Στο κέντρο της πόλεως Χίου δεσπόζει μεγαλόπρεπος ο επ’ ονόματι των Αγίων ενδόξων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου Ιερός Μητροπολιτικός Ναός της μυροβόλου και αγιοτόκου νήσου Χίου, ο οποίος άρχισε να ανεγείρεται το 1886 και αποπερατώθηκε το 1888.
Στη θέση του σημερινού περικαλλούς Μητροπολιτικού Ναού υπήρχε μονύδριο, δηλαδή μικρό μοναστήρι, το οποίο ανεγέρθηκε κατά την περίοδο της Γενουατοκρατίας (1346-1566) και ήταν αφιερωμένο στη μνήμη των τριών συνεορταζομένων στις 11 Νοεμβρίου Αγίων ενδόξων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου.
Ο πρώτος αυτός ιερός ναός, ο οποίος στον Λατινικό Κώδικα αναφέρεται ως «TEMPLUM S. VICTORES IN APLOTARIA», ήταν τρίκλιτος ναός βασιλικού ρυθμού, όπου τα τρία κλίτη του ήταν χωρισμένα με κίονες από πορφυρίτη και οφίτη, οι δε τοίχοι του εκοσμούντο με τοιχογραφίες που ιστορούσαν τη μορφή και τη ζωή διαφόρων αγίων.
Ο ναός αυτός έμεινε γνωστός ως ναός των Αγίων Βικτώρων, προσωνυμία που διατηρήθηκε μέχρι σήμερα, αφού ο ευσεβής χιακός λαός αποκαλεί από κοινού τους τρεις ενδόξους μάρτυρες Μηνά, Βίκτωρα και Βικέντιο «Αγίους Βίκτωρες», τους οποίους και θεωρεί ως πολιούχους της νήσου Χίου.
Ο ναός αποτέλεσε μνημείο αρχιτεκτονικού και καλλιτεχνικού θαυμασμού από επιφανείς περιηγητές, όπως ο Murchard και ο Dallaway, ο οποίος το 1794 γράφει «ότι ο ναός είναι άξιος ιδιαιτέρας μνείας, σχήματος ελληνικού σταυρού με νάρθηκα και δύο πτέρυγας, διαχωριζομένας υπό κιόνων πορφυρών και πρασίνων».
Στο μονύδριο των Αγίων Βικτώρων συστάθηκε και περιώνυμο σχολείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1660 ή 1665 και πήρε την ονομασία «Φροντιστήριον του Αγίου Βίκτωρος». Σ΄ αυτό χρημάτισε πρώτος διδάσκαλος ο Χίος ιερομόναχος Γαβριήλ Προσωψάς, ενώ υπηρέτησαν ως διδάσκαλοι και άλλοι διακεκριμένοι ιερομόναχοι.
Το 1822 το μονύδριο των Αγίων Βικτώρων πυρπολήθηκε από τους Τούρκους και καταστράφηκε ολοσχερώς.
Το 1838 ανοικοδομήθηκε νέος ιερός ναός στη θέση του προϋπάρχοντος καταστραφέντος ναού με απόφαση του τότε Μητροπολίτου Χίου Κοσμά (1837-1839), ο οποίος το 1839 και κατόπιν επιμόνου αιτήματός του τον καθιέρωσε και τον ανακήρυξε ως μητροπολιτικό ναό της Χίου, αφού μετά την καταστροφή του 1822 υπήρχε «ολοτελής έλλειψις από εκκλησίαν διά μητρόπολιν».
Ο νέος ναός αφιερώθηκε και πάλι στους Αγίους Βίκτωρες και οικοδομήθηκε σε ρυθμό βασιλικής. Σ’ αυτόν τον ιστορικό ναό ήχησε για πρώτη φορά στην περίοδο της Τουρκοκρατίας καμπάνα.
Το αξιομνημόνευτο αυτό γεγονός έλαβε χώρα παρά την αυστηρή απαγόρευση των Τούρκων τη νύχτα του Πάσχα του έτους 1840 και επί των ημερών του Μητροπολίτου Χίου Σωφρονίου (1835 -1855).
Ο ανεγερθείς το 1838 ναός των Αγίων Βικτώρων καταστράφηκε από τον σεισμό του 1881 και στη θέση του ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων νέος ιερός ναός, του οποίου η ανέγερση άρχισε το 1886 και ολοκληρώθηκε το 1888.
Ο νέος ναός κτίσθηκε σε βυζαντινό ρυθμό μετά τρούλου με δύο κωδωνοστάσια, μεγαλοπρεπέστερος και μεγαλύτερος του παλαιού, και εγκαινιάσθηκε με την πρέπουσα εκκλησιαστική λαμπρότητα στις 29 Ιανουαρίου 1889 από τον τότε Μητροπολίτη Χίου Κωνσταντίνο Δεληγιάννη (1887 - 1908).
Πολλά και σημαντικά ιστορικά γεγονότα διαδραματίστηκαν στη μακρόχρονη ιστορική και πνευματική πορεία του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Βικτώρων Χίου.
Έτσι στις 15 Ιανουαρίου 1877 ο κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς, ο και μετέπειτα θαυματουργός Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως (1846 -1920), χειροτονήθηκε Διάκονος στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Χίου λαμβάνοντας το όνομα Νεκτάριος.
Μέχρι σήμερα φυλάσσεται αρχιερατική στολή του Αγίου Νεκταρίου ως πολύτιμος πνευματικός θησαυρός μέσα σε ιδιαίτερη προθήκη στον Μητροπολιτικό Ναό της Χίου. Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το γεγονός ότι ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός των Αγίων Βικτώρων αποτελεί μέχρι σήμερα το εθνικό σύμβολο του ευσεβούς χιακού λαού και την πνευματική κολυμπήθρα του εθνικού αναβαπτισμού των απανταχού της Γης Χίων.
Μέσα σ’ αυτόν και μετά από 512 χρόνια σκλαβιάς, τελέσθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1912, ημέρα εορτασμού της μνήμης των πολιούχων της νήσου Χίου Αγίων ενδόξων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, η επίσημη επινίκια Δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλεως και της νήσου Χίου από τον οθωμανικό ζυγό προεξάρχοντος του τότε Μητροπολίτου Χίου Ιερωνύμου Γοργία (1908 -1931).
Μάλιστα τον Νοέμβριο του 1990 ο Μητροπολιτικός Ναός της Χίου εξέδωσε τη χειρόγραφη Ακολουθία των Αγίων ενδόξων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, η οποία είχε καλλιγραφηθεί από Χίους Αγιορείτες Μοναχούς της Ιεράς Ιβηρητικής Σκήτης του Τιμίου Προδρόμου το 1908 και είχε αφιερωθεί στον επ’ ονόματι των τριών Αγίων Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Χίου.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
