Η εικόνα ενός αθλητή που τα δίνει… όλα, είναι εντυπωσιακή. Τι συμβαίνει, όμως, όταν το σώμα λέει “ως εδώ”; Η κόπωση δεν είναι απλή κούραση ή δυσκολία συγκέντρωσης. Αντιθέτως, πρόκειται για μια περίπλοκη βιολογική και ψυχολογική κατάσταση που επηρεάζει άμεσα τις αθλητικές επιδόσεις. Κι αν νομίζεις ότι αφορά μόνο τους επαγγελματίες, ξανασκέψου το: η κόπωση είναι ένας αόρατος αντίπαλος που όλοι καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Η κόπωση μπορεί να οριστεί ως μια μείωση στη φυσική ή διανοητική ικανότητα, η οποία προκαλείται από παρατεταμένη άσκηση, ανεπαρκή ξεκούραση ή άλλους στρεσογόνους παράγοντες. Οι επιστήμονες διακρίνουν δύο βασικά είδη: τη σωματική κόπωση, που σχετίζεται με τους μυς και τη φυσική προσπάθεια, και τη νοητική κόπωση, που επηρεάζει τη συγκέντρωση, τη λήψη αποφάσεων και τον συντονισμό.
Αν και συχνά χρησιμοποιούμε τον όρο αυτό για να αναφερθούμε στη μυϊκή μας δύναμη, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η ψυχολογική κατάσταση είναι εξίσου σημαντική. Το πώς αισθάνεται ο αθλητής παίζει καθοριστικό ρόλο στην απόδοσή του, γι’ αυτό άλλωστε και ως παράγοντας είναι βασικός στον καταρτισμό των αποδόσεων για στοίχημα, όπως βλέπουμε στο netbet.gr. Δηλαδή, δύο άτομα με ίδια φυσική κατάσταση μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές επιδόσεις ανάλογα με την ψυχολογική τους κατάσταση και το επίπεδο νοητικής τους κόπωσης.
Οι επιπτώσεις της κόπωσης είναι πολύπλευρες. Σωματικά, η παρατεταμένη προσπάθεια οδηγεί σε συσσώρευση γαλακτικού οξέος, μείωση των επιπέδων γλυκογόνου και διαταραχή της νευρομυϊκής επικοινωνίας. Αυτά μεταφράζονται σε μειωμένη ταχύτητα, δύναμη και αντοχή. Ψυχολογικά, η κόπωση επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης, την ακρίβεια και τη λήψη αποφάσεων, παράγοντες καθοριστικούς, ειδικά σε αθλήματα που απαιτούν στρατηγική, όπως το τένις ή το ποδόσφαιρο.
Άρθρο του Cleveland Clinic εξετάζει και το σύνδρομο υπερπροπόνησης (overtraining syndrome), το οποίο προκύπτει από ανισορροπία μεταξύ προπόνησης και αποκατάστασης. Το σύνδρομο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη κόπωση, μείωση της απόδοσης και αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών, που σημαίνει ότι η φράση “no pain, no gain” χρειάζεται… μέτρο.
Ο ύπνος είναι ο πιο υποτιμημένος σύμμαχος του αθλητή. Σύμφωνα με μελέτες, οι αθλητές που κοιμούνται πάνω από 9 ώρες ημερησίως παρουσιάζουν αύξηση όχι μόνο στα αντανακλαστικά τους αλλά και στη διάθεσή τους. Αντίθετα, η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε αύξηση του στρες, μείωση της τεστοστερόνης και αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών.
Η αποκατάσταση είναι εξίσου σημαντική και δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Η ενεργή αποθεραπεία, η σωστή διατροφή και η παρακολούθηση της έντασης της προπόνησης συμβάλλουν στην πρόληψη της υπερκόπωσης, ενός φαινομένου που μπορεί να κρατήσει τον αθλητή εκτός δράσης για εβδομάδες ή και μήνες.
Η κόπωση δεν μπορεί να εξαλειφθεί, αλλά μπορεί να διαχειριστεί. Οι κορυφαίοι προπονητές χρησιμοποιούν συστήματα παρακολούθησης της φυσιολογικής κατάστασης των αθλητών, όπως η μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού (HRV), για να εντοπίσουν έγκαιρα σημάδια κόπωσης. Η ψυχολογική υποστήριξη, η χρήση τεχνικών νοητικής ενδυνάμωσης και η σωστή κατανομή των φορτίων προπόνησης είναι επίσης βασικά εργαλεία.
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η κόπωση δεν έχει πάντα ξεκάθαρα σημάδια. Μπορεί να εκδηλωθεί με ευερεθιστότητα, μειωμένα κίνητρα ή απλώς μια μέρα που “δεν βγαίνει η προπόνηση”. Στους επαγγελματίες αθλητές, αυτά τα σημάδια μπορούν να καθορίσουν την καριέρα τους. Στους ερασιτέχνες, μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμούς ή εγκατάλειψη της προσπάθειας.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε την κόπωση όχι ως ένδειξη αδυναμίας, αλλά ως σημάδι ενός σώματος που ζητά φροντίδα. Δεν είναι “κακή διάθεση”, είναι βιολογική ανάγκη. Και αν θέλουμε να αποδίδουμε, είτε στον στίβο, είτε στο γυμναστήριο, είτε στο καθημερινό μας τρέξιμο, πρέπει να μάθουμε να την ακούμε.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
