13.1.2025 20:01

Κολικοί: το συχνότερο αίτιο ανησυχίας των βρεφών

Υγεία

Γράφει η παιδίατρος Κατερίνα Κουρτέση MD, MSc

"Το μωρό έχει κολικούς" είναι μία φράση που οι περισσότεροι έχουν ακούσει, αλλά τι συνεπάγονται και την κούραση που επιφέρουν γνωρίζουν καλά μόνο οι γονείς παιδιών που τους έχουν περάσει.

Οι βρεφικοί κολικοί είναι ένα κοινό λειτουργικό πρόβλημα το οποίο χαρακτηρίζεται από επεισόδια έντονου και παρατεταμένου κλάματος ή ανησυχίας. Ξεκινάνε συνήθως κατά τις πρώτες εβδομάδες ζωής και συχνά προκαλούν ανησυχία και δυσφορία στους γονείς. Συνήθως υποχωρούν μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών. Το βρέφος είναι γενικά υγιές και αναπτύσσεται φυσιολογικά.

Η συχνότητα εμφάνισης κυμαίνεται από 8% έως 29% μεταξύ υγιών βρεφών και η συμπτωματολογία παρουσιάζεται συχνότερα τις απογευματινές και βραδυνές ώρες. Στους κολικούς είναι δύσκολο να ηρεμήσει το μωρό, παρά τις διάφορες προσπάθειες, σφίγγει τις γροθιές του, κοκκινίζει στο πρόσωπο, φέρνει τα γόνατά μέχρι την κοιλιά ή τεντώνει την πλάτη, μπορεί να έχει πολλά αέρια και η κοιλιά του να γουργουρίζει έντονα.

Διάγνωση

Από τη δεκαετία του ΄50 υπάρχει ένας ευρέως αποδεκτός ορισμός του βρεφικού κολικού βασισμένος στα συμπτώματα και όχι στις υποκείμενες αιτίες. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, ο βρεφικός κολικός χαρακτηρίζεται από κλάμα που διαρκεί τουλάχιστον 3 εβδομάδες, εμφανίζεται περισσότερες από 3 ημέρες την εβδομάδα και διαρκεί πάνω από 3 ώρες την ημέρα- “Ο κανόνας των τριών”.

Σήμερα, η διάγνωση βασίζεται στα Κριτήρια της Ρώμης IV για τις λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές, τα οποία περιλαμβάνουν:

Βρέφος ηλικίας κάτω των 5 μηνών όταν ξεκινούν και σταματούν τα συμπτώματα.
Επαναλαμβανόμενες και παρατεταμένες περίοδοι βρεφικού κλάματος, φασαρίας ή ευερεθιστότητας που αναφέρονται από τους φροντιστές, χωρίς προφανή αιτία, και δεν μπορούν να προληφθούν ή να επιλυθούν από τους φροντιστές.
Απουσία ενδείξεων αποτυχίας του βρέφους να αναπτυχθεί, πυρετού ή ασθένειας.

Πιθανές αιτίες

Η αιτιολογία του βρεφικού κολικού παραμένει ασαφής, αλλά φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική. Συνδυασμός ψυχολογικών, συμπεριφορικών και βιολογικών παραγόντων, όπως υπερευαισθησία στα τρόφιμα, σύνθεση μικροχλωρίδας του εντέρου, ή γαστρεντερικές αιτίες (όπως αλλεργία στο γάλα αγελάδας, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή διαταραχές κινητικότητας), πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξή του.

Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η ανωριμότητα του βρεφικού εντέρου και η σύνθεση της μικροχλωρίδας μπορεί να παίζουν ρόλο στην παθοφυσιολογία του βρεφικού κολικού, υπερβαίνοντας πιθανώς την επίδραση της διατροφής του βρέφους.

Επιπλέον, έρευνα υποδηλώνει ότι η φλεγμονή και η δυσβίωση του εντέρου μπορεί να συμβάλλουν ανεξάρτητα στην ανάπτυξη του κολικού, ανεξάρτητα από τη μέθοδο σίτισης.

Τι κάνουμε όταν ένα μωράκι έχει κολικούς

Καθησυχασμός και υποστήριξη

Αρχικά οι γονείς χρειάζεται να γνωρίζουν ότι οι κολικοί είναι μια προσωρινή και ακίνδυνη κατάσταση, η ανάπτυξη του βρέφους δεν επηρεάζεται και το κλάμα θα μειωθεί καθώς το βρέφος μεγαλώνει.

Η κατανόηση ότι το κλάμα δεν είναι σημάδι ασθένειας ή κακής γονεϊκής φροντίδας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ψυχική υγεία των γονιών.

Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις

Κίνηση: Κουνήστε το μωρό απαλά από τη μία πλευρά στην άλλη, είτε ανάσκελα είτε μπρούμυτα κατά μήκος του χεριού σας. Κρατήστε το βρέφους σε όρθια θέση μετά τα γεύματα ή λικνίστε το με μικρές γρήγορες κινήσεις.
Περπάτημα με το καρότσι: Πάρτε το μωρό σας μια βόλτα με το καρότσι. Η κίνηση και ο καθαρός αέρας συχνά βοηθούν τα μωρά να κοιμηθούν, ενώ είναι πιο ξεκούραστο για τα χέρια σας από το να κρατάτε το μωρό όλη μέρα.
Μιλήστε ή τραγουδήστε στο μωρό: Χρησιμοποιήστε χαμηλή, μονότονη φωνή, τραγουδήστε ή μουρμουρίστε έναν επαναλαμβανόμενο σκοπό. Δεν έχει σημασία αν τραγουδάτε σωστά. Επίσης, μπορείτε να κατεβάσετε εφαρμογές ή χρησιμοποιήστε εδικές συσκευές με ήχους περιβάλλοντος, μουσική ή φυσικούς ήχους (λευκοί ήχοι).
Ζεστό μπάνιο: Ένα ζεστό μπάνιο για το μωρό μπορεί να είναι χρήσιμο, ειδικά αν το νερό καλύπτει την κοιλιά του, καθώς αυτό μπορεί να το χαλαρώσει, ιδιαίτερα αν του αρέσει το μπάνιο.
Μασάζ στην κοιλιά: Κάντε απαλό μασάζ στην κοιλιά του μωρού με κυκλικές κινήσεις δεξιόστροφα.
Ηρεμία στις κινήσεις σας: Ακόμα κι αν είστε κουρασμένοι ή αγχωμένοι, προσπαθήστε να χειρίζεστε το μωρό σας αργά και ήρεμα, ώστε να νιώθει ασφάλεια.
Επίπεδα φωτισμού: Πειραματιστείτε με το φωτισμό. Ο χαμηλός φωτισμός μπορεί να είναι ηρεμιστικός για το μωρό ή μπορείτε να δοκιμάσετε κουρτίνες συσκότισης.

Διατροφικές παρεμβάσεις

Σύμφωνα με τις οδηγίες του 2024 της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN) o θηλασμός δεν πρέπει να διακόπτεται σε βρέφη με κολικούς και οι γονείς θα πρέπει να καθησυχάζονται ότι οι κολικοί του βρέφους είναι φυσιολογικοί.

Ειδικά γάλατα με σύνθεση χαμηλής περιεκτικότητας σε λακτόζη, μερικώς ή εκτενώς υδρολυμένες πρωτεΐνες, είτε εμπλουτισμένα με πρεβιοτικά ή προβιοτικά, δεν έχουν αποδειχθεί με επαρκή στοιχεία ότι είναι αποτελεσματικά και δεν πρέπει να συνιστώνται γενικά- αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διακόπτεται ο θηλασμός για να λάβει το βρέφος ειδικό γάλα για κολικούς.

Και τέλος, φόρμουλες πρωτεΐνης σόγιας δεν έχουν δείξει καμία αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των κολικών και δεν συνιστώνται.

Βέβαια, μία μητέρα που θηλάζει θα μπορούσε να δοκιμάσει την αποφυγή κάποιων τροφών που ενδέχεται να επηρεάζουν, όπως π.χ. ο καφές, το τσάι και η σοκολάτα.

Φαρμακευτικές παρεμβάσεις

Τα φάρμακα χρησιμοποιούνται σπάνια και μόνο όταν άλλα μέτρα έχουν αποτύχει.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια

Είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν υπερβολικό κλάμα, όπως η λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος, η εντερική απόφραξη ή άλλες σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές.

Οι γονείς πρέπει να συμβουλευτούν παιδίατρο εάν το βρέφος δεν παίρνει βάρος, το κλάμα συνοδεύεται από πυρετό, εμετό ή αίμα στα κόπρανα, αλλά ακόμα και όταν οι γονείς αισθάνονται εξαντλημένοι ή ανήσυχοι.

Συμβουλές για γονείς

Διατηρήστε την ψυχραιμία σας: Θυμηθείτε ότι οι κολικοί είναι παροδικοί και το παιδί σας υγιές.
Ζητήστε βοήθεια: Μοιραστείτε την ευθύνη με τον/τη σύντροφό σας ή άλλους συγγενείς. Παρόλο που είναι μία παροδική κατάσταση δεν παύει να επιφέρει κούραση, σωματική και ψυχική. Οι άνθρωποι γύρω μας μπορούν να σηκώσουν λίγο από αυτό το βάρος, συνδράμοντας πρακτικά και στηρίζοντας τους νέους γονείς ψυχολογικά.
Φροντίστε τον εαυτό σας: Ξεκουραστείτε και φροντίστε την ψυχική σας υγεία. Μην προσπαθείτε να βάλετε το μωρό και τον εαυτό σας σε ένα αυστηρό πρόγραμμα, γιατί αυτό μπορεί να εντείνει την κατάσταση. Κοιμηθείτε όταν κοιμάται το βρέφος και χαλαρώστε όταν και αυτό είναι ήρεμο.
Καταγράψτε το πρόγραμμα του βρέφους: Παρακολουθήστε πότε και για πόσο διαρκεί το κλάμα. Παρατηρήστε αν κάτι μπορεί να επηρεάζει το βρέφος, όπως πχ μια τηλεόραση που παίζει ασταμάτητα. Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να βοηθήσουν τον παιδίατρο.

Οι βρεφικοί κολικοί μπορεί να είναι μια απαιτητική κατάσταση, αλλά είναι διαχειρίσιμη με τη σωστή υποστήριξη και ενημέρωση. Οι γονείς πρέπει να θυμούνται ότι αυτή η φάση είναι προσωρινή και ότι η υπομονή και η φροντίδα θα τους βοηθήσουν να περάσουν αυτή τη δύσκολη περίοδο. Με την καθοδήγηση του παιδιάτρου και την εφαρμογή απλών τεχνικών, τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν, βελτιώνοντας την καθημερινότητα ολόκληρης της οικογένειας.

Κατερίνα Κουρτέση MD, MSc

Παιδίατρος

Υποψήφια διδάκτωρ Ιατρικής Αθηνών

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.

Tags: Παιδίατρος Κατερίνα Κουρτέση MD, MSc