Με αφορμή το 10ο Φεστιβάλ Φιστικιού, η Αίγινα τιμά έναν εξέχοντα εραστή της, τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη. Αναφερόμαστε στο καλοκαίρι του 2018 και συγκεκριμένα στην περίοδο από 25 Αυγούστου έως 16 Σεπτεμβρίου του συγκεκριμένου έτους, όπου σκίτσα, σχέδια και ακουαρέλες από τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάζονται στις αίθουσες με τα αρχαία γλυπτά του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κολώνας.
Η αποτύπωση από το μυστηριακό σπίτι του Ροδάκη στο Μεσαγρό, η άγνωστη σε πολλούς μελέτη του σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Κριεζή για το σχολείο στη Φανερωμένη και ζωγραφιές από τα ειδυλλιακά τοπία του νησιού μετέφεραν τους επισκέπτες της έκθεσης στην μεσοπολεμική Αίγινα, τον τόπο όπου ο Πικιώνης παραθερίζει οικογενειακώς. Γεννημένος το 1887 στον Πειραιά, από Χίωτες γονείς, μαθητεύει το 1906 δίπλα στον Κ. Παρθένη, ως πρώτος μαθητής του. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα συγκαταλέγονται η οικία Καραμάνου στην Αθήνα 1925, το Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια 1931-32, το Πειραματικό Σχολείο Θεσσαλονίκης 1933-37, το ΞΕΝΙΑ των Δελφών 1951-55, η οικία Ποταμιάνου στη Φιλοθέη 1953-55, με κορυφαίο βεβαίως τη διαμόρφωση του χώρου γύρω από την Ακρόπολη και το λόφο του Φιλοπάππου, στα έτη1954-57.
Ο έρωτας με την Αίγινα
«Αλλά ποθώ ν’ αναθυμηθώ τα λιγοστά και σύντομα εκείνα διαστήματα που χαιρόμουν τη μόνωση και ζωγράφιζα.
Στην Αίγινα. Μόνος με την ευφροσύνη όπου χαρίζει εις τον άνθρωπο η εις «Κύριον» τούτη «αποδημία» σφιγμένην με την πίκρα του αβέβαιου μέλλοντος».
Επισκέπτεται για πρώτη φορά την Αίγινα στο διάστημα ανάμεσα στους βαλκανικούς πολέμους και στο διάστημα των επιστρατεύσεων (1912-1918). Εκεί ασχολείται, όπως ο ίδιος περιγράφει, με την ζωγραφική συμπληρώνοντας τα κενά της αρχιτεκτονικής του μόρφωσης. Ξεκινά τις πρώτες του μελέτες πάνω στην αρχιτεκτονική της νεοελληνικής παράδοσης και σχεδιάζει αιγινίτικα σπίτια και σκεύη, καθώς και αντικείμενα από Μουσεία, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποτυπώσει σε σειρά αρχιτεκτονικών συνθέσεων τις πρώτες ιδέες και συμπεράσματα που διαμόρφωσε όσον αφορά στα ιδιαίτερα αιτήματα της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής. Το 1921 κτίζει το πρώτο του σπίτι, την οικία Μωραΐτη στις Τζιτζιφιές. Είναι εμφανής η επιρροή της λαϊκής αρχιτεκτονικής της Αίγινας στο έργο αυτό. Το καλοκαίρι του 1922 με τον Πάτροκλο Καραντινό και τον Κυριάκο Παναγιωτάκο μελετούν και σχεδιάζουν τα «Λαϊκά Σπίτια της Αίγινας». Είναι αυτά τα σχέδια του Καραντινού, που αργότερα ο Πικιώνης, το 1925, χρησιμοποιεί για την εικονογράφηση του εμβληματικού κειμένου του «Η Λαϊκή Τέχνη κι εμείς». Μέσα από τα σχέδια αυτά ο Πικιώνης προσπαθεί να ερμηνεύσει με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο που ο απλός λαϊκός τεχνίτης χτίζει μόνος το σπίτι του.
Το περίφημο σπίτι Ροδάκη
Ήδη από το 1912 ο Πικιώνης γνωρίζει καλά και το περιβόητο «Σπίτι του Ροδάκη».Ο Αλέκος Ροδάκης, από τον Μεσαγρό της Αίγινας, είναι ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, αγρότης, που ο Πικιώνης θαυμάζει Το 1880 χτίζει μόνος το σπίτι του με αγάπη, μεράκι, φαντασία και ευαισθησία, σοφά ενταγμένο στο τοπίο. Πρόκειται για ένα μοναδικό σύνολο που αποτελούσαν το σπίτι, το πατητήρι, το κοτέτσι, η εσωτερική αυλή και στο οποίο τοποθέτησε αγάλματα που έφτιαξε με τα χέρια του. Ο Πικιώνης ποτέ δεν έπαψε να γνωρίζει στους μαθητές του το σπίτι αυτό, σαν ένα παράδειγμα εξαιρετικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.Το 1934 ο Τζούλιο Καΐμη και ο Klaus Vrieslander παρουσιάζουν το σπίτι του Ροδάκη σε μια μικρή έκδοση, με σχέδια των μαθητών του Πικιώνη.Ο αρχιτέκτων Γιώργος Κανδύλης αναφέρει στις αναμνήσεις του πως με την προτροπή του Πικιώνη γνωρίζει το Ροδάκη και το σπίτι του:
Ενώ με την ορθογραφία ενός ανθρώπου με λαϊκή σοφία, αλλά χωρίς εκπαίδευση, διάβαζε κανείς στο τοίχο:
ΑΧ ΕΜΑΘΑ ΝΑ ΖΩ ΒΑΧ
ΚΑΛΗΤΕΡΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΑ ΗΤΟΥΝ ΚΡΙΑ ΠΕΤΡΑ
ΠΑΡΑ ΠΟΥ ΕΧΗ ΣΤΟΧΑΞΗ ΚΕ ΦΡΟΝΗΣΗ ΚΕ ΜΕΤΡΑ
Δυστυχώς σήμερα το σπίτι του Ροδάκη βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη. Παρόλο που έχει κριθεί διατηρητέο, δεν έχει τύχει της ανάλογης αποκατάστασης και προστασίας που του αναλογεί.
Παραθεριστής έως το τέλος
Ο Δημήτρης Πικιώνης στα επόμενα χρόνια διατηρεί την επαφή του με την Αίγινα. Όταν αποκτά οικογένεια, εξακολουθεί να πηγαίνει τα καλοκαίρια με τα πέντε παιδιά του. Συνεχίζει να ζωγραφίζει, να σχεδιάζει και να εμπνέεται από την Αίγινα. Από την δεκαετία του ’50, με αφορμή την διαμονή φίλων στην παραθαλάσσια περιοχή των Αγίων, ο Πικιώνης με την οικογένειά του παραθερίζει, ενώ αργότερα κτίζει το εξοχικό σπίτι του, εκεί όπου περνά τα τελευταία καλοκαίρια της ζωής του, μέχρι τον Αύγουστο του 1968. Την αγάπη του για την Αίγινα τη μεταδίδει στα παιδιά του και στα εγγόνια του. Το αρχιτεκτονικό και το ζωγραφικό έργο του Δημήτρη Πικιώνη δωρίζεται από την οικογένειά του στο Μουσείο Μπενάκη το 2001, έτσι ώστε να είναι προσβάσιμο σε όλους.
Το 2014 ιδρύεται η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ» με σκοπό την μελέτη, προστασία, ανάδειξη, αποκατάσταση και συντήρηση του έργου του.
(Πηγή:https://www.benaki.org/)
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
