Άγνωστες πτυχές για τις συνθήκες διδασκαλίας στη Χίο σε κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η Μικρασιατική καταστροφή αλλά η κατοχή του 1940- 1945, έρχονται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας.
Αιτία για το πλούσιο ιστορικό αρχείο που εκτίθεται στο Κοινοτικό Κατάστημα της Λαγκάδας αποτέλεσε η έρευνα και η συλλογή πληροφοριών των μαθητών του Δημοτικό Σχολείου της περιοχής υπό την επίβλεψη του διευθυντή Στ. Τσίγκου.
Τα στοιχεία
Το εύρος των ερευνών ξεκινάει δύο χρόνια μετά την απελευθέρωση της Χίου από τον Οθωμανικό Ζυγό και συγκεκριμένα το 1914 και καταλήγει μέχρι το 1976 δύο χρόνια μετά την ανατροπή της δικτατορίας και την επαναφορά στο αβασίλευτο δημοκρατικό πολίτευμα.
Ήταν τότε που κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων στην ευρύτερη περιοχή της Λαγκάδας λειτουργούσαν 2 σχολεία. Ένα στην Κυδιάντα με 51 μαθητές και ένα στη Λαγκάδα με 179 μαθητές.
Το τελευταίο στεγάζονταν στην περιοχή της εκκλησίας της Αγιάς Σοφιάς στην παραλιακή ζώνη της Λαγκάδας και χωρίζονταν σε Αρρένων και Θηλέων.
Η βάση της βαθμολογίας από τα 1914 μέχρι και το 1930 ήταν 4 ενώ το άριστα το 6. Οι μαθητές μάλιστα αν και στο δημοτικό έδιναν δύο φορές τον χρόνο εξετάσεις ανά 4μηνο.
Μικρασιατική καταστροφή και πρόσφυγες
Μετά την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου στη Μικρασία τα κύματα των προσφύγων κατέφυγαν στα γειτονικά ελληνικά νησιά ανάμεσά τους και η Χίος. Η Λαγκάδα αν και δεν είναι ευρέως διαδεδομένο ήταν από τους τόπους που φιλοξένησαν πρόσφυγες. Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στις σελίδες των μαθητολογίων της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Από τα έγγραφα της εποχής προκύπτει και ένας σημαντικός αριθμός παιδιών που έφθασαν από τα έναντι Μικρασιατικά παράλια χωρίς γονείς.
«Στις σελίδες των μαθητολογίων υπάρχουν περιπτώσεις που ο δάσκαλος γράφει: «Επάγγελμα πατρός: αιχμάλωτος Τούρκων». Βέβαια το 1923 για παράδειγμα αναφέρονται 6 εγγεγραμμένα προσφυγόπουλα στο σχολείο από τα οποία μόνο ο ένας κατάφερε να συνεχίσει το σχολείο και οι υπόλοιποι του εγκατέλειψαν», σημείωσε στον «π» ο Στεφ. Τσίγκος.
Κάθε άλλο παρά τυχαίο θεωρούνται και διάφορα επώνυμα που απαντώνται στη συγκεκριμένη έρευνα των μαθητών. Όπως εξηγεί ο κ. Τσίγκος το επώνυμο «Αγγελάρας» που είναι πιο συχνό σε Λαγκάδα και Συκιάδα, οφείλεται σε πρόσφυγα από το Μελί της Μικράς Ασίας, ο οποίος μετεγκαταστάθηκε στην περιοχή κατά τη διάρκεια της καταστροφής και δημιούργησε οικογένεια.
Από τη διάρκεια της απελευθέρωσης μέχρι το 1930 τα μαθήματα για ήταν κοινά και για αγόρια και για κορίτσια και ήταν τα εξής:
Θρησκευτικά, Ελληνικά, Αριθμητική, Γεωμετρία, Ιστορία, Γεωγραφία, Φυσική Ιστορία, Φυσική Πειραματική, Γυμναστική, Καλλιγραφία, Ιχνογραφία και Ωδική ενώ υπήρχε και ξεχωριστό μάθημα εργόχειρου για τα κορίτσια.
Στο κλείσιμο κάθε σχολικής χρονιάς στα μαθητολόγια υπήρχε ο αριθμός των φοιτησάντων μαθητών ανά φύλο και ανά τάξη, ο αριθμός των εξετασθέντων και τέλος ο αριθμός των επιτυχόντων και αποτυχόντων.
Από το 1914 έως το 1930 η εκπαίδευση ήταν ιδιαίτερα σκληρή. Γι’ αυτό το λόγο όπως προκύπτει από τα μαθητολόγια, ναι μεν μπορεί να εγγράφονταν στο σχολείο αρκετοί μαθητές, όμως πολλοί από αυτούς το εγκατέλειπαν. Ουσιαστικά αυτοί οι οποίοι μπορούσαν να ανταπεξέλθουν ήταν ελάχιστοι.
«Από το 1930 έως και τη μεταπολίτευση βλέπουμε ότι η κατάσταση στην εκπαίδευση αρχίζει να ομαλοποιείται σταδιακά. Το άριστα γίνεται το 10 με βάση το 5 και η απόρριψη μαθητών περιορίζεται σε ένα ποσοστό της τάξεως του 10 έως 15%, όταν τα προηγούμενα χρόνια ήταν κάτι παραπάνω από διπλάσιο», ανέφερε ο διευθυντής του σχολείου.
Το δημοτικό στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής
Κι ενώ κάποιος θα περίμενε κατά τη διάρκεια του ελληνο-ιταλικού πολέμου και αργότερα της γερμανικής κατοχής ότι το σχολείο δεν θα λειτουργούσε, τα ιστορικά αρχεία τον διαψεύδουν.
«Είναι αλήθεια ότι την περίοδο από το 1940- 1945 λειτούργησε κατοχικό σχολείο στη Λαγκάδα. Όπως έχουμε μάθει από την έρευνα ο Δάσκαλος του χωριού ονόματι Βαβυλουσάκης χωρίς μισθό προσέφερε τις υπηρεσίες του για 4 ολόκληρα χρόνια. Το σχολείο δεν σταμάτησε ούτε μία ημέρα τη διάρκεια της κατοχής, σε αντίθεση με την Αθήνα που τα περισσότερα είχαν σταματήσει. Αριθμούσε μάλιστα 118 μαθητές συνολικά τη συγκεκριμένη περίοδο.
Από την κατοχή και μετά ο αριθμός των μαθητών αυξάνεται και πάλι σταδιακά στους 184 μαθητές. Παράλληλα από το 1935 και μετά το σχολείο φεύγει από την Αγιά Σοφιά της Λαγκάδας και λειτουργεί στο κτίριο που στεγάζεται μέχρι και σήμερα», κατέληξε ο κ. Τσίγκος.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
