Το παρόν, σχετικά σύντομο, σημείωμά μου, αποτελεί συνέχεια δύο προγενέστερων δημοσιευμάτων μου, υπό τον τίτλο «Αριστερά, Δεξιά και Εκκλησία». Σε αυτά, αναλυτικά εξέφρασα την άποψή μου, αποδεικνύοντας με επιχειρήματα, αλλά και παραδείγματα, τόσο από την Αγία Γραφή όσο και από την ιστορία -του τελευταίου αιώνα- της πατρίδας μας και του εξωτερικού, ότι, οι έννοιες και της αριστεράς και της δεξιάς είναι ανυπόστατες, για κάποιον ο οποίος εφαρμόζει τον λόγο του Θεού, του ιερού Ευαγγελίου, της Αγίας Γραφής. Και τούτο διότι, όποιος εφαρμόζει τον λόγο του Ευαγγελίου στη ζωή του, δεν έχει ανάγκη ούτε την αριστερά ούτε την δεξιά. Εάν όλοι εφάρμοζαν το ιερό Ευαγγέλιο, ούτε κόμματα θα είχαμε ανάγκη, ούτε αστυνομία θα υπήρχε, ούτε δικαστήρια, ούτε μίσος, φθόνος, κ.ο.κ.
Στην παρούσα φάση δεν θα αναλύσω περισσότερο το πώς και το γιατί, διότι το έκαμα ακροθιγώς στα προαναφερόμενα δημοσιεύματα. Εύχομαι να έλθουν στο φως της δημοσιότητας, σε αυτοτελές βιβλίο, το οποίο θα διανείμω σε εκατοντάδες φίλους και αναγνώστες μας, ώστε να καταστούν κοινωνοί όσων εκεί προβάλλονται.
Σήμερα, θα θέσω ένα άλλο ζήτημα της σύγχρονης, τοπικής, εκκλησιαστικής ιστορίας. Τις περιπτώσεις των αοιδίμων Μητροπολιτών Χίου, Ιωακείμ Στρουμπή και Παντελεήμονος Φωστίνη.
Και το κάνω διότι, την τελευταία περίοδο τείνει να γίνει τάση, το να προβάλλουν μονομερώς, ορισμένοι, τα πρόσωπα αυτά, ανάλογα με τη δική τους πολιτική προέλευση και κατά πως τους συμφέρει. Ειδικά, μέσα στις σελίδες κοινωνικής επαφής του διαδικτύου, μπορεί κανείς να διαβάσει και να βρει ότι σκουπίδι ή βλακεία καθένας λέει και μάλιστα το θεωρεί και πραγματικό γεγονός! Είναι να τρελαίνεται κανείς εάν διαβάσει πόσα ψέματα και πόσες ηλιθιότητες αναφέρονται γύρω από εκκλησιαστικά ζητήματα, μάλιστα από ανθρώπους που έχουν πλήρη άγνοια γι΄ αυτά!
Έτσι, έχουμε αριστερόστροφους ΄΄επαίοντες΄΄ οι οποίοι εξυμνούν τον Ιωακείμ και κατηγορούν τον Παντελεήμονα. Και δεξιόστροφους οι οποίοι εξυμνούν τον Παντελεήμονα και κατηγορούν τον Ιωακείμ.
Όμως, ούτε οι μεν, ούτε οι δε, έχουν δίκιο!
Διότι και ο Ιωακείμ και ο Παντελεήμων ήσαν καλοί Μητροπολίτες και πατριώτες αμφότεροι, καθένας από τη δική του σκοπιά.
Ο Μητροπολίτης Ιωακείμ Στρουμπής (από τα Θυμιανά) γεννήθηκε το 1880 και απεβίωσε το 1950. Εξελέγη Επίσκοπος Αρδαμερίου (1911), Μητροπολίτης Κορυτσάς (1922), Μητροπολίτης Καρδαμύλων (1924) και Μητροπολίτης Χίου (1933). Ειδικότερα, ως Μητροπολίτης Χίου ποίμανε την Μητρόπολή μας από το έτος 1933 έως το 1946, συμπεριλαμβανομένων των δύσκολων χρόνων της Γερμανικής κατοχής. Απεβίωσε το έτος 1950 ως Μητροπολίτης πρώην Χίου (όχι πρώην Μητροπολίτης Χίου, όπως εσφαλμένα και αθεολόγητα γράφουν ορισμένοι). Το 1946 σε μια δίκη παρωδία, η τότε Ιερά Σύνοδος τον υποχρέωσε να παραιτηθεί από Μητροπολίτης Χίου, διατηρώντας την Αρχιεροσύνη του, ώστε να μην επέλθει η καθαίρεσή του. Αιτία, η από ετών διαβολές της ομάδας «Εθνική Οργάνωση Χίου» προσκείμενη στην τότε σκληροπυρηνική δεξιά της εποχής.
Εδώ, πρέπει να εστιάσουμε σε κάτι σοβαρό, το οποίο λησμονούν οι περισσότεροι. Ότι, η περίπτωση του Ιωακείμ Στρουμπή δεν ήταν ίδια με των άλλων δύο Μητροπολιτών που ανέβηκαν στα βουνά (Κοζάνης Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιος). Αυτοί αποκαταστάθηκαν από την Εκκλησία της Ελλάδος, επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου -το έτος 2000-, λαμβάνοντας υπόψιν ότι, είχαν ΄΄αποκηρυχθεί΄΄ με το σκεπτικό ότι, αφενός εγκατέλειψαν το ποίμνιό τους και αφετέρου ενεπλάκησαν σε ομάδες κομματικής προέλευσης (αντάρτες), θέτοντας τον λόγο του Θεού σε δεύτερη μοίρα {«ουδείς στρατευόμενος (παρά τω Θεώ) εμπλέκεται ταις του βίου πραγματείαις (παράβαλε …κόμματα, κλπ…), ίνα τω στρατολογήσαντι (Θεώ) αρέση. Εάν δε και αθλή τις ου στεφανούται εάν μη νομίμως (κατά τον νόμο του Θεού) αθλήση» (Β΄ Τιμοθ. Β΄, 4) και «ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις, υμείς δε εν ονόματι Κυρίου Θεού ημών μεγαλυνθησόμεθα» (Ψαλμ. ΙΘ΄, 8). Επίσης, ο λόγος του Κυρίου «πάντες οι μάχαιραν λαβόντες εν μαχαίρα απολούνται» (Ματθ. ΚΣΤ΄, 52)}. Ένας Κληρικός δεν μπορεί να πιστεύει ότι, εκείνο που δεν κατόρθωσε, ως ποιμένας, να κάνει με την εφαρμογή του λόγου του Θεού, θα το κάνει με τη βία και με την επιβολή οποιασδήποτε πολιτικής και κομματικής ιδεολογίας. Ένας τέτοιος Κληρικός, προφανώς μέσα του θα έχει σύγκρουση συνείδησης και καθηκόντων. Ή με τον Σταυρό και το ράσο θα πορευτεί μέχρι θυσίας ή με το σφυροδρέπανο του κομμουνισμού και τη σβάστικα του φασισμού! Κληρικός κομμουνιστής ή φασίστας (αριστερός ή δεξιός) δεν νοείται! Όποιος προσπαθεί αυτά να τα παντρέψει, ή δεν γνωρίζει τι θα πει Ευαγγέλιο, ή το επικαλείται για συμφεροντολογικούς σκοπούς! Πάντως, Ορθόδοξος δεν είναι …!
Η περίπτωση του Ιωακείμ, λοιπόν, ήταν ξεχωριστή. Γιατί; Διότι, οι ΄΄δήμιοι΄΄ του, προερχόμενοι από τον σκληρό πυρήνα της προπολεμικής ακόμη δεξιάς, φρόντισαν να υφάνουν το κατηγορητήριό τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να θίγεται η τιμή και η υπόληψη του Ιεράρχη και όχι απλά να γίνεται λόγος για συνέργεια με ΄΄εχθρους της πατρίδας΄΄. Έτσι, αναπολόγητος δια ζώσης (δεν πρόλαβε να φθάσει στη Σύνοδο και να απολογηθεί αυτοπροσώπως, αλλά μόνο δια γραπτού υπομνήματος) και μη μπορώντας να πράξει κάτι περισσότερο, υποχρεώθηκε να υποβάλλει την παραίτησή του, για να περισώσει την τιμή της ιεροσύνης του. Βέβαια, θα μπορούσε να καταφύγει στον Οικουμενικό Πατριάρχη, επικαλούμενος το «έκκλητον» (για όσους γνωρίζουν από εκκλησιαστικό δίκαιο). Εν τούτοις, προτίμησε να ζήσει τα υπόλοιπα τέσσερα χρόνια της επιγείου ζωής του στη Χίο, ως «σχολάζων» (εφησυχάζων) Μητροπολίτης πρώην Χίου. Λειτουργούσε ως Αρχιερεύς και ετάφη ως Αρχιερεύς, από τον διάδοχό του, Παντελεήμονα Φωστίνη, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Χίου, μάλιστα εν πολυπληθή πομπή στις πέριξ του Ναού κεντρικές οδούς της πόλεως.
Στη συνείδηση του χιακού λαού ήταν και είναι ένας ανεξίκακος, πράος, μειλίχιος, πατριώτης Μητροπολίτης. Ανέπτυξε μεγάλο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο. Δεν επεθυμήσε την δόξα και τα πλούτη. Στάθηκε δίπλα στο λαό του, όταν τον είχε ανάγκη. Αγωνίστηκε και στη Μακεδονία, ως Επίσκοπος Αρδαμερίου (στην Κεντρική Μακεδονία) ενάντια στους Βούλγαρους και τους κομιτατζήδες, αλλά και οι Αλβανοί τον εδίωκαν και δεν τον δέχθηκαν στην Αλβανία ως Μητροπολίτη Κορυτσάς. Σήμερα, προβάλλει η ανάγκη αποκατάστασης της μνήμης του και μέσω της κεντρικής εκκλησιαστικής διοίκησης. Αλλά αυτή δεν μπορεί να γίνει μόνο με επισημάνσεις και με τελεσίγραφα. Οφείλει η Εκκλησία της Ελλάδος να επανεξετάσει τη δίκη του Ιωακείμ, προσκομίζοντας νέα στοιχεία (από ιστορικούς, μελετητές της ζωής του Ιωακείμ και την τοπική Αυτοδιοίκηση του νησιού μας), σε αντιδιαστολή όσων είχαν τότε προβάλλει οι κατήγοροί του. Και να γίνει μια δίκαιη δίκη, που θα αποκαταστήσει την τιμή του, ως πρόσωπο εν γένει, όχι ως Αρχιερεύς. Διότι την τιμή του Αρχιερέως δε την έχασε ποτέ, αυτό πρέπει να καταστεί σαφές. Λειτουργούσε ως Αρχιερεύς μέχρι τον θάνατό του και ως Αρχιερεύς (με επιτραχήλιο και αρχιερατικό ωμοφόριο) εκηδεύθη και ετάφη υπό του Παντελεήμονος. Επίσης, πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι, ο Ιωακείμ ουδέποτε υπήρξε κομμουνιστής ή φιλοκομμουνιστής. Ήταν άνθρωπος δημοκρατικών αρχών. Ο αδελφός του Γεώργιος, δικηγόρος, ήταν επικεφαλής στη Χίο του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος, που συνεργάστηκε με το Ε.Α.Μ. στην Αντίσταση (ήταν κουμπάρος του παππού μου, Ιωάννη-τον στεφάνωσε στο Πυργί το 1930). Στο Ε.Α.Μ. της Χίου οι περισσότεροι ήσαν άνθρωποι δημοκρατικών αρχών, ουδεμία σχέση έχοντες με τον κομμουνισμό. Ο Ιάσων Καλαμπόκας ήταν αριστερός; Όχι. Ο ιατρός Ματθαίος Ζύμαρης ήταν αριστερός; Όχι. Ο Αντώνης Γλύκας ήταν αριστερός; Όχι; Ο Παναγιώτης Καρασούλης ήταν αριστερός; Όχι. Όλοι τους ήσαν άνθρωποι προοδευτικοί, δημοκρατικών αρχών, κεντρώοι και ανθρωπιστές. Όχι κομμουνιστές. Το ίδιο και δεκάδες Χιώτες Ιερολοχίτες και Ριμινίτες που αγωνίστηκαν σθεναρά υπέρ της πατρίδας μας. Το ίδιο και πολλοί Ιερομόναχοι και Μοναχοί της Χίου, που φυγάδευσαν αντιστασιακούς και Άγγλους και Νεοζηλανδούς στρατιωτικούς από και προς τη Χίο και τη Μέση Ανατολή.
Ακόμη, ο Ιωακείμ, στη γραπτή απολογία του προς την Ιερά Σύνοδο, αποφαίνεται εάν ή όχι ήταν κομμουνιστής και γιατί συνεργάστηκε με το Ε.Α.Μ. Αποτελεί όνειδος να καπηλεύονται τη μνήμη του οι σημερινοί κομμουνιστές.
Από την άλλη, ο Παντελεήμων κατηγορήθηκε ασύστολα από τους κομμουνιστές ως φασίστας ή ακροδεξιός. Αλλά, ο Παντελεήμων όχι μόνο δεν ήταν φασίστας, ούτε ακροδεξιός, αλλά ήταν γενναίος πατριώτης. Την πατριωτική του δράση έχουν λίγοι Κληρικοί της Ελλάδος. Γεννήθηκε το έτος 1888 στο Κρανίδι Ερμιονίδας. Ακολούθησε στην πρώτη γραμμή τον Ελληνικό Στρατό στην εκστρατεία στη Ρωσία και Ουκρανία (το 1918-19). Το 1922 εξελέγη και χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου. Τον Ελληνικό Στρατό, στην πρώτη γραμμή του μετώπου, συνόδευσε και στη Βόρειο Ήπειρο το 1940. Έφθασε σε όλες τις πόλεις που απελευθέρωσε ο Ελληνικός Στρατός μαζί του (Χειμμάρα, Τεπελένι, Κορυτσά, Πόγραδετς, Αργυρόκαστρο, κ.α.). Ως Μητροπολίτης Καρυστίας φιλοξένησε κρυφά στα Μοναστήρια του και φυγάδευσε στη Μέση Ανατολή δεκάδες Άγγλους και Έλληνες Αξιωματικούς. Ήταν στενός συνεργάτης του Ιωάννη Τσιγάντε στην αντιστασιακή οργάνωση «Μίδας 614» με τεράστια αντιστασιακή δράση στην Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή. Αναγκάστηκε να απομακρυνθεί από την Καρυστία και να μεταβεί στην Μέση Ανατολή όπου προσέφερε τις υπηρεσίες του στον Ελληνικό Στρατό και αναδείχθηκε Μητροπολίτης Ενόπλων Δυνάμεων το 1943, φέρων τον βαθμό του Υποστρατήγου. Τον Σεπτέμβριο του 1946 εξελέγη Μητροπολίτης Χίου. Απεβίωσε το 1962. Συνέγραψε πάνω από 30 βιβλία θεολογικού, εθνικού, ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου. Μέγιστος ρήτορας και μουσικός.
(Σημείωση: Επειδή εγκάθετοι και ανιστόρητοι αριστεροί έχουν πολλάκις αναφερθεί στον Παντελεήμονα, λέγοντας ότι μεθόδευσε την απομάκρυνση του Ιωακείμ, να σημειώσω ότι, όταν οι πολέμιοι του Ιωακείμ έστελναν επιστολές στην Ιερά Σύνοδο και είχαν ξεκινήσει την ΄΄αποδόμησή΄΄ του, ο Παντελεήμων βρισκόταν στη Μέση Ανατολή αγωνιζόμενος για την πατρίδα και ούτε καν εγώριζε τα της Χίου εκκλησιαστικά ζητήματα. Ζήτησα κατ΄ επανάληψη να παρουσιάσουν στη δημοσιότητα έστω ένα στοιχείο που να μαρτυρεί το αντίθετο, αλλά εδώ και χρόνια ουδείς είπε ή παρουσίασε το παραμικρό! Άλλο ένα στοιχείο για την ...αλήθεια…των αριστερών…! Ευτυχώς, φωνάζουν και ακούν τις φωνές τους μόνο οι ίδιοι, διότι ο λαός γνωρίζει το ποιόν τους και τους έχει θέσει στο περιθώριο!).
Ο Παντελεήμων ήταν γενναίος πατριώτης. Όσοι τον κατηγορούν, θα πρέπει να εστιάσουν περισσότερο στο γεγονός ότι, ο μακαριστός Ιεράρχης έδρασε σε μια μεταπολεμική εποχή-εποχή εμφυλίου, όπου οι αντάρτες ήσαν παράνομοι και ο συμμοριτισμός διώκετο ποινικά από το ίδιο το κράτος, ως προδοσία κατά του Έθνους. Αλλά διώκετο και από όλα τα κράτη της Ευρώπης. Δεν κατεδίωξε κανέναν ο Παντελεήμων, αλλά όφειλε ως Ιεράρχης να έχει λόγο για να σώσει το ποίμνιό του από εξωτερικούς και εθνικούς κινδύνους. Είναι ανιστόρητοι όσοι μιλούν για διώξεις από τον Παντελεήμονα. Και ο κομμουνισμός και ο παλαιοημερολογιτισμός διώκετο από το κράτος (για τον παλαιοημερολογιτισμό έχω συγγράψει σχετικό βιβλίο).
Μήπως, η συντριπτική πλειοψηφία των Μητροπολιτών της εποχής, δεν εκφωνούσε εθνικούς λόγους, κατά πάγια τακτική της διοικούσης Εκκλησίας, ενεργοποιώντας το πατριωτικό φρόνημα των Ελλήνων; Πού το φοβερό;
Για δε την περίπτωση του παπά Ξενάκη, πολλοί εξαπολύουν μύδρους κατά του Παντελεήμονα. Τον Ιερέα δεν τον κατεδίωξε ο Μητροπολίτης. Τον κατεδίωξε το κράτος και η χωροφυλακή, ως κομμουνιστή. Το μόνο που θα μπορούσε να κάνει ο Παντελεήμων ήταν, να ζητήσει να μην οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα ο ιερέας, όπως και οι λοιποί άνθρωποι. Όποιοι και αν ήσαν αυτοί. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρεί μια ζωή, διότι του αφαιρεί το δικαίωμα της μετανοίας που έδωσε και αναμένει απ΄όλους μας ο Χριστός για τη σωτηρία του ανθρώπου εν ημέρα κρίσεως.
Όμως, θα πρέπει κάποιος να εξηγήσει και το, πως είναι δυνατόν να θεωρεί κάποιος Ιερέας ότι θα σώσει τον κόσμο από την αδικία και την κοινωνική ανισότητα, όχι με τα όπλα του λόγου του Θεού και τα αγιαστικά μέσα της Εκκλησίας, αλλά με τα όπλα των ανταρτών…!!! Θα ήμουν ο τελευταίος που θα έκρινα οποιονδήποτε άνθρωπο ως πρόσωπο. Και προκειμένου να μην παρεξηγηθώ, τονίζω ότι, εδώ κρίνουμε τις ιδέες και τα πρότυπα, όχι τα πρόσωπα.
Βέβαια, ουδείς διερωτήθηκε εάν οι κομμουνιστές σκότωσαν αδέλφια τους, Έλληνες, στρατιώτες ή χωροφύλακες ή απλούς πολίτες, αφήνοντας χήρες νέες γυναίκες και ορφανά μικρά παιδιά. Ουδείς μίλησε για τα παιδομαζώματα των κομμουνιστών, όταν ξεκλήρισαν και κατέκλεψαν οικογένειες ολόκληρες. Ουδείς για τα λαϊκά δικαστήρια των βουνών που μόνοι τους αποφάσιζαν και μόνοι τους εκτελούσαν. Τι είδους δικαιοσύνη είναι αυτή; Ουδείς εξ αυτών μας είπε για τη σφαγή τόσων ιερέων, με μεγαλύτερο θύμα τον παπά Σκρέκα στα Τρίκαλα, από τους ανθέλληνες συμμορίτες, που έτσι νόμιζαν ότι σώζουν την Ελλάδα, παίρνοντας εντολές από χώρες μακράν (γεωγραφικά αλλά και ιδεολογικά) της Ελλάδος. Αυτοί όλοι, επ΄ εσχάτων των ημερών έγιναν όψιμοι τιμητές και από λήσταρχοι και σφαγείς έγιναν ήρωες! Λένε πλείστα όσα οι αριστεροί για τον Παντελεήμονα, αλλά δεν λένε ότι συμμορίτες στη Χίο πήγαν να τον σκοτώσουν και τον έσωσαν 3 Χιώτες Ιερολοχίτες-Ριμινίτες.
Δεν λένε, επίσης, ότι ανέλαβε να θρέψει και να σπουδάσει τα παιδιά όσων Χιωτών σκότωσαν οι συμμορίτες στα βουνά του Γράμμου (αλλά και στη Χίο).
Δεν λένε ότι, δεκάδες παιδιά, σεισμόπληκτα, από τα νησιά του Ιονίου φιλοξενήθηκαν, θράφηκαν, σπούδασαν και παντρεύτηκαν με χρήματα που φρόντισε να εξευρεθούν ο Παντελεήμων.
Δεν λένε ότι, καμία προσωπική περιουσία δεν έκαμε ο ίδιος και πως ότι είχε, τα άφησε στην Εκκλησία και το Ιερό τάγμα Αγίου Παντελεήμονος, για να ζήσουν και να σπουδάσουν άπορα και ανυπεράσπιστα παιδιά. Και που μέχρι σήμερα (60 χρόνια μετά τον θάνατό του) λαμβάνει χώρα η δράση αυτή.
Δεν λένε ότι, είναι ο μόνος Μητροπολίτης που, ακόμη 60 χρόνια μετά τον θάνατό του, τα έργα του είναι ορατά από τους Χιώτες και σε κοινή χρήση (Γραφεία Μητροπόλεως, Κτίριο Προσκόπων–Σχολής Βυζαντινής Μουσικής, Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος Λιβαδίων, μέρος κελιών Αγ. Μαρκέλλας, κ.α.).
Έχουν οι κύριοι αυτοί επιλεκτική μνήμη. Αλλά εμείς θα θυμίζουμε, όταν, όσο, όπως και όποτε πρέπει, την αλήθεια. Διότι η ιστορία δεν πρέπει να παραχαράσσεται από κομματικά επιτήδειους και εθνικά επικίνδυνους!
Φασίστες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Προερχόμενοι από όλους τους κομματικούς χώρους. Τον φασισμό τον καλλιεργεί κάποιος με τον τρόπο που σκέφτεται, ενεργεί στην καθημερινότητά του, συμπεριφέρεται στους γύρω του, γνωστούς και αγνώστους. Κυρίως σε όσους δεν συμφωνούν μαζί του. Το να διακηρύττεις εναντίον για κάτι, που ο ίδιος –ηθελημένα ή άθελα – εφαρμόζεις, συνιστά φαρισαϊσμό αλλά και εκμαυλισμό του ήθους.
Όποιος εφαρμόζει το Ευαγγέλιο του Χριστού, δεν έχει ανάγκη ούτε την αριστερά ούτε την δεξιά (παρά μόνον του Κυρίου).
Ούτε τους κομμουνιστές θέλουμε, ούτε τους ακροδεξιούς-φασίστες!
«Χριστός και Ελλάδα μας χρειάζονται» (+ Μητροπολίτης Αυγουστίνος Καντιώτης).
Ο Ιωακείμ και ο Παντελεήμων ήσαν δύο πατριώτες Έλληνες Αρχιερείς, οι όποιοι έκαμαν το εκκλησιαστικό και εθνικό τους καθήκον, σε εποχές κρίσιμες και δύσκολες, τηρουμένων των αναλογιών που τους επέτρεπαν ή επέβαλαν ανάλογα!
Ας είναι η μνήμη αμφοτέρων αιωνία! Εμείς πάντοτε τους μνημονεύουμε!-
ΥΓ.: 1) Υπάρχουν τουλάχιστον δέκα (10) σημεία, όπου μπορώ ακόμη να σχολιάσω και να αναπτύξω λεπτομερώς τις ενέργειες του Ιωακείμ και του Παντελεήμονος, για τον χειρισμό ζητημάτων ένεκα των οποίων τους στηλιτεύουν οι κατήγοροί τους (κυρίως για πολιτικά-κομματικά φρονήματα…). Έχω το ανάλογο υλικό και τις δέουσες απαντήσεις. Χρόνια έχω μελετήσει τις δυο αυτές προσωπικότητες. Αλλά, ο χώρος και ο χρόνος δεν μας επιτρέπουν από εδώ περισσότερα. Για να μπορούν και να διαβαστούν χωρίς δισταγμό ή δυσχέρεια. Επιφυλάσσομαι να φέρω στη δημοσιότητα και άλλα στοιχεία, τα οποία πιθανόν ζητηθούν μέσα από τον διάλογο που θα προκύψει ή την αναζήτηση στοιχείων, με αφορμή το παρόν άρθρο. Είμαι στη διάθεση όποιου το επιθυμεί!
2) Καλό είναι, πριν σχηματίσει οποιοσδήποτε άποψη για τις δυο αυτές εκκλησιαστικές προσωπικότητες, να διαβάσει, έστω, τα δυο βιβλία: α) του Δρος Ιατρού κ. Ανδρέα Μιχαηλίδη με τίτλο «Ο Μητροπολίτης Χίου Ιωακείμ Στρουμπής» και β) Του αειμνήστου Δρος Λυκειάρχου, Ανδρέα Αξιωτάκη με τίτλο «Αφιέρωμα στον Μητροπολίτη Χίου Παντελεήμονα Φωστίνη». Και επιπλέον, ας αναζητήσει και το αφιέρωμα στον Παντελεήμονα, που συνέγραψε- με ποιητική χροιά- ο αείμνηστος συμπατριώτης μας Ματθαίος Μουντές.-
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
