Το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διεξαχθεί Καταστατικό Συνέδριο εντός του 2017. Μια τέτοια επιλογή είναι πολύ σοβαρή. Χρειάζεται προεργασία και επεξεργασία αντίστοιχη της σοβαρότητας του θέματος. Συνήθως, καταστατικά συνέδρια γίνονται από τα κόμματα της Αριστεράς για να αλλάξουν επιμέρους άρθρα και για να γίνουν προσαρμογές στις νέες συνθήκες.
Το υπάρχον καταστατικό διαμορφώθηκε όταν οι συνθήκες ήταν διαφορετικές. Σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην κυβέρνηση. Οι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες έχουν αλλάξει και απαιτούν υπερβάσεις. Αν πρόκειται να γίνει ένα συνέδριο που θα αφορά την τροποποίηση επιμέρους διατάξεων του καταστατικού, οι προοδευτικοί και αριστεροί πολίτες θα το αντιληφθούν ως προσπάθεια διευθέτησης εσωτερικών εκκρεμοτήτων και δεν θα τους προκαλέσει κανένα ενδιαφέρον για συμμετοχή.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι πρέπει να είναι συνέδριο υπερβάσεων και προσαρμογών. Άρα, θα πρέπει να προταχθεί το θέμα του μοντέλου κόμματος. Το σημερινό μοντέλο, όπως και όλων σχεδόν των κομμάτων στη χώρα μας , αλλά και στο εξωτερικό, έχει επηρεαστεί καθοριστικά από το «κόμμα νέου τύπου» όπως διαμορφώθηκε από τον Λένιν. Είναι το πυραμιδικό κόμμα, με οργανώσεις βάσης, Νομαρχιακές και Κεντρική Επιτροπή. Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει διάλογος και ανταλλαγή απόψεων, καθώς και αναζητήσεις στο πλαίσιο της παγκόσμιας αριστερής διανόησης. Το συμπέρασμα είναι ότι οι πολυσύνθετες νέες πραγματικότητες επιβάλλουν τη διαμόρφωση νέου μοντέλου. Το συγκεκριμένο μοντέλο ανταποκρινόταν σχετικά στις ανάγκες, σε περιόδους έντασης εργασίας, μετά τη βιομηχανική επανάσταση. Όμως, τώρα είμαστε σε φάση έντασης γνώσης και κεφαλαίου. Η τεχνολογία και το Διαδίκτυο παρέχουν δυνατότητες που σίγουρα θα επηρεάσουν και τα κόμματα.
Η αναζήτηση και οι επεξεργασίες δεν θα είναι καθόλου εύκολες. Όμως αποτελούν μονόδρομο. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί υβριδικό κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Υβριδικό με την έννοια ότι στο εσωτερικό του υπάρχουν και εκφράζονται αντιλήψεις της 2ης, 3ης και 4ης Διεθνούς, αλλά και του ευρωκομμουνισμού, των νεομαρξιστών, των ελευθεριακών και τόσων άλλων. Θα ήταν λάθος ο καθένας να επιδιώκει να επιβεβαιώσει και να δικαιώσει το ιστορικό ρεύμα της Αριστεράς από το οποίο προέρχεται. Αυτή είναι μάχη οπισθοφυλακής, με αναφορά στο παρελθόν. Το μεγάλο ζητούμενο σήμερα είναι η σύνθεση. Όλα τα ιστορικά ρεύματα έχουν τη δική τους συμβολή. Ας κρατήσουμε τα θετικά, ας απορρίψουμε τα ξεπερασμένα και ας προχωρήσουμε στη διαμόρφωση της μεγάλης κυβερνητικής Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να διαμορφώσει από μόνος του την εναλλακτική για το θέμα του μοντέλου, μπορεί όμως να συμβάλει ουσιαστικά. Και το καταστατικό του συνέδριο αποτελεί μοναδική ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιηθεί.
Εκτός από το πυραμιδικό μοντέλο, υπάρχουν είτε ως προτάσεις, είτε ως πειραματικές εφαρμογές και άλλα μοντέλα. Είναι εκείνο που σχηματικά φαίνεται ως ανεστραμμένο ταυ κεφαλαίο. Δηλαδή, μια κάθετη, κλειστή στελεχιακή δομή και μια βάση αενάως επεκτεινόμενη και ασαφώς προσδιορισμένη. Υπάρχει το μοντέλο των ομόκεντρων κύκλων. Ένας πρώτος κύκλος που είναι τα μέλη του κόμματος με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις και ένας δεύτερος κύκλος με λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις, εν είδει μετωπικού σχήματος. Προτείνεται επίσης, και δοκιμάστηκε σε ορισμένες περιπτώσεις, το μοντέλο του κόμματος που λειτουργεί ως δίκτυο. Δηλαδή, με ισχυρό κέντρο και διάσπαρτους κομματικούς πυρήνες, γεωγραφικά και θεματικά, κάτι που προσιδιάζει στο κόμμα Podemos.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι πρέπει να γίνει επιλογή και να ληφθεί πολιτική απόφαση για το χαρακτήρα του συνεδρίου, αν δηλαδή θα είναι ένα συνέδριο διευθετήσεων ή συνέδριο υπερβάσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να μείνει και όλες οι εξελίξεις, τόσο στη χώρα όσο και στην Ευρώπη, το επιβεβαιώνουν. Η κατάρρευση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας οδηγεί στην αντικατάσταση του δικομματισμού από τον διπολισμό. Από τη μία πλευρά, θα συσπειρωθούν οι θιασώτες της «ελεύθερης αγοράς», του νεοφιλελευθερισμού και των ανεξέλεγκτων χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων. Από την άλλη πλευρά, οι πολίτες που υπερασπίζονται το κοινωνικό κράτος και τη δημοκρατία. Προϋπόθεση για τη διαχρονική ισχυρή παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ είναι η μετατροπή και η μετεξέλιξή του σε μαζικό κόμμα. Κόμμα - παράταξη, που θα εκφράσει πολιτικά το σύνολο των δημοκρατικών - προοδευτικών δυνάμεων και των αριστερών πολιτών. Άλλωστε, σε ολόκληρη την Ευρώπη βρίσκεται σε εξέλιξη διεργασία όσμωσης και συνεννόησης που κατατείνει προς τη διαμόρφωση της μεγάλης Αριστεράς. Ένα κόμμα που σε αυτή την περίοδο ασκεί κυβερνητικές ευθύνες, αλλά και πάντα, πρέπει να διαθέτει αρμούς σύνδεσης με κάθε μορφή συλλογικότητας και να έχει παρουσία παντού. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με έναν πολιτικό σχηματισμό που έχει περίπου 30.000 μέλη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε μεγάλο κόμμα σε ό,τι αφορά μόνο την εκλογική του απήχηση σε συγκεκριμένη συγκυρία. Σε αυτό συνέβαλαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, η διορατικότητα της ηγεσίας που έθεσε έγκαιρα θέμα για κυβέρνηση της Αριστεράς, η φτωχοποίηση και η ριζοσπαστικοποίηση των μεσαίων στρωμάτων και ο πλούτος των απόψεων που εξέφραζε. Για τη γιγάντωσή του λειτούργησαν αθροιστικά η βασική διαιρετική τομή Αριστεράς - Δεξιάς, αλλά και το Μνημόνιο - αντιμνημόνιο, όσο και το παλιό - νέο. Σήμερα, εκτός από το Αριστερά- Δεξιά, οι άλλες δύο διαιρετικές τομές έχουν ατονίσει. Αντίθετα, παρουσιάζονται νέες, όπως το αγορά - δημοκρατία ή νεοφιλελευθερισμός - υπεράσπιση του κοινωνικού κράτους ή και άλλες. Διαιρετικές τομές που, αν τις επεξεργαστούμε, μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση του κόμματος - παράταξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ τελικά θα κριθεί από το εάν και κατά πόσο θα συμβάλει ώστε να διαμορφωθεί μια πλατιά συμμαχία κοινωνικών δυνάμεων που θα εκφράζουν συνολικά τους προοδευτικούς, δημοκρατικούς και αριστερούς πολίτες.
Μεγάλο θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει είναι η εσωκομματική δημοκρατία. Η ύπαρξη τάσεων, ρευμάτων, συνιστωσών ακόμα και φραξιών προκύπτει από την εμπειρία. Η φράξια συνήθως έχει αποκλίνουσα στρατηγική, έχει εσωτερική δομή και λειτουργία, ως κόμμα μέσα στο κόμμα. Η τάση έχει συνήθως διαφωνίες στο πολιτικό και το προγραμματικό πεδίο, οι οποίες πρέπει να διατυπώνονται σε πολιτική πλατφόρμα και να είναι σαφείς. Το ρεύμα είναι η πλέον χαλαρή μορφή και μπορεί να συγκροτείται ακόμα και ανά περίπτωση για ένα μείζον ζήτημα. Δεν έχει εσωτερική δομή και λειτουργία και συνήθως αποτελείται από στελέχη που έχουν κοινές ιστορικές αναφορές.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι να γίνει κατανοητό ότι σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης επιβάλλονται προσαρμογές. Συνήθως, επικαλούμαστε την κρίση του καπιταλισμού και σωστά. Όμως, αποδείχθηκε ιστορικά ότι ο καπιταλισμός βρίσκει διεξόδους μέσω της μετεξέλιξής του. Η Αριστερά οφείλει να διαμορφώσει συνολική εναλλακτική πρόταση στη βάση των κοσμοϊστορικών αλλαγών και ανακατατάξεων που συμβαίνουν παγκοσμίως. Αξίζει να προσπαθήσουμε και να έχουμε ως κόμμα τη δική μας συμβολή στις αναζητήσεις της παγκόσμιας Αριστεράς.
…………………………………………………………………………
* Αναδημοσίευση από την «Κυριακάτικη Αυγή».
facebook
youtube
instagram
X
