Μαθιός Μακκάς και Μικές Παϊδούσης οι θεμελιωτές της Αιμοδοσίας

Τα «Δώρα Σωτηρίας», μικρά ξύλινα ψυγεία μεταφοράς φιαλών αίματος, αποτελούν έμπνευση του καθηγητή της Ιατρικής Μαθιού Μακκά και αποδεικνύονται σωτήρια στον ανεφοδιασμό των κινητών χειρουργείων του αλβανικού μετώπου κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-1941.

Είναι και η πρώτη «προληπτική» συλλογή αίματος και αποθήκευση, δηλαδή αιμοληψία για μελλοντική κάλυψη αναγκών, εν προκειμένω των αναγκών του μαχόμενου στρατεύματος και ως εκ τούτου θεωρείται ο πρωτεργάτης της εθελοντικής αιμοδοσίας.

Ο Μαθιός Μακκάς ανήκει στη μεγάλη «δυναστεία» ιατρών Μακκά με χιώτικη καταγωγή, θεμελιωτών όλων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, νοσηλευτηρίων, εδρών και κλινικών, με πλούσιο ερευνητικό επιστημονικό έργο και με ανακοινώσεις σε μεγάλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, όπου και ήδη έχουν φοιτήσει.

Ο παππούς του ιατρός Γεώργιος Μακκάς, γεννιέται στη Χίο πριν τη Σφαγή του 1822, μεταναστεύει στη Σύρο και μετά από τις σπουδές του ορίζεται προσωπικός ιατρός του βασιλιά Γεωργίου του Α΄ ενώ αναλαμβάνει την οργάνωση και την επιστημονική δομή του θεραπευτηρίου Ευαγγελισμός, του πρώτου νοσοκομείου της χώρας κατά τα δυτικά πρότυπα, έργο σε σύλληψη και εξεύρεση χρηματοδότησης της βασίλισσας Όλγας.

Ο πατέρας του Νικόλαος, επίσης υπηρετεί την ιατρική επιστήμη. Το 1879 διορίστηκε υφηγητής της Νοσολογίας και το 1893, μετά το θάνατο του Θεόδωρου Αφεντούλη αναλαμβάνει καθηγητής της Φαρμακολογίας έως το 1902. Είναι η χρονιά που εκλέγεται καθηγητής της Ειδικής Νοσολογίας, ενώ το 1906 διαδέχεται τον αποθανόντα Γεώργιο Καραμήτσα στην έδρα της Παθολογικής Κλινικής. Διατελεί παράλληλα Κοσμήτωρ της Ιατρικής Σχολής.

Ιατρική επιστημονική διαδρομή

Ο Μαθιός Μακκάς, μετά τις λαμπρές σπουδές του σε Βιέννη, Μπρέσλαου και μετά στη Βόννη, ανακηρύσσεται διδάκτωρ του πανεπιστημίου της. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα αναλαμβάνει το 1914 τη διεύθυνση της χειρουργικής κλινικής του «Ευαγγελισμού» για να μετακινηθεί το 1930 στο νεοϊδρυθέν Νοσοκομείο του «Ερυθρού Σταυρού», ως διευθυντής της εκεί χειρουργικής κλινικής. Ερχόμενος στη χώρα την περίοδο των Βαλκανικών κατατάσσεται στο στράτευμα εθελοντικά, με το βαθμό του εφέδρου ιατρού -λοχαγός-, ως επικεφαλής χειρουργός της υγειονομικής μονάδας της 2ας Μεραρχίας. Υπηρετεί σε διάφορα στρατιωτικά νοσοκομεία, σε Βέροια, Καστοριά, Φιλιππιάδα και Θεσσαλονίκη, όμως περιθάλπει τραυματίες και στα πεδία των μαχών και συγκεκριμένα στη Μάχη του Σαρανταπόρου και τη Μάχη των Γιαννιτσών.

Το 1935 αναλαμβάνει την πρωτοβουλία σύστασης αυτοτελούς υπηρεσίας Αιμοδοσίας στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, στην Αθήνα αρχικά και στη συνέχεια εργάζεται συστηματικά για τη λειτουργία παρόμοιων υπηρεσιών σε αρκετές ελληνικές επαρχιακές. Επιπρόσθετα και παράλληλα, ασχολείται επισταμένα με τη μάχη ενάντια στην Εχινοκοκκίαση.

Ο Μ. Μακκάς είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας (1928), μέλος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου της και διατελεί Πρόεδρός της κατά την περίοδο 1931-32. Είναι ακόμη μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι δημοσιεύσεις του αφορούν κυρίως θέματα χειρουργικής και μεταγγίσεων, τυγχάνουν δε θερμής υποδοχής από τον ιατρικό κόσμο της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ανάμεσά τους εντυπωσιάζουν οι:

• Περί καρκινώματος του στομάχου (1907, στα γερμανικά).
• Τα τραύματα του πολέμου και η θεραπεία αυτών: βραχύς οδηγός δια τους ιατρούς του μετώπου (1919).
• Σφάλματα και κίνδυνοι κατά τας χειρουργικάς εγχειρήσεις (1923, σε συνεργασία με τον Ρ. Στιχ, το1957)
• Η αιμοδοσία εν καιρώ πολέμου. Ραδιοφωνική ομιλία Μ. Μακκά, Προέδρου της Κεντρικής Εφορείας Αιμοδοσίας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (1957).
• Περί μεταμοσχεύσεως οργάνων δι’ αγγειορραφής.
• Περί πληρώσεως κοιλοτήτων των οστών δια λίπους.
• Περί της θεραπείας των εχινοκόκκων του πνεύμονος.

Ίδρυση Υπηρεσίας Αιμοδοσίας

Στην ίδρυση της Εθνικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας, έχει συνεπίκουρο τον Χιώτη επίσης επιφανή ιατρό Μικέ Παϊδούση, αποσπώντας και οι δύο τον τίτλο των «Πρωτοπόρων στην ιστορία των πλήρων μεταγγίσεων αίματος» στον τόπο μας. «Το 1952 το κράτος αναλαμβάνει την οργάνωση της αιμοδοσίας σε Εθνική Κλίμακα με την ίδρυση της Εθνικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας, υπαγόμενη στο Υπουργείο Υγείας και η οποία περιλαμβάνει τέσσερα περιφερειακά κέντρα αιμοδοσίας με πρώτο το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών, το οποίο ακολουθούν το Λαϊκό και τα κέντρα Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Η ποιοτική εξέλιξη της Αιμοδοσίας στη χώρας μας οφείλεται αναμφίβολα στον αείμνηστο ιατρό Ηλία Πολίτη, ο οποίος συντάσσει λεπτομερές πρόγραμμα για Κέντρο Αιμοδοσίας και παρασκευής παραγώγων αίματος. Η πολιτεία αναγνωρίζοντας το έργο του, καθιερώνει κάθε χρόνο ημέρα αιμοδοσίας Ηλία Πολίτη στις 8-9 Απριλίου. Σημαντικό βήμα για την εθελοντική αιμοδοσία παραμένει η απόφαση του Υπουργού Υγείας Σπυρίδωνος Δοξιάδη η οποία απαγορεύει την «επί πληρωμή προσφοράς αίματος».

Ο κορυφαίος ιατρός Μ. Παϊδούσης

Ο Μικές Παϊδούσης γεννιέται στον Κάμπο της Χίου το 1906. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο οποίο ορίζεται διδάκτορας το 1948. Σαν γιατρός υπηρετεί σε διάφορα νοσοκομεία του κέντρου και της περιφέρειας. Κατά τη θητεία του στον Ερυθρό Σταυρό στρέφεται στην αιματολογία, ενώ αργότερα καθίσταται ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. Σε συνεργασία με τον μεγάλο Χιώτη χειρούργο Μαθιό Μακκά, εγκαινιάζει την οργανωμένη αιμοδοσία στην Ελλάδα, ιδρύοντας το 1935 την Υπηρεσία Αιμοδοσίας του Ερυθρού Σταυρού. Υπηρετεί σαν γιατρός στο Αλβανικό Μέτωπο, ενώ το 1944 αποστέλλεται στη Χίο, για την περίθαλψη των τραυματιών από τον βομβαρδισμό του πλοίου του Ερυθρού Σταυρού «Βίριλ». Συμμετέχει ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, διωκόμενος από τους Γερμανούς με αποτέλεσμα να βγει στην παρανομία, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες σαν ιατρός. Σε «ανταμοιβή», η ελληνική κυβέρνηση στα μετακατοχικά χρόνια της μισαλλοδοξίας, τον αποστέλλει για «αναμόρφωση» στην Ικαρία για 6 μήνες, αφού έχει υπάρξει ενεργό μέλος του ΕΑΜ, εξαιτίας δηλαδή των ιδεολογικών του αντιλήψεων. Στη συνέχεια απολύεται από τον Ερυθρό Σταυρό. Το 1950 ο Σμπαρούνης, τον προσλαμβάνει στο «Γερουλάνειο Ίδρυμα», όπου και ιδρύει Τράπεζα Αίματος. Από το 1952 μέχρι το 1972 διευθύνει το Β΄ Περιφερειακό Κέντρο Αιμοδοσίας των Αθηνών στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Ο Μικές Παϊδούσης είναι προσωπικός γιατρός της Πηνελόπης Δέλτα και, τι ειρωνεία, του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, αλλά και φίλος των Νίκου Καζαντζάκη, Κώστα Βάρναλη, Στρατή Τσίρκα, Γιάννη Ρίτσου, Μίκη Θεοδωράκη, των ζωγράφων Γιάννη Μυταράκη και Τάκη Καλμούχου και άλλων σπουδαίων ανθρώπων. Το επιστημονικό του έργο, πλούσιο και ενδιαφέρον, είναι μεγάλο. Έχει επιμεληθεί πολλές δημοσιεύσεις με λαογραφικό, ιστορικό και φιλολογικό περιεχόμενο στον Αθηναϊκό και Χιώτικο τύπο της εποχής του. Παρά τις διώξεις που υφίσταται για τον ιδεολογικό του προσανατολισμό τιμάται με το Πολεμικό Σταυρό Γ΄ Τάξεως και το Μετάλλιο των Εξαίρετων Πράξεων. Φεύγει από τη ζωή στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1974 από οξύ καρδιακό επεισόδιο.

Πηγές:

1. https://el.wikipedia.org/wiki/
2. https://www.palaio-biblio.gr/
3. https://bloode.org/i-aimodosia-stin-ellada/
4. https://greek_greek.en-academic.com/
5. http://archives.elia.org.gr

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.