Περί Ρουκετοπόλεμου

Ανάσταση για τους Ερειθιανούσους και Αγιομαρκούσους πότε θα σημάνει;;;

  Με αφορμή το έθιμο τού βρονταδούσικου ρουκετοπόλεμου στην Ερειθιανή και στον Άγιο Μάρκο, το οποίο σε λίγες μέρες πάλι θα τύχει παγκόσμιας τηλεοπτικής κάλυψης, διατυπώνω κάποιες σκέψεις μου, τις οποίες πιστεύω ότι κι άλλοι συμπολίτες θα έχουν κατά καιρούς κάνει. Είναι καιρός, με παρρησία και με θάρρος γνώμης, να στέκεται κανείς απέναντι στα πράγματα τού μικρού μας νησιού και να μη διστάζει κάποιες φορές να καταθέτει δημοσίως αυτά που έχει μέσα στην ψυχή του. 

  Διεξήχθη και σήμερα (σ.σ.: χθες) , παρά τις αντιδράσεις, τις προηγούμενες μέρες, κάποιων Ερειθιανούσων και Αγιομαρκούσων, το έθιμο τού ρουκετοπόλεμου· ελπίζω χωρίς «παρατράγουδα».

   Ωραίο πράγματι το έθιμο! Μόνο που έχει ξεφύγει εδώ και κάποια χρόνια από το ΜΕΤΡΟ και προξενεί μεγάλες ζημιές σε αρκετούς συμπολίτες μας. Νομίζω ότι, αν έστω και ένας συνάνθρωπός μας βλάπτεται, - που στην περίπτωση αυτή οι ζημιωμένοι είναι πολλοί - πρέπει ο τρόπος συνέχισης και λειτουργίας τού εθίμου να επανεξετάζεται. Δεν είναι δυνατόν οι πάντες να διασκεδάζουν, - και μάλιστα κάποιοι να βγαίνουν και οικονομικά ωφελημένοι (ξενοδόχοι, τουριστικά πρακτορεία, εστιατόρια κλπ) - κι αυτό να συμβαίνει σε βάρος κάποιων συμπολιτών μας, των οποίων τα σπίτια κυριολεκτικά καταστρέφονται. Αλήθεια, τι χρωστούν κάποιοι Βρονταδούσοι να επισκευάζουν κάθε χρόνο το εξωτερικό μέρος τών σπιτιών τους; Γιατί θα πρέπει να υφίστανται μια τέτοια οικονομική δαπάνη, τη στιγμή που οι ίδιοι δεν την προκαλούν, και μάλιστα σε μια τέτοια εποχή, πολύ δύσκολη οικονομικώς για όλους μας;;; Από το συγκεκριμένο "έθιμο" πολλοί είναι οι κερδισμένοι, εκτός των θιγομένων!!! Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να πούμε ότι ισχύει απολύτως η παλαιά παροιμία "Σε ξένο κώλο εκατό ξυλιές!!". 

   Αν πράγματι ως Χίος θέλουμε αυτό το έθιμο να έχει βιωσιμότητα στο χρόνο, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε όλοι τη σχέση μας απέναντί του. Διότι, δεν είναι δυνατό να συνεχίζεται η ασυδοσία τών περασμένων ετών. Το μέτρο έχει πλέον χαθεί. Το έθιμο, αν θέλουμε να συνεχίσει να υφίσταται, τότε θα πρέπει οι πρωταγωνιστές του να είναι έτοιμοι για υποχωρήσεις: επαναφορά στο καθεστώς τής περασμένης εικοσαετίας. Δηλαδή ρίψη λογικού αριθμού ρουκετών και από τέτοιες κατευθύνσεις ώστε να περιορίζονται οι ζημιές σε βάρος κατοικιών. Διότι, τι έθιμο είναι ένα έθιμο όταν βλάπτει έστω και έναν συμπολίτη;;
   Επίσης, έχω τη γνώμη ότι και το Επιμελητήριο Χίου θα πρέπει να πάρει ξεκάθαρη θέση. Εφόσον κάποιοι επαγγελματίες ζουν από τουριστικές δραστηριότητες και περιμένουν πώς και πώς την έλευση τουριστών οι οποίοι θα δουν το συγκεκριμένο θέαμα και εφόσον το Επιμελητήριο εκπροσωπεί τα εργασιακά συμφέροντα διάφορων επαγγελματικών ομάδων, εξυπακούεται ότι θα πρέπει αυτό να λάβει ξεκάθαρη θέση ως προς τις ζημιές σε βάρος τών περιοίκων τών δύο ενοριών. 

   Και γίνομαι σαφής: ανάληψη εκ μέρους τού Επιμελητηρίου Χίου πλήρως ολόκληρης τής δαπάνης που θα απαιτείται κάθε χρόνο για την αποκατάσταση τών ζημιών μετά το τέλος τού "πανηγυριού". Αν η Διοίκηση τού Επιμελητηρίου είναι διατεθειμένη να καλύπτει κατ’ έτος εξ ολοκλήρου τη δαπάνη επιδιορθώσεων τών καταστροφών σε βάρος όσων ιδιοκτητών θίγονται, τότε κανείς δεν θα είχε αντίρρηση να συνεχίζεται αυτή η ασυδοσία.
    Διατυπώνω τις παραπάνω σκέψεις ως απλός συμπολίτης, ο οποίος μάλιστα δεν έχω καμμία σχέση ούτε με την Ερειθιανή ούτε με τον Άγιο Μάρκο. Απλώς κατανοώ το δράμα κάποιων ανθρώπων, οι οποίοι είναι καταδικασμένοι κάθε χρόνο να ανέχονται την καταστροφή τών περιουσιών τους και υποχρεωμένοι να προβαίνουν σε επιδιορθώσεις χωρίς οι ίδιοι να έχουν φταίξει σε κάτι. Αυτό αγαπητοί μου, δεν λέγεται δημοκρατία. Δημοκρατία είναι να μη στενοχωρείς το διπλανό σου ούτε με λόγια ούτε με πράξεις. 

   Εύχομαι ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ σε όλους και καλή φώτιση για τις επόμενες χρονιές, ώστε να μη γίνεται η διασκέδαση τών πολλών το μαρτύριο και το βασανιστήριο τών λίγων!

  Λεωνίδας Πυργάρης

Χίος: Κυριακή τού ΠΑΣΧΑ 2015 (13-4-15), Ώρα: 02.00 π.μ.

Ο ρουκετοπόλεμος τού Βροντάδου και το μέλλον του

   Ο ρουκετοπόλεμος μεταξύ τών ενοριών Αγίου Μάρκου και Παναγιάς Ερειθιανής, κατά τη βραδιά τού Μεγάλου Σαββάτου, είναι ένα παλιό έθιμο, το οποίο όμως είναι γεγονός ότι κατά την τελευταία εικοσαετία προσέλαβε χαρακτήρα διαφορετικό απ’ αυτόν που είχε. Δηλαδή, τα τελευταία χρόνια, το έθιμο ξέφυγε από τον κανόνα τού μέτρου ο οποίος το διείπε και προσαρμόστηκε αυτό στα δεδομένα τής σύγχρονης τηλεθέασης: έγινε τηλεοπτικό θέαμα εμπορικό που υπηρετεί πλέον τις ανάγκες τής παγκόσμιας τηλεοπτικής αγοράς. Ως εκ τούτου οι Βρονταδούσοι ρουκετατζήδες, άθελά τους, έχουν μετατρέψει τούς εαυτούς τους σε εργαλεία αυτής τής λίαν κερδοφόρας – για κάποιους! – τηλεοπτικής αγοράς. Θα παρουσιάσω κάποιες πλευρές αυτού τού «εθίμου» και θα προτείνω τη μόνη πλέον ενδεδειγμένη λύση για την υγιή επιβίωση αυτής τής εθιμικής συνήθειας.

   Η πλευρά τών ζημιών-οικονομική παράμετρος: Είναι γεγονός, όσο κι αν καταβάλλεται προσπάθεια από κάποιες πλευρές υποτίμησης αυτής τής παραμέτρου, ότι υφίσταται υλική ζημιά για πολλούς από τους περιοίκους τών δύο εκκλησιών. Σε τελική ανάλυση, αυτοί οι άνθρωποι δεν χρωστάνε τίποτα ώστε κάθε χρόνο να προβαίνουν σε αποκατάσταση τών βλαβών – μικρών ή μεγάλων – επί των οικιών τους. Η σημερινή εποχή τής οικονομικής δυσπραγίας δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιου είδους δαπάνες ακόμα και στους πιο καλοστεκούμενους από οικονομική άποψη.

   Η ψυχολογική-ηθική παράμετρος: Άραγε πόσοι απ’ όσους με ακραία βουλιμία παρακολουθούν είτε από κοντά είτε μέσω τών τηλεοράσεών τους το συγκεκριμένο θέαμα μπαίνουν στη θέση εκείνων που τα σπίτια τους βρίσκονται δίπλα στις δυο εκκλησιές; Κατανοεί κανείς το δράμα αυτών τών ανθρώπων οι οποίοι όχι μόνο δεν αισθάνονται την κατάνυξη και το θρησκευτικό κλίμα τών ημερών τού Πάσχα αλλά απεναντίας είναι υποχρεωμένοι, όταν όλοι οι άλλοι διασκεδάζουν από το εν λόγω θέαμα, οι ίδιοι να βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής και επαγρύπνησης προκειμένου αφενός να προστατέψουν τις περιουσίες τους και αφετέρου να μην καούν; Αντιλαμβάνεται κανείς την ψυχολογική και συναισθηματική βία που εισπράττουν οι περίοικοι τών δυο εκκλησιών, όταν είναι καταδικασμένοι, την ώρα που όλοι οι άλλοι κάνουν Ανάσταση στα σπίτια τους με τους οικείους τους και τρώνε στο πασχαλινό τραπέζι, οι ίδιοι να βρίσκονται σε κατάσταση συναισθηματικής διέγερσης και να κάνουν απολογισμό τών ζημιών που υπέστησαν;

   Η θρησκευτική-τελετουργική παράμετρος: Αν θέλει κάποιος να νιώσει την κατάνυξη και τη θρησκευτική ατμόσφαιρα τής ακολουθίας τού Μεγάλου Σαββάτου, ο καλύτερος τόπος σίγουρα δεν είναι η Ερειθιανή ούτε ο Άγιος Μάρκος. Και τούτο επειδή εκεί, λόγω τών «πολεμικών συνθηκών» που επικρατούν, το κλίμα τής θρησκευτικής κατάνυξης και περισυλλογής ακυρώνεται. Συνεπώς, εκτός τών προαναφερθέντων, δια του τρόπου με τον οποίο υλοποιείται το συγκεκριμένο έθιμο, στην ουσία αχρηστεύεται και ακυρώνεται η ιερουργία τού Μεγάλου Σαββάτου, για όσους βέβαια εξακολουθούν να βλέπουν τη Μεγάλη Εβδομάδα ως αφορμή ατομικής περισυλλογής και πνευματικής ανασύνταξης και όχι ως ευκαιρία καταναλωτικού θεάματος και εσωτερικής αποδιοργάνωσης. Και για να προλάβω πιθανές ενστάσεις επ’ αυτού τού τελευταίου που σημειώνω, ότι δηλαδή στις συγκεκριμένες εκκλησίες ουσιαστικά ακυρώνεται η ιερουργία, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε τη βραδιά τού Μεγάλου Σαββάτου τον Άγιο Μάρκο ή την Παναγιά Ερειθιανή. Στους περιβόλους τών δυο εκκλησιών παρελαύνουν τα τηλεοπτικά συνεργεία, λες και πρόκειται να μεταδώσουν κάποιον ποδοσφαιρικό αγώνα. Η εικόνα που κυριαρχεί πέριξ τών δυο εκκλησιών είναι εικόνα τύρβης και ταραχής: συνονθύλευμα ανθρώπων περίεργων να δουν και να κορέσουν τα μάτια τους, άπειρα τηλεοπτικά συνεργεία, εγχώρια και ξένα, που επιδιώκουν να στείλουν την «αποκλειστικότητα» τού θεάματος στις τηλεοπτικές βιομηχανίες που το καθένα υπηρετεί, τουρίστες είτε Έλληνες είτε Τούρκοι που φωτογραφίζουν και βιντεοσκοπούν με ακραία βουλιμία τα συμβαίνοντα. Γίνεται αντιληπτό ότι υπό αυτές τις συνθήκες οχλαγωγίας και αλλοπρόσαλλου συρφετού καταλύεται ακόμα και η ελάχιστη προσπάθεια ατομικής περισυλλογής και κατανυκτικής αυτοσυγκέντρωσης. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι ιερουργούντες – ιερείς και ψάλτες – φαντάζουν πρόσωπα τραγικά! Ψάλλουν άραγε για ποιους;; Μόνοι τους τα λένε και μόνοι τους τ’ ακούν! Επομένως, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, υπό τις υπάρχουσες συνθήκες η ίδια η θρησκευτική πτυχή ακυρώνεται. Ο όλος τρόπος εκμετάλλευσης και εμπορικής χρησιμοποίησης τού συγκεκριμένου θεάματος αφενός ευτελίζει το έθιμο μετατρέποντάς το σε εμπορικό και καταναλωτικό αγαθό και αφετέρου εξευτελίζει τα Θεία.

 Επιτρέψτε μου την κατάθεση μιας ανάλογης προσωπικής εμπειρίας επ’ αυτού τού θέματος: κατάγομαι από το χωριό Βουνός τής νότιας Χίου. Στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια, πριν από 40 χρόνια περίπου, κατά τις μέρες τής Μεγαλοβδομάδας γινόταν μεγάλη κατάχρηση κροτίδων και βεγγαλικών όχι μόνο από μικρά παιδιά αλλά και από ενήλικες. Αποτέλεσμα αυτής τής χωρίς μέτρο ρίψης κροτίδων ήταν πολλές γυναίκες, κυρίως μεγάλης ηλικίας, να μην εκκλησιάζονται κατά τις μέρες εκείνες λόγω τού φόβου τους απέναντι στα πασχαλιάτικα εκρηκτικά. Μια από εκείνες τις γυναίκες, που ποτέ δεν πήγε στην εκκλησία κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, ήταν και η μάννα μου, η οποία πάντως ήταν όλο τον υπόλοιπο χρόνο κανονικά εκκλησιαζόμενη. Θέλω να πω ότι η έλλειψη μέτρου στην παιδιά κάποιων φέρνει αποτελέσματα σε βάρος τής ανάγκης κάποιων συνανθρώπων μας για εσωτερική και πνευματική ανασύνταξη.

   Η εμπορική παράμετρος: Είναι γεγονός ότι ο ρουκετοπόλεμος, με τον τρόπο που προβλήθηκε από τα ΜΜΕ κατά τα τελευταία χρόνια, θεωρήθηκε βασικός πυλώνας τής εγχώριας τουριστικής βιομηχανίας: τουριστικοί πράκτορες, ξενοδόχοι, εστιάτορες και πολλοί άλλοι από τον χώρο που παρέχει τουριστικές υπηρεσίες περιμένουν πώς και πώς την έλευση επισκεπτών στο νησί, με των οποίων το χρήμα προσδοκούν την αναζωογόνηση τής «πεθαμένης» τοπικής οικονομίας. Σίγουρα και αυτοί οι άνθρωποι έχουν τα δίκια τους, όπως βέβαια έχουν τα δίκια τους και οι θιγόμενοι.

   Πρόταση: Το συγκεκριμένο έθιμο ζει πάρα πολλά χρόνια και βεβαίως θα εξακολουθήσει να υφίσταται και στο μέλλον. Το εθιμικό δίκαιο πολλές φορές έχει ισχύ δραστικότερη και απ’ αυτήν τού γραπτού δικαίου. Όμως η λειτουργία τού εθίμου πρέπει να γίνεται πλέον από διαφορετική βάση. Πρέπει το έθιμο να δρομολογηθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε κανείς να μη βλάπτεται και όλοι να είναι ευχαριστημένοι. Και ο τρόπος αυτός είναι ο εξής ένας: πρέπει, από του χρόνου κιόλας, ο ρουκετοπόλεμος να διεξάγεται σε καινούργιο χώρο, στους πρόποδες τού Αίπους (στην περιοχή τού Αγίου Μακαρίου). Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση νέου χώρου για τη διεξαγωγή τού εθίμου είναι πρόδηλα και αυτονόητα:

   α) θα απαλλαγούν επιτέλους οι δυο ενορίες, του Αγίου Μάρκου και της Ερειθιανής, από ένα έθιμο που, απ’ ό,τι φαίνεται, αποδείχτηκε μέγα βάσανο για κάποιους.

   β) το έθιμο θα υλοποιείται και πάλι περίπου στον φυσικό του χώρο. Δηλαδή θα διεξάγεται στην περιοχή ύπερθεν Αγίου Μάρκου και Ερειθιανής, μια περιοχή που εξασφαλίζει στο εν λόγω θέαμα μεγαλύτερη πανοραμικότητα και φαντασμαγορία.

   γ) οι Αγιομαρκούσοι και Ερειθιανούσοι ρουκετατζήδες είτε θα πρέπει να «συμμαχήσουν» και να εκτοξεύουν τις ρουκέτες τους από κοινού προς ανατολική κατεύθυνση μέσα στη χαράδρα τού Βροντάδου είτε, αν θέλουν να διατηρήσουν την αυτοτέλειά τους, μπορούν να δεσμεύσουν η κάθε πλευρά έναν δικό της τομέα ως χώρο εκτόξευσης.

  δ) οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθούν το θέαμα και να το καταγράφουν, βιντεοσκοπώντας το και φωτογραφίζοντάς το, είτε από τις περιοχές τού Αγίου Μάρκου και της Ερειθιανής είτε από την ευρύτερη περιοχή τού Βροντάδου.

   ε) οι ζημιές αυτομάτως θα εκλείψουν. Η μόνη εργασία που θα απομένει για την άλλη μέρα θα είναι η περισυλλογή των ρουκετόξυλων, την οποία θα πρέπει να επωμίζονται τα ίδια τα συνεργεία τών ρουκετατζήδων.

   στ) ο Δήμος, η Αστυνομία και η Πυροσβεστική απλώς θα επιβλέπουν την όλη διαδικασία ώστε η διεξαγωγή της να τελείται κατά τρόπο απολύτως ασφαλή και ακίνδυνο για όλους.

   ζ) τέλος, η θρησκευτική τάξη θα αποκατασταθεί: οι δυο εκκλησιές θα ξαναγίνουν χώροι λατρείας και προσευχής και όχι «ποδοσφαιρικά γήπεδα».

   Έχω λοιπόν τη γνώμη ότι αυτή είναι η μόνη υγιής βάση για τη συνέχιση λειτουργίας τού εθίμου. Διότι, εδώ που έφτασαν τα πράγματα – όπου κάποιοι Ερειθιανούσοι και Αγιομαρκούσοι, έστω και λίγοι, αρνούνται πεισματικά να τοποθετηθούν μπροστά από τα σπίτια τους προστατευτικά πλέγματα, κάτι άλλωστε που το δικαιούνται!! – άλλη λύση για την επιβίωση τού εθίμου δεν υπάρχει. Κι ας μη μας διαφεύγει ποτέ μια παμπάλαιη και σοφή παραίνεση: η ελευθερία σου σταματά εκεί που παρεμποδίζει την ελευθερία τού άλλου. Δημοκρατία είναι να μην ενοχλείς το διπλανό σου ούτε με λόγια ούτε με έργα. Δεν είναι δημοκρατία και ελευθερία να κάνω το κέφι μου σε βάρος άλλων, έστω και σε βάρος ενός!!

   Καλή Ανάσταση και καλή φώτιση σε όλους μας!!

    [Σημείωση: έστω και τώρα, την έσχατη στιγμή, υπάρχει η δυνατότητα να διεξαχθεί το έθιμο στους πρόποδες τού Αίπους, αφού βεβαίως γίνουν τάχιστα όλες οι απαραίτητες ενέργειες προς τούτο, ώστε να μην απογοητευθούν οι ρουκετατζήδες που δούλεψαν επί πολύ χρόνο ούτε όσοι επισκέφθηκαν το νησί μας γι’ αυτό το λόγο αλλά ούτε και να ζημιωθούν οι επαγγελματίες τού τουριστικού χώρου].

 Λεωνίδας Πυργάρης

Μεγάλη Παρασκευή 2016 (29/04/2016), ώρα 16.30

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.