Ευφυής, διορατικός, επίμονος, για κάποιους φιλόδοξος, αλλά παράλληλα εργατικός, οξυδερκής, πεπαιδευμένος και βαθιά μορφωμένος, ξεκινά από το Βροντάδο της Χίου για φτάσει στην κορυφή της επιχειρηματικής δημιουργίας, ξεπερνώντας τα στενά όρια, όχι μόνο της γενέτειράς του, αλλά της χώρας. Κτίζει την οικονομική του αυτοκρατορία καθιστώντας τον εαυτό το γνωστό στους διεθνείς οικονομικούς κύκλους.
Σε μόλις 25 έτη κατέχει τράπεζες, πέντε τον αριθμό, ασφαλιστικές, σιδηροδρομικές, ναυτιλιακές επιχειρήσεις, εταιρείες αστικής συγκοινωνίας, κατέχει ποντοπόρα πλοία, δημιουργεί τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, αναλαμβάνει πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, ανακηρύσσεται αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλίας, υπηρετεί για πολλά χρόνια ως τακτικός καθηγητής πανεπιστημίου, στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης αρχικά, της ΑΣΟΕΕ στη συνέχεια.
Όμως, η κυριαρχία του στον επιχειρηματικό στίβο, όχι μόνο τελειώνει, αλλά επέρχεται και η ολοσχερής οικονομική κατάρρευση με την μεταπολίτευση και με την ολοκληρωτική σύγκρουση με την τότε κυβέρνηση Καραμανλή. Όλες οι μεγάλες του επιχειρήσεις περνούν στο Ελληνικό Δημόσιο, με τρόπο αν όχι «φασιστικό», σίγουρα καταχρηστικό, σύμφωνα και με την τελεσίδικη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Μόνο που ο Στρατής Ανδρεάδης δεν είναι πλέον στη ζωή για να βιώσει τη δικαίωση.
Το ξεκίνημα από την Χίο
Ο Στρατής (Ευστράτιος) Ανδρεάδης γεννιέται το 1905 στο Βροντάδο της Χίου. Είναι το τρίτο από τα πέντε παιδιά του Γεωργίου Χατζηφραγκούλη Ανδρεάδη και της Πολυτίμης Κάκκαρη.
Τα παιδικά του χρόνια τα περνά στη Χίο, όπου τελειώνει το Γυμνάσιο. Στη συνέχεια σπουδάζει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου αποφοιτά σε ηλικία μόλις 20 ετών. Στο Παρίσι αργότερα, κάνει τη διδακτορική του διατριβή με θέμα: «Η Διοικητική Δικαιοσύνη εν Ελλάδι».
Το 1927, παρά το γεγονός ότι ασκεί ήδη το επάγγελμα του δικηγόρου, αναλαμβάνει τη διεύθυνση της καθημερινής εφημερίδας «Η Εθνική».
Το έτος 1932 συμμετέχει στο ψηφοδέλτιο του Γεωργίου Κονδύλη με το κόμμα «Εθνική Ριζοσπαστική», για να εκλεγεί βουλευτής Χίου.
Το 1939 ανακηρύσσεται τακτικός καθηγητής του Διοικητικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα ορίζεται καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών.
Στην ΑΣΟΕΕ διδάσκει επί 30 συνεχή έτη και διατελεί Πρύτανης για επτά συνολικά έτη κατά τις περιόδους 1943-1944, 1956 -1960, 1964 -1966 και 1967 -1968.
Κατορθώνει να ελέγξει την Εμπορική Τράπεζα και γίνεται πρόεδρος της. Στη συνέχεια αποκτά την πλειοψηφία των μετοχών των Τραπεζών Ιονικής και Λαϊκής Επενδύσεων, Αττικής και Πειραιώς. Μέσα σε λίγα χρόνια ο όμιλος επιχειρήσεων του Ανδρεάδη διευθύνει δώδεκα Ανώνυμες Εταιρείες κυρίως στο Τραπεζικό, Ασφαλιστικό, Συγκοινωνιακό, Ναυπηγικό και Βιομηχανικό τομέα.
Η είσοδος του στον εφοπλισμό είναι εντυπωσιακή. Μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργεί ένα μεγάλο στόλο. Ακόμη, για μία περίπου δεκαετία, από το 1950 έως τον Μάρτιο του 1960, ήταν αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, χρονιά που εκλέγεται πρόεδρος, υπηρετώντας στη θέση αυτή μέχρι και το 1974. Διατελεί ακόμη σύμβουλος του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος.
Η ανελέητη επίθεση της κυβέρνησης Καραμανλή
Στη δίνη της «σοσιαλίζουσας» πολιτικής της πρώτης μεταπολεμικής κυβέρνησης, ο Όμιλος Ανδρεάδη και προσωπικά ο ίδιος ο δημιουργός του καθηγητής δέχονται απηνή διωγμό, σε μια πρακτική που θέλει να ερμηνευθεί ως περιορισμό της δράσης του μεγάλου κεφαλαίου. Εν μια νυκτί οι Τράπεζες Εμπορική, Ιονική και Λαϊκή, Πειραιώς και Αττικής, τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, τα «Πράσινα Λεωφορεία Αθηνών-Πειραιώς», ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος (ΕΗΣ), η σημερινή Γραμμή 1 του Μετρό της πρωτεύουσας, κρατικοποιούνται. Μόνο τα πλοία παραμένουν στη διαχείριση του.
Η Κυβέρνηση Καραμανλή θεωρεί ότι ο Όμιλος ευνοείται και μεγαλώνει στην περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας και θέλει να δείξει ένα αδέκαστο πρόσωπο απέναντι στον πλούτο, ιδίως του αποκτηθέντα τη συγκεκριμένη περίοδο.
Μια διαδικασία που θα «ζήλευε» ακόμη και ο Νάσερ της Αιγύπτου, όπως και οι άλλοι ηγέτες του Αραβικού Κόσμου στις δεκαετίες 60, 70 και 80, στην προσπάθειά τους να αποτινάξουν την αποικιοκρατία των ευρωπαίων, κυρίως των Άγγλων.
Στην περίπτωση όμως του Βρονταδουσίου επιχειρηματία, σύμφωνα με πηγές πάντα, τα κίνητρα είναι μάλλον προσωπικά και βεβαίως καθόλου κολακευτικά και για τους δύο πρωταγωνιστές.
Προδικτατορικά ο Ανδρεάδης παραχωρεί δωρεάν στον Καραμαλή ένα διαμέρισμα στην οδό Καρνεάδου, όπου και κατοικεί ο τότε πρωθυπουργός, δείγμα της στενής φιλίας των δύο ανδρών. Η συντηρητική «ΕΣΤΙΑ» της δεκαετίας του ’60 αποκαλεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή «φιλοξενούμενο της οδού Καρνεάδου», επειδή διαμένει σε διαμέρισμα του φίλου του τότε μεγαλοεπιχειρηματία, τραπεζίτη και εφοπλιστή Στρατή Ανδρεάδη.
Το 1963 ο Καραμανλής ως γνωστόν αυτοεξορίζεται στο Παρίσι, όπου παραμένει έως τον Ιούλιο του 1974.
Από εγκάρδιου φίλοι άσπονδοι εχθροί
Με παρέμβαση του δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου παραχωρείται στον Ανδρεάδη η έκταση στην Πάχη Μεγάρων για την ίδρυση διυλιστηρίων. Το 1973 ο ένας δικτάτορας φεύγει και ο άλλος έρχεται. Ο Δημήτρης Ιωαννίδης με προσωπική του παρέμβαση και για δικούς του λόγους, αναιρεί την εν λόγω άδεια του προκατόχου του.
Εν τω μεταξύ ο Παπαδόπουλος ζητά από τον Ανδρεάδη να εκκενώσει το διαμέρισμα της Καρνεάδου και να πετάξει την οικοσκευή Καραμανλή, ο επιχειρηματίας ενδίδει ως φαίνεται, γεγονός που εξοργίζει τον εξόριστο πρώην πρωθυπουργό. Λέγεται ότι η σύντροφος του Ανδρεάδη και μετέπειτα τρίτη του σύζυγος Ντορέτ Χατζηιωσηφόγλου, μητέρα της ηθοποιού Νόνικας Γαληνέα, είναι στενή φίλη της γυναίκας του δικτάτορα Δέσποινας.
Από εκεί και μετά, επιστρέφοντας πανίσχυρος ο Καραμανλής προχωρεί τον Δεκέμβριο του 1975 σε επιθετική κρατικοποίηση της πλειονότητας των επιχειρήσεων Ανδρεάδη. Τις σχετικές πράξεις προωθούν ο τότε υπουργός Συντονισμού Παναγής Παπαληγούρας και ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Νικόλαος Κυραζίδης. Αργότερα οι γιοι του Ανδρεάδη εγείρουν απαιτήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο, λαμβάνοντας σημαντικές αποζημιώσεις.
Αφού πλέον δεν είναι στη ζωή και μόνο για την αναίρεση Ιωαννίδη για την Πάχη, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιδικάζει εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, αποζημίωση 7,5 δις δραχμών στους κληρονόμους Ανδρεάδη.
Σε συνέντευξή του που παραχωρεί στο περιοδικό «ΕΝΑ», του Παύλου Μπακογιάννη, ο Στρατής Ανδρεάδης υπογραμμίζει: «Η ενέργεια που έγινε το 1975 είχε κίνητρα προσωπικά, ας μου επιτραπεί να πω, κίνητρα ταπεινά των τότε κυβερνώντων. Χρησιμοποιήθηκε μια πρωτοφανής μεθόδευση για να εκδιωχθώ από την νόμιμη θέση μου στην Εμπορική Τράπεζα. Παρά την πρωτοφανή βούληση των τότε κυβερνώντων να υπάρξει, όπως χαρακτηριστικά είχε λεχθεί, έστω και μιας ημέρας καταδίκη στον Ανδρεάδη, ώστε να δικαιολογηθούν οι ενέργειες του 1975. Τίποτε δεν θα μου έδινε προσωπική ικανοποίηση, από το να συνδέσω και πάλι το όνομα μου, όπως και στο παρελθόν, μία περίοδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας».
Η μεθόδευση της έκπτωσης
Στις 5 Δεκεμβρίου του 1975, ομάδα ελεγκτών της Τράπεζας της Ελλάδος παραδίδει στον τότε διοικητή της Ξενοφώντα Ζολώτα πόρισμα για τις δραστηριότητες του ομίλου Στρατή Ανδρεάδη. Τα στοιχεία που καταγράφονται στην έκθεση είναι τέτοια που ο τότε υπουργός Συντονισμού και πρόεδρος της Νομισματικής Επιτροπής Παναγής Παπαληγούρας εισηγείται την έκπτωση του Ανδρεάδη και ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπογράφουν αμέσως Προεδρικό Διάταγμα της αποπομπής του από τις επιχειρήσεις του και τον διορισμό επιτρόπων. Παράλληλα ασκείται ποινική δίωξη εναντίον του και κατά άλλων πενήντα συνεργατών του.
Στις 12 Αυγούστου του 1976, ο Παπαληγούρας καταθέτει σχέδιο νόμου, σύμφωνα με το οποίο αυξάνεται το μετοχικό κεφάλαιο της Εμπορικής Τράπεζας στο διπλάσιο, ενώ απαγορεύει στους παλαιούς μετόχους να αποκτήσουν νέες μετοχές. Νέοι μέτοχοι γίνονται τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Επιχειρηματίας από το 51% των μετοχών της Εμπορικής Τράπεζας που διέθετε, περιορίζεται μόλις στο 25,5%.
Ο Στρατής καταγγέλλει τις μεθοδεύσεις της τότε κυβέρνησης ως αντισυνταγματικές και προσφεύγει στη Δικαιοσύνη.
Στις 13 Οκτωβρίου του 1976 με βούλευμα του, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, παραπέμπει για απιστία το Στρατή Ανδρεάδη και τέσσερα άτομα συνεργάτες του και αθωώνει τους υπόλοιπους.
Τον επόμενο έτος και ειδικότερα στις 11 Μαΐου 1977, αρχίζει η δίκη του Στρατή Ανδρεάδη, όπου αθωώνεται ο ίδιος και οι συνεργάτες του.
Η διοίκηση της Εμπορικής Τράπεζας ασκεί έφεση κατά της απόφασης. Στις 27 Φεβρουαρίου του 1978 και το Δικαστήριο Αθηνών τον αθωώνει για την απιστία, αλλά τον καταδικάζει για τη χορήγηση δανείων 11 εκατομμυρίων δραχμών για παράβαση των αρχών της Νομισματικής Επιτροπής.
Ο Ανδρεάδης μετά την απόφαση δηλώνει: «Αυτή ήταν η μόνη κατηγορία που μπόρεσαν να χαλκεύσουν εναντίον ενός ανθρώπου που στην επιχειρηματική του καριέρα, διαχειρίστηκε δισεκατομμύρια δολάρια». Αργότερα στο Εφετείο αθωώνεται.
Στις 17 Ιανουαρίου 1997, η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη καταβάλει στους κληρονόμους του, αφού εκείνος έχει ήδη φύγει τον Φεβρουάριο του 1989 σε ηλικία 84 ετών στο Παρίσι, το ποσό των 30,86 εκατ. Δολαρίων, ποσό επιδικασμένο τρία χρόνια νωρίτερα.
Πηγές:
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
