Ήταν 8 Οκτωβρίου 1940 όταν το πορτογαλικό επιβατικό ατμόπλοιο «Serpa Pinto» εντόπισε σε λίγα μίλια από το Πράσινο Ακρωτήρι, ανοιχτά του Ατλαντικού, τα συντρίμμια ενός πλοίου, του «Αντώνιος Χανδρής». Η Ελλάδα δεν είχε ακόμη μπει στον παραλογισμό του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου πέρα από τις τεράστιες απώλειες στο ανθρώπινο δυναμικό της, έχασε συν τοις άλλοις στη διάρκειά του, σχεδόν ολόκληρο τον εμπορικό της στόλο. Η πρώτη ναυτική απώλεια είναι αυτή του «Αντώνιος Χανδρής», ευτυχώς χωρίς ανθρώπινα θύματα, όμως η ιστορία του τέλους του συγκεκριμένου ατμόπλοιου, παραμένει τραγική, δείχνοντας παράλληλα την εγκληματική αντίληψη, όσο και την ευτέλεια, το σαδισμό και τη μισανθρωπία της ναζιστικής Γερμανίας.
Το χρονικό της βύθισης
Το «Αντώνιος Χανδρής» είχε αποπλεύσει από το Κάρντιφ της Ουαλίας με τελικό προορισμό το Μπουένος Άιρες. Κουβαλούσε 6,5 χιλιάδες τόνους κάρβουνο και το πλήρωμά του απαρτιζόταν από 29 άντρες. Το μεγάλο ατμόπλοιο ήταν ένα από τα πιο πρόσφατα αποκτήματα του Ιωάννη Χανδρή. Κατασκευασμένο στην Ιαπωνία το 1918, πέρασε το 1937 στο Χιώτη εφοπλιστή. Ο καπετάνιος Γεώργιος Γκάφος , όσο και το υπόλοιπο πλήρωμα ήταν προετοιμασμένοι και σε πλήρη επιφυλακή για επικείμενους θαλάσσιους κινδύνους, αφού ο μεγάλος Πόλεμος είχε ξεκινήσει. Ωστόσο, όταν στις 9 Σεπτεμβρίου το γερμανικό «Widder» εμφανίστηκε στον ορίζοντα, κανείς από τους άντρες του «Χανδρή» δεν αντιλήφθηκε τον κίνδυνο. Το πολεμικό πλοίο ήταν καμουφλαρισμένο ως εμπορικό, ακριβώς για να μην κινεί τις υποψίες των «στόχων» του.
Έτσι, μόλις έφτασε σε απόσταση αναπνοής από το ελληνικό ατμόπλοιο, υπό την απειλή των όπλων, ο καπετάνιος του Χέλμουθ φον Ρουκτέτσελ διέταξε τον Γκάφο να σταματήσει να κινείται. Ο Έλληνας υπάκουσε και ο Ρουκτέτσελ δεν άνοιξε πυρ. Μία οπλισμένη ομάδα Γερμανών εφόρμησε στο «Αντώνιος Χανδρής» και τοποθέτησε παντού εκρηκτικά. Για καλή τύχη του ελληνικού πληρώματος, το «Widder» είχε ήδη 142 αιχμαλώτους στα αμπάρια του και δεν πήρε κανέναν Έλληνα όμηρο.
Η κτηνωδία της εγκατάλειψης
Οι 29 άντρες αφέθηκαν στην τύχη τους στον ανοιχτό ωκεανό, βλέποντας πίσω τους το «Αντώνιος Χανδρής» να γίνεται κομμάτια. Οι Γερμανοί τους επέτρεψαν να πάρουν μαζί τους πόσιμο νερό και μερικές κονσέρβες. Για πολλές μέρες έμειναν να παλεύουν με τα κύματα μέσα στις μικρές σωσίβιες λέμβους, ενώ οι προμήθειες μέρα με τη μέρα στέρευαν. Κάποιοι κατάφεραν να φτάσουν στην ακτή του Πράσινου Ακρωτηρίου, ενός συμπλέγματος μικρών νησιών γνωστού και ως Κάμπο Βέρντε. Ωστόσο, είχε περάσει ένας μήνας και κανένα πλοίο δεν είχε φανεί στον ορίζοντα!
Στις 8 Οκτωβρίου, 30 μέρες μετά τη βύθιση, πέρασε τελικά το πορτογαλικό επιβατικό «Serpa Pinto». Κάποια μέλη του πληρώματος διέκριναν στην ανοιχτή θάλασσα τις λέμβους των ναυαγών και το πλοίο άλλαξε πορεία ώστε οι ταλαίπωροι άντρες να μπορέσουν να επιβιβαστούν. Η εξαθλίωση από την πείνα και τις κακουχίες ήταν εμφανής. Πολλοί δεν είχαν τη δύναμη να ανέβουν τις σκάλες του πλοίου και οι διασώστες έπρεπε να τους κουβαλήσουν στις πλάτες τους. Το σημαντικό όμως ήταν ότι τα είχαν καταφέρει και οι 29.
Wider
Η επιστροφή
Το «Serpa Pinto» τους μετέφερε αρχικά στο Ρίο ντε Τζανέιρο που ήταν και ο τελικός του προορισμός. Από εκεί επιδίωξαν να πάρουν το δρόμο της επιστροφής το συντομότερο δυνατό. Αυτό συνέβη τελικά στις 3 Νοεμβρίου. Αφού ευχαρίστησαν θερμά και έβγαλαν φωτογραφίες με τον καπετάνιο του πορτογαλικού ατμόπλοιου, Αμέρικο Σάντος, που τους έσωσε τη ζωή, επιβιβάστηκαν στο «Tagus» και ξεκίνησαν το μακρύ ταξίδι του επαναπατρισμού. Η Ελλάδα ήδη, από τις 28 Οκτωβρίου, είχε μπει επίσημα στον πόλεμο. Το ατμόπλοιο του Βρονταδουσίου Χανδρή ήταν τελευταίο «θύμα» του «Widder», που έπειτα επέστρεψε στη Γερμανία για επισκευή. Το γερμανικό καταδρομικό, από τα μέσα Ιουνίου του 1940 μέχρι και το Σεπτέμβριο του ιδίου έτους εκείνο, βύθισε συνολικά δέκα συμμαχικά πλοία στον Ατλαντικό ωκεανό. Από αυτά, πέντε ήταν βρετανικά, δύο νορβηγικά, ένα φινλανδικό, ένα ολλανδικό και τέλος, το ελληνικό «Αντώνιος Χανδρής».
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
