Σε ένα μεγάλο και ιερό αγώνα αποδίδονται αυτό τον καιρό, οι «Borgo dei Greci», τα μέλη δηλαδή του ομώνυμου πολιτιστικού συλλόγου της πόλης του Livorno, με επικεφαλής τον πρωτοστάτη πρόεδρό του κ. Umberto Cini, μια προσωπικότητα που «ξεπερνά» τα δεδομένα του φιλελληνισμού, με συγκεκριμένο στόχο τώρα, τη διάσωση του «Palazzo Maurogordato», εμβληματικού μεγάρου στην καρδιά της πόλης.
Ο πολιτιστικός σύλλογος Borgo dei Greci, το όνομα του οποίου σημαίνει «η Γειτονιά των Ελλήνων» και δεν είναι άλλη από την κεντρική συνοικία της «Città delle Nazioni», όπως αποκαλούν παράλληλα το μεγάλο λιμάνι της Τοσκάνης κατά τον 19ο αιώνα. Ο Σύλλογος αναλαμβάνει την εκστρατεία, επιθυμώντας, μέσω της αποκατάστασης του μεγάρου, την ανάδειξη της πόλης στο διάβα των αιώνων, ως σημαντικού κέντρου, εμπορικού, ναυτιλιακού, αλλά και πολιτισμικού, πέρα από τα γεωφυσικά όρια της Ιταλίας, και της Μεσογείου ακόμα. Άλλωστε Città delle Nazioni, σημαίνει «Πόλη των Εθνών», τονίζοντας έτσι τον πολυσυλλεκτικό και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της και παράλληλα την εξέχουσα θέση των Ελλήνων στην οικονομική άνθηση και την ευημερία της περιοχής.
Το Palazzo Maurogordato
Το Palazzo Maurogordato χτίζεται στα μέσα του 19ου αιώνα από την Χιώτικη οικογένεια Μαυρογορδάτου και «αποτελεί σήμερα την πιο εύγλωττη μαρτυρία για το κύρος και τον πλούτο της ελληνικής κοινότητας του Λιβόρνο», επισημαίνει ο κ. Cini και αναφέρει επισταμένα στην αναλυτική έρευνά του ο δημοσιογράφος κ. Θανάσης Τσίγγανας του Αθηναϊκού Πρακτορείου (ΑΠΕ-ΜΠΕ).
Το Palazzo Maurogordato είναι ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια του ιστορικού κέντρου της πόλης, εκτείνεται σε τρεις ορόφους, διαθέτει 200 δωμάτια, πέραν των σαλονιών, αιθουσών χορού, τραπεζαριών, βοηθητικών χώρων και χώρων ενδιαίτησης του πολυάριθμου προσωπικού που θα διέθετε. Το μέγαρο, που αντικατοπτρίζεται στο Fosso Reale (βασιλικό κανάλι) εμφανίζει ήδη σαφή σημάδια παραμέλησης στην πρόσοψη και στο εσωτερικό του όπως και σε μία από τις μεγάλες αίθουσες του στην οποία βρίσκεται ζωγραφισμένη η σκηνή με τον θάνατο του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Μάρκου Μπότσαρη, ένα επεισόδιο που επανειλημμένα απεικονίζεται από την ευρωπαϊκή φιλελληνική τέχνη και λογοτεχνία και το οποίο σίγουρα συγκινεί τους αρχικούς ιδιοκτήτες του, οι οποίοι άλλωστε καταφθάνουν μετά το 1822 κατατρεγμένοι πρόσφυγες από την μαρτυρική πατρίδα τους, τη νήσο Χίο.
Το μέγαρο οικοδομείται από το Γεώργιο Μαυρογορδάτο, του οποίου ο πατέρας, ο Ματθαίος, έρχεται από τη Χίο στο Λιβόρνο ψάχνοντας καταφύγιο από τις οθωμανικές σφαγές. Η οικογένεια αναθέτει τον σχεδιασμό του στον λιβορνέζο αρχιτέκτονα Giuseppe Capellini. Οι εργασίες ξεκινούν το 1856 και ολοκληρώνονται το 1864. Τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτιρίου, μπορεί κανείς να διαπιστώσει την επιθυμία ανάδειξης της κοινωνικής καταξίωσης των Μαυρογορδάτων, χωρίς να επισκιασθούν οι ελληνικές ρίζες τους.
Ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που είχε ζήσει ένα διάστημα στην Πίζα, διπλωμάτης και πολιτικός που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας κατά την Ελληνική Επανάσταση και μετά, είναι μακρινός συγγενής των Μαυρογορδάτων, αφού όλοι όσοι φέρουν το συγκεκριμένο επώνυμο έχουν ρίζα καταγωγής από τη Χίο.
Ο πλούσιος διάκοσμος
Η επισημότητα του εξωτερικού χώρου, εμπνευσμένη από τα αναγεννησιακά πρότυπα της Φλωρεντίας, συνδυάζεται με τη νεοκλασική μεγαλοπρέπεια του εσωτερικού, με ένα τεράστιο μνημειώδες αίθριο που οδηγεί μέσω μιας τεράστιας σκάλας στο piano nobile, τον κύριο όροφο. Σ αυτόν, πολυάριθμα σαλόνια είναι πλούσια διακοσμημένα και τοιχογραφημένα με μυθολογικά θέματα από τον Φλωρεντινό ζωγράφο Olimpio Bandinelli. Το μεγαλύτερο σαλόνι είναι η αίθουσα χορού, στην οροφή της οποίας υπάρχει στο κέντρο μια μεγάλη τοιχογραφία που απεικονίζει το Άρμα της Αυγής, περιτριγυρισμένη από υπέροχες γύψινες διακοσμήσεις σε τεχνοτροπία trompe l'œil, μερικές από τις οποίες είναι επιχρυσωμένες.
Ιδιώτες αγοράζουν το μέγαρο από τους τελευταίους απογόνους της ιστορικής οικογενείας το 1921για να αποτελέσει πλέον την έδρα εταιρειών ηλεκτρισμού και από το 1965 έως το 2010 της τοπικής διεύθυνσης της ιταλικής Enel. Τα επόμενα χρόνια, γνωρίζει διάφορους ιδιοκτήτες και επίσης μια φάση καταλήψεων.
Ψηφοφορία για τη χρηματοδότηση αποκατάστασης
«Μια επίσκεψη στο κτήριο», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ Cini, «αξίζει όχι μόνο ως τεκμήριο της πιο ανθηρής εποχής για το Λιβόρνο και το λιμάνι του, αλλά και ως στοιχείο της συνολικής εικόνας της πόλης, τοποθετημένο όπως είναι στο κέντρο των Scali d'Azeglio, του «ευγενούς τμήματος» δηλαδή των καναλιών που περικυκλώνουν το ιστορικό κέντρο, σε ανταγωνισμό κομψότητας και ευρυχωρίας με τους lungarni (παραποτάμιους δρόμους) της Πίζας και της Φλωρεντίας». Το μέγαρο συμμετέχει στον διαγωνισμό που προκηρύσσεται από το F.A.I. το Ιταλικό Ίδρυμα Περιβάλλοντος και Κληρονομιάς, με σκοπό την προβολή και αξιοποίηση των ξεχασμένων μνημείων της Ιταλίας μέσω μίας ψηφοφορίας που θα λήξει στις 10 Απριλίου 2025. Τα μνημεία που θα λάβουν περισσότερες από 2500 ψήφους θα γίνουν επιλέξιμα για χρηματοδότηση από το FAI. Ιταλοί και αλλοδαποί μπορούν να ψηφίζουν, από την Ιταλία και από το εξωτερικό. Ο Σύλλογος απευθύνει ανοιχτή διαδικτυακή πρόσκληση σε όσους θέλουν να συμβάλλουν στην διάσωσή του, να εκφράσουν με την ψήφο τους την υποστήριξή τους μέσω αυτού του συνδέσμου: https://fondoambiente.it/luoghi/palazzo-maurogordato?ldc.
Σύλλογος «Γειτονιά των Ελλήνων»
Ο σύλλογος Borgo dei Greci ιδρύεται το 2020 στο Λιβόρνο με σκοπό να συμβάλει στην ανάκτηση και ανάδειξη της πλούσιας καλλιτεχνικής, αρχιτεκτονικής και αρχειακής κληρονομιάς που συνδέεται με τη μακραίωνη παρουσία της ελληνικής κοινότητας στη συγκεκριμένη ιταλική πόλη. Το 2021 διοργανώνει το πρώτο διεθνές επιστημονικό συνέδριο αφιερωμένο στην ελληνική εμπορική κοινότητα του Λιβόρνο, και σύντομα πρόκειται να δημοσιεύσει τα πρακτικά του, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πίζας μεταξύ των οποίων και μία μελέτη αφιερωμένη στον ζωγραφικό διάκοσμο του Palazzo Maurogordato. Ήδη προωθεί το ιστορικό Ελληνορθόδοξο Κοιμητήριο του Λιβόρνο στην απογραφή των Luoghi del Cuore (τόποι της καρδιάς), προτείνει τώρα το Palazzo Maurogordato, υπογραμμίζοντας ότι η αποκατάστασή του θα συμβάλλει στην αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου του Λιβόρνο και στην ανάκτηση της ταυτότητας της πόλης, που βασίζεται στον κοσμοπολιτισμό του ελεύθερου λιμανιού των Μεδίκων, χαρακτηριζόμενη από την εποχή της Αναγέννησης ως «Πόλη των Εθνών».
Στο Λιβόρνο πριν την ελληνική επανάσταση του 1821, ανθίζει μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές κοινότητες σε πληθυσμό και εμπορική ισχύ. Η συμβολή της στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων είναι τεράστια. Οι πλούσιοι Έλληνες του Λιβόρνο συνεισφέρουν με έμψυχο υλικό, χρήματα και εφόδια, ενώ τα πλοία τους μεταφέρουν εθελοντές και φιλέλληνες για να πολεμήσουν στο πλευρό των επαναστατών. Από τη συγκεκριμένη πόλη ξεκινούν οι Τοσίτσας και Μαυροκορδάτος, ενώ είναι και η δεύτερη πατρίδα του μεγάλου ποιητή Ανδρέα Κάλβου.
Στο ελληνορθόδοξο κοιμητήριο του Λιβόρνο, που χρονολογείται από το 1840, υπάρχουν μεγαλοπρεπείς οικογενειακοί τάφοι των Μαυροκορδάτων, Ροδοκανάκηδων, Τοσίτσα, Σκαραμαγκά, Πάλλη, Μεταξά, Πανά κι άλλων επιφανών Ελλήνων της Διασποράς. Είναι οι Μαυροκορδάτος και Ροδοκανάκης του Λιβόρνο που ενημερώνουν την Ελληνική Κυβέρνηση, πρωθυπουργεύοντος του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη το 1909, για την απροθυμία της ομολόγου της Ιταλικής να αποκτήσει και τρίτο αδελφό θωρηκτό από τα ναυπηγεία ΟΡΛΑΝΤΟ του Λιβόρνο, λόγω εξάντλησης των σχετικών κονδυλιών. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ενεργοποιεί τη διαθήκη του αποθανόντος ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, σύμφωνα με την οποία το 20% του κληροδοτήματός του να διατεθεί για την αγορά πολεμικού εκπαιδευτικού πλοίου για το Βασιλικό Ναυτικό που θα φέρει το όνομά του. Έτσι η Ελλάδα αποκτά το θρυλικό ΑΒΕΡΩΦ με την τεράστια συμβολή σε όλους τους ναυτικούς πολεμικούς αγώνες του Έθνους.
Umberto Cini, ο εμπνευστής
Ο Umberto Cini (4.10.1957) κατάγεται από το Λιβόρνο. Αποφοιτά από τη Scuola Normale Superiore της Πίζας στη λογοτεχνία με μια διατριβή για τα σατιρικά έργα του Ιταλού ποιητή Giacomo Leopardi. Στη συνέχεια, διδάσκει ιταλική γλώσσα και λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη (1980-81) πριν μετακομίσει στις Βρυξέλλες, όπου επί δεκαέξι έτη (1983-1999) εργάζεται για τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ως μεταφραστής και ταυτόχρονος διερμηνέας της ελληνικής και άλλων γλωσσών. Από το 1999 έως το 2023, ασκεί τα ίδια καθήκοντα στη Ρώμη για την ιταλική Βουλή (Camera dei deputati). Το 1997 αποκτά μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στις διεθνείς σχέσεις από το Πανεπιστήμιο Βρυξελλών με μία διατριβή που είχε ως θέμα Les sources culturelles de la politique étrangère grecque. [ΟΙ πολιτισμικές πηγές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: εικόνες του χώρου και της ταυτότητας], εργασία που δημοσιεύεται. Γράφει και δημοσιεύει για θέματα ιστορίας και πολιτισμού της σύγχρονης Ελλάδας και των μεσογειακών χωρών, μεταξύ των άλλων για το ιταλικό περιοδικό Limes. Σήμερα ζει μεταξύ Ρώμης, Λιβόρνο, Αθήνας και Λέσβου.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
