Ο Πέτρος Αποστολίδης ή γνωστότερος Παύλος Νιρβάνας, πολυγραφότατος λογοτέχνης της γενιάς του 30, στρατιωτικός ιατρός του Βασιλικού Ναυτικού, δημοσιογράφος, ακαδημαϊκός είναι ποντιακής καταγωγής, γεννημένος στη Μαριούπολη της Ρωσίας.
Οι βιολογικοί του γονείς είναι Τραπεζούντιοι που μεταναστεύουν στη Ρωσία, εξαιτίας των διωγμών της περιόδου 1850-55, με τον πατέρα του να είναι ο γνωστός στην περιοχή έμπορος Κωνσταντίνος Αποστολίδης. Όμως ο μικρός Πέτρος χάνει και τους δύο γονείς του, οπότε εισάγεται σε ορφανοτροφείο το 1870.
Η τύχη του έγκειται στο γεγονός ότι ο εφοπλιστής Κωνσταντίνος Κουμιώτης, με καταγωγή από τη Σκόπελο κι η σύζυγός του Μαριέττα επισκέπτονται τη Μαριούπολη, όπου και αποφασίζουν να υιοθετήσουν το ορφανό αγόρι. Η Μαριέττα Ράλλη είναι κόρη του πλούσιου και πανίσχυρου Χιώτη εμπόρου Ζαννή Ράλλη, η οικογένεια της οποίας βαφτίζουν με το όνομά της ένα από τα πρώτα ατμόπλοια. Το «Μαριέττα Ράλλη» αγοράζεται από κοινού από τις αιγνουσιώτικες οικογένειες Λαιμού, Πατέρα και Χατζηπατέρα, αποτελώντας την απαρχή των ναυτιλιακών γνωστών κολοσσών που ως σήμερα κυριαρχούν στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές.
Εγκατάσταση στον Πειραιά
Ο μικρός Πέτρος έρχεται στον Πειραιά όπου είναι εγκατεστημένη, και συγκεκριμένα στη Φρεαττύδα, η νέα του οικογένεια, η οικογένεια Κουμιώτη. Ξεκινά μαθήματα με δάσκαλο στο σπίτι κι αργότερα στο δημοτικό σχολείο της περιοχής του. Παρακολουθεί επί τέσσερα έτη τα μαθήματα του Δημοτικού, στη συνέχεια τρία στο Σχολαρχείο κι άλλα τέσσερα στο Γυμνάσιο, στην Ιωνίδειο Σχολή, την ενεργή ως σήμερα εξαιρετική (πρότυπη) Σχολή, απ' όπου αποφοιτά στις 15 Ιουλίου 1882, με βαθμό «καλώς τέσσερα», με «άριστα» το «έξι», ολοκληρώνοντας τη μέση εκπαίδευσή του, με άριστα.
Φοιτά από το 1883 έως το 1890 στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την αποφοίτησή του κατατάσσεται στο Βασιλικό Ναυτικό. Το 1899, όταν συστήνεται από γιατρούς του Πειραιά, Ιατρική Εταιρεία, στις αρχαιρεσίες της ο Π. Αποστολίδης εκλέγεται έφορος της βιβλιοθήκης. Παρακολουθεί με ενδιαφέρον την ιατρική βιβλιογραφία της εποχής και συμμετέχει στα ιατρικά συνέδρια που πραγματοποιούνται στην Αθήνα το 1901 και το 1903. Όπως αναφέρεται στο συνέδριο του 1903 ο «....εκ Πειραιώς γιατρός του Πολεμικού Ναυτικού Πέτρος Αποστολίδης...», στην ειδική συνεδρία για τη Νευρολογία και τη Ψυχιατρική παρεμβαίνει, μιλώντας για τις διάφορες μορφές ψυχασθένειας, ενώ παράλληλα υποβάλει πρόταση στο συνέδριο να εκδοθεί ψήφισμα προς τη κυβέρνηση προκειμένου να ιδρυθεί και στη χώρα μας στο Πανεπιστήμιο, ειδικό Ψυχολογικό Εργαστήριο, όμως η πρόταση του απορρίπτεται.
Ο επίατρος Πέτρος Αποστολίδης διατελεί διευθυντής του Ναυτικού Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου, το οποίο λειτουργεί στις εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου «Ακταίον», εκεί που βρίσκεται σήμερα το ιδιωτικό νοσοκομείο Μετροπόλιταν, για τις ανάγκες των Βαλκανικών πολέμων. Το νοσοκομείο συνεχίζει τη λειτουργία του τη περίοδο 1914-18, στον Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη περίοδο από το 1919-22, στη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Διατελεί επίσης Πρόεδρος της Ανώτατης Υγειονομικής Επιτροπής του Ναυτικού και Τμηματάρχης του Υπουργείου Ναυτικών, παραιτούμενος το 1922 με το βαθμό του Γενικού Αρχιάτρου.
Από το Ναυτικό στην δημοσιογραφία
Το 1923, μετά την αποστρατεία του, ο Άγγελος Τανάγρας, μαζί με τους Πισσάνο και Μελά, ιδρύουν την Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών, (Ε.Ε.Ψ.Ε.). Ο Νιρβάνας περιλαμβάνεται μεταξύ των μελών της εταιρείας που είναι ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, τότε έφορος αρχαιοτήτων, ο Κωνσταντίνος Καλυβίτης, τότε διευθυντής της Λαϊκής Τράπεζας, ο συγγραφέας Άγγελος Σικελιανός, ο πανεπιστημιακός Παναγιώτης Βλαστός, ο Ανρί Μπεργκσόν, ο Σίγκμουντ Φρόϋντ, η Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν. Χορηγικά καθήκοντα αναλαμβάνουν η Αλεξάνδρα Μπενάκη-Χωρέμη και η Καλλιρόη Παρρέν, προωθώντας τις αρχές της Εταιρείας στο κοινό. Η εταιρεία αναγνωρίζεται επίσημα από τη Βρετανική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, (B.S.P.R.) και το 1930 τα μέλη της συμμετέχουν στο 4o Διεθνές Ψυχοφυσιολογικό Συνέδριο της Εταιρείας που διοργανώνεται στην Αθήνα.
Μετά τη παραίτηση του από το Ναυτικό αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στη δημοσιογραφία και τη συγγραφή, αναλαμβάνοντας να συγγράφει τακτικό χρονογράφημα με τίτλο Από Την Ζωή στη καθημερινή αθηναϊκή εφημερίδα ΕΣΤΙΑ από το 1908 σταθερά μέχρι το θάνατο του το 1937. Το 1923, βραβεύεται για το λογοτεχνικό του έργο με το Αριστείο Γραμμάτων & Τεχνών.
Ασχολείται με τα κοινά κι από το 1925 μέχρι το 1932 διατελεί Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Πειραιώς. Στις 9 Μαρτίου 1928 ανακηρύσσεται μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στην εναρκτήρια ομιλία του αναφέρεται στο χρονογράφημα, του οποίου θεωρείται ο «πατριάρχης», τονίζοντας; «...είναι η καθημερινή ιστορία της ζωής και η φιλοσοφία της. Είναι η ιστορία της ζωής και του δευτερολέπτου. Συμβάντα, επεισόδια, σκηναί της ζωής ... παραλαμβάνονται από τον χρονογράφον, ιστορούνται, διυλίζονται, καλούνται να αποδώσουν την βαθυτέραν των ουσίαν και κάποτε την βαθυτέραν των έννοιαν...».
Εμπνευστής του τοπωνυμίου «Βριλήσσια»
Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου, από την ίδρυσή Θεάτρου το 1930, ως το θάνατο του. Στα τέλη του 1934 ή στις αρχές του 1935, ο Νιρβάνας εμπνέεται την ονομασία Βριλήσσια για το σημερινό ομώνυμο δήμο της Αττικής, από την ονομασία του όρους της Πεντέλης που αρχαίοι δόκιμοι συγγραφείς, όπως οι Θουκυδίδης, Θεόφραστος και Στράβων, που ονόμαζαν Βριλησσό. Το καλοκαίρι του 1937 ασθενεί σοβαρά και οι γιατροί του συνιστούν αποχή από κάθε εργασία για χρονικό διάστημα τριών μηνών, όμως αυτός τους αγνοεί και συνεχίζει να εργάζεται με ένταση. Τη παραμονή του θανάτου του υφίσταται δύο καρδιακά επεισόδια στα γραφεία της ΕΣΤΙΑΣ, ενώ την επομένη υφίσταται το μοιραίο καρδιακό επεισόδιο στο σπίτι του στο Μαρούσι, φεύγοντας από τη ζωή σε ηλικία 71 ετών.
Ο Παύλος Νιρβάνας ασχολείται με όλα τα είδη του γραπτού λόγου. Ήδη από τα μαθητικά του χρόνια δίνει δείγματα της αγάπης του για τη λογοτεχνία. Ήδη από το 1881 δημοσιεύει στο σοβαρό αθηναϊκό φύλλο Παλλιγγενεσία το πρώτο του ελεγείο και δημοσιεύει άρθρα στις εφημερίδες του Πειραιά Σφαίρα & Πρόνοια. Εμφανίζεται στα γράμματα το 1884, όταν εκδίδει, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, τη 1η ποιητική του συλλογή με τίτλο, Δάφναι. Εις Την 25ην Μαρτίου, η 2η και τελευταία ποιητική του συλλογή έχει τίτλο Παγά Λαλέουσα 1907 κι αρχίζει να δημοσιεύει χρονογραφήματα στις εφημερίδες Άστυ, Ακρόπολις, Πατρίδα, Ελεύθερον Βήμα κι από το 1905 στην Εστία με το ψευδώνυμο Κύριος Άσοφος. Κατά διαστήματα χρησιμοποιεί τα ψευδώνυμα Απόκαυκος ο Παρακοιμωμένος, Απολλινάριος, Δρ. Α (Π), Ιατρός, Ιτρ, Ο Αντίλαλος, Π. Νβ, Πέτρος, Φιλότεχνος, Χαχόλος, Herr Doctor κι Umbra. Το 1929 γράφει το σενάριο της βουβής κινηματογραφικής ταινίας Αστέρω που κάνει πρεμιέρα στις 22 Απρίλη, κι ως θεατρικός συγγραφέας είναι συνεργάτης του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου.
Η αδελφική φιλία με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συντείνει στη μοναδική φωτογραφία του, αφού το 1906, πείθει τον Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερο να ποζάρει στο φωτογραφικό του φακό στο καφενείο της Δεξαμενής στην Αθήνα. Ο ίδιος θεωρεί πως ένα από τα ωραιότερα πράγματα που έκανε στη ζωή του είναι που παρέδωσε στους μεταγενέστερους τη μορφή του Παπαδιαμάντη. Δουλεύει με κείνον στο Άστυ τη περίοδο 1899-1902 και καταγράφει προσωπική μαρτυρία από τη 1η μέρα υπηρεσίας του σα μεταφραστή. Μετά από την ανακοίνωση του ποσού των 150 δραχμών που θα ήταν ο μισθός του, ο Παπαδιαμάντης παραμένει σκεφτικός. Κι ενώ ο υπεύθυνος ήταν έτοιμος να αυξήσει το αρχικό ποσό, ο Παπαδιαμάντης απαντά «Πολλές είναι 150... Με φτάνουν 100».
Ως άνθρωπος είναι πολυμαθέστατος, κόσμιος, πολιτισμένος και ευπροσήγορος, λόγοι για που συμβάλλανε στο να πετύχει τεράστια αναγνώριση, δυσανάλογη με τη λογοτεχνική του αξία, σύμφωνα με ειδικούς. Παράλληλα είναι πάντα συνεχώς ενημερωμένος για όσα συμβαίνουν στον ευρωπαϊκό πνευματικό χώρο κι ασπάζεται με κάθε ευκολία τις πλέον ετερόκλιτες τάσεις, σχολές κι απόψεις «προς τον πραγματικό σαρκασμό», ενώ ο Κώστας Ουράνης αναφέρει πως «...ακόμη και το χιούμορ του το χρησιμοποιεί για να προκαλέσει μειδίαμα και όχι για να καυτηριάσει...»
Πηγή: https://www.peri-grafis.net/
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
