Με την προσέλευση στο κάλεσμα των Συλλόγων Πυργούσων Αττικής «Το Πυργί Χίου» «Οι Φίλοι της Φύσης», να είναι αθρόα, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 6 Απριλίου ξενάγηση στο «Μουσείο Νοσοκομειακών Αντικειμένων» του Δρομοκαϊτείου Νοσηλευτικού Ιδρύματος.
Πρόκειται για το πρώτο νοσοκομειακό Μουσείο που ιδρύεται στην Ελλάδα, το οποίο είναι έργο δημιουργικής έμπνευσης του επί σειρά ετών αείμνηστου προέδρου του Νοσηλευτηρίου, εκ Πυργίου Χίου, Νικολάου Τσική. Πέραν των πολλών ενδιαφερόντων ιατρικών αντικειμένων, σχετικών με την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας, το Μουσείο διαθέτει εξαιρετικά καλλιτεχνικά έργα, διασήμων σήμερα δημιουργών, οι οποίοι έχουν διατελέσει ασθενείς-τρόφιμοι του Δρομοκαϊτείου.
Η «Γκουέρνικα» της Ελλάδος (ή του Πειραιά)
Η πρωτοβουλία του Συλλόγου των Πυργούσων Αττικής, σύμφωνα και με την πρόσκληση, σκοπό έχει να προβάλλει και έξω από την χιώτικη παροικία της Αττικής, τον εξαιρετικό ζωγραφικό πίνακα «Ο βομβαρδισμός του Πειραιά» του Ανδρέα Κρυστάλλη, ταλαντούχου, όσο και τραγικού εικαστικού, ο οποίος στο βραχύ βίο του νοσηλεύεται κατά καιρούς στο Ίδρυμα.
Ο ζωγράφος Ανδρέας Κρυστάλλης γεννιέται το 1911 στη Μικρά Ασία. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένειά του εγκαθίσταται στον Πειραιά. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 πραγματοποιεί ελεύθερες σπουδές ζωγραφικής στο Παρίσι. Με το πέρας των σπουδών του εγκαθίσταται στον Πειραιά όπου δημιουργεί το μεγαλύτερο μέρος του έργου του. Θεωρείται εκφραστής του ιμπρεσιονισμού και «λυρικός» καλλιτέχνης, προτιμώντας να αναπαριστά θαλασσινά θέματα και τοπία. Μετά τη Κατοχή νοσηλεύεται κατά διαστήματα στο Ψυχιατρείο Δρομοκαΐτειο. Φεύγει από τη ζωή στα μόλις 40 του χρόνια το 1951, σε πλήρη μοναξιά και ένδεια.
Αρκετά από τα έργα του, με θέμα τον Πειραιά, βρίσκονται στη μόνιμη έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας (Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα).
«Ο Βομβαρδισμός του Πειραιά» χαρακτηρίζεται από τους τεχνοκριτικούς και λοιπούς ειδικούς, ως η «Γκουέρνικα της Ελλάδος» ή του Πειραιά κατ’ άλλους, αφού με εξαιρετική πιστότητα ιστορεί τη φρίκη και τον τρόμο αυτού κατ’ αυτού του γεγονότος. Για την ιστορία οι «ελληνολάτρες» Ναζί, για να αποφύγουν τον βομβαρδισμό των Αθηνών και της Ακρόπολης, το 1941 ισοπεδώνουν το πρώτο λιμάνι της χώρας, με αποτέλεσμα την έκρηξη πλοίων που μεταφέρουν εύφλεκτα υλικά, την κατάρρευση κτηρίων, όπως ο μητροπολιτικός ναός της αγίας Τριάδος αλλά το κυριότερο, το θάνατο πολλών αμάχων, κυρίως γερόντων και παιδιών.
Το πλούσιο υλικό του Μουσείου
Πρόκειται για ένα σπουδαίο μουσείο που αξίζει στον καθένα να το επισκεφτεί. Στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται, ιατρικά αντικείμενα, φαρμακευτικό υλικό, όσο και εγκαταλείμματα ασθενών. Τα εγκαταλείμματα είναι προσωπικά αντικείμενα, προπολεμικά νομίσματα, ρολόγια και κοσμήματα της περιόδου 1900-1940, αλλά και φωτογραφικό υλικό στο οποίο καταγράφεται η δραστηριότητα του Θεραπευτηρίου τον περασμένο αιώνα. Σημαντική είναι η συλλογή από εικόνες μεταβυζαντινής τέχνης που χρονολογούνται από το 1806 αλλά και εκκλησιαστικά κειμήλια, ένα Ευαγγέλιο έκδοσης του 189, όλα αφιερώματα στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού του Ιδρύματος. Ο Ναός οικοδομείται στις αρχές του 20ου αιώνα και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Χιώτη ευεργέτη Λεωνή Καλβοκορέση.
Στο αρχείο του Μουσείου βρίσκονται τα χειρόγραφα ποιήματα της εφηβείας του Κωστή Παλαμά και του συμμαθητή του Νίκου Καμπά, ο οποίος στα συγκεκριμένα πονήματα υπογράφει ως «ΩΡΙΩΝ». Τα χειρόγραφα καταγράφουν τον ανεκπλήρωτο εφηβικό τρυφερό έρωτα του εθνικού μας ποιητή Παλαμά. Το πρώτο χρονολογικό χειρόγραφο είναι λυρικό με ημερομηνία 31/12/1876 για την πρώτη του έτους. Υπάρχουν δύο ποιήματα, ένα με υπογραφή «ΩΡΙΩΝ» και ένα άλλο με Κ.Μ.Π., μάλιστα διακρίνονται και οι δύο τους για την ακροστιχίδα τους, στην οποία σχηματίζεται από το γράμμα κάθε στίχου το όνομα «ΙΣΑΒΕΛΛΑ». Το πρώτο είναι του ποιητή Νίκο Καμπά, και το δεύτερο του Κωστή Παλαμά. Το καλοκαίρι του ιδίου έτους ο έφηβος Κωστής Παλαμάς μαθητής γυμνασίου 16 ετών, φιλοξενείται από την επιφανή και ιστορική οικογένεια Αννίνου στο Αργοστόλι της Κεφαλληνίας. Εκεί γνωρίζεται με την Ισαβέλλα, κόρη της οικογένειας, με τις περίσσιες αρετές όπως αναφέρει και γοητεύεται. Ακολούθως την γνωρίζει και στο φίλο του τον Νίκο Καμπά. Έτσι εξηγείται ο παιγνιώδης ποιητικός διαγωνισμός, μεταξύ των φίλων.
Ο Παλαμάς, συνεχίζει να γράφει ποιήματα για την Ισαβέλλα, τα οποία της κοινοποιεί, ανακοινώνοντας εξομολογητικά τον έρωτα του. Κατά τα γραφόμενα φαίνεται ότι η Ισαβέλλα δεν απορρίπτει την εξομολόγηση που εκείνος εμπλουτίζει με αναφορές στα χαρίσματά της. Το 1919 εισάγεται στο Θεραπευτήριο η Ελένη Αννίνου, μόλις 17 ετών απόγονος της Ισαβέλλας, η οποία έχει μαζί της τα ποιήματα, ως οικογενειακό πολύτιμο κειμήλιο.
Άλλοι επιφανείς τρόφιμοι
« Σαν μ’ αρπάκτηκε η χαρά ‘που εχαιρόμουν μια φορά έτσι σε μία ώρα, μέσα σ’ αυτήν τη χώρα όλα άλλαξαν τώρα. Και από τότε που θρυνώ το ξανθό και γαλανό και ουράνιο φως μου, μετεβλήθη ο ρυθμός του κόσμου» γράφει ο Γεώργιος Βιζυηνός, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, μέσα από το Δρομοκαΐτειο. Το 1892 προσβάλλεται από ψυχική νόσο, για την ακρίβεια «προϊούσα παραλυσία», σύμφωνα με τον ιατρικό όρο. Το παραλήρημα και ο παράφορος έρωτας του για την δεκατετράχρονη Μπετίνα Φραβασίλη, την οποία επιθυμεί να νυμφευτεί, εξ’ ου και οι ανωτέρω στίχοι από το ποίημά του «Το Φάσμα μου». Ο Βιζυηνός συνεχίζει να συγγράφει στο Δρομοκαΐτειο μέχρι το τελευταίο του διήγημα «ο Μοσκώβ-Σελήμ».
Έτερος ο Ρώμος Φιλύρας από το Δερβένι Κορινθίας, κατά κόσμον Ιωάννης Οικονομόπουλος, εντάσσεται στο κύκλο των νεορομαντικών ποιητών του μεσοπολέμου. Τα ποιήματα του είναι ερωτικά με τάση αυθορμησίας και αναζήτηση πρωτοτυπίας, μόνιμο το παράπονο του ήταν δεν έφτασε εκεί που, κατά τη γνώμη του, μπορεί και πρέπει να φτάσει. Από το 1928 ως τον θάνατο του είναι έγκλειστος στο Δρομοκαΐτειο. Το ιατρικό ιστορικό του το 1927 αναφέρει «Προ 14 ετών το 1913 ησθένησε από συφίλιν την οποίαν εθεράπευσεν ελλιπώς. Η ψυχική συμπεριφορά ανόητος … πιστεύει ότι είναι αδελφός του Κεμάλ, άλλοτε ότι είναι διάδοχος του Ιταλικού θρόνου. Δεν σταμάτησε να γράφει ποιήματα άλλοτε μεγαλοφυή κα άλλοτε παραληρηματικά. Πολλά από αυτά δημοσιεύτηκαν σε έντυπα της εποχής, άλλα βρίσκονται σε χέρια ιδιωτών».
Μια άλλη πολύ ιδιαίτερη μορφή είναι ο Γεράσιμος Βώκος, ο οποίος είναι πολυτάλαντος, ως δημοσιογράφος, ποιητής, διηγηματογράφος, κριτικός της τέχνης και της λογοτεχνίας, εκδότης περιοδικών, μουσικοσυνθέτης, και αυτοδίδακτος ζωγράφος. Καθόλα ευγενής και ήπιος, ποτέ επιθετικός, γράφει στο ποίημα «Μοναξιά»: «.. με συντροφεύουνε σκιές στερνή μου συντροφιά..». Παρά ταύτα γίνεται περισσότερο γνωστός ως ζωγράφος.
Και άλλοι ζωγράφοι
Ο Βαλεντίνος Ίλβες εκ Ρωσίας βιοπορίζεται ζωγραφίζοντας διαφημιστικές προσόψεις κινηματογράφων. Παραμένει 20 χρόνια στο Δρομοκαΐτειο όπου και συνεχώς ζωγραφίζει. Αφήνει πάρα πολλά έργα και διακρίνεται στη μεγάλη του ευχέρεια στο σχέδιο. Τα έργα του αποτυπώνουν το περιεχόμενο της ψυχής του, αρκετά εκ των οποίων εκτίθενται στο μουσείο. Στο μουσείο υπάρχει σπάνια φωτογραφία στην οποία απαθανατίζονται Κρυστάλλης και Ίλβες να ζωγραφίζουν μαζί.
Ο Αριστείδης Λάβδας δηλώνει ζωγράφος και όντως τα έργα του μαρτυρούν το ταλέντο και τις γνώσεις του στη βυζαντινή τέχνη.
Ο Αλέξης Ακριθάκης που γεννιέται στο Ηράκλειο Αττικής το 1939, καταπλήσσει με τη δεξιοτεχνία του στο σχέδιο και τα απεικονιζόμενα πρόσωπα να τα χαρακτηρίζει λεπτότητα και κινητικότητα. Πριν τον εγκλεισμό του πραγματοποιεί πολλές εκθέσεις στο Βερολίνο. Συνήθως σχεδιάζει σε χαρτί και βεβαίως το Μουσείο διαθέτει κάποια απ’ αυτά.
Ο Νικόλαος Τράγκας, ένας ακόμη αξιόλογος εικαστικός, φιλοξενείται στο Δρομοκαΐτειο, νοσηλευόμενος επί 35 συναπτά έτη κατά τα οποία και όλη τη μέρα ζωγραφίζει.
Στο μουσείο εκτίθενται οι επιστολές του Δημητρίου Βικέλα για την προσφορά του στην ανέγερση του πρώτου φρενοκομείου στην Ελλάδα. Είναι ένας εξαίρετος διανοούμενος και πολύ καλός λογοτέχνης. Αυτός είχε την πρωτοβουλία για την αναβίωση των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων το 1896 στη Αθήνα. Υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.
Πηγές:
https://xaidarisimera.gr/
https://dromokaiteio.gov.gr/mouseio/
https://atexnos.com/ «Ο ζωγράφος Ανδρέας Κρυστάλλης και ο η «Γκουέρνικα»… του Πειραιά» της ερευνήτριας-συγγραφέα Τασσώς Γαΐλα
https://el.wikipedia.org/ Ανδρέας Κρυστάλλης
https://www.lifo.gr/
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
