Αυτές τις μέρες της προσαρμογής των μικρών παιδιών στη σχολική κουλτούρα, στον επίσημο γλωσσικό κώδικα, για πάμπολλους μαθητές αλλοδαπών γονέων σε ξένη γλώσσα, ο κόπος ημών των εκπαιδευτικών περισσεύει. Όταν έλθει η ώρα της αναχώρησης, επιθυμώ να καθίσω σε μια καρέκλα ενηλίκων, με ένα ζαχαρούχο ρόφημα για να ενυδατωθώ και να ανοίξω τον υπολογιστή για τυχόν μηνύματα γονέων στα μοντέρνα ψηφιακά μέσα. Σε αυτά κρυφακούω-μάλλον κρυφοδιαβάζω- και τα ατομικά παράπονά τους από τον κόσμο της εργασίας, χειρονακτικής, αγροτικής, μαχόμενης, στη Νότια Χίο, αφού σχεδόν στο σύνολό τους είναι εργάτες γης. Oι αναρτήσεις των βιοπαλαιστών γονέων μπορεί να είναι ανορθόγραφες αλλά κρύβουν μέσα τους ρεαλισμό και θαυμαστή αξιοπρέπεια. Σε καμιά περίπτωση δεν φέρονται να αμφισβητούν τους γαιοκτήμονες-ορισμένοι, τσιφλικάδες του ενός τόνου μαστίχας- όταν υποστηρίζουν «συνεταιρικά τα βάλαμε;” προκειμένου να μην πληρώσουν αυξημένα ημερομίσθια.
O Σιδερής, πατέρας φετινής μαθήτριας, είναι τρίτεκνος Πυργούσης (το τρίτο, βρέφος), εξειδικευμένος εργάτης γης. Γρήγορος και ελαφροχέρης στο κέντος του σκίνου, εξαιρετικός κλαδευτής ελιάς & μαστιχόδεντρου με δικά του, τροχισμένα εργαλεία. Τον προτίμησα όταν με τίμησε η Ολυμπούσενα Δέσποινα Σιδοράκη, παραχωρώντας την καλλιέργεια μη ενεργού αμπελώνα στα Κάτω Φανά. Ο Σιδερής έδωσε την ψυχή του στο εναρκτήριο σκάψιμο όπου και η φρέζα του παρέδωσε το πνεύμα της. Ο ακάματος καλλιεργητής προχώρησε ακαριαία στην αγορά άλλης ώστε να είναι εντάξει στις προθεσμίες που του είχα θέσει ώστε να προλάβω να ρίξω τη βασική λίπανση πριν τη βροχή. Του έδωσα ένα εικοσάευρω παραπάνω από τη συμφωνία αλλά εκ των υστέρων σκέφτηκα ότι ήταν πολύ λίγα για το πρώτο όργωμα, πολύ προσεκτικό αφού δεν έπρεπε να περάσει από τις σημειωμένες ρηχές καταβολάδες. Δεξιοτέχνης! Και γουρλής! Αυτό το αμπέλι, ακόμα και φέτος, είχε θριαμβική παραγωγή γιατί στην ουσία δεν είναι ξερικός αλλά ποτιστικός αμπελώνας καθότι στο υπέδαφος θρυλείται το αρχαίο υδραγωγείο του Αθηναϊκού Στόλου επί Πελοποννησιακού πολέμου και το πηγάδι που χρησιμοποιώ για το πότισμα των κρεμμυδιών ουδέποτε στερεύει!
Ο αγωνιστής Σιδερής στην ανάρτησή του στο Ίντερνετ αρνιόταν να εργαστεί στα χωράφια κάποιου για έναν μισθό που δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Γράφει, επί λέξει:
“Παραιτήθηκα από δουλειά ( Να την κάνει ο θεός βέβαια…) που άλλα λεφτά περίμενα, άλλα έδωσαν - 1€ και με αυτό έμειναν πλούσιοι και εμείς φτωχοί.. Αλλά ο κριτής είναι εκεί ψηλά θα αποδώσει δικαιοσύνη..! Διαθέσιμος θα είμαι στης 32 του Δεκέμβρη.»
Η Νότια Χίος δεν έχει την πολυτέλεια να στερηθεί των ειδικευμένων δεξιοτήτων του άξιου εργάτη γης Σιδερή. Η τελευταία βροχή δεν κατέστρεψε ακριβώς την σοδειά της μαστίχας, την έριξε σε σημεία δυσπρόσιτα που θέλει το γερακίσιο μάτι του και ίσως υπάρχει χρόνος για ένα, τελευταίο, κέντημα. Σε κάθε περίπτωση, θα διαρκέσει πολλές εβδομάδες η συλλογή μαστιχιού αν και διακυβεύεται το μάζεμα της ελιάς αλλά όπως μου έλεγε και ο Γιάννης Κλεισσάς «τώρα που έβρεξε μπορούμε να τις μαζέψουμε κι αργότερα».
Ο Σιδερής στεναχωριέται περισσότερο που «του δίνουν τα ίδια λεφτά με τους άσχετους, που κατακρεουργούν με τα τσεκούρια τους σκίνους» Για τις ελιές πάλι λέει, ως έξοχος ραβδιστής «οι ελιές θέλουν γερά χέρια και τα γερά χέρια πληρώνονται ρε τσαμπατζήδες!»
Μια άλλη κατηγορία είναι οι ξένοι εργάτες που δεν ανήκουν σε εκτεταμένα συστήματα συγγενειών, όπως βρίσκουμε συνηθέστατα στα δυτικά Μαστιχοχώρια. Πριν έλθουν, σχετικά πρόσφατα, στα Μαστιχοχώρια έχουν εργαστεί στους ελαιώνες της Καλαμάτας, στα αμπέλια της Κρήτης, στα ροδάκινα της Νάουσας. Λόγω βαριάς εργατικής πείρας και κεκτημένης ταχύτητας από τις εκτός Χίου ταλαιπωρίες γράφουν: “Θέλουμε αξιοπρεπή μισθό, ένσημα υπερωριών, ρούχα, γάντια στους εργάτες. Αλλά οι γεωργοί έμαθαν να δουλεύουν με παράνομους ξένους, φτηνά, χωρίς ωράριο. Από ανατολή έως τη δύση του ήλιο σαν σκλάβοι. Τώρα που οι ξένοι ξύπνησαν, έφυγαν για άλλες χώρες που τους δίνουν χαρτιά [άδεια παραμονής] Και οι αγρότες, μαθημένοι δεκαετίες σε σκλάβους, ψάχνουν Έλληνες σκλάβους και παραπονιούνται στο κράτος ότι δεν βρίσκουν άλλους σκλάβους. Έξω, δεν βάζει κανένα κράτος πρόστιμο αν έληξε η τρίμηνη βίζα παραμονής, εδώ ο αδελφός μου πλήρωσε στα σύνορα χίλια διακόσια ευρώ γιατί έμεινε λίγες μέρες παραπάνω για να μαζέψει ο παραγωγός τις ελιές του»
Μια τρίτη κατηγορία, η πιο ευτυχής, είναι η κατηγορία των αλλοδαπών γονέων που συνέχονται από οικογενειακούς δεσμούς λόγω των συστημάτων συγγενείας των δυτικών Βαλκανίων, τώρα πια με στρατηγικές επιγαμίες στη Νότια Χίο. Ως ανειδίκευτος παλιότερα εργάτης στο γιαπί της οικοδομής, τους παραδέχομαι! Το μεροκάματο ακατέβατο, μαζί με εργόσημα και δεν καταδέχονται τα κρουασάν που υπόσχονται κάποιοι σε αδικτύωτους εργάτες, σχεδόν πάντα άνισα πληρωμένους. Τους θαυμάζω γιατί χάρη στην βαλκανική, κοινοτιστική-όλοι από το ίδιο χωριό- αλληλεγγύη, διορθώνουν αυτό που έπαθα εγώ ως ασυνδικάλιστος, που σε καθεστώς ανασφάλιστης εργασίας έπαθα έκζεμα στο πόδι από τον ασβέστη του τσιμεντοκονιάματος. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσεις τις δυσβάστακτες χρηματικές απαιτήσεις του βαθέως συνδικάτου είναι μια win-win μακροχρόνια συνεργασία όπως αυτή που έχει ο άνδρας της εκλεκτής συναδέλφου μου στο σχολείο Κωστής Μεργές-Πρώτη γενιά στο Πυργί!- με τον αχώριστο συνοδηγό του στο αγροτικό αυτοκίνητο Πέτρο Λιλάϊ.
Ο βαθύς πυρήνας των εργασιακών σχέσεων στην μεταχουντική χιώτικη ύπαιθρο δεν άλλαξε και κάποια βελτίωση επήλθε μόνο «top-down”, αποκλειστικά από τα πάνω, από το κράτος που καθιέρωσε, στην περίπτωση της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας (ΠΑΣΟΚ) τα περιφερειακά Κέντρα Υγείας, στην ύστερη περίπτωση της ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας, το εργόσημο, την επιθετικότερη παρέμβαση της Επιθεώρησης Εργασίας και κάποια ενισχυτικά επιδόματα όπως το μεταφορικό ισοδύναμο για τους νησιώτες. Η παραπάνω διαχείριση ουδέποτε αμφισβητήθηκε από τους αγροτοπατέρες, την ανδρική και ηλικιωμένη πατρωνία του χιώτικου νότου.
Μια δικαιότερη ρύθμιση των σχέσεων κεφαλαίου και εργασίας είναι αυτή που τελικά θα σηματοδοτήσει την επιτυχία των κομμάτων της κεντροαριστεράς όταν, με το καλό, συμμαχήσουν και σίγουρα είναι η αιτία της άτολμης αξιωματικής αντιπολίτευσης του 2019-2023 που οδήγησε, προσωρινά εκτιμώ, στην έκπτωση και στην κρίση της.. Στο επίκεντρο αυτής της κρίσης βρίσκεται η μαχόμενη εργασία του αγωνιστή πολύτεκνου γονέα Σιδερή. Αυτή τη στιγμή έχουμε μια συνθήκη όπου το πρόβλημα του “να δουλέψω στα χωράφια” έχει αντικατασταθεί από την αίσθηση ότι όσο και εξαντλητικά να εργάζεται κανείς, αυτό απλά δεν φτάνει και σίγουρα δεν εγγυάται ένα καθεστώς ασφάλειας και ευημερίας.
Ο Σιδερής και δεκάδες γονείς στα Μαστιχοχώρια της Χίου σήμερα χειμάζεται από πολλαπλές ταλαιπωρίες που απειλούν κι αυτό το γλίσχρο, βγαλμένο με αίμα, μεροκαματάκι τους. Τα μικρά παιδιά τους, πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, μεταφέρονται όχι με δημόσιο μεταφορικό μέσο αλλά με τα ι.χ. αυτοκίνητα γονέων που αφήνουν στη μέση αγροτική εργασία λόγω της αβελτηρίας Περιφέρειας-ΚΤΕΛ, μια ακόμη λογική «ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ' αλεύρι». Για πρώτη φορά, τα σχολεία υποφέρουν σε υλικά-προχθές αγόρασα, ιδίοις αναλώμασιν, φωτοτυπικό μηχάνημα για να κάνω τη δουλειά μου. Δεν τα λέω εγώ μόνο. Το χθεσινό Βήμα της Κυριακής (22/9/24) γράφει σε δύο διαφορετικά άρθρα:
“Στο δημόσιο νηπιαγωγείο, στα Βριλήσσια των Βορείων προαστίων, οι φιλότιμες νηπιαγωγοί, που αγαπούν τη δουλειά τους, δεν μπορούν να την κάνουν όπως θέλουν. Κι αυτό γιατί ξεκινούν τη σχολική χρονιά χωρίς ούτε τα στοιχειώδη. Όχι μαρκαδόρος και κηρομπογιά, ούτε κόλλες Α4 δεν υπάρχουν για ζωγραφική. Οπότε, έγινε ό,τι γίνεται συχνά σε αυτή τη χώρα: κλήθηκαν οι πολίτες να βάλουν πλάτη και όπως ο ασθενής αγοράζει χαρτί υγείας για το νοσοκομείο, έτσι ο γονιός θα αγοράσει χαρτί ζωγραφικής για το νηπιαγωγείο»
Πιο κάτω, σε άρθρο του Οδυσσέα Ιωάννου (22/9/24): «Στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς η γιαγιά για να πληρώσει τα 100 ευρώ που κοστίζουν η γραφική ύλη, τα τετράδια και ο κατάλογος με τα υλικά ζωγραφικής και χειροτεχνίας για παιδί Τρίτης Δημοτικού, αδειάζει μπροστά στο ταμείο ένα σακουλάκι κέρματα, ο κουμπαράς του πιτσιρίκου μάλλον έπεσε υπέρ της δωρεάν Δημόσιας Παιδείας.»
Ας το κάνουμε κέρματα προς υποψήφιους αρχηγούς των κεντροαριστερών κομμάτων και της αντιδεξιάς Συμμαχίας που θα προκύψει: Η συζήτηση για το μέλλον των βιοπαλαιστών της υπαίθρου σαν τον Σιδερή, για την ισότητα ευκαιριών στα παιδιά του, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ριζοσπαστική ανανέωση της σοσιαλδημοκρατίας. Και πράξη μαζί με θεωρία: Πώς θα ξανακερδίσουμε τη θαμμένη τεχνογνωσία -που γνώριζε κάποτε το ΚΚΕ και γνωρίζει σήμερα μια ευρύτερη οικογένεια στο Πυργί- της αντίστασης στην αυθαιρεσία ενός αρρύθμιστου πεδίου όπου βασιλεύει η απληστία και η εκμεταλλευτική εντατικοποίηση των ρυθμών δουλειάς;
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
