Πολλοί γονείς έχουν αντιμετωπίσει το πρόβλημα ενός παιδιού που τρώει μόνο συγκεκριμένα φαγητά, επιλέγοντας πάντα τα ίδια και αρνούμενο πεισματικά να δοκιμάσει κάτι νέο. Είναι μια συχνή κατάσταση που λέγεται "επιλεκτική διατροφή".
Η επιλεκτική διατροφή έχει πολλές έννοιες για διαφορετικούς ανθρώπους και δεν υπάρχει μία καθολικά αποδεκτή ορισμός. Μπορεί να αναφέρεται σε ένα παιδί που δεν τρώει μεγάλη ποικιλία τροφίμων, που αρνείται να δοκιμάσει νέα τρόφιμα, ή που επιμένει να τρώει μόνο αυτά που ζητά.
Η καμπύλη ανάπτυξης ενός παιδιού δεν καθορίζει αν είναι επιλεκτικό: κάποια παιδιά δυσκολεύονται να πάρουν βάρος, άλλα παίρνουν βάρος γρήγορα, ενώ άλλα συνεχίζουν να αναπτύσσονται κανονικά. Στην περίπτωση των νηπίων, η άρνηση του φαγητού, καθώς και τα ξεσπάσματα στο τραπέζι είναι συνήθως φυσιολογικές αναπτυξιακές συμπεριφορές.
Από τους 12 έως τους 18 μήνες, τα περισσότερα παιδιά περνούν από τη φάση της έντονης περιέργειας για το φαγητό σε μία νέα φάση που οι ειδικοί αποκαλούν «τροφοφοβία». Σε αυτή τη φάση, τα νήπια είναι περισσότερο διστακτικά να δοκιμάσουν οτιδήποτε νέο και άγνωστο, ακόμα και αν οι γονείς διαβεβαιώνουν ότι είναι ασφαλές. Θεωρείται ότι η τροφοφοβία αναπτύχθηκε μέσα από την εξέλιξη, καθώς θα μπορούσε να προστατέψει τα νήπια από το να φάνε κάτι επικίνδυνο. Παρότι τα σημερινά παιδιά είναι ασφαλή στο περιβάλλον τους, ο φόβος για το νέο φαγητό ενδέχεται να παραμένει ισχυρός.
Στο ίδιο στάδιο, τα παιδιά δοκιμάζουν τα όριά τους, μαθαίνουν κανόνες και προσπαθούν να επικοινωνήσουν με τους φροντιστές τους. Αυτές οι συμπεριφορές συχνά εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια των γευμάτων, επειδή το παιδί έχει κάποιον έλεγχο στο αν θα φάει ή όχι. Αυτή η συμπεριφορά είναι συνηθισμένη για την ηλικία και δεν αποτελεί επιλεκτική διατροφή. Με συνέπεια και υπομονή, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους να ξεπεράσει αυτή τη φάση.
Αν παρατηρείτε τα εξής συμπτώματα, το παιδί σας μπορεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες με την επιλεκτική διατροφή:
Συνεχής δυσαρέσκεια στα γεύματα: φωνές, κλάματα, άγχος ή στρες κατά τη διάρκεια των περισσότερων γευμάτων.
Άρνηση να φάει αυτό που προσφέρεται και απαίτηση για προτιμημένα τρόφιμα.
Αποφυγή νέων τροφίμων.
Άρνηση να φάει συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων (π.χ., λαχανικά, πρωτεΐνες) ή συγκεκριμένες υφές ή χρώματα.
Κατανάλωση πολύ περιορισμένου αριθμού τροφίμων.
Επιμονή να τρώει με συγκεκριμένο τρόπο (π.χ., μόνο συγκεκριμένες μάρκες, μόνο αν το φαγητό είναι κομμένο με συγκεκριμένο τρόπο).
Δυσκολία να πάρει βάρος ή ταχεία αύξηση βάρους.
Περιστασιακός εμετός κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Μην πιέζετε το παιδί να φάει. Το να το πιέζετε να τελειώσει το φαγητό του μπορεί να προκαλέσει άγχος. Καλύτερα να μην επιμένετε, ειδικά αν το παιδί είναι υγιές και τρώει κάποια ποικιλία τροφών.
Μην φτιάχνετε δεύτερο γεύμα. Όταν ένα παιδί δεν τρώει αυτό το φαγητό του, πολλοί γονείς (και γιαγιάδες) νιώθουν την ανάγκη να ετοιμάσουν κάτι άλλο. Αυτό δημιουργεί κακό προηγούμενο και δεν ενθαρρύνει το παιδί να δοκιμάσει νέες τροφές.
Μην ανησυχείτε υπερβολικά. Σίγουρα πρόκειται για μία κουραστική συνθήκη για τους γονείς, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αν το παιδί πει ότι δεν πεινάει, καλύψτε το πιάτο του και πείτε του ότι μπορεί να φάει όποτε το θέλει.
Μην αντικαθιστάτε γεύματα με γάλα. Περιορίστε την κατανάλωση γάλακτος, γιατί μπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια σιδήρου και να μην αφήνει περιθώριο για νέες τροφές.
Μην χρησιμοποιείτε γλυκά ως επιβράβευση. “Φάε το φασολάκια σου και θα σου δώσω μετά παγωτό”. Το φαγητό είναι βασική ανάγκη, όχι ανταμοιβή.
Πολλές προσπάθειες και υπομονή. Μην απογοητεύεστε αν το παιδί δεν τρώει κάτι από την πρώτη φορά. Δοκιμάστε ξανά και ξανά, δίνοντας του χρόνο να συνηθίσει τη γεύση. Περιμένετε μια εβδομάδα πριν προσφέρετε ξανά το φαγητό. Μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από 10 φορές μέχρι να αρέσει στο μικρό σας.
Φάτε μαζί. Όταν το παιδί βλέπει ότι τρώτε το ίδιο φαγητό, είναι πιο πιθανό να το δοκιμάσει. Ο καλύτερος τρόπος για να διδάξουμε τα παιδιά είναι μέσω τη μίμησης. Τα γεύματα με ολόκληρη την οικογένεια εξυπηρετούν, άλλωστε και άλλες ανάγκες πέραν της θρέψης καθώς προσφέρουν την ευκαιρία για επικοινωνία και συναισθηματική σύνδεση.
Μαγειρέψτε μαζί. Πάρτε το παιδί μαζί σας για ψώνια και αφήστε το να επιλέξει νέα τρόφιμα που θα ήθελε να δοκιμάσει. Η διαδικασία της προετοιμασίας φαγητού μαζί μπορεί να το ενθαρρύνει να δοκιμάσει νέα τρόφιμα.
Σερβίρετε μικρές μερίδες. Μικρότερες ποσότητες βοηθούν το παιδί να μη νιώθει πίεση. Μπορείτε πάντα να του δώσετε παραπάνω αν ζητήσει, το βοηθάτε έτσι να αντιλαμβάνεται καλύτερα το αίσθημα του κορεσμού.
Ακολουθήστε ένα σταθερό πρόγραμμα. Ένα σταθερό πρόγραμμα γευμάτων χωρίς πολλά ενδιάμεσα σνακ βοηθάει τα παιδιά να πεινάσουν και να φάνε πιο πρόθυμα. Αν δεν πεινάει ένα παιδί είναι μάλλον απίθανο να φάει το μπριάμ που με τόσο κόπο μαγειρέψατε.
Η επιλεκτική διατροφή μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι ένα μικρό και προσωρινό πρόβλημα που επιλύεται με την πάροδο του χρόνου, ενώ σε άλλες μπορεί να είναι έντονο και επίμονο, επηρεάζοντας σημαντικά την υγεία και την ευημερία του παιδιού. Στην περίπτωση που η διατροφή του είναι πολύ περιοριστική, μπορεί να προκαλέσει θρεπτικές ανεπάρκειες, όπως η έλλειψη σιδήρου.
Επιπλέον, ενδέχεται η ώρα του φαγητού να είναι πηγή άγχους για το παιδί και την οικογένεια, ακόμα και αν το παιδί παίρνει κανονικά βάρος Σε αυτές τις περιπτώσεις, καλό είναι να επικοινωνήσετε με τον γιατρό του παιδιού σας για περαιτέρω καθοδήγηση.
Υπάρχουν ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια που υποδεικνύουν την ανάγκη για επείγουσα φροντίδα:
Πλήρης άρνηση να φάει ή να πιει.
Σημάδια αφυδάτωσης (π.χ., έλλειψη δακρύων, ξηροστομία, σκούρα ούρα).
Δυσκοιλιότητα (π.χ., λιγότερες από δύο κενώσεις την εβδομάδα, σκληρά και επώδυνα κόπρανα).
Σημαντική απώλεια βάρους.
Συχνός πνιγμός ή εμετός κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Έντονη κόπωση ή έλλειψη ενέργειας.
Μείωση στην ποιότητα ζωής του παιδιού.
Εάν το παιδί σας εμφανίζει κάποιο από αυτά τα σημάδια, είναι απαραίτητο να ζητήσετε βοήθεια άμεσα.
Κάπου εδώ θα έπρεπε να κλείνει το άρθρο με μία αισιόδοξη νότα καθώς η επιλεκτική διατροφή δεν πρέπει να αποτελεί αίτιο έντονης ανησυχίας. Και όντως έτσι είναι, αλλά είναι δύσκολο να γίνει δεκτό από ένα γονιό που ήδη έχει δοκιμάσει τα περισσότερα από τα παραπάνω και ακόμα προσπαθεί.
Αλλά πραγματικά αξίζει τον κόπο: με αγάπη και κατάλληλη προσέγγιση, τα παιδιά ξεπερνούν αυτή τη φάση και μπορούν να μάθουν να δοκιμάζουν νέα τρόφιμα και να αναπτύξουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Θέλει υπομονή, επιμονή και συμμέτοχη όλων όσοι φροντίζουν το παιδί ώστε τελικά το φαγητό μια ευχάριστη εμπειρία, χωρίς άγχος.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
