Θα μπορούσε να ήταν παραμύθι, ή απόσπασμα σε σχολικό βιβλίο της Ιστορίας και για την ακρίβεια της ναυτικής μας ιστορίας η περίπτωση του ιστιοφόρου και συνάμα πετρελαιοκίνητου εμπορικού πλοίου «ΟΣΤΡΑΚΟ», των αδελφών Ιωάννη, Μιχαήλ και Λουκά Φράγκου, ένα «μικρό καράβι» που την ηρωική περίοδο του Ελληνοϊταλικού Πολέμου κατέστη θρύλος, ενώ μετά από αυτόν αποτέλεσε τη βάση (ή και το γούρι) της Οικογένειας για την οικοδόμηση της ναυτιλιακής της αυτοκρατορίας, με τόπο προέλευσης (και αναφοράς) τα Καρδάμυλα της Χίου.
Στην υπηρεσία του Έθνους
Με την ευκαιρία της εθνικής επετείου στις 28 Οκτωβρίου, το «ΠΑΡΕΛΘΟΝ» επέλεξε να αφιερώσει την παρούσα αναφορά στο Π/Κ «Όστρακο», για τον ουσιαστικό του ρόλο στην έκβαση του πολέμου του 1940, τη συμβολή του στην εθνική μας ναυτιλία, τα χρόνια της ειρήνης που ακολούθησαν και τη συναρπαστική ναυτική διαδρομή των ιδιοκτητών του.
Η αγορά
Το σκάφος αγοράζεται από τα τρία αδέλφια, από την εταιρεία πετρελαιοειδών Shell, με το ποσό των 1.270.000 δραχμών. Ήταν 400 τόνων και είχε ναυπηγηθεί το 1926 στην Ολλανδία, θεωρούμενο σαν ένα από τα καλύτερα coaster vessel, σύμφωνα με την ορολογία των ειδικών.
Επιτάχθηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας ως βοηθητικό του στόλου κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα κατά τον Ελληνοϊταλικό, μετάφερε εφόδια στην Αλβανία και συγκεκριμένα στο Δυρράχιο και τους Αγίους Σαράντα. Η εισβολή των Γερμανών το βρίσκει «έμφορτο εν πλω» προς Αλεξάνδρεια, βομβαρδίστηκε από τα στούκας και βυθίστηκε νότια της Δοκού, ενός μικρού νησιού κοντά στην Ύδρα.
«Το «Όστρακο» είναι καράβι που θα μείνει στην ελληνική ιστορία για την προσφορά του στο Έθνος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκδότης Παναγιώτης Σπυρόπουλος (εκδόσεις ΒΑΠΟΡΙΑ), εμπνευστής του Ναυτιλιακού Συνεδρίου Άνδρου, στα πλαίσια του οποίου, κατά την πρώτη διοργάνωση του 2011, σε ειδική τελετή τίμησε τον καπετάν Νίκο Ι. Φράγκο.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των εχθροπραξιών στο Αλβανικό μέτωπο το ΟΣΤΡΑΚΟ, με πλοίαρχο τον ένα εκ των αδελφών, το Λουκά, εκτός από τα εφόδια προς αυτό, μετέφερε λάφυρα από τον ιταλικό στρατό.
Από τύχη, αλλά μάλλον από την εμπειρία και την «καπατσοσύνη» του καπετάν Λουκά, το καράβι απέφυγε πολλές φορές τη βύθιση από τις συχνές επιθέσεις και τις τορπίλες των εχθρικών υποβρυχίων.
Στην αποχώρηση του ελληνικού στρατού από το μέτωπο, το ΟΣΤΡΑΚΟ πλέει προς Πειραιά, κατάφορτο με πολεμικό υλικό και λάφυρα, σε ένα περιπετειώδες ταξίδι, κατά το οποίο αποφεύγει τις εχθρικές βολές, από αέρα και θάλασσα.
Η βύθιση
Στις 29 Απριλίου 1941 - στις 27 εισέρχονται οι Γερμανοί στην Αθήνα- ο καπετάν Λουκάς πλησιάζει το λιμάνι του Πειραιά, όμως παίρνει εντολή να μην πλησιάσει και επομένως προσπαθεί να ενταχθεί σε νηοπομπή με κατεύθυνση την Κρήτη, μαζί με τον ελληνικό στόλο και τελικό προορισμό την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Η μικρή του ταχύτητα δεν ευνοεί και το ΟΣΤΡΑΚΟ βομβαρδίζεται από τα γερμανικά στούκας, με αποτέλεσμα να βυθιστεί στο νησάκι Δοκό της Ύδρας, σε βάθος εικοσιοκτώ οργιών.
Ο καπετάν Λουκάς, ο ανιψιός του Νίκος και το πλήρωμα διασώθηκαν με τη βάρκα του πλοίου, έφτασαν στην ακτή, αλλά για τον καπετάνιο οι περιπέτειες μάλλον άρχιζαν!
Από λάθος στη Ναυτική Διοίκηση Πειραιά, στο πρόσωπο του καπετάν Λουκά Φράγκου «αναγνώρισαν» πλοίαρχο άλλου ιστιοφόρου, που καταζητείτο με την κατηγορία ότι «εν καιρώ πολέμου, διέπραξε ναυτικά αδικήματα»! Η παρεξήγηση λύθηκε με την κατάθεση του Λιμενάρχη στους Αγίους Σαράντα, που βεβαίως γνώριζε τη δράση του καπετάνιου, την αυτοθυσία του ίδιου και του πληρώματος και τι υπηρεσίες του πλοίου στην πατρίδα.
«Ανάσταση» για την ειρήνη
Το «Ostrako», όπως αναφέρεται το όνομά του, με λατινικούς χαρακτήρες, προφανώς στα νηολόγια, δεν έμελε να αναπαυθεί στα νερά της Ύδρας.
Με την απελευθέρωση το κράτος τραυματισμένο από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, αδυνατεί να αποδώσει αποζημιώσεις σε επίτακτα για τον πόλεμο πλοία και οι αδελφοί Λουκάς και Ιωάννης Φράγκος ανασύρουν το ναυαγισμένο ΟΣΤΡΑΚΟ το 1945. Με δάνειο 150 εκατομμυρίων δραχμών από την Εθνική Τράπεζα προχωρούν στην ανέλκυση, που όμως για τις απαραίτητες επισκευές δεν απέμεινε τίποτα από τη συγκεκριμένη πίστωση.
Μετά από έλεγχο των επιθεωρητών της Τράπεζας, όπως αφηγείται γλαφυρά ο καπετάνιος Λουκάς Φράγκος, με συμπληρωματικό δάνειο, το ηρωικό σκάφος επανέρχεται στο ναυτικό στίβο των μεταφορών το 1947, καλούμενο «να αντιμετωπίσει και να ξεμπλέξει τις περιπέτειες του εμφυλίου πολέμου».
Στις επισκευές και στην ταχύτητα αποπεράτωσής τους, υπήρξε καθοριστική η παρουσία και συμμετοχή του δεκαεπτάχρονου Νίκου Φράγκου, ανιψιού του καπετάν Λουκά και ιδρυτή GOOD FAITH SHIPPING Co.
Το καράβι αρχίζει τα ταξίδια του στο Αιγαίο και το 1950 καλείται να μεταφέρει από την Κρήτη το ιερό φορτίο των οστών του άλλου ανιψιού της οικογένειας Φράγκου, του ανθυποπλοιάρχου Νικολάου του Μιχαήλ, πεσόντα στη Μάχη της Μεγαλονήσου, για την τελική ταφή στα πάτρια Καρδάμυλα.
Το 1952, μετά από εικοσαετία στην ιδιοκτησία των Καρδαμυλιτών «Φραγκούδων», κατά την τοπική εκφορά των ονομάτων, το ΟΣΤΡΑΚΟ περνά σε άλλα χέρια, αφού προηγουμένως συνταξιοδοτεί την ίδια χρονιά τον καπετάνιο και έναν από τους ιδιοκτήτες του, τον καπετάν Λουκά, που στην κατάθεση των δικαιολογητικών του στο ΝΑΤ, φέρεται νηολογημένος αδιαλείπτως σε αυτό. Ο καπετάν Λουκάς θεωρήθηκε ο μοναδικός απόμαχος ναυτικός με συνεχή και μακρόχρονη υπηρεσία στο ίδιο πλοίο και μάλιστα όταν αυτό παρέμεινε 5 χρόνια βυθισμένο!
(Ευχαριστίες στον καπετάν Κώστα Μ. Φράγκο, συγγραφέα για τη διάθεση των σχετικών στοιχείων).
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
