστατεί παγκοσμίως στην προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος. Όπως είπαμε ο Λιβανός δεν έπαιρνε ποτέ πίσω τον λόγο του. Gendlemen agreement κι ας έχανε λαφτά. Τις αρχές αυτές φαίνεται να πήρε από το οικογενειακό του περιβάλλον κι από τον Καρδαμυλίτη πεθερό του Γιάννη Μιχαήλ Καρρά, που τον πήρε από μικρό παιδί στο γραφείο του στο Λονδίνο. «Κάμετε μωρέ χώρο», είπε στους υπαλλήλους, «μαζέψτε τους μπουλμέδες να βάλει το παιδί το γραφείο του». Αργότερα ο Λιβανός νυμφεύθηκε την κόρη του Φωτεινή. Και κάτι που δεν ξέρει ο πολύς κόσμος: Στο κτήμα του Γ.Π.Λ. στην Ερμιονίδα ανακαλύφθηκε στο εκεί σπήλαιο Φράχθι ένας από τους αρχαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης καθώς και οψιδιανός, που κάποιοι παλιοί Πελασγοί έφεραν με πλοίο από την Μήλο πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια. Γεγονός που αποδεικνύει ότι οι Έλληνες θαλασσοπορούσαν από τότε. Κι αυτό το «τότε» ήταν πριν από 10.000 χρόνια όπως λέει ο αρχαιολόγος Κόλιν Ρένφριου. Γι᾽ αυτό συχνά ο Λιβανός έλεγε με υπερηφάνεια: «Στις φλέβες των Ελλήνων δεν ρέει αίμα, αλλά θαλασσινό νερό».
Δεν είχε δίκιο;
Ο ΕΠΙΝΕΙΟΣ
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
