"WEEKEND" η σατιρική αποκάλυψη του Ζαν-Λικ Γκοντάρ στον Σινέ Προφήτη

Δευτέρα 2/9 έως Τετάρτη στις 21:30 στον θερινό κινηματογράφο της Κώμης.

WEEKEND του ΖΑΝ-ΛΙΚ ΓΚΟΝΤΑΡ - η ταινία που προοικονόμησε τον ΜΑΗ του ’68 - ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ «ΦΑΤΕ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ» ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΠΙΟ ΒΑΘΥ ΝΟΗΜΑ.

«Ήθελα να ξεκινήσω από μια ιστορία συμβατική και να ανακατασκευάσω, με διαφορετικό τρόπο, ό,τι είχε γίνει μέχρι τότε στον κινηματογράφο. Ήθελα επίσης να δώσω την εντύπωση ότι τα κινηματογραφικά μέσα ανακαλύπτονταν ή δοκιμάζονταν για πρώτη φορά.» - Ζαν-Λυκ Γκοντάρ

Όσο υπάρχει τέτοιος κινηματογράφος, δεν υπάρχει τέλος.

Ασυμβίβαστα κυνικό και εντελώς αδυσώπητο, το Week End είναι μια σάτιρα τόσο μαύρη, που δεν μπορούσες να δεις την «ελπίδα» ακόμα κι αν χόρευε μπροστά στα μάτια σου με βεγγαλικά και τραγουδώντας τη Μασσαλιώτιδα.

ΣΥΝΟΨΗ

Μέσα από το εφιαλτικό σαββατοκύριακο που περνά ένα ζευγάρι πλήρως αλλοτριωμένων αστών, κατά το ταξίδι του από το Παρίσι στους αιματοβαμμένους δρόμους της γαλλικής επαρχίας, ο Γκοντάρ απλώνει τη συντριβή και την κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού.

Η ταινία εξελίσσεται μέσα σε ένα πολιτικά φορτισμένο, δηλητηριωδώς αστείο και αποκαλυπτικό πανόραμα χάους και τρόμου, το οποίο παίζει αλλεπάλληλα με τις συμβάσεις του κινηματογραφικού μέσου, με τις ανοχές του κοινού, αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό.

Το Weekend, που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά με το La chinoise, είναι μια πολιτική σάτιρα για τη γαλλική αστική τάξη - ακολουθώντας ένα ζευγάρι στο ταξίδι του στην εξοχή, η ταινία κατηγορεί την καταναλωτική συμπεριφορά τους χρησιμοποιώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση, κανιβαλισμό και φόνο ως μεταφορές για τη γαλλική κοινωνία της εποχής. Η αφηγηματική της δομή είναι πιο αποσπασματική από εκείνη του La chinoise, οπότε η ταινία μοιάζει μάλλον με μια σειρά σύντομων αλληγοριών και όχι με μια συνεχή ιστορία.

Σε μια εποχή αναβρασμού και άρνησης των δομών και των παγιωμένων αντιλήψεων της καθεστηκυίας τάξης, με τον Ρολάν Μπαρτ να διακηρύσσει το θάνατο του δημιουργού και τη γέννηση του αναγνώστη και τον Ζακ Λακάν να επανατοποθετεί το ασυνείδητο (και την αδυναμία της γλώσσας να το εκφράσει) στο επίκεντρο του ψυχαναλυτικού προβληματισμού, ο Γκοντάρ βλέπει το τέλος του Δυτικού πολιτισμού και το τέλος του σινεμά ως μια κατάμαυρη σάτιρα, όπου κανείς δε γελάει γιατί αδυνατεί να κατανοήσει το αστείο, αποχαυνωμένος μέσα στις αφηγηματικές συμβάσεις ενός κινηματογράφου που έχουν ευνουχίσει την κριτική σκέψη του θεατή.

ROGERT EBERT

https://www.rogerebert.com/reviews/weekend-1968

Το «Weekend» έχει να κάνει με τη βία, το μίσος, το τέλος της ιδεολογίας και τον κατακλυσμό που πλησιάζει και που θα καταστρέψει τον πολιτισμό. Αφορά επίσης το πρόβλημα του πώς να φτιάξεις μια ταινία για αυτό. Οι ταινίες για τη Βόμβα δεν είναι σχεδόν ποτέ αποτελεσματικές. Το θέμα είναι πολύ μεγάλο. Ο Γκοντάρ λοιπόν, εγκαταλείπει κάθε προσπάθεια να μας δείξει «πραγματικό» πόλεμο ή καταστροφή. Αντίθετα, μας δείχνει συμπεριφορές: την περιστασιακή αδιαφορία για τα βάσανα που διαποτίζει την κοινωνία μας.

Οι εναρκτήριες σκηνές είναι ξεκαρδιστικές. Αλλά αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι αυτός είναι ο εξαιρετικός Γκοντάρ, όταν το ζευγάρι του βγαίνει στον αυτοκινητόδρομο. Υπάρχει μποτιλιάρισμα. Είναι ένα πολύ μεγάλο μποτιλιάρισμα και οι πρωταγωνιστές βγαίνουν στην άλλη λωρίδα για να το περάσουν. Αυτό ξεκινά ίσως το πιο διάσημο μονόπλανο στο έργο του Γκοντάρ.

Είναι ένα ταξιδιάρικο πλάνο, με την κάμερα παράλληλη με τη σειρά των αυτοκινήτων, που συνεχίζεται χωρίς διακοπή για ίσως τρία τέταρτα του μιλίου. Κάποια στιγμή συνειδητοποιούμε ότι το θέμα της λήψης δεν είναι το μποτιλιάρισμα αλλά το γεγονός ότι το πλάνο είναι τόσο εκτεταμένο. «Η πολιτική είναι ένα ταξιδιάρικο πλάνο», μας είπε ο Γκοντάρ πριν από μερικά χρόνια και τώρα ξέρουμε τι εννοούσε. Η ίδια η τεχνική κάνει το νόημα.[...]

FRENCH FILM

http://www.frenchfilms.org/review/week-end-1967.html

Το Week End έχει συγκριθεί με το Le Charme discrèt de la bourgeoisie του Luis Buñuel. Και οι δύο ταινίες απεικονίζουν τις μεσαίες τάξεις ως εχθρό της κοινωνίας, μια παρασιτική οντότητα που ζει από το αίμα και τον ιδρώτα των εργαζομένων τάξεις, κάνοντας ένα μεγάλο παιχνίδι της ηθικής και πνευματικής του ανωτερότητας, ενώ επιδίδεται ανοιχτά σε ηθικά αμφίβολα και συχνά ανόητα αυτοκαταστροφικά χόμπι. Η προσέγγιση του Γκοντάρ, ωστόσο, είναι πολύ περισσότερο πολιτική παρά απλώς σατιρικό. Βλέπει την αστική τάξη όχι απλώς ως αντικείμενο γελοιοποίησης, αλλά ως κάτι που είναι γνήσιο κίνδυνος για την κοινωνία, μια βράση που πρέπει να τρυπηθεί αν θέλει η ανθρωπότητα να έχει ελπίδα μελλοντικής ευτυχίας.

Φτιαγμένο το 1967, το Week End θα αποδειχτεί σύντομα μια άκρως προφητική ταινία. Όπως έμελλε να δείξουν τα γεγονότα του Μάη του 1968, όλα αυτά που είναι βασισμένα στην απληστία, στο ο νικητής παίρνει όλα, φτιάχνουν μια κοινωνία που δεν είναι τόσο ασφαλής όσο θέλουμε να πιστεύουμε και ότι κάτω από το λεπτό καπλαμά του πολιτισμού, βράζει μάζα δυσαρέσκειας. Όπως διαπίστωσε ο Ντε Γκωλ για το κόστος του τον τελευταίο χρόνο της προεδρίας του, χρειάζονται πολύ λίγα για να ανατραπεί τα δεδομένα και να επικρατήσει η αναρχία και η αβεβαιότητα εκεί όπου κάποτε βασίλευε η τάξη και η σταθερότητα, κάτω από τη φαινομενικά καλοήθη λαβή του καπιταλισμού. Σαράντα χρόνια μετά, με τις αποτυχίες του ασυγκράτητου καπιταλισμού να είναι εκτεθειμένες σε όλους, το Week End έχει ακόμα μεγαλύτερη αντήχηση.

Ο David Jenkins, συντάκτης του καλτ κινηματογραφικού περιοδικού Little White Lies, στο «Weekend» της γαλλικής ταινίας που καθόρισε την αυτοκινητιστική αποκάλυψη...

ΠΗΓΗ

Ο τρόπος με τον οποίο ο Γκοντάρ κινηματογραφεί αυτοκίνητα σε αυτή την ταινία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν είναι απλώς ένα σύμβολο κατάστασης, αλλά ένα σημάδι ασφάλειας και ανωτερότητας. Σε ένα σημείο της ταινίας, όταν το χρήμα έχει χάσει τη χρήση του, τα οχήματα γίνονται ένα είδος νομίσματος ανταλλαγής - γιατί να χρειάζεσαι μετρητά όταν δεν μένει τίποτα να αγοράσεις; Ένα αυτοκίνητο έχει την ικανότητα να σε απομακρύνει από τον εφιάλτη ή τουλάχιστον να προχωρήσεις στο επόμενο κομμάτι του. Είναι ένα έμβλημα σχετικής ελευθερίας και απελευθέρωσης. Τα αυτοκίνητα είναι επίσης κατασκευασμένα για να προκαλούν συζητήσεις, ακόμη και ρομαντισμούς, καθώς ο Roland και η Corrine αναγκάζονται να αποδεχτούν ο ένας την παρέα του άλλου καθώς κάθονται, μεγεθύνοντας τις γειτονιές της χώρας, σε εξαιρετικά κοντινή απόσταση. Το μποτιλιάρισμα είναι η στιγμή που όλα αυτά καταρρέουν. Η απελευθέρωση δεν είναι δυνατή. Το ένα λεπτό όλες οι πιθανότητες του κόσμου είναι ανοιχτές για σένα, το επόμενο θα είσαι εντελώς παγιδευμένος, στειρωμένος, μηδενισμένος. Στο τέλος, το μόνο για το οποίο είναι καλό ένα αυτοκίνητο είναι να παρέχει θερμότητα στις ορδές των χαμένων ψυχών και να καίει τους νεκρούς.

Όσο και αν είναι σκοτεινό, η ταινία φαίνεται να περιέχει ένα πολιτικό μήνυμα σχετικά με τα υπέρ και τα κατά μιας κατάστασης αναρχισμού. Ωστόσο, τα μακροσκελή αποσπάσματα του διαλόγου και των συνθημάτων μεταξύ των τίτλων είναι μόνο το ήμισυ της ιστορίας. Η ίδια η δομή της ταινίας είναι μια εκδήλωση καθαρής, φιλόξενης σύμβασης που καταρρέει. Το Σαββατοκύριακο είναι μια ταινία που αγκαλιάζει το χάος και το μετατρέπει σε μια μακάβρια (αν και συχνά πολύ αστεία) μορφή οπτικής ποίησης. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο υφίσταται επί του παρόντος την αναξιοπρέπεια και την αβεβαιότητα του πρόσφατου αποτελέσματος του δημοψηφίσματος σοκ, η χλευαστική βρώμικη βόμβα του Γκοντάρ εξακολουθεί να παρέχει σε όσους έχουν το στομάχι να το παρακολουθήσουν με ένα πολύτιμο χειρότερο σενάριο.[...]

Τέλος της ιστορίας. Τέλος του σινεμά.

Αυτό ήταν για τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ το «Weekend», μια ταινία πού όχι μόνο σφράγισε το τέλος της πρώτης περιόδου του «αστικού σινεμά» της καριέρας του, αλλά προοικονόμησε, ένα χρόνο πριν, το ξέσπασμα του Μάη του 68, αυτού του σαρωτικού κινήματος αμφισβήτησης, του οποίου ο Γάλλος σκηνοθέτης υπήρξε ταγός και πρωτοπόρος.

Κι αν υπάρχει μια ταινία στη φιλμογραφία του, η οποία είναι όντως η αλήθεια σε 24 πλάνα το δευτερόλεπτο και το ψέμα σε κάθε λήψη, αυτή δεν είναι άλλη από το «Weekend», όπου τα πάντα και οι πάντες μοιάζουν να βρίσκονται σε πόλεμο μεταξύ τους: ο σκηνοθέτης με το θέμα του, τους ηθοποιούς του και τους θεατές, ο ήχος με την εικόνα, το σημείο με το σημαινόμενο, το σινεμά ως αναπαραστατική απεικόνιση της αλήθειας με τον ίδιο του τον εαυτό.

Ο πόλεμος αυτός ξεκινά ήδη από τον τίτλο. Το weekend, συμβολικό τέλος της εργάσιμης εβδομάδας και χρόνος ανάπαυσης, δεν είναι παρά ένα κατασκεύασμα του καπιταλιστικού τρόπου οικονομικής οργάνωσης και του καταμερισμού της εργασίας, μία φαινομενική κατάκτηση των εργαζομένων, αλλά ουσιαστικά αναπόσπαστο τμήμα της ορθολογικοποίησης της παραγωγής, όπως την εμπνεύστηκε ο Χένρι Φορντ. Δεν είναι τυχαία λοιπόν η χρονική περίοδος στην οποία ο Γκοντάρ, τοποθετεί το ταξίδι του πρωταγωνιστικού του ζεύγους, του Ρολάν και της Κορίν, ενός ανδρόγυνου εύπορων μεσοαστών, οι οποίοι ενώ ήδη από τα πρώτα πλάνα της ταινίας μηχανορραφούν ο ένας το χαμό του άλλου, αποφασίζουν από κοινού να ταξιδέψουν μαζί στη γαλλική επαρχία προκειμένου να εξασφαλίσουν την κληρονομιά του ετοιμοθάνατου πατέρα της Κορίν, καταφεύγοντας ακόμα και στο φόνο της μητέρας της, αν αυτό χρειαστεί.

Το ταξίδι αυτό φυσικά (κι αναμενόμενα, σε ταινία του Γκοντάρ βρισκόμαστε) θα λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Μετά από ένα μποτιλιάρισμα και ένα από τα διασημότερα τράβελινγκ στην ιστορία του σινεμά, μια πένθιμη πομπή για το τέλος της αστικής τάξης, την οποία ο ίδιος ο Γκοντάρ υπονομεύει με τη συνεχή χρήση μεσότιτλων, το ζευγάρι θα συναντήσει στην διάρκεια αυτού του Σαββατοκύριακου, που μόνο 48 ώρες δεν διαρκεί, πτώματα, κατεστραμμένα αυτοκίνητα, επαναστάτες, κακοποιούς, ιστορικές και λογοτεχνικές προσωπικότητες περασμένων αιώνων, ακόμα και το ίδιο το κινηματογραφικό συνεργείο που τους ακολουθεί. Η ατέρμονη περιήγηση σε ένα κάθε άλλο παρά ειδυλλιακό τοπίο που μοιάζει να αντικατοπτρίζει τη σήψη και το τέλμα όλων των χαρακτήρων που έχουν περάσει από την ταινία θα καταλήξει στο πατρικό της Κορίν και στο φόνο, τότε όμως είναι που οι δύο πρωταγωνιστές θα πέσουν στα χέρια μιας ομάδας κανίβαλων τρομοκρατών που αρέσκονται στο να απαγγέλουν χωρία από τα Άσματα του Μαλντορόρ και να μιλούν συνθηματικά μεταξύ τους με τίτλους από ταινίες.[...]

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.