Τον μύθο ότι τα ξυστά στο Πυργί τα έφεραν οι Γενοβέζοι κατέρριψε με στοιχεία η αρχιτέκτων Μαρία Ξύδα, στη διάλεξη της με θέμα «Τα ξυστά στο Πυργί της Χίου», στη Βιβλιοθήκη «Κοραής». Σε ένα μικρό για την αξία του θέματος και της εισηγήτριας ακροατήριο η αρχιτέκτων υποστήριξε ότι η τεχνική ήλθε από την Ευρώπη, η θεματολογία από ανθρώπους που χειρίζονται με ευκολία γεωμετρικά θέματα και την κατασκευή κιλιμιών και υφασμάτων.
Μύθος
Ξυστά ή ζαγρέ και αρτιφισιέλ υπάρχουν στην Ιταλία, στην Τουρκία, στη Γαλλία, στην Πολωνία, στην Ελβετία, στην Τσεχία, στη Σλοβενία και στην Αραβία.
«Η επίδραση από τη Γένοβα είναι ένας μύθος, που προήλθε από την καταπληκτική ομοιότητα των κτιρίων που χτίστηκαν από Γενοβέζους τεχνίτες. Οι Γενοβέζοι, όπως και κάθε οικονομικοί κατακτητές, ενδιαφέρθηκαν να κάνουν τις υποδομές και τα κτίρια για να πάρουν τα χρήματα τους πίσω, δεν ενδιαφερόταν για τις διακοσμήσεις των προσόψεων των σπιτιών σε ένα χωριό της Χίου, όπως το Πυργί. Ξυστά υπάρχουν ακόμη στον Κάμπο και στην πόλη της Χίου. Οι Γενοβέζοι κατακτητές δεν έχασαν το χρόνο τους να διακοσμούν τις όψεις των σπιτιών με ξυστά, που δεν έχουν κάνει ούτε στα δικά τους μέρη», τόνισε με σιγουριά.
Μετακινήσεις πληθυσμών
Σε όλες τις ιστορικές περιόδους έχουμε μετακινήσεις πληθυσμών. H Χίος, πριν την έλευση των Γενοβέζων στην αρχή του 14ου αιώνα, είχε μόνο 30.000 κατοίκους λόγω της πειρατείας.
Η αρχιτέκτων θεωρεί πολύ πιθανή τη μεταφορά από τους Γενοβέζους μιας Χριστιανικής κοινότητας από την Ανατολή. Επίσης, μετά τη Σφαγή του 1822, στη Χίο είχαν απομείνει μόνο 900 κάτοικοι. Θεωρεί πολύ πιθανό να εγκαταστάθηκαν στο Πυργί για να δουλέψουν ομάδες ανθρώπων που είχαν σχέση με τα κιλίμια, την ύφανση και αυτές έφεραν ή εξέλιξαν την τέχνη των ξυστών.
Κελαηδούν
Ίδια ξυστά υπάρχουν στην Καππαδοκία της Τουρκίας, στην Υεμένη και το Ντιαμπελέ της Αραβίας, όπου ζωγραφίζουν τις προσόψεις των σπιτιών σα να είναι πανιά. Τα μοτίβα της Καππαδοκίας μοιάζουν περισσότερο με αυτά του Πυργίου, με τη διαφορά ότι είναι πιο άχαρα. Τα ξυστά του Πυργίου «κελαηδούν», όπως τονίζει η ίδια.
Κρεμασμένο κιλίμι
Τα παλιά ξυστά στο Πυργί μιμούνται κιλίμια, τα οποία καταλήγουν σε πολύ ωραίες φούντες, έγιναν από τεχνίτες που γνώριζαν καλά τα υφαντά, όπως το πανί που μοιάζει με κρεμασμένο κιλίμι, το οποίο στήνουν οι Πυργούσοι σε κάθε γιορτή.
Η Μαρία Μπρη Παπαμακαρίου υποστηρίζει ότι το γεγονός αυτό δεν έχει καμία σχέση με τα ξυστά, αλλά η αρχιτέκτων το σχετίζει άμεσα με την θεματογραφία και την τεχνοτροπία τους.
Η εξέλιξη
Τα ξυστά από το 1857 έως σήμερα έχουν εξελιχθεί, έχουν αλλάξει. Διάφοροι τεχνίτες και μάστορες όπως ο Κουντούρης, ο Παπλός, ο Μπολλάς, ο Παντελάκης έχουν κάνει αριστουργηματικές συνθέσεις.
Σήμερα τα ξυστά έχουν αλλάξει, κυρίως στη θεματογραφία, και χρησιμοποιούν ως χρώματα μόνο το γκρι και το άσπρο, ενώ παλιότερα χρησιμοποιούσαν και άλλα.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
