Το αφιέρωμα δημοσιεύεται εν μέσω πανδημίας και δημοσιεύεται στην «Καθημερινή», έντυπη και ηλεκτρονική, την 8η Νοεμβρίου 2020. Ήδη η πρώτη καραντίνα έχει ολοκληρωθεί, με ό,τι συνεπάγεται αυτό στον κοινωνικό, οικονομικό και εθνικό βίο. Συντάσσεται από την κα Ιωάννα Φωτιάδη, γεννημένη το 1981 στην Αθήνα και μεγαλωμένη στη Νέα Σμύρνη. Είναι απόφοιτος της Λεοντείου Νέας Σμύρνης, απ’ όπου στη συνέχεια ακολουθεί σπουδές Ελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ. Το διάστημα 2004-2007 διαβιεί στη Γερμανία, όπου πραγματοποιεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Λογοτεχνία και Media»στο Πανεπιστήμιο του Μπαϊρόιτ, πραγματοποιεί πρακτική στο Ελληνικό Τμήμα της DeutscheWelle και φοιτά στη DeutscheWelleAkademie. Την ακαδημαϊκή χρονιά 2016-17 παρακολουθεί το e-learning πρόγραμμα του ΕΚΠΑ «Σύγχρονη Μετανάστευση και Πρόσφυγες στην Ελλάδα». Από το 2007 εργάζεται στον όμιλο της «Καθημερινής» . Από το 2008 έως τον Σεπτέμβριο του 2024 στο ελεύθερο τμήμα της εφημερίδας και εν συνεχεία στο περιοδικό «Κ». Παράλληλα, από το 2010 μέχρι σήμερα έχει κάνει μεμονωμένες συνεργασίες με πολλά ξένα μέσα (ARD, ZDF, DieWelt, Mare, France 2, AFP, Espresso κ.α.) σε ρεπορτάζ που άπτονται της ελληνικής επικαιρότητας, όπως και με εκπομπές της ΕΡΤ σε θέματα κοινωνικά και ομογενειακά. Είναι περιττό να αναφερθούμε στη δική της αγάπη για την Χίο και το χωριό της Καλαμωτής, η οποία συμπυκνώνεται στο κείμενο που ακολουθεί, μαζί με όλα εκείνα τα στοιχεία που αναδεικνύουν το μεσαιωνικό οικισμό σαν έναν από τους πιο ιδιαίτερους και σπουδαίους όλης της χώρας:
“Αν τον επόμενο Δεκαπενταύγουστο βρεθείτε στη μέσα Πλάτσα της Καλαμωτής Χίου θα δυσκολευτείτε να αναγνωρίσετε ποιοι από τους παρισταμένους είναι ντόπιοι και ποιοι ξένοι. Το μικρό, μεσαιωνικό μαστιχοχώρι έχουν επιλέξει ως δεύτερη πατρίδα τους πολλοί Αθηναίοι αλλά και Ευρωπαίοι, οι οποίοι από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 αποφάσισαν να αγοράσουν κάποιο από τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, που για δεκαετίες είχαν μείνει ακατοίκητα, τα «χαλάσματα» κατά τους ιδιοκτήτες τους. «Πριν από δεκατέσσερα χρόνια είχαμε έρθει για ένα Σαββατοκύριακο στην Καλαμωτή, την οποία ερωτευτήκαμε με την πρώτη ματιά», διηγείται στην «Κ» η κ. Υπατία Αναγνωστοπούλου-Δούση, αν. καθηγήτρια στην Ιατρική του ΕΚΠΑ και ιδρύτρια της κοινωφελούς οργάνωσης «Αποστολή Άνθρωπος». Η απόκτηση ενός σπιτιού εκεί παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα, καθώς το χωριό δεν είναι μεν παραθαλάσσιο, αλλά η θάλασσα απέχει μόλις τρία χιλιόμετρα και η διαμονή συνδυάζει άνεση, ασφάλεια και ιδιωτικότητα σε ένα περιβάλλον που θυμίζει σκηνικό θεάτρου.
Με το ίδιο σκεπτικό κινήθηκαν συνολικά 25 με 30 οικογένειες Ελλήνων, αλλά και δέκα ξένων – από την Ιταλία, την Αυστρία, το Λουξεμβούργο. Η σταδιακή «εποίκιση» του χωριού έγινε ουσιαστικά από στόμα σε στόμα. «Έρχομαι εδώ και τριάντα χρόνια στη Χίο για διακοπές», λέει στην «Κ» από το Λουξεμβούργο ο κ. MichelSpeltz, «μια Λουξεμβούργια νοίκιαζε για χρόνια δωμάτια στον Λιμένα Μεστών και είχε γίνει πόλος έλξης για συμπατριώτες της». Το ετήσιο «προσκύνημα» στη Χίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής του Λουξεμβούργιου εκπαιδευτικού και της οικογένειάς του, που εδώ και τρία χρόνια έχουν αποκτήσει το δικό τους σπίτι. Πού αλλού; Στην Καλαμωτή και δη σε έναν δρόμο που κατοικούν σήμερα τρεις Λουξεμβούργιοι! «Έχω ταξιδέψει και σε άλλα μέρη της Ελλάδας αλλά εμένα με ελκύει η αυθεντικότητα ενός τόπου, η ανθρώπινη πλευρά του, η φιλοξενία των κατοίκων, οι όμορφες παραλίες – και όλα αυτά τα βρίσκω στην Καλαμωτή», προσθέτει ο ίδιος, που προσπαθεί να μάθει ελληνικά, καθώς «με τους κατοίκους του χωριού η καλύτερη συνεννόηση γίνεται στα ελληνικά».
«Η Καλαμωτή δημιουργήθηκε επί Γενουατοκρατίας, ο οικισμός είχε δημιουργηθεί για να προστατεύει το μονοπώλιο της μαστίχας και τους ίδιους τους μαστιχοπαραγωγούς», εξηγεί στην «Κ» τη μακρά ιστορία του χωριού της η αρχαιολόγος κ. Άννα Μισαηλίδου, η οποία συνέβαλε στην ανακήρυξή του ως διατηρητέου οικισμού το 1998. «Επί Τουρκοκρατίας η Καλαμωτή υπήρξε διοικητικό κέντρο των Μαστιχοχωρίων και άκμασε συνολικά μέχρι τον σεισμό του 1881», υπογραμμίζει η ίδια, «τότε αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση και μεγάλο μέρος του πληθυσμού του μεταναστεύει στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία αλλά και στην Αθήνα». Οι ξενιτεμένοι δεν ξεχνούν τον τόπο τους. Με δωρεές, μάλιστα, των Καλαμωτούσων ιδρύονται σχολεία όλων των βαθμίδων. «Οι χωριανοί πίστευαν στην αξία των γραμμάτων, με αποτέλεσμα τα παιδιά τους να σπουδάζουν, κάτι που συνετέλεσε στη σταδιακή ερήμωσή του». Για την ίδια, που μεγάλωσε μέσα στον στενό πυρήνα του μεσαιωνικού οικισμού, η κάθε σφαλισμένη πόρτα ισοδυναμεί με την απώλεια ενός φίλου, ενός γείτονα, ενός συγγενούς. «Αυτή ήταν μια κοινή μοίρα πάρα πολλών χωριών στην Ελλάδα, αλλά ο καθένας πονάει το δικό του», παραδέχεται η κ. Μισαηλίδου, που ζει στη χώρα της Χίου αλλά επισκέπτεται τακτικά το χωριό όπου ζουν οι δικοί της.
Ενσωμάτωση
Το «φιλί της ζωής» έδωσαν στην Καλαμωτή τη δεκαετία του ’90 οι οικογένειες μεταναστών από την Αλβανία, που εγκαταστάθηκαν στο χωριό. «Χάρη στα παιδιά τους παρέμεινε ανοικτό το δημοτικό μας σχολείο», αναφέρει η κ. Μισαηλίδου, «πολλοί δε Αλβανοί μάστορες έμαθαν από τους ηλικιωμένους Χιώτες τον παραδοσιακό τρόπο χτισίματος και σήμερα τον συνεχίζουν – με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία». Η ενσωμάτωση έγινε αβίαστα, καθώς οι Καλαμωτούσοι, έχοντας ιδία εμπειρία από μετανάστευση, αγκάλιασαν τους νέους συγχωριανούς από την Αλβανία αρχικά και κατόπιν από τη Δυτική Ευρώπη· έτσι, παλιοί και νέοι κάτοικοι γιορτάζουν από κοινού την Αγία Κυριακή και Αγία Παρασκευή, ζυμώνουν, ψήνουν και απλώνουν μαζί τραχανά.
Για όλους αυτούς η Καλαμωτή είναι το «χωριό τους». Και όσο μακριά και αν βρίσκονται κάποιους μήνες του χρόνου, δεν παύει το μυαλό τους να τριγυρίζει στα μεσαιωνικά του σοκάκια· άλλωστε, ορισμένοι επέλεξαν να περάσουν τον δύσκολο αυτόν χειμώνα στη Χίο.
«Όταν είχαμε εδώ την καραντίνα και η κατάσταση ήταν πολύ κρίσιμη, αναρωτιόμουν αν το νησί μας ήταν επαρκώς προετοιμασμένο για την αντιμετώπιση της πανδημίας», λέει στην «Κ» από τη Νάπολη η κ. EdiPaesano, η οποία κάλεσε αμέσως τη φίλη και συγχωριανή της, κ. Αναγνωστοπούλου για να μοιραστεί την αγωνία της. «Επικοινώνησα με τη διοίκηση του τοπικού νοσοκομείου και μου εξήγησαν ότι είχαν πολλές δωρεές για το υλικοτεχνικό κομμάτι αλλά όχι για το ανθρώπινο δυναμικό», περιγράφει η κ. Αναγνωστοπούλου, που οργάνωσε μια εκστρατεία crowdfunding, με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για την πρόσληψη μιας επιπλέον νοσηλεύτριας για τις ανάγκες της πανδημίας. «Από τέλη Σεπτεμβρίου η νοσηλεύτρια έχει αναλάβει υπηρεσία», λέει η ίδια χωρίς να κρύβει τη χαρά της για την άμεση κινητοποίηση των «χωριανών» όλης της Ευρώπης, καθώς την εκστρατεία στήριξαν και πολλοί φίλοι φίλων, που μόνον ακουστά έχουν την Καλαμωτή. «Επόμενος στόχος μας είναι να συγκεντρώσει η κοινότητά μας τα χρήματα για την αποκατάσταση σπιτιών του χωριού, έτοιμων να καταρρεύσουν, ώστε να μη θρηνήσουμε στο μέλλον θύματα, όπως συνέβη στη Σάμο».”
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
