Αλκιβιάδης Κοκκινάκης: Ο ευπατρίδης ιδρυτής του Πυροσβεστικού Σώματος

Έλληνας πρόσφυγας από την Οδησσό, πρώην διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της (Τσαρικής) Αγίας Πετρούπολης, θεμελιωτής του Ελληνικού Πυροσβεστικού Σώματος, ο Αλκιβιάδης Κοκκινάκης αποτελεί προσωπικότητα με πολυκύμαντο βίο και πορεία λαμπρή. Περνώντας μέσα από τις συμπληγάδες της Οκτωβριανής Επανάστασης, καταλήγει στην Ελλάδα του πρώτου μισού του 20^ου αιώνα για να συμβάλει κι αυτός στην θεμελίωση θεσμών της τελευταίας και πιο παραγωγικής περιόδου της πρωθυπουργίας Βενιζέλου, συγκεκριμένα στη θεσμοθέτηση της ίδρυσης του Πυροσβεστικού Σώματος, τομέα που κατέχει άριστα, διαθέτοντας τις αξιολογότερες των περγαμηνών.

Λαμπρές σπουδές και λαμπρή καριέρα ενός αστού

Οι γονείς του, άλλωστε την καταγωγή μαρτυρά το επώνυμο «Κοκκινάκης», ως Χιώτες του 19^ου αιώνα, μεταναστεύουν στην Οδησσό αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στους κόλπους της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Λόγω της κοινωνικής και οικονομικής επιφάνειας τους ο Αλκιβιάδης αποκτά ανώτερη μόρφωση κατέχοντας άπταιστα ελληνικά, ρωσικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Το έμφυτο ταλέντο του στις φυσικές επιστήμες τον οδηγεί στο Τμήμα Χημικών του φημισμένου Πανεπιστημίου της Οδησσού. Ως πρωτοετής φοιτητής κατατάσσεται εθελοντής στην Πυροσβεστική Υπηρεσία της πόλης του, για να υπηρετήσει εκεί τα επόμενα συνεχή πέντε χρόνια. Στις προκηρυχθείσες εισαγωγικές εξετάσεις δοκίμων αξιωματικών της Ακαδημίας Επαγγελματικής Τσαρικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας εισέρχεται πρώτοςανάμεσα σε εκατοντάδεςσυνυποψηφίων του, απ’ όλη τη Ρωσία. Στην Πυροσβεστική Ακαδημία, διακρίνεται ως σπουδαστής και μετά τη αποφοίτησή του τοποθετείται στην Πυροσβεστική Υπηρεσία της Αγίας Πετρούπολης, ενώ 10 χρόνια αργότερα, σε ηλικία μόλις 36 ετών, του ανατίθεται η Διοίκηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της τότε ρωσικής πρωτεύουσας. Στο διάστημα που υπηρετεί σε αυτή τη θέση, ξεδιπλώνεται το ταλέντο του με διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες. Με τις πρωτοβουλίες και ενέργειές του, καθιστά την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Αγίας Πετρούπολης, πρότυπο στη Ρωσία και μία από τις πιο άρτια οργανωμένες και αποτελεσματικές της Ευρώπης, παρά τις δύσκολες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν τότε, αφού η Ρωσική Επανάσταση θα σαρώσει τα πάντα και θεσμοί, υπηρεσίες, ιδεολογίες και γενικά όλη η κοινωνική δομή θα ανατραπεί και ανασυσταθεί εξ αρχής.

Καινοτόμος και δημιουργικός

Παραλαμβάνει μια Υπηρεσία με τα στελέχη της, τους Ρώσους πυροσβέστες, εξαντλημένους από συνεχή εργασία, μεταφερόμενους από τη μια πυρκαγιά στην άλλη και επιχειρώντας ανάμεσα στα πυρά των μελών των πογκρόμ και των τσαρικών στρατευμάτων. Οι ηγετικές ικανότητες του Αλκιβιάδη Κοκκινάκη τους οδηγούν στην έγκαιρη και αποτελεσματική καταστολή πολλών και μεγάλων πυρκαγιών που απειλούν, λόγω και των επαναστατικών γεγονότων, τους κατοίκους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μιας μεγάλης φωτιάς που ξεσπά, τον Αύγουστο του 1917 σε αποθήκη εργοστασίου αυτοκινούμενων βλημάτων, λαμβάνοντας τεράστιες διαστάσεις και απειλώντας τα γύρω κτήρια. Ο Κοκκινάκης αποφασίζει να καλέσει όλες τις πυροσβεστικές μονάδες της πόλης, τις ομάδες των εργοστασίων και βιοτεχνιών και τα πλοία, τοποθετώντας το δυναμικό τους κατά μήκος της φωτιάς, ώστε να ανακόψει την απειλητική της πορεία. Η επιτυχία αυτή τον αναδεικνύει ως θρυλική προσωπικότητα. Θεωρεί ως καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των πυρκαγιών την πρόληψη και πάνω σ’ αυτό το δόγμα πραγματοποιεί επισταμένους ελέγχους σε εργοστάσια, βιομηχανίες, αποθήκες πολεμικού υλικού, όπως και σε θέατρα, κτήρια κοινής ωφέλειας με μαζική συγκέντρωση ατόμων. Το έργο του εμπλουτίζεται και από την κατάρτιση, προληπτικά, εκτεταμένων μέτρων πυρασφάλειας. Επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του τεχνικού εξοπλισμού και την τελειοποίηση των πυροσβεστικών στολών, φροντίζει να αντικατασταθούν οι ιππήλατες αντλίες με αυτοκίνητα και αξιοποιεί, για σκοπούς πυρόσβεσης, οχήματα και εργαλεία.

Πρόσκληση Βενιζέλου

Η κοσμογονία της Οκτωβριανής Επανάστασης θα φέρει ανατροπές και ανακατατάξεις παντού. Ο Κοκκινάκης ως τεχνοκράτης, από καταγωγή και παιδεία αριστοκράτης, αρνείται να ενστερνιστεί το νέο θεσμό της συλλογικής λήψης των αποφάσεων και της συλλογικής επίσης χάραξης όλων των πολιτικών που επαγγέλλεται το νέο μοντέλο της σοβιετικής διακυβέρνησης. Με δυο λέξεις αδυνατεί να συλλάβει τη διάσταση των κοσμοϊστορικών γεγονότων εκείνης της περιόδου και αποχωρεί. Το νέο καθεστώς αναθέτει τη διεύθυνση στην Πυροσβεστική Υπηρεσία του Οικονομικού Συμβουλίου που σε συνδυασμό με τις κοινωνικές αναταράξεις εκλαμβάνει ως απειλή. Εγκαταλείπει την Αγία Πετρούπολη, για να καταφύγει ένα χρόνο μετά, τέλος του 1918, στην Ελλάδα. Έντεκα χρόνια μετά ο Βενιζέλος τον καλεί να αναδιοργανώσει και να αναδιαρθρώσει, ό,τι τέλος πάντων αφορά την ελληνική Πυροσβεστική Υπηρεσία, γνωρίζοντας το «βαρύ» βιογραφικό του Κοκκινάκη.
Τα 11 πρώτα χρόνια της προσφυγιάς του εργάζεται ως χημικός σε εργοστάσιο υαλουργίας, το οποίο και εγκαταλείπει για να αφοσιωθεί στο μεγάλο του «έρωτα» την οργάνωση του Πυροσβεστικού σώματος. Η αποδοχή της πρότασης είναι άμεση. Η δημιουργία και οργάνωση του νέου Πυροσβεστικού Σώματος ξεκινά με την καταγραφή και ανάλυση των υπαρχουσών αδυναμιών και ελλείψεων. Καθορίζει τα προσόντα που οφείλουν να διαθέτουν οι νέοι Πυροσβέστες προτείνοντας τη μετάταξη των αξιωματικών του Λόχου Πυροσβεστών στο υπό σύσταση Σώμα. Ο Αλκιβιάδης Κοκκινάκης θεωρείται ο θεμελιωτής και πρώτος Αρχηγός του σύγχρονου Πυροσβεστικού Σώματος. Τον Απρίλιο του 1930 ψηφίζεται ο νόμος 4661 «περί διοργανώσεως πυροσβεστικής υπηρεσίας εν τω κράτει», ο ιδρυτικός νόμος του σημερινού Πυροσβεστικού Σώματος.

Σύγχρονες και καινοτόμες μέθοδοι

Ο ίδιος αναλαμβάνει καθήκοντα γενικού επιθεωρητή και με τη βοήθεια του τελευταίου διοικητή του Λόχου Πυροσβεστών λοχαγού Γεωργίου Γρυπαίου φροντίζει για την πρόσληψη νέων πυροσβεστών, τη μετάταξη των ικανότερων στελεχών του Λόχου και τη δημιουργία Σχολής, για την άρτια εκπαίδευση και επιμόρφωσή τους. Σ’ αυτή διδάσκει και ο ίδιος ως ο πρώτος καθηγητής της. Θαυμάζοντας ως πρότυπη την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Βιέννης ταξιδεύει συχνά εκεί για να επιμορφωθεί και να εφαρμόζει στη συνέχεια όσα μάθει στο ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα. Πράγματι με την επιστροφή του καταρτίζει τον πρώτο Κανονισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας που αποτελεί τον κορμό των νεότερων κανονισμών, ακόμα και του σημερινού. Το 1931, για τις ανάγκες της θεωρητικής κατάρτισης των πυροσβεστικών υπαλλήλων, εκπονεί το σπουδαίο εγχειρίδιο με τίτλο Θεωρία Πυροσβεστικής Τέχνης, το οποίο αποτελεί τη βάση στήριξης όλων των μετέπειτα πυροσβεστικών συγγραμμάτων. Προχωρεί στην ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού του Σώματος, με την προμήθεια δεκάδων πυροσβεστικών οχημάτων, εισάγει ως κατασβεστικό μέσο τον αφρό και αντικαθιστά τους δερμάτινους πυροσβεστικούς σωλήνες με λινοκανάβινους. Απαιτεί την πύκνωση των υδροστομίων της Αθήνας και ιδρύει πολλές πυροσβεστικές υπηρεσίες σε μεγάλες επαρχιακές πόλεις. Μεριμνά για την επισκευή των ερειπωμένων Οθωνικών κτηρίων της οδού Μουρούζη και τη μετατροπή τους σε αμαξοστάσια. Εισηγείται την κατασκευή πενταόροφου Πύργου Ασκήσεων, του πρώτου στην Ελλάδα, καθώς και μιας υπόγειας σήραγγας, για την εκπαίδευση των πυροσβεστών, σε συνθήκες αποπνικτικών καπνών και απόλυτου σκότους. Στον ίδιο χώρο δημιουργεί ειδικό πυροσβεστικό γυμναστήριο, εξοπλίζοντάς το κατάλληλα, με σκοπό τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης των ανδρών της Πυροσβεστικής. Με δική του απαίτηση, αρχίζει να κατασκευάζεται, αρχές του 1932, το κτήριο του σημερινού Αρχηγείου, το οποίο ολοκληρώνεται στα τέλη του 1933. Στις 25 Μαρτίου 1940 παρελαύνουν στο Σύνταγμα τα νέα, τότε, κλιμακοφόρα οχήματα Μagirus, τόσο πρωτοπόρα για την εποχή τους. Το 1935 απομακρύνεται από την ηγεσία του για πολιτικούς λόγους, αλλά επιστρέφει ως αρχηγός μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ανανεώσει εκ νέου την υπηρεσία ωστόσο το 1946 αντικαθίσταται και υποβιβάζεται στη θέση του ειδικού τεχνικού συμβούλου. Ο Αλκιβιάδης Κοκκινάκης φεύγει από τη ζωή στις 18 Νοεμβρίου 1949, σε ηλικία μόλις 71 ετών. Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή λαμβάνουν χώρα στο 1^ο Νεκροταφείο της Αθήνας.

Πηγές: • fireservice.gr• academy.fireservice.gr• museum.fireservice.gr• atexnos.gr •sfedona.gr• pontosnews

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.