Σε μια δύσκολη για την χώρα μας περίοδο όπου οι έννοιες της αισιοδοξίας και της ελπίδας βρίσκονται στην αφάνεια, ένας νέος άνθρωπος με ξεχωριστή κουλτούρα και απίστευτες γνώσεις επιλέγει να υπηρετήσει τον Ελληνικό Πολιτισμό μέσω της Πολιτιστικής Διπλωματίας. Ο Πέτρος Δ. Καψάσκης, υποψήφιος Διδάκτορας Πολιτιστικής Διπλωματίας με αφορμή την αυριανή του επίσκεψη στο νησί μας, μιλάει στον «π» για την ζωή του και μας εξηγεί τι εστί «Πολιτιστική Διπλωματία».
Ερωτ: Συνήθως στον χώρο των πολιτικών επιστημών συναντούμε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που πολλοί εξ αυτών εμπλέκονται αργότερα και στην ενεργό πολιτική δράση. Πώς αποφασίσατε σε τόσο νεαρή ηλικία να υπηρετήσετε αυτό το κλάδο επιστημών και μάλιστα να εντρυφήσετε στην Πολιτιστική Διπλωματία, που στην χώρα μας δεν είναι ευρέως διαδεδομένη;
Απ: Μου είναι αδύνατο να σκεφτώ στο μέλλον μια ζωή εύπορη αλλά μυωπική μπροστά στα αδιέξοδα της κοινωνίας στην οποία ζω, με ένα καλό επάγγελμα αλλά μακριά από τον τόπο στον οποίο μεγάλωσα και αγάπησα, με χρήματα πολλά, τόσα όσα χρειάζονται συνήθως για να κοιμηθούν οι τύψεις ενός ανθρώπου μπροστά στο ψέμα και την αδικία. Δεν θα έβρισκα καμία ευτυχία σε μια ζωή στην οποία η κοσμικότητα θα κυριαρχούσε της κοινωνικότητας και η ευαισθησία για κάθε τι όμορφο και αυθεντικό θα έδινε τη θέση της σε ό,τι κακόμορφο και προσποιητό. Αυτοί είναι συνοπτικά και οι λόγοι για τους οποίους αποφάσισα να γυρίσω στην πατρίδα μου μετά το πέρας των σπουδών μου στη Ρώμη και στο Λονδίνο. Γνωρίζω καλά πως η πολιτική δράση στην οποία αναφέρεστε και την οποία εγώ εννοώ με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου, δηλαδή το καθήκον κάθε πολίτη να ενδιαφέρεται και να μεριμνά για το κοινό καλό της πόλεως, φαντάζει στις μέρες μας έργο παράλογο, δυσεπίτευκτο και εξωπραγματικό μιας και την πολιτική δεν υπηρετούν πια ο ευσυνείδητος και ο φιλαλήθης αλλά ο ποσαπαίρνης και ο θεσιθήρας. Ως προς το τελευταίο ερώτημά σας δεν ξέρω αν και κατά πόσο θα πρέπει να αισθάνομαι υπερήφανος που το διδακτορικό μου είναι το πρώτο διδακτορικό στην Πολιτιστική Διπλωματία αν σκεφτεί κανείς πως η Ελλάδα είναι κατεξοχήν η χώρα του πολιτισμού. Αυτό όμως με έπεισε πως πρέπει να ξεκινήσω και να θέσω εαυτόν υπό τις υπηρεσίες του Ελληνικού Πολιτισμού.
Ερωτ: Σε πολύ μικρή ηλικία είστε ήδη υποψήφιος διδάκτορας Πολιτιστικής Διπλωματίας. Αποτελεί επιβράβευση των κόπων σας αυτή η εξέλιξη; Αναμένατε ότι θα συμβεί;
Απ: Στη χώρα μου η επιβράβευση είναι μια λέξη αυστηρά απαγορευμένη για ανθρώπους που δεν φέρουν γκρίζους κροτάφους. Ωστόσο, σκοπός του επιστήμονα δεν είναι να ζητά επιβραβεύσεις, ούτε να αρέσκεται σε φιλοφρονήσεις αλλά να ανοίγει νέους δρόμους εκεί που οι άλλοι τους βλέπουν κλειστούς. Το χαμόγελο του συμπολίτη μου, οι λύσεις στα αδιέξοδα του. Αυτή είναι η μόνη μου επιβράβευση.
Ερωτ: Τι ακριβώς σημαίνει Πολιτιστική Διπλωματία και πώς μπορεί να βοηθήσει μία χώρα μια τέτοιου είδους διπλωματία;
Απ:Όταν ομιλούμε περί Πολιτιστικής Διπλωματίας εννοούμε την άσκηση εξωτερικής πολιτικής μέσω των τεχνών και των επιστημών, της γλώσσας και της θρησκείας και του ευρύτερου τρόπου του βίου ενός λαού . Η άσκηση μιας τέτοιας εξωτερικής πολιτικής βασισμένη στον πολιτισμό διαφέρει από την παραδοσιακή άσκηση διπλωματίας διότι περισσότερο και από την υπεράσπιση των στενών κρατικών συμφερόντων και τη διεκπεραίωση των τρεχουσών υπηρεσιακών υποθέσεων έχει κυρίως προ οφθαλμών τη μέριμνα ιδιοπροσωπίας. Όμως για να εφαρμοσθεί επιτυχώς μια τέτοια πολιτιστική πολιτική στο εξωτερικό προϋποθέτει πρωτίστως την ύπαρξη ταυτότητας στο εσωτερικό. Και εμείς δυστυχώς έχουμε αρκετά πρόβλημα στο κομμάτι αυτό. Για να σας πω ένα σύντομο παράδειγμα, είμαστε η μόνη χώρα διεθνώς που έχουμε δύο διαφορετικές ονομασίες, μια για εξωτερική χρήση ήτοι Greek, Γραικός και μια για εσωτερική χρήση ήτοι Ελλάδα, Ελληνικός. Το πρόβλημα εδώ είναι αρκετά βαθύ αλλά εν συνόψει να σας πω πως η ιδέα του έθνους και της πατρίδας στην Ελλάδα επηρεάστηκαν έντονα από τον εθνικό διχασμό (1914-1917), τον εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), τους δύο γλωσσικούς εμφύλιους που έμειναν στην ιστορία γνωστοί ως «Ευαγγελικά» (1901) και «Ορεστειακά» (1903), την εγκαθίδρυση του δικτατορικού καθεστώτος των συνταγματαρχών κατά την περίοδο 1967-1974 κατά την διάρκεια της οποίας υπερτονίστηκαν κάποιες αξίες, θεμελιώδους σημασίας για τη συνοχή κάθε κοινωνίας, όπως η γλώσσα, η έννοια της πατρίδος, της παράδοσης και της θρησκείας οι οποίες μεταπολιτευτικά ξεριζώθηκαν στο όνομα του εκδημοκρατισμού με αποτέλεσμα τον σημερινό πνευματικό και πολιτιστικό μας μαρασμό . Οι πρώτες δύο πράξεις του δράματος ήταν οι μεταρρυθμίσεις για τα αρχαία του 1976 και για της γλώσσας το 1982. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που ακούει στο όνομα «ανήκομεν εις την Δύσιν» που καθόρισε μονόπλευρα την Ελληνική εξωτερική πολιτική από το 1974 μέχρι σήμερα δημιουργώντας μια αίσθηση επανάπαυσης, εφησυχασμού και αυταρέσκειας. Έτσι ο μεταπρατισμός αντικατέστησε τη δημιουργία και την περηφάνια του ελληνικού λαού διαδέχτηκε η μειονεξία. Αν επιθυμούμε να βγούμε από τη στενωπό πρέπει παντί τρόπω να διασαφηνίσουμε τη σχέση του ελληνισμού με τη Δύση και να επαναπροσδιορίσουμε με ενάργεια την Ελληνική πολιτιστική ετερότητα και ιδιοπροσωπία στη μετανεωτερική εποχή. Υπό αυτή την έννοια, πριν ακόμα και από τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία προέχει να κοιτάξουμε μέσα μας βαθιά και να βρούμε τον ευατό μας, να βρούμε ποιοι είμαστε και που θέλουμε να πάμε. Μόνο κατ' αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε ξανά τον τουρισμό μας, να ανασυστήσουμε τη βιομηχανία αλλά και την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό. Και όταν αυτό συμβεί κανείς δεν θα μπορεί πια να ανακόψει την ακμή του γένους.
Ερωτ: Έχετε ζήσει στην Ελλάδα, στη Ρώμη και στο Λονδίνο. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε πολλοί νέοι αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την χώρα μας και να αναζητήσουν την τύχη τους στην Ευρώπη ή σε κάποια άλλη ‘Ήπειρο. Εσείς γιατί επιλέξατε να συνεχίσετε την σταδιοδρομία σας στην Ελλάδα; Τι διαφορετικό προσφέρει από τις χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης;
Απ: Θα ήταν παράλογο να σας πω ότι επέλεξα την Ελλάδα για να συνεχίσω τη σταδιοδρομία μου. Η επιστροφή μου υπαγορευόταν από την ανάγκη να επιστρέψω ξανά στο σπίτι μου, στη χώρα των Θεών, των ποιητών και των ηρώων όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέουνε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων, όπως μας λέει και ο Ελύτης. Πώς να απαρνηθώ αυτόν τον τόπο; Είναι το σπίτι μου, που όσο κι αν φαίνεται φτωχικό και ερειπωμένο μέσα του κρύβει ένα πλούτο αναμνήσεων τριών χιλιάδων και πλέον χρόνων. Αυτό το σπίτι είναι υποχρέωσή μας να μην πέσει ποτέ διότι τότε θα έχει εκπέσει ο κόσμος μας ολόκληρος.
Ερωτ: Τι μπορεί να προσφέρει η Πολιτιστική διπλωματία σε μια χώρα με κατεστραμμένο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα;
Απ: Η Πολιτιστική Διπλωματία αφορά την εξωτερική πολιτική ενός κράτους. Η αντίστοιχη εσωτερική της πτυχή έχει να κάνει κατά κύριο λόγο με την παιδαγωγική και εκπαιδευτική πολιτική μιας χώρας. Μόνο μέσω μιας γενναίας μεταρρύθμισης στην παιδεία με προοπτική εικοσαετίας θα τελειώσει μακροπρόθεσμα η διαφθορά στην οποία αναφέρεστε. Και αυτή την πρωτοβουλία μπορεί να την λάβει μόνο ένας πολιτικός που διαμορφώνει τον ιστορικό χρόνο και δεν τον βιώνει παθητικά. Υπό την έννοια αυτή ο ηγέτης του μέλλοντος δεν θα είναι εκείνος που θα εφαρμόσει τα λιγότερο επώδυνα μέτρα στην οικονομία αλλά αυτός που θα λάβει τις περισσότερο κρίσιμες αποφάσεις στην παιδεία.
Ερωτ:Το Σάββατο θα βρεθείτε στη Χίο για μία διάλεξη με θέμα «Πολιτιστική διπλωματία: η συνέχιση της εξωτερικής πολιτικής με άλλα μέσα». Πώς προέκυψε η συνεργασία με το Ομήρειο και τον Φιλοτεχνικό ‘Όμιλο Χίου;
Απ: Η Πρόεδρος του Ομηρείου πνευματικού κέντρου του δήμου Χίου αξιότιμη κα. Ευαγγελία Καλκούνη πραγματοποιεί μια συνεχή και αξιοθαύμαστη πορεία με λαμπρές και καινοτόμες πρωτοβουλίες σε θέματα που άπτονται του πολιτισμού θυμίζοντας στον Έλληνα πολίτη της Χίου από πόσο μακριά έρχεται ώστε να γνωρίζει και το που μπορεί να φτάσει. Αυτή είναι η δουλειά όλων μας σήμερα. Η εργασία με προοπτική το αύριο. Γι αυτόν τον λόγο αποδέχτηκα με μεγάλη χαρά και πηγαίο αυθορμητισμό την πρόσκληση της Προέδρου να ευρίσκομαι μαζί της σε αυτή την πορεία ως ένας απλός στρατιώτης.
Ερωτ: Πόσο εύκολο είναι να κατανοήσει ο μέσος Έλληνας Πολίτης τον όρο «Πολιτιστική Διπλωματία»;
Απ: Όσο εύκολο είναι να κατανοήσει κανείς την παρακμή που βιώνουμε σήμερα με όρους πολιτιστικής και όχι οικονομικής κρίσης, πολλώ μάλλον δε την στιγμή που οι συνάνθρωποί μας στερούνται το ψωμί ή το γάλα. Πόσο δύσκολο είναι να τους πείσει κανείς πως αν σήμερα βρισκόμαστε με την πλάτη στον τοίχο δεν είναι λόγω έλλειψης κονδυλίων αλλά κυρίως λόγω έλλειψης κριτηρίων. Τα κριτήρια είναι αυτά που διαμορφώνουν τις πορείες. Τα κονδύλια είναι αυτά που τις διαφθείρουν. Η αποσύνθεση ενός πολιτισμού ξεκινά από τη στιγμή που το αίσθημα της επιβίωσης αντικαθιστά το ίδιο το νόημα της ζωής και εμείς ως κοινωνία θυσιάσαμε τα ιδανικά που κάποτε μας έδιναν ζωή για λίγα δανεικά που σήμερα μας παρατείνουν τον θάνατο. Η έλλειψη ενός οράματος που να περνά μέσα από την παιδεία, και να διαθέτει καθολική ισχύ δίνοντας στον Έλληνα ιστορική προοπτική μας υποχρεώνει να επιβιώνουμε υπό προστασία και όχι να ζούμε με τις δικές μας δυνάμεις.
Πώς να απαιτούμε από τους πολίτες να γνωρίζουν τι εστί Πολιτιστική Διπλωματία όταν στις συνειδήσεις τους ο πολιτισμός είναι ταυτισμένος με τα κονδύλια και τις επιδοτήσεις Ε.Σ.Π.Α και τα ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης; Τι ευθύνη φέρει ο λαός όταν η τηλοψία προσφέρει στον Έλληνα πολίτη μια σειρά από ελληνικά σίριαλ που εκτός από τη θεματολογία της απάτης, της κλεψιάς, της βίας και της ίντριγκας προσφέρουν και ένα ευρύ και ιδιαίτερα επιμορφωτικό για την νεολαία μας λεξιλόγιο όπως το Έλα bye, πω ρε φίλε downιαστικα, που είσαι ρε man, coolαρε ρε boy, έφαγα φρίκη ρε τρελέ και άλλες παρόμοιες φιλοφρονήσεις;
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
