Η περίοδος της κατοχής από το Σεπτέμβριο του 1942 έως τον Ιούνιο του 1943 χαρακτηρίζεται από τις πιο έντονες και πετυχημένες αντιστασιακές δράσεις αφού κατόρθωσαν να αποτρέψουν τόσο την δημιουργία στρατιωτικού σώματος που θα εντασσόταν στα Waffen SS όσο και στην αναγκαστική μαζική συμμετοχή Ελλήνων εργατών στα εργοστάσια της ναζιστικής Γερμανίας. Τα χτυπήματα ήταν τόσο εντυπωσιακά και μοναδικά στην Ευρώπη ώστε έτυχαν εγκωμιαστικών σχολίων από τους Συμμάχους και θορύβησαν τόσο τις δωσίλογες κατοχικές κυβερνήσεις ώστε να προσχωρήσουν στην δημιουργία των προδοτικών Ταγμάτων Ασφαλείας και στην μανιώδη εκδίωξη των αντιστασιακών οργανώσεων και ιδιαίτερα των πυρήνων του ΕΑΜ στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας.
Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1942 η ομάδα Ουλαμός Καταστροφών της ΠΕΑΝ με αρχηγό τον Κώστα Περρίκο προχώρησε στην τρίτη βομβιστικής επίθεση εναντίον της ΕΣΠΟ[1] με αρχηγό τον Σπύρο Στεροδήμο, που στόχο είχε την δημιουργία εκστρατευτικού σώματος και την αποστολή της στο ανατολικό μέτωπο όπου οι Γερμανοί είχαν τεράστιες δυσκολίες και το αποτέλεσμα ήταν η αιχμαλωσία της 6ης στρατιάς του Πάουλους στο Στάλιγκραντ από τους Σοβιετικούς. Η ενέργεια αυτή μοναδική στην κατεχόμενη από τις δυνάμεις του άξονα Ευρώπη οδήγησε στην αποτροπή δημιουργίας μίας προδοτική μονάδας στρατού που θα βοηθούσε στις προσπάθειες του φασισμού να εξολοθρεύσει την ελευθερία και την δημοκρατία. Πρέπει να το σημειώσουμε αυτό το δεδομένο ότι μόνο η κατεχόμενη Ελλάδα δεν έστειλε συγκροτημένα στρατιώτες στο πλευρό του Χίτλερ όπως δεν δημιουργήθηκαν ποτέ γκέτο αφού υπήρξαν στα Βαλκάνια για παράδειγμα στην Ρουμανία[2].
Το Φεβρουάριο του 1943 στις 4 του μηνός το πρωί ο Κώστα Περρίκος αξιωματικός της αεροπορίας, Χιώτης οικογενειάρχης, θα τουφεκισθεί στην Καισαριανή αφού πρωτύτερα τον Ιανουάριο είχε συλληφθεί μαζί με άλλα δύο μέλη της ΠΕΑΝ κατόπιν πληροφοριών ενός κατάσκοπου των γερμανών, άνδρα της Ελληνικής Χωροφυλακής.
Από την ανατίναξη του κτηρίου της ΕΣΠΟ έως την σύλληψη του συνέβησαν και άλλες αντιστασιακές ενέργειες με την πιο επιφανή αυτή του Νοεμβρίου του 1942 της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, αλλά και διαδηλώσεις όπως την επέτειο της 28 Οκτωβρίου, ενώ στην διαδήλωση της 22 Δεκεμβρίου που γίνεται μπροστά στο Υπουργείο Εργασίας έχουμε τον πρώτο νεκρό διαδηλωτή, τον Μήτσο Κωνσταντινίδη, φοιτητής του Πολυτεχνείου, Οκνίτης(Νεολαία ΕΑΜ)
Στις 2 Φεβρουαρίου το Στάλιγκραντ ελευθερώθηκε από τους Γερμανούς, το ανατολικό μέτωπο καταρρέει, και οι ανάγκες των Γερμανών σε εργατικό δυναμικό αυξάνονται και καθίστανται επείγουσα η αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού στις βιομηχανίες της Γερμανίας αφού οι Γερμανοί εργάτες στρατεύονταν. Έτσι και η δωσίλογη κυβέρνηση Λογοθετόπουλου στράφηκε προς την υποχρεωτική πολιτική επιστράτευση με το διάταγμα Περί γενικής υποχρεωτικής εργασίας του ελληνικού πληθυσμού που στάλθηκε στο τυπογραφείο το βράδυ της 22ης του Φλεβάρη 1943.
Στις 24 του μηνός ξεκινούν πάλι με την προτροπή του ΕΑΜ διαδηλώσεις μπροστά στο υπουργείο εργασίας ενώ στις 28 στην κηδεία του Κωστή Παλαμά παρά την απαγόρευση η ταφή θα μετατραπεί σε αντιστασιακή εκδήλωση. Οι αγώνες κατά της πολιτικής επιστράτευσης των ναζί, κορυφώθηκαν στις 5 Μαρτίου 1943, με μεγάλες απεργίες εργαζομένων και δημοσίων υπαλλήλων ενώ έγινε διαδήλωση με μερικές εκτιμήσεις το συγκεντρωμένο πλήθος να ήταν 200.000 λαού, όπως γράφει στο βιβλίο του για την Εθνική Αντίσταση ο Ευάγγελος Μαχαίρας [«50 χρόνια μετά», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1995].
Έτσι απέτυχε η τρίτη[3] μορφή εκμετάλλευσης του ελληνικού εργατικού δυναμικού χωρίς την χρήση βίας με μία παρακινδυνευμένη κίνηση ανυπακοής στην κατοχική και προδοτική κυβέρνηση με στόχο τη μη συμμετοχή με έμμεσο τρόπο σε αυτό τον αδηφάγο πόλεμο. Οι δύο προηγούμενες μορφές εκμετάλλευσης ήταν η συμμετοχή Ελλήνων εργατών σε οχυρωματικά έργα και βιομηχανίες αιχμής, όπως τα ναυπηγεία Βασιλειάδη Περάματος, για τις πολεμικές ανάγκες των Ναζιστών, η δεύτερη ήταν η εθελοντική συμμετοχή σε βιομηχανίες της Γερμανίας κυρίως, όπου υπήρχαν πολλές καταγγελίες για απάνθρωπη μεταχείριση και φόνους.
Η τέταρτη[4] και χρονικά τελευταία πρακτική εκμετάλλευσης του ελληνικού εργατικού δυναμικού, συνδέεται άμεσα με την αντικομμουνιστική σταυροφορία που ανέλαβαν τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής η δωσίλογη κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη σε στενή συνεργασία με τις αρχές κατοχής. Τα περίφημα μπλόκα της Κατοχής στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας κατάφεραν ταυτόχρονα να τρομοκρατήσουν τον άμαχο πληθυσμό, να εξοντώσουν εκατοντάδες αντιστασιακούς και να στείλουν χιλιάδες ομήρους στα γερμανικά εργοστάσια προς εργασία. Συνεχίστηκε δυστυχώς η επίθεση στους Έλληνες πρόσφυγες από τους Ταγματασφαλίτες και τους Ράλληδες, όπως επίθεση δεχτήκανε σε όλη την διάρκεια του Εθνικού διχασμού από την τότε αντιβενιζελική πλευρά και υπήρξαν αρκετά στελέχη αυτής της πλευράς που ταχθήκαν και συμμετείχαν στις δωσίλογες κυβερνήσεις και αργότερα καταδικάστηκαν[5].
Στο τελευταίο γράμμα προς την γυναίκα του Μαρία, και με αυτό θα ήθελα να κλείσω αυτό το κείμενο, ο Κώστας Περρίκος συναισθανόμενος και συνειδητοποιημένος ότι η αντιστασιακή του δράση ήταν η απαιτούμενη για να έρθει η ειρήνη και η ηρεμία στο κόσμο και στην Ευρώπη, ως μελλοντικός ευρωπαιστής χωρίς μίσος για τον εχθρό του έγραψε
«….Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για την δική τους πατρίδα αγωνίζονται κι εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίσει αλλά να μας ενώσει στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους».
[1] ΠΕΑΝ αρχικά της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζόμενων Νέων και ΕΣΠΟ της Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης
[2]US Holocaust Memorial Museum https://www.ushmm.org/wlc/el/media_nm.php?ModuleId=0&MediaId=266
[3] Πολλές πληροφορίες που χρησιμοποιήθηκαν στο κείμενο προέρχονται από την εκδήλωση του Πράσινου Ινστιτούτου «70 χρόνια από τη ματαίωση της Πολιτικής Επιστράτευσης των ναζί | Η ΜΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ»
http://www.greeninstitute.gr/70-chronia-apo-politiki-epistratefsi/
[4] Παρουσίαση του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη http://www.greeninstitute.gr/wp-content/uploads/2013/03/70_xronia_Charalambidis.pdf
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
