Από τους ειδήμονες της 7ης Τέχνης θεωρείται ως ο αναγεννητής του Ελληνικού Κινηματογράφου. Η δική του συμβολή είναι καθοριστική κατά τη δεκαετία των 70s, όταν χρηματοδοτεί τα πρώτα έργα του Θεόδωρου Αγγελόπουλου και του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Συγκεκριμένα είναι μόλις είκοσι χρόνων όταν αναλαμβάνει ως παραγωγός των ταινιών του Αγγελόπουλου «Μέρες του 36» και «Ο Θίασος», χρηματοδοτώντας τες, οι οποίες χαρίζουν διεθνή καταξίωση και αναγνώριση στο σημαντικότερο Έλληνα κινηματογραφικό δημιουργό του 20ου αιώνα. «Κάναμε αντίσταση στη δικτατορία γυρίζοντας ταινίες» αναφέρει ο ίδιος το περασμένο καλοκαίρι στην Καθημερινή και τη Μαρία Κατσουνάκη, σε μια απολαυστική συνέντευξη στα πλαίσια της στήλης «Γεύμα με την «Κ»», που αποτελεί και τον κορμό πάνω στον οποίο κινείται η παρούσα αναφορά-αφιέρωμα σε μερικά από τα ενδιαφέροντα στοιχεία που αναφέρονται.
Ο λόγος για τον κ. Γιώργο Παπαλιό, γιο του αείμνηστου «κραταιού» στα χρόνια του Ωνάση Χιώτη εφοπλιστή καπετάν Νικόλα Παπαλιού, κινηματογραφικό παραγωγό, πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου την περίοδο 2006-2013, δρομέα μαραθωνοδρόμο των 75+, συμμετέχοντας σήμερα ως ηθοποιός στο ντοκιμαντέρ-ταινία μικρού μήκους του εγγονού του Κωνσταντίνου Δοξιάδη.
Ο «κόκκινος» εφοπλιστής
Ο 78χρονος εμβληματικός παραγωγός του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, ο άνθρωπος που έχει συνδέσει την πορεία του με την αναγέννηση του ελληνικού σινεμά τη δεκαετία του ’70 και με τη στήριξη νέων δημιουργών, όπως ο Γιώργος Λάνθιμος στον 21ο αιώνα, δύο πράγματα δεν χάνει ποτέ: το στυλ του, λεπτός, ευθυτενής, ευκίνητος, είναι μαραθωνοδρόμος με επιδόσεις και το χιούμορ του. Ο «κόκκινος εφοπλιστής», όπως τον αποκαλούν στην Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, παραδέχεται ότι οφείλει στο σινεμά την απομάκρυνσή του από τις «ελίτ». Σήμερα, ομολογεί ότι δεν παρακολουθεί στενά την ελληνική παραγωγή, θεωρεί όμως ότι «κάνει βήματα, προχωράει, έχει διεθνή παρουσία».
Την περασμένη άνοιξη, στην απονομή των βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2024, τιμάται για τη συνολική προσφορά του στην 7η τέχνη. «Ήταν μια συγκινητική βραδιά. Είπα ότι μοιράζομαι το βραβείο με όλους όσους συνεργάστηκα και όσους δεν ζουν πια, όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος».
Η χρηματοδότηση του «Κυνόδοντα»
Μετά την προώθηση του Αγγελόπουλου στα 70s, ως πρόεδρος πλέον του Κέντρου Κινηματογράφου εισηγείται και επιτυγχάνει να χρηματοδοτηθεί ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου, αναφέροντας ο ίδιος:
«Hταν μια ομάδα σκηνοθετών τότε, ο Γιώργος Λάνθιμος, ο Σύλλας Τζουμέρκας, ο Αλέξης Αλεξίου. Μιλώντας μαζί τους, εκτίμησα την προοπτική τους. Με τον Αγγελόπουλο γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού φίλου, του Δημήτρη Κατζουράκη. Ήταν να κάνουμε μαζί την «Αναπαράσταση», αλλά εγώ έφυγα εκτάκτως για την Κούβα, γιατί είχε πάρει φωτιά ένα πλοίο μας. Έμεινα εκεί πολύ καιρό, αλλά γύρισα κι ένα ντοκιμαντέρ για την Κούβα… Όταν επέστρεψα, ο Αγγελόπουλος είχε ολοκληρώσει την «Αναπαράσταση», ετοίμαζε κιόλας τις «Μέρες του ’36». Ακολούθησε ο «Θίασος». Οι «Μέρες του ’36» ξεκίνησαν με προϋπολογισμό 80.000 δρχ. και έφτασαν τα 2,5 εκατ. Ο «Θίασος» ξεκίνησε με 800.000 δρχ. και στοίχισε 10 εκατ. Για μένα εκείνη η εποχή δεν ήταν μόνο ο στόχος να παράγουμε (έκανα και «Τα χρώματα της Ίριδος» του Ν. Παναγιωτόπουλου, το «Δι’ ασήμαντον αφορμήν» του Τ. Ψαρρά). Ήταν ταινίες που γυρίστηκαν μέσα στη δικτατορία. Αυτός ήταν ο δικός μας τρόπος αντίστασης: να γυρίζουμε ταινίες».
Σημαντική παρουσία διαγράφει και στην ελληνική τηλεόραση. Είναι πρώτος τηλεοπτικός Έλληνας παραγωγός, με τη «Δασκάλα με τα χρυσά μάτια». Ακολουθεί μια σειρά για τους Έλληνες ναυτικούς, το «Πορεία 090», σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά, φωτογραφία Αλέξη Γρίβα, 1980, παραγγελία της Ενώσεως Eλλήνων Εφοπλιστών. «Επτά πλοία της εταιρείας μου είχαν δεσμευθεί για τα γυρίσματα. Σε όλον τον κόσμο: Αίγυπτο, Πακιστάν, Ινδίες, Χονγκ Κονγκ, Ιαπωνία… Δεν έμεινε τίποτε από τη σειρά αυτή, η ΕΡΤ2 έχασε τα νεγκατίφ σε μια πλημμύρα· εκτός από τη μουσική, που έγραψε ο Θάνος Μικρούτσικος σε στίχους Ν. Καββαδία. Απονέμαμε τότε το βραβείο Καββαδία στον Έλληνα ναυτικό που έγραφε ποίηση. Του έδωσα να διαβάσει το «Πούσι». Δέκα ημέρες μετά, έφερε αυτόν τον συγκλονιστικό δίσκο, τον «Σταυρό του Νότου»».
Αθλητής εσαεί
«Η ζωή μου άλλαξε άρδην με το τρέξιμο. Ασχολήθηκα με όλα τα σπορ, ιππασία, τένις, γκολφ, κατέληξα στο πιο κοινό. Έτρεχα και πριν πάω στο Κέντρο Κινηματογράφου, αρχές του 2000, τότε ξεκίνησα και τους μαραθωνίους. Από το 2019, όμως, ασχολούμαι συστηματικά. Τρέχω στην κατηγορία των 75+. Είμαι 78. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, έχω τρέξει 52 ημιμαραθωνίους, τρία τριαντάρια, 12 μαραθωνίους, ένα 50άρι, ένα 12ωρο και δύο 24ωρα. Από το 2021 έχω συμπληρώσει 22.000 χιλιόμετρα σε τρέξιμο και περπάτημα. Φαίνεται δύσκολο, αλλά δεν είναι. Το τρέξιμο, για όσους ξέρουν, είναι ένα είδος ναρκωτικού. Αν δεν το κάνεις, έχεις στέρηση. Δεν είμαι γρήγορος, αλλά έχω αντοχή, γι’ αυτό κάνω πολλά χιλιόμετρα. Οι άνθρωποι της ηλικίας μου βαριούνται αυτές τις αποστάσεις ενώ μπορούν». Για να καταλήξει στο Κέντρο Κινηματογράφου και τη γόνιμη επταετία της προεδρίας του. «Να σας πω την αλήθεια η επταετία στο Κέντρο Κινηματογράφου ήταν ο μαραθώνιος, όχι η παραγωγή. Χρειάζονταν μεγάλες αντοχές. Προχωρούσαν τα πράγματα αλλά με αντιδράσεις διαρκώς. Όχι από τους ανθρώπους του Κέντρου, αυτοί ήταν διαμάντια. Το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ με το προσωπικό. Κάθε φορά που επιχειρούσα κάτι καινούργιο, χαλούσαν τον κόσμο ορισμένοι που ανήκαν στον συνδικαλιστικό χώρο, εκτός Κέντρου πάντα. Συνεργάστηκα με επτά υπουργούς Πολιτισμού και τέσσερις κυβερνήσεις. Αν εξαιρέσουμε τον Παύλο Γερουλάνο, που, τουλάχιστον, στον τομέα του σινεμά πρόσφερε πολλά, όλοι οι άλλοι βρέθηκαν σε αυτή τη θέση σαν τον… μουντζούρη στο μοίρασμα της τράπουλας».
Τάβλι με τον Καραμανλή
Τη δεκαετία του ’80 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φιλοξενείται από την οικογένεια Παπαλιού σε Πεταλιούς και Λαγονήσι. Είναι καλοκαίρι, στο μεσοδιάστημα της προεδρίας του. «Όλα ήταν καταπληκτικά εκτός από το βράδυ που έπρεπε να παίξω μαζί του τάβλι. Αν ξέρετε τάβλι, θα με καταλάβετε. Έπαιζε, για παράδειγμα, την πρώτη ζαριά που ερχόταν 6-1. Ήθελε ένα λεπτό για να βάλει τα πούλια στη θέση τους! Σκεφτόταν πολύ την κάθε κίνηση. Ήταν, βέβαια, συναρπαστικός αφηγητής. Είχε πλήθος ιστοριών να αφηγηθεί».
Ο Γ. Παπαλιός συναντά τον Καραμανλή και στο Γκολφ, το λατρεμένο του σπορ. «Αλλά έπαιζε μόνος του. Δεν ήθελε συναγωνισμό. Και δεν έπαιζε ποτέ μαζί με τον Ράλλη, γιατί, όπως φημολογείται, ήταν καλύτερος! Και ακόμη καλύτερη η γυναίκα του Λένα!».
«Άξιζε τον κόπο»
Στη συνέντευξη πάντως αναφέρονται πολλά θέματα, αλλά όλα ξεκινούν και καταλήγουν στο σινεμά. Είναι η τέχνη που τον περικλείει, τον ορίζει και τον έχει σφραγίσει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στη ζωή του. Αυτός ο, λιγομίλητος και αποτραβηγμένος πλέον από τον κινηματογραφικό χώρο, δρομέας μεγάλων αποστάσεων έθεσε, στη διάρκεια της θητείας του, τα θεμέλια ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού ΕΚΚ. Η κα Κατσουνάκη ρωτά: «Σήμερα, 11 χρόνια μετά τη θητεία σας ως προέδρου του ΕΚΚ, και τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίσατε, αν κάνετε έναν απολογισμό, τι θα λέγατε, άξιζε τον κόπο;». «Άξιζε», απαντά χωρίς να αμφιταλαντευτεί. Όλα τα στοιχεία είναι φρέσκα στη μνήμη του. Αναφέρει πολλά, μερικά είναι: «Δημιουργήσαμε το Film Commission, όταν κάποιοι μάς έλεγαν πως δεν θέλουν οι Έλληνες κινηματογραφιστές να γίνουν υπάλληλοι των Αμερικανών, το ΕΚΚ, μαζί με τον Μάρκο Χολέβα, άτυπα, ξεκινήσαμε να εξυπηρετούμε ξένες παραγωγές. Η μεγαλύτερη επιτυχία ήταν το «Mamma Mia». Ψηφιοποιήσαμε τις περισσότερες ελληνικές ταινίες (1 εκατ. ευρώ, το κόστος). Διοργανώσαμε το πρώτο φεστιβάλ ταινιών ανθρώπων με αναπηρία. Μεταστεγάστηκε το Κέντρο από ένα παμπάλαιο κτίριο, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, με μηδενικό κόστος, απέναντι από την Ακρόπολη και δίπλα στο μουσείο. Απέκτησε κωδικό στον κρατικό προϋπολογισμό, 2,5 εκατ. τον χρόνο, για πρώτη φορά. Προχωρήσαμε σε γενναίο περιορισμό εξόδων». Κράτησε το πιο κρίσιμο για το τέλος: «Το σημαντικότερο για εμένα ήταν ότι χρηματοδοτούσαμε ταινίες που πιστεύαμε και όχι για άλλους λόγους. Άλλωστε και οι επιτροπές που αποφάσιζαν ουδέποτε ήταν επιτροπές συναλλαγής».
(Σ.Σ. Σύζυγος του κ. Παπαλιού είναι η καταξιωμένη σκηνοθέτις ντοκιμαντέρ, δημιουργός της βραβευμένης σε Ελλάδα και εξωτερικό ταινίας «Φιλοθέη, η Αγία των Αθηνών»κα Μαίρη Χατζημανώλη. Με τον καινούριο χρόνο το ERTFLIX αρχικά και ΕΡΤ1 στη συνέχεια, θα παρουσιάσουν σε 8 επεισόδια τη σειρά «Το απαραίτητο φως», βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα της συγγραφέα Ντορίνας Παπαλιού, θυγατέρας του ζεύγους. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στη ζοφερή πραγματικότητα της Κατοχικής Αθήνας, μιας περιόδου βασάνων της πρωτεύουσας,με ανεξάντλητα και ανέκδοτα τα στοιχεία της θηριωδίας των κατακτητών και δυστυχώς των συνεργατών τους, οι οποίοι δεν ήταν και λίγοι, αλλά και εκείνα ενός πεινασμένου, κατατρεγμένου και συνάμα υπερήφανου λαού ποικιλοτρόπως αντιστεκομένου).
Πηγές:
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
