Δεν υπάρχει έρευνα που να μην αποτυπώνει την δυσπιστία των πολιτών απέναντι στους πολιτικούς, την πολιτική και εν γένει τους θεσμούς. Η πολιτική σήμερα δεν εμπνέει κυρίως γιατί ο πολίτης νιώθει ότι δεν έχει την παραμικρή συμμετοχή στην διαμόρφωση της ατζέντας, δεν έχει την παραμικρή επιρροή στην λήψη των αποφάσεων. Σήμερα ο πολίτης δεν είναι συμμέτοχος στην διαδικασία λήψης αποφάσεων που καθορίζουν την ζωή του, είναι αμέτοχος και παρατηρητής. Ειδικά, στην Χίο όπου οι αποφάσεις φαίνεται να λαμβάνονται από το κεντρικό κράτος για τους Χιώτες, χωρίς τους Χιώτες. Οι συνέπειες της κρίσης εμπιστοσύνης βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα είναι πολύ σημαντικές για την Δημοκρατία. Όποιος νομίζει σήμερα ότι δεν μπορεί να φτάσει πιο χαμηλά η κρίση των θεσμών, μπορεί να κάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή και να διαπιστώσει ότι αυτό δεν ισχύει. Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα περισσότερο από ποτέ τα τελευταία χρόνια, όσοι ενδιαφέρονται για την Δημοκρατία και τους θεσμούς πρέπει να βρουν λύσεις για να μετατρέψουν την δυσπιστία σε εμπιστοσύνη, την κρίση σε ευκαιρία.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχει δειλά δειλά ξεκινήσει η συζήτηση για την επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος. Το Σύνταγμα, ως ο καταστατικός χάρτης της χώρας, δεν χρειάζεται ούτε να είναι λεπτομερές ούτε να εξειδικεύει ζητήματα που λύνονται με νόμους. Παρέχει τις κεντρικές κατευθύνσεις. Επομένως, πρέπει στην συνταγματική αναθεώρηση να μην συμπεριληφθούν άσκοπες διατάξεις πολιτικής σκοπιμότητας με βάση την συγκυρία της στιγμής, διατάξεις που εργαλειοποιούν το Σύνταγμα για την ενίσχυση των συμφερόντων της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, αλλά διατάξεις που δίνουν τον τόνο για τις κεντρικές κατευθύνσεις της δημοκρατίας μας, διατάξεις που θωρακίζουν το πολίτευμά μας. Με δεδομένα όσα ανέφερα παραπάνω, εκτιμώ ότι πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα δημοψηφισμάτων από τις τοπικές κοινότητες για κρίσιμα τοπικά ζητήματα τα οποία θα διοργανώνονται με ευθύνη και υπό την εποπτεία των δήμων.
Σήμερα το Σύνταγμα προβλέπει δύο είδη δημοψηφισμάτων, το κυβερνητικό και το κοινωνικό δημοψήφισμα. Το λεγόμενο «κυβερνητικό» δημοψήφισμα, δηλαδή αυτό που προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και απόφαση 151 βουλευτών για «κρίσιμο εθνικό θέμα» και το λεγόμενο «κοινωνικό» δημοψήφισμα επί ψηφισμένου νομοσχεδίου για «σοβαρό κοινωνικό ζήτημα» με εξαίρεση τα δημοσιονομικά, το οποίο προκηρύσσεται με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά από απόφαση 180 βουλευτών.
Το δημοψήφισμα αποτελεί θεσμικό τρόπο συμμετοχής του λαού στην άσκηση της εξουσίας ως άμεσου οργάνου του κράτους και όχι εν γένει έκφραση της βούλησής του. Στην Συνταγματική αναθεώρηση του 2019 προτάθηκε η κατοχύρωση του δικαιώματος για διενέργεια δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία, είτε για κρίσιμο εθνικό θέμα είτε για ψηφισμένο νομοσχέδιο που εν τέλει δεν υπερψηφίστηκε από τη Βουλή, καθώς ήταν νωπές οι μνήμες από το δημοψήφισμα του 2015 και τον τρόπο που διεξήχθη.
Τα τοπικά δημοψηφίσματα μπορούν να ενισχύσουν την φωνή των τοπικών κοινοτήτων και να οδηγήσουν σε μια νέα εποχή αποκέντρωσης. Το κεντρικό κράτος αδυνατεί να κατανοήσει ότι η υπερσυγκέντρωση εξουσιών και η αφαίμαξη των δήμων πνίγει τις τοπικές κοινότητες. Γι’ αυτό η διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων θα δώσει την δυνατότητα στους πολίτες να εκφραστούν για ζητήματα που αφορούν τον τόπο τους. Στόχος της πρότασης αυτής είναι, όπως προκύπτει από το περιεχόμενό της, ο πολλαπλασιασμός και η ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας Τα δημοψηφίσματα φέρνουν τον διάλογο, τη διαφωνία ακόμα την αντιπαράθεση πολιτικών σχεδίων στο προσκήνιο. Οι Δημοκρατίες όμως έτσι χτίζονται μέσα από συναινέσεις, διάλογο αλλά και διαφωνίες.
Μέχρι σήμερα, μια σειρά από Ευρωπαϊκές χώρες έχουν προβλέψει την δυνατότητα τοπικών ή και άλλων ειδών δημοψηφίσματος. Η δημοκρατία συνολικά στην Ευρώπη βρίσκεται υπό συνθήκες πίεσης. Υφίσταται τις συνέπειες μιας γενικευμένης κρίσης πολιτικής συμμετοχής και αντιπροσώπευσης, δηλαδή μιας γενικευμένης κρίσης νομιμοποίησης. Κάθε φορά όμως που η Δημοκρατία αντιμετωπίζει κρίσεις, η απάντηση πρέπει να είναι περισσότερη Δημοκρατία, περισσότεροι συμμετοχικοί θεσμοί.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
