Στο ερώτημα αν επιχειρηματικά αξίζει να μείνουμε Χίο ο Στέλιος Καλαργυρός, συνεχιστής οικογενειακής επιχείρησης στον κλάδο της εμπορίας τροφίμων, ανεπιφύλακτα απαντά «ναι».
«Το νησί αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα, με σημαντικές ελλείψεις βασικών του υποδομών, έχουμε πληγεί από διάφορους εξωγενείς παράγοντες, όπως το μεταναστευτικό, παράλληλα όμως καλούμαστε να δραστηριοποιηθούμε σε έναν τόπο με μοναδικότητες. Αν αυτά τα προβλήματα λυθούν και χαραχθεί μια στρατηγική, θα έρθουν επενδύσεις και θα έχουμε τη δυνατότητα να ζούμε σε έναν τόπο που θα βελτιώνεται, θα αλλάζει, θα χαίρεσαι την επιχειρηματικότητα, θα κρατά τα παιδιά μας», αισιοδοξεί και δίνει τις κατευθύνσεις για μια πετυχημένη επιχειρηματική πορεία:
Πολλοί από εμάς - και ειδικότερα οι παλιότεροι - έχουμε αντιληφθεί ότι το «γύρω – γύρω θάλασσα» δεν μας προστατεύει, δεν έχει στεγανά η αγορά μας, βάλλεται από παντού και με τη διέλευση πολυεθνικών αλυσίδων, κάτι που υποχρεωτικά επηρεάζει και τις στρατηγικές μας. Η θετική πλευρά της νησιωτικότητας είναι ότι πλέον δεν μας περιορίζει. Με τη χρήση των νέων τεχνολογιών μπορούν νέες καινοτόμες επιχειρήσεις να βγουν μπροστά και να έχουν τη δυνατότητα να πουλάνε τα προϊόντα τους σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον.
Είναι πάρα πολλά, με πρώτο και κύριο τη γραφειοκρατία. Για να συσταθεί μια νέα επιχείρηση περνάς από σαράντα κύματα, το νομοθετικό πλαίσιο είναι ασταθές, αλλάζει συχνά.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι οι συνθήκες της αγοράς και ειδικότερα το θέμα της χρηματοδότησης. Μπορείς να έχεις μια θαυμάσια ιδέα. Το πρόβλημα, ειδικά για το νέο επιχειρηματία, είναι πως θα τη χρηματοδοτήσεις. Ουσιαστικά οι νέες επιχειρήσεις πρέπει να χρηματοδοτούνται από ίδια ή οικογενειακά κεφάλαια, τα οποία, τουλάχιστον στην αρχή αυτή την περίοδο, δεν υπάρχουν. Επομένως δεν είναι εύκολο να αναπτυχθείς στην χώρα μας όταν στο εξωτερικό, όταν θέλεις να συστήσεις μια νέα επιχείρηση, παρουσιάζεις το επιχειρηματικό σου πλάνο στην τράπεζα και, αν το εγκρίνει, σε χρηματοδοτεί και υποθηκεύει την επιχείρηση σου.
Επειδή οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες και τα λάθη δεν συγχωρούνται, πρωτίστως πρέπει να υπάρχει οργάνωση. Πρέπει ο επίδοξος επιχειρηματίας να έχει προετοιμάσει το πλάνο του, να γνωρίζει ποιο είναι το νομοθετικό πλαίσιο, ποιες είναι οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις που θα έχει.
Πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρη στρατηγική. Πως ξεκινάω, που είμαι, που θέλω να πάω και με ποιο τρόπο. Ποια βήματα πρέπει να κάνω για να φτάσω στο στόχο μου. Αργά, σταθερά αλλά με πολύ ξεκάθαρη στόχευση. Πρέπει να έχει προηγηθεί μια εξαντλητική έρευνα της αγοράς. Μια ιδέα που φαντάζει εξαιρετική σε κάποιον τόπο μπορεί να είναι εντελώς εκτός αγοράς σε έναν διαφορετικό τόπο. Δεν αρκεί δηλαδή μια ωραία ιδέα ή η σκέψη αντιγραφής μιας υπέροχης επιχειρηματικής ιδέας από κάπου αλλού. Πρέπει να ξέρουμε τις συνήθειες του κοινού που απευθυνόμαστε, για να διακρίνουμε αν αυτό το κοινό είναι ικανό να στηρίξει οικονομικά την ιδέα που έχουμε.
Χρειάζεται επίσης εξειδίκευση, όχι μαζικότητα, Η μαζικότητα είναι γύρω μας, τη βλέπουμε. Να στύψουμε το μυαλό μας για να διαφοροποιηθούμε. Να μιλήσουμε με ανθρώπους της αγοράς και να εμβαθύνουμε πολύ πριν κάνουμε το επόμενο βήμα.
Πρέπει να υπάρχει αισιοδοξία πρωταρχικά. Είναι αδύνατον να δραστηριοποιείσαι επιχειρηματικά και να αντιμετωπίζεις μοιρολατρικά τις καταστάσεις. Όσο δύσκολο και να είναι το οικονομικό περιβάλλον, πρέπει να είσαι αισιόδοξος ότι θα πετύχεις. Πρέπει βέβαια να συνοδεύεται και από τον απαραίτητο ρεαλισμό. Δεν μπορούμε να κινούμαστε με ευχολόγια, ούτε με αφορισμούς. Οι συνθήκες γύρω μας αλλάζουν, η αγορά μεταβάλλεται, άρα οι επιχειρήσεις πρέπει να μετεξελίσσονται και να προσαρμόζονται.
Η προσαρμοστικότητα είναι εξίσου αναγκαίος κανόνας στις μέρες μας. Και σαφέστατα υπευθυνότητα, σοβαρότητα και πολύ μεγάλη εργατικότητα. Όποιος ξεκινά ή βρίσκεται στην ιδιωτική αγορά πρέπει να είναι αποφασισμένος ότι θα δουλεύει πολύ, θα δουλεύει σκληρά και θα πρέπει να είναι απόλυτα εστιασμένος σ’ αυτό που κάνει.
Η ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ ΑΥΡΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ «MADE IN CHIOS»
Με δεξιότητα στην παρασκευή παραδοσιακών προϊόντων βασισμένων σε τοπικές πρώτες ύλες (μαστίχα ή εσπεριδοειδή) από το πέρασμα του από τα «σχολεία» της Mediterra και της Citrus, ο Κώστας Πλακωτάρης αποφάσισε να επιχειρήσει τη στροφή του. Σταθερός σ’ αυτό που ξέρει να κάνει, την παραγωγή προϊόντων, απέδρασε από την αυστηρότητα της παραδοσιακής βάσης τους και επεδίωξε να στήσει κάτι που άρεσε στη γεύση του ίδιου και ταίριαζε στη δική του καταναλωτική κουλτούρα. Την παραγωγή βουτύρων με βάση τους ξηρούς καρπούς. Η Kiss the earth φτιάχνει βούτυρα, ξεκινώντας σε πρώτη φάση με φυστικοβούτυρο, αμυγδαλοβούτυρο και φουντουκοβούτυρο.
Το άγχος του πρωτάρη
«Είχα τρομερό άγχος πως θα ακουστεί στο Χιώτη και τον Έλληνα καταναλωτή ότι στη Χίο μπορούμε να βγάλουμε, για παράδειγμα, φυστικοβούτηρο, προϊόντα ταυτισμένα χωρικά με άλλες αγορές. Ανασφάλεια η οποία διαλύθηκε από τον πρώτο μήνα όταν τα μαγαζιά που πουλούσαν τα προϊόντα μας έλεγαν ότι έρχονται και μας ζητάνε το Χιώτικο φυστικοβούτυρο. Το έβρισκαν πολύ αστείο ως εντύπωση. Μετά σκέφτηκα ότι, όταν υπάρχουν παραδείγματα που είμαστε τρομερά υπερήφανοι για την παραγωγή αυτού του τόπου, όπως η μπύρα Χίου, πολύ οξύμωρο επίσης σαν προϊόν, ή το Μαστέλο Χίου ή προϊόντα που δεν έχουν ως βάση τη μαστίχα ή το μανταρίνι, δεν είναι αδύνατη η επιτυχία. Πίστεψα, κατά συνέπεια, ότι μπορώ να προοδεύσω με μια κουλτούρα που εγώ θα ήθελα να περάσω ως ουσιαστικά ατομική εταιρεία μόλις 2 ατόμων, που προς το παρόν απασχολεί εμένα, άντε και τη γυναίκα μου τα Σαββατοκύριακα. Είναι πολύ νέα προσπάθεια και δεν έχω φτάσει ακόμα στο σημείο να ευχαριστηθώ το επιχειρείν δίνοντας μισθό σε έναν άνθρωπο», περιγράφει το δικαιολογημένο άγχος της επιχειρηματικής αφετηρίας του.
Ο τραπεζικός περιορισμός
Στη δίνη της οικονομικής κρίσης είχε να αντιμετωπίσει και την έλλειψη άντλησης κεφαλαίων. «Το σημαντικότερο πρόβλημα ήταν η έλλειψη χρηματοδότησης. Πήγαινες στις τράπεζες και ζητούσες 2.000 ευρώ. Γελούσαν, δεν σου έδιναν κανένα δάνειο. Υποχρεωτικά πια περιόριζες τα πλάνα σου. Από εκεί που θέλεις να κάνεις 10 αποφάσιζες να ξεκινήσεις με 2».
Επένδυση στην επικοινωνία
Στη δύσκολη αφετηρία του ο Κώστας ακολούθησε πιστά τον αρχικό σχεδιασμό του. «Ήξερα με ποιους ήθελα να συνεργαστώ και αυτό μου έδινε αυτοπεποίθηση για το που ήθελα να το πάω και πώς να το προβάλω. Είχα σκεφτεί τις αξίες που θα χαρακτήριζαν το προϊόν μου, την εικόνα και τον τρόπο της επικοινωνίας κι επένδυσα πάρα πολύ σ’ αυτό», περιγράφει τα βήματα του. Πέτυχε με επιμονή την παραγωγική διαφήμιση, χτίζοντας ο ίδιος κατάλογο επαφών με blogger μαγειρικής ή τολμώντας να προτείνει τα προϊόντα του για δοκιμές σε κάποιους από τους κορυφαίους του είδους, σε περιοδικά ή κοινωνικά δίκτυα, διαμορφωτές της … μαγειρικής γνώμης.
Το θετικό feed back
Κάπως έτσι κλήθηκε να αντιπαλέψει το επιπρόσθετο πρόβλημα της νησιωτικότητας. Κάθε φορτίο με πρώτη ύλη για να ταξιδέψει στη Χίο και από εκεί, ως ετοιμοπαράδοτο μεταποιημένο προϊόν να «πάρει διαβατήριο» για τις εκτός Χίου αγορές, αύξανε το κόστος από τα μεταφορικά. Έπρεπε να βρει τρόπο η νησιωτικότητα από μειονεξία να μετατραπεί σε πλεονέκτημα.
Τότε διαπιστώνει ότι η τοπικότητα, το «προϊόν Χίου», του άνοιγε ευκολότερα πόρτες συνεργασιών εκτός νησιού. «Δημιουργούσε μια θετική διάθεση στα υποψήφια να συνεργαστώ καταστήματα, όταν αρχικά τους τηλεφωνούσα και τους πρότεινα να τους στείλω ένα βαζάκι αμυγδαλοβούτυρο να δοκιμάσουν από τη Χίο. Η Χίος είναι συνδυασμένη με ποιοτικά προϊόντα κι έχει έναν έντονο χαρακτήρα στα μοντέρνα τοπικά προϊόντα. Αν το καλοσκεφτούμε η Χίος πλέον παράγει αλόη με μαστίχα, μια σειρά από ιδιαίτερες καραμέλες, ένα τυρί που βρίσκεται στα καλύτερα εστιατόρια της Ελλάδας, λικέρ που βρίσκεται στα επιδόρπια κορυφαίων εστιατορίων και του εξωτερικού. Οπότε ένοιωθα ότι παίρνω κι ένα θετικό feed back από τα μαγαζιά που καλούσα χτυπώντας τους την πόρτα για συνεργασία».
Οι συνέργειες
«Βασανίστηκα για το πώς να μπορέσω να φτάσω τα προϊόντα μου για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη χωρίς να επιβαρύνεται το κιβώτιο μου με 25 ευρώ. Ποτέ δεν μπήκα στο σκεπτικό να παρακαλέσω κάποιο δημόσιο φορέα να μου λύσει τέτοια προβλήματα και τελικά τα έλυσα μέσω του Επιμελητηρίου. Καθοδηγήθηκα να έρθω σε επαφή με εμπειρότερους από εμένα παραγωγούς. Υπάρχουν προβλήματα ανυπέρβλητα για κάποιον που ξεκινάει τώρα και μπορεί να λυθούν εύκολα με τη συζήτηση με επιχειρηματίες που τα έχουν ήδη αντιμετωπίσει και λύσει».
«Οι επαγγελματίες που ξεκινούν σήμερα είναι πολύ απογοητευμένοι από το Δημόσιο και τους φορείς του. Για αυτό και όταν ξεκινούσα δεν περίμενα από κανέναν να με πάρει από το χέρι και να βγάλει στις αγορές το προϊόν μου. Αυτό σε κάνει πολύ δυνατό και σε βάζει πολύ νωρίς στη φιλοσοφία να φέρεις κοντά σου συνέργειες. Εκείνες πάλι ορίζονται σε πιο απλούς τρόπους από ότι φαντάζεται ο καθένας και έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα, μοιράζοντας κόστη και χρόνους», προτρέπει ο Κώστας από τη μικρή δική του επιχειρηματική εμπειρία.
ΘΑ ΑΝΟΙΞΕΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Τη σύνδεση του κλάδου παροχής υπηρεσιών με τον τουρισμό χαράσσει ως γραμμή μελλοντικής εδραίωσης και επιτυχίας ο Δημήτρης Γεωργούλης. Με το ανήσυχα δημιουργικό μοντέλο του Oz να κυριαρχεί στο χώρο της διασκέδασης, έπειτα από μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδρομή στο χώρο ομοειδών επιχειρήσεων, ο Δημ. Γεωργούλης βρήκε τον τρόπο να σπάσει τα σύνορα της Χίου και με το Mastiha project να φλερτάρει έντονα με την τουριστική προώθηση του τόπου.
«Στην καθημερινότητα της επιχειρηματικής μου ζωής θέτω διαρκώς στόχους. Αισθάνομαι αισιόδοξος για την προοπτική του τουρισμού στο νησί και θεωρώ ότι για έναν νέο επιχειρηματία ο κλάδος του τουρισμού συνιστά σήμερα μια ευκαιρία. Ως εταιρεία λειτουργούμε μ’ αυτή τη σκέψη για αυτό και κάνουμε και ενέργειες εκτός νησιού, γιατί έχουμε ποντάρει σ’ αυτόν», εξηγεί τον επιχειρηματικό σχεδιασμό της ομάδας του.
Ομαδικό πνεύμα και συνέργειες
Αυτή την περίοδο το Oz, μαζί με τη Mediterra και το Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, είναι ίσως οι τρεις τοπικές επιχειρήσεις που επενδύουν διαρκώς στην ομαδικότητα. Οι συνεργάτες του αναβαθμίζονται, περνούν από στάδια εξέλιξης και συχνά συναποφασίζονται ακόμα και οι στρατηγικές κινήσεις της επιχείρησης. Αυτό το πνεύμα ομαδικότητας εμπεδώνει ως απαραίτητες και τις συνέργειες μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού τύπου. Αυτή την περίοδο το Oz επιχειρεί συνέργειες στον κατ’ εξοχήν τομέα του, της παροχής υπηρεσιών, με τοπικές επιχειρήσεις πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης.
Η απάντηση στο δίλημμα
Για τον Δημ. Γεωργούλη η επιχειρηματικότητα έχει ως πρωταρχικό στόχο το κέρδος, για να επιτρέψει την ανάπτυξη της περεταίρω δημιουργίας. «Δεν κρύβω ότι έχω μπει πολλές φορές στο δίλημμα να φύγω από το νησί. Όλες τις φορές γράφω σε ένα τετράδιο τα υπέρ και τα κατά. Πάντα τα υπέρ της παραμονής είναι περισσότερα. Αυτό όμως δεν με εμποδίζει να σκέφτομαι πως θα μεταφέρω την επιχειρηματική μου δραστηριότητα εκτός νησιού. Δεν σημαίνει ότι επειδή δραστηριοποιούμαι στη Χίο πρέπει να περιοριστώ στα όρια του νησιού», υποστηρίζει.
Κάπου εκεί εντοπίστηκε η λύση του Mastiha project και η ομάδα του Oz σπάει τα όρια του νησιού, δρώντας σταδιακά επιχειρηματικά και εκτός Χίου, με δράση ωστόσο με επίκεντρο πάντα το νησί. Μια αμφίδρομη σχέση κοινής ωφέλειας, που, πέραν των άλλων, εδραιώνει την εικόνα της ως καινοτόμα στο νησί μας.
Ο ορισμός της επιτυχίας
«Επιτυχία είναι για τον καθένα κάτι υποκειμενικό. Αν κάποιος έχει σαν ορισμό της επιτυχίας να γίνει εκατομμυριούχος, με πολύ μεγάλη πιθανότητα αποκλείεται να συμβεί δραστηριοποιούμενος στη Χίο. Αν επιτυχία είναι να έχω μια πολύ αξιοπρεπή επιχείρηση που έχει κέρδη, απασχολεί κάποιους εργαζόμενους, έχει προοπτικές εξέλιξης, δημιουργεί ένα κύρος, υπάρχουν πολλοί στο νησί και αξίζουν συγχαρητήρια», καταλήγει ο Δημήτρης, ορίζοντας το προσωπικό του μέτρο για την επιτυχία, κινητήριο μοχλό για κάθε επίδοξο επιχειρηματία.
Ο ΠΡΟΣΘΕΤΟΣ ΚΟΠΟΣ ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΕΙΣ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Η περιοριστική στο νησί μας ανάπτυξη του κλάδου του τουρισμού, έκανε το Νίκο Τελλή να συναντηθεί με το επιχειρείν για πρώτη φορά στα 44 χρόνια του, εγκαταλείποντας τη θέση του ιδιωτικού υπαλλήλου που κατείχε από το 1992. Επέλεξε, βέβαια, να μην απομακρυνθεί από το γνωστικό του αντικείμενο και επένδυσε στις υπηρεσίες καθαρισμού από την επαφή του με τον καθαρισμό ενοικιαζομένων αυτοκινήτων.
Σύντομα στην αγορά της Χίου άρχισε να κυκλοφορεί ένα … ενοχλητικό βανάκι, της Eco Steam Clean Chios, παρέχοντας υπηρεσίες καθαριότητας κατ’ οίκον. Αυτή η εξειδίκευση «ενόχλησε» και τις αρμόδιες για την αδειοδότηση της επιχείρησης υπηρεσίες, που έρχονταν αντιμέτωπες για πρώτη φορά με ανάλογο αίτημα.
Μια κινητή μονάδα καθαρισμού
Στην ουσία η Eco Steam Clean Chios είναι μία κινητή μονάδα εξειδικευμένου καθαρισμού με ατμό, η οποία έρχεται στο χώρο επιλογής σας και αναλαμβάνει: εξωτερικό και εσωτερικό καθαρισμό αυτοκινήτων, σκαφών, πούλμαν και τροχόσπιτων, βιολογικό καθαρισμό ταπετσαρίας αυτοκινήτων, σκαφών και ειδών επίπλωσης, έως εξειδικευμένο καθαρισμό επαγγελματικών και οικιακών χώρων.
«Προηγήθηκαν ταξίδια, συναντήσεις, γενικότερα πολύς κόπος, γιατί δεν υπήρχε κάποιος να μου υποδείξει πως θα μετατρέψω την αρχική σκέψη μου σε επιχειρηματική πρωτοβουλία. Οι δυσκολίες της γραφειοκρατίας είναι μεγάλες. Ιδιαίτερα όταν επιχειρήσεις σε κάτι καινοτόμο, πρέπει εσύ ο ίδιος να εξηγήσεις στην κρατική μηχανή που θα σε αδειοδοτήσει τι είναι και πως μπορεί να σταθεί. Ένα χρόνο προσπάθησα να εμπεδώσω στις υπηρεσίες πως λειτουργεί ο καθαρισμός μέσω ατμού, δεν ήταν εύκολο να το καταλάβουν», υποδεικνύει σήμερα το δυσκολότερο σημείο της δικής του επιχειρηματικής προσπάθειας.
Συνήθως απρόθυμες
Η μεταβλητότητα στο νομοθετικό πλαίσιο και οι αγκυλώσεις των δημοσίων υπηρεσιών συχνά φέρνουν το «δεν γίνεται» ως μια πρώτη αποτρεπτική απάντηση στο στήσιμο μιας νεοτεριστικής επιχειρηματικής ιδέας. Τις περισσότερες φορές οι αρμόδιες για την αδειοδότηση υπηρεσίες εμφανίζονται απρόθυμες να βοηθήσουν στην επίτευξη ενός στόχου κι είναι υποχρεωμένος ο επιχειρηματίας να ανοίξει σχεδόν μόνος του το δρόμο.
«Η χρηματοδότηση είναι άλλο ένα σημαντικό θέμα, αλλά τελικά το κλειδί της επιτυχίας είναι αυτό που κάνεις να το αγαπάς», καταλήγει ο Νίκος Τελλής, προτρέποντας με τη σειρά του, παρά τις δυσκολίες, να αναζητήσει ο κάθε νέος ποιο στοιχείο θα διαφοροποιεί την επιχείρηση του από τις ήδη υφιστάμενες.
Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΕΜΠΟΡΟΥ
Μια παρέμβαση με ειδικό βάρος κατατέθηκε στην «πολιτών ΣΥ(Ν)ΣΚΕΨΕΙΣ», πέρα από τους προσκεκλημένους εισηγητές. Με την ιδιότητα του συνταξιούχου πια εμπόρου, ο επί χρόνια πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου, Βασίλης Σπανολιός, σήμανε τη στροφή στην εξωστρέφεια ως λύση βιωσιμότητας για την τοπική αγορά, σπάζοντας την κρούστα του εφησυχασμού των προηγούμενων χρόνων.
Η ευχή και η κατάρα
«Η Χίος είναι ένα μικρό μέρος, που έχει μια ευχή και μια κατάρα. Η ευχή είναι ότι είναι καλό, ωραίο και πλούσιο μέρος. Η κατάρα είναι ότι αυτό μας οδήγησε σε εφησυχασμό. Για πάρα πολλά χρόνια θεωρήσαμε ότι, επειδή υπάρχει αυτός ο πλούτος, μπορούμε μόνοι μας να περάσουμε καλά, με εύκολα πράγματα, με απλές λύσεις, χωρίς να περιμένουμε ότι θα μας «επιτεθούν» οι μεγάλες εταιρείες. Αυτά τα δεδομένα μας έκαναν να μείνουμε πίσω.
Κι εμείς σαν έμποροι έχουμε την ευθύνη μας. Την εποχή που όλα αυτά απλά φαίνονταν στον ορίζοντα, δεν ήταν απόλυτα κατανοητά, εμείς λέγαμε «δεν βαριέσαι, ποιος θα δώσει σημασία στη Χίο. Εμείς μικρή αγορά είμαστε, έτσι θα μείνουμε κι έτσι θα πορευόμαστε». Αυτό το πληρώνουμε σήμερα», έδειξε μια από τις βασικές πηγές στασιμότητας της αγοράς.
Η εξωστρέφεια
« Ο στόχος είναι πως μπορούμε να βγούμε προς τα έξω. Δεν τον εντοπίζω μόνο στο θέμα του τουρισμού. Αυτό που επιχειρούν οι τοπικοί παραγωγοί πρέπει να βρεθεί τρόπος διευκόλυνσης ώστε να φύγουν τα παραγόμενα προϊόντα τους προς τα έξω. Η λύση είναι η εξωστρέφεια», τόνισε, ρίχνοντας στο τραπέζι του διαλόγου και τις δικές του προτάσεις στήριξης των πρωτοβουλιών τους.
Ο φορέας που μπορεί να αναλάβει αυτή τη δραστηριότητα, κατά το Β. Σπανολιό, είναι το Επιμελητήριο, με μορφή συνεργειών που θα έχουν ανταπόδοση. «Θα μπορούσε το δίκτυο διανομής της Ε.Μ.Χ., για παράδειγμα, να βοηθήσει τις μικρές παραγωγικές προσπάθειες, οι οποίες είναι πολύ ωραίες αλλά έχουν το ρίσκο μήπως μείνουν για πάντα μικρές και κάποια στιγμή σβήσουν».
Η πρόκληση της μεγάλης αγοράς
Ο Β. Σπανολιός έκλεισε τη σκέψη του με την επισήμανση ότι γειτνιάζουμε με την πολύ μεγάλη αγορά, της Τουρκίας. «Καταλαβαίνω το πολιτικό πρόβλημα που υπάρχει. Έχουμε την ευτυχία να βρισκόμαστε κοντά σ’ αυτή την πολύ μεγάλη αγορά και τη δυστυχία να έχουμε πολιτικό πρόβλημα με αυτή τη χώρα, είναι όμως μια πολύ μεγάλη αγορά. Θα πρέπει, στο βαθμό που μπορούμε, να δημιουργούμε μια καλή σχέση με την αγορά αυτή. Πρέπει να δούμε προς τα έξω τι κάνουμε, μόνοι μας δεν μπορούμε».
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
