Η απορία μου όταν πήρα στα χέρια μου, πριν από αρκετά χρόνια, τον α΄ τόμο «Διοικητικές σφραγίδες της Χίου» του Κώστα Στεφ. Καββάδα, ήταν το πόσα χρόνια, μάλλον πόσες δεκαετίες, πάλευε αυτός ο άνθρωπος να μαζέψει τόσο υλικό, ιδιαίτερα σπάνιο, αξιόλογο, δυσεύρετο και διασκορπισμένο. Η απορία μου λύθηκε όταν έμαθα ότι επρόκειτο για έργο μιας ολόκληρης ζωής! Και η επιβεβαίωση ήλθε με την έκδοση του 2ου τόμου που σήμερα κρατώ στα χέρια μου. Και λέω επιβεβαίωση διότι τούτη η δουλειά, πράγματι, δεν φτιάχνεται σε 5 ή 10 χρόνια. Θέλει μια ζωή!!
Πρόκειται για έναν τόμο 237 σελίδων όπου σε 19 κεφάλαια ταξινομούνται και αποτυπώνονται εκατοντάδες σφραγίδες, ντοκουμέντα, δημόσια ή ιδιωτικά έγγραφα και φωτογραφίες από Ναούς, Εκπαιδευτήρια, Ιδρύματα, Δημόσιες Υπηρεσίες, Συλλόγους και Συντεχνίες, εμπλουτισμένες με το αναγκαίο και χρήσιμο κείμενο με ιστορικές αναφορές, σημειώσεις και σχόλια.
Φαίνεται, ότι επρόκειτο, κατ΄αρχήν, για ένα συλλεκτικό «χόμπι» του κ. Καββάδα, κατά την αγγλοσαξονική συνήθεια, ως κάτοικος Λονδίνου, το οποίο όμως με την πάροδο των δεκαετιών κατέληξε να είναι μία ιδιαιτέρως αξιόλογη και επιστημονικώς τεκμηριωμένη μελέτη η οποία παρουσιάζει ευχάριστες εκπλήξεις και προσφέρει εμπλουτισμό γνώσεων.. Η παρουσίαση αυτής της συλλογής αναδεικνύεται ως μέγιστης σημασίας εργασία, λαμβανομένου υπόψη ότι μάλλον αποτελεί την μοναδική ανάλογη έρευνα για την Χίο και μάλιστα με πρωτότυπη παρουσίαση και σχολιασμό. Αυτή η εύγλωττη από κάθε άποψη παρουσίαση είναι που καθιστά το βιβλίο αυτό πολύ ευχάριστο και σε πολλές περιπτώσεις θα έλεγα προτρεπτικό στο να αναζητήσεις περισσότερες λεπτομέρειες, ιστορικές ή λαογραφικές, μέσα από τις παρατιθέμενες φωτογραφίες και τα λοιπά έγγραφα.
Πολλά, σημαντικά και απροσδόκητα τεκμήρια αναδεικνύονται μέσα από την πολύπλευρη αυτή παράθεση: Της Μητροπόλεώς μας οι νεότερες ρίζες. Της Βιβλιοθήκης «Κοραής» και των Εκπαιδευτηρίων οι προσπάθειες αναγέννησης μετά τις τόσες κατά καιρούς καταστροφές. Των Εκκλησιαστικών Ενοριών η ποικιλόμορφη έκφραση της λαϊκής πίστης. Των Συλλόγων και των Επαγγελματικών Συντεχνιών η πολιτιστική παρουσία και τόσα άλλα. Όλα αναδεικνύονται με γλαφυρό, ήπιο και καθόλου πομπώδη τρόπο, μέσα από τις γεμάτες με ιστορικά στοιχεία σελίδες του βιβλίου. Σφραγίδα πριονωτή, σφραγίδα στα δύο ή στα τέσσερα, σφραγίδα σχήματος οβάλ, χαρτόσημο εκπαίδευσης πάνω σε έλεγχο σχολικής επίδοσης μαθητού (!), «Ενδεικτικό» Δημοτικού Σχολείου διακοσμημένο και καλλιγραφώτατο (σε πλήρη αντίθεση με τα «αχαρακτήριστα» σημερινά), σφραγίδες και έγγραφα αδελφοτήτων που ο σημερινός πολιτισμός μας εξοβέλισε, μία σφραγίδα της Εβραϊκής Κοινότητας, σφραγίδα του Αγίου Ιωάννου στα Κουρούνια με ένα Ν (λες;;;…!!) και εκατοντάδες άλλα σπανιότατα τεκμήρια. Η αρίθμηση των εικόνων στο βιβλίο φτάνει τον αριθμό 627, όμως σε πολλές περιπτώσεις έχουμε αρίθμηση σε διαφορετικές εικόνες με τον ίδιο αριθμό αλλά με διάκριση (514, 514α , 514 β΄). Για τούτο ένας παραπάνω λόγος που αρμόζουν συγχαρητήρια και στον εκδοτικό οίκο «Αλφα –Πι», αφού πέραν της φροντισμένης εκτύπωσης είναι φανερό ότι καταβλήθηκε ιδιαίτερος κόπος για την άριστη σελιδοποίηση συνταυτισμού εικόνων με το παρουσιαζόμενο κείμενο.
Φαντάζομαι το τεράστιο χαρτομάνι και την διαδικασία διαλογής και επιλογής στο σπίτι του κ. Καββάδα, προκειμένου να σχηματοποιήσει και να ολοκληρώσει την παρουσίαση αυτής της αξιόλογης συλλογής του. Δεν είναι μόνο το μεράκι και το πάθος του για να συλλέξει όλον αυτόν τον ιστορικό πλούτο, πρέπει να διαθέτει και Ιώβειο υπομονή για την ταξινόμηση του υλικού και την σωστή παρουσίαση στο βιβλίο. Επί πλέον, τα ιστορικά στοιχεία και σχόλια απαιτούν μελέτη και τεκμηριωμένη γνώση σε πολλά θέματα, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο συγγραφέας πέρασε πολλές ώρες διαβάζοντας και εξετάζοντας ιστορικές πηγές. Ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρει στο κεφάλαιο για τα Εκπαιδευτήρια και την οικονομική στήριξή τους, για την χιώτικη φιλοτιμία και επιμονή και τον ακλόνητο δεσμό των απανταχού της Γης Χίων ευπατρίδων με την γενέτειρά τους.
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω ότι παρατηρώντας την ποικιλία στην μορφή των σφραγίδων, των εγγράφων και όλων όσων παρουσιάζονται στο βιβλίο, όπου αναδεικνύεται η πρωτοτυπία, η ευαισθησία, η καλλιτεχνική διάθεση, η ιστορική αποτύπωση και τόσα άλλα, αναρωτιέμαι μήπως η απόλυτη ομοιομορφία που επικρατεί σήμερα σε όλες τις σφραγίδες και τα έγγραφα, και όχι μόνο στα του Δημοσίου, αποτελεί ένα είδος περιθωριοποίησης της ιδιαιτερότητας, της ωραιότερης ανάδειξης και της συνεχούς καλύτερης καλλιτεχνικής παρουσίασης σφραγίδων και εγγράφων.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
