Όταν άρχισε όλη αυτή η κατάσταση με την πανδημία πέρσι τον Μάρτιο, όλοι πιστεύαμε ότι σύντομα θα υπήρχε μια ημερομηνία λήξης. Κάποιοι εξαρχής φοβηθήκαμε, κάποιοι άλλοι το διαχειριστήκαμε καλύτερα. Ωστόσο, όλοι πιστεύαμε ότι αυτό δεν θα άλλαζε τόσο την ζωή μας. Όμως τώρα πια, σχεδόν ένα χρόνο μετά, ως επαγγελματίας ψυχικής υγείας που ασχολείται κυρίως με παιδιά, δεν μπορώ να μην κοιτάξω πίσω και να μην αναλογιστώ τα όσα συμβαίνουν και τις συνέπειές τους.
Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες που υπογραμμίζουν την αύξηση των ψυχικών ασθενειών, του άγχους και της ανασφάλειας παγκοσμίως. Ήδη μιλάμε για συναισθήματα κατάθλιψης και για σοβαρές επιπτώσεις που επηρεάζουν την ψυχική υγεία ενηλίκων και παιδιών. Ήδη, το μετατραυματικό στρες προκαλούμενο από την πανδημία έχει μπει στο παγκόσμιο εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών. Επομένως, ήδη μιλάμε για μια πραγματικότητα.
Και εδώ, αναρωτιέμαι τι κάνουμε για να βελτιώσουμε την τεταμένη αυτή κατάσταση. Τα σχολεία υπολειτουργούν. Λειτουργούν μέσω τηλεδιασκέψεων και κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι η τηλεδιάσκεψη μπορεί να έχει ίδια βαρύτητα με την δια ζώσης διδασκαλία. Φυσικά και ήταν μια προσπάθεια να ισορροπήσουν τα πράγματα και μια λύση ανάγκης η τηλεδιάσκεψη και το κατανοήσαμε όλοι αυτό. Αλλά ας θυμηθούμε τι σημαίνει το σχολείο για τα παιδιά. Το σχολείο, λοιπόν, είναι χώρος μάθησης, είναι χώρος αλληλεπίδρασης του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του, είναι χώρος κοινωνικοποίησης για τα παιδιά, είναι μια ασφαλής πρόβα για την μεγάλη κοινωνία στην οποία ζούμε. Η τηλεδιάσκεψη δεν μπορεί να καλύψει τίποτα από όλα αυτά, αλλά φυσικά αποτελεί μια καλή λύση από το να χάσουν τα παιδιά το σχολείο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ωστόσο, ακριβώς εδώ έρχεται και μια ακόμη ανησυχία. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι όλοι μας αλλά ιδιαίτερα τα παιδιά έχουμε ανάγκη μια σταθερότητα στη ζωή μας για να νιώθουμε ασφαλείς. Τα παιδιά, ακόμη περισσότερο έχουν ανάγκη όρια και πρόγραμμα στην καθημερινότητά τους έτσι ώστε να μην νιώθουν ότι η ζωή τους παραπαίει. Μόνο έτσι μπορεί ένα παιδί να νιώσει ασφάλεια. Όμως, αυτή τη στιγμή τα σχολεία, τα οποία αποτελούν βασικό μέρος του προγράμματος ενός παιδιού, ανοίγουν και κλείνουν από τη μια στιγμή στην άλλη χωρίς προειδοποίηση, χωρίς κανένα πρόγραμμα. Φυσικά, και δεν είμαι ειδικός και δεν θα μπορούσα να ξέρω ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί μια πανδημία από παθολογικής πλευράς, αλλά αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι αυτή η αστάθεια, καταρρακώνει τόσο τους γονείς αλλά πάνω απ’ όλα τα παιδιά. Τα παιδιά είναι αποδέκτες μιας κατάστασης που δεν μπορούν να φιλτράρουν γιατί ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί ο εγκέφαλός τους πλήρως. Μας έχουν ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Έχουν ανάγκη τους φίλους τους, τους γονείς τους, τους εκπαιδευτικούς.
Και αυτούς τους τελευταίους ειδικά, τους έχουν ανάγκη δίπλα τους. Μου κάνει τόση εντύπωση που μετά από όλα αυτά τα διαδικτυακά μαθήματα αυτό που ενδιέφερε τους εκπαιδευτικούς ήταν τα τεστ και οι βαθμοί. Ευτυχώς δεν λειτούργησαν όλοι έτσι, αλλά σας παρακαλώ σκεφτείτε: πόσα πράγματα μπορεί να διαχειριστεί ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας; Και η πανδημία, και ο εγκλεισμός, και ο φόβος μην αρρωστήσουμε, και το άγχος των παιδιών, και το άγχος των γονιών, και τα μαθήματα, και η προσαρμογή στο πρόγραμμα τηλεδιάσκεψης, και η έλλειψη των φίλων και τα τεστ…Δεν είναι πάρα πολλά; Καταλαβαίνω βέβαια ότι και οι εκπαιδευτικοί δέχονται πιέσεις για την ύλη, για την αξιολόγηση των παιδιών και είναι και οι ίδιοι πολύ πιεσμένοι, όμως πιστεύω ότι υπάρχουν τόσα λαμπρά μυαλά που μπορούν να σκεφτούν πληθώρα αξιολογήσεων χωρίς να πιέζουν και να αγχώνουν τα παιδιά.
Ας βοηθήσουμε, λοιπόν, ουσιαστικά τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί ας δείξουν περισσότερη ενσυναίσθηση, ας αφιερώσουν ώρες να ακούσουν τις ανησυχίες των μαθητών τους, αντί να βάζουν τεστ και να «τρέχουν» την ύλη. Οι γονείς ας δείξουν ανοχή (ναι, μπορεί να είναι πιο ευερέθιστα αυτήν την περίοδο τα παιδιά, πιο νευρικά, με πιο δύσκολη συμπεριφορά) και ας ελπίσουμε πως οι αρμόδιοι που λαμβάνουν αποφάσεις κάποια στιγμή θα σκεφτούν ότι χρειάζεται μια σταθερότητα σε αυτές. Τουλάχιστον, όσο αφορά αυτές τις ψυχές ας εξετάζονται οι αποφάσεις που παίρνονται από όλες τις πλευρές, γιατί δεν υπάρχουν μόνο τα παιδιά που προσαρμόζονται εύκολα. Υπάρχουν και τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και αυτά δεν είναι μειοψηφία. Θα πρέπει να μεριμνήσουμε, λοιπόν, για όλα μαζί ως σύνολο.
Μαρίνα Μποζάνη, Ψυχολόγος, Μιχαήλ Λιβανού 53
Τηλέφωνα: 22710 80867 & 6980702341
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.