Το 992 μ.Χ. (επί Αυτοκράτορος, Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου) πιθανολογείται η ανέγερση του μεγάλου και σημαντικού Φρουρίου της Χίου, του αποκαλούμενου και «Κάστρο», από τη συνωνυμία των Γενοβέζων ευγενών κατακτητών Ζαχαρία (Zaccaria de Castro). Η ανέγερση τούτου του Φρουρίου θωράκισε το λιμάνι της πρωτεύουσας και αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικο-κοινωνικής ανάπτυξης και ανάτασης του νησιού και την ανάδειξή του σε περίοπτη θέση στην κλίμακα των πλουσιοτέρων και σπουδαιοτέρων επαρχιών όχι μόνο του Αιγαίου, αλλά και του ακμάζοντος Βυζαντίου.
Ο Παπαρρηγόπουλος συγκαταλέγει τη Χίο, το 10ο αιώνα, μεταξύ των σημαντικότερων οικονομικών κέντρων της αυτοκρατορίας, σταθμό εισαγωγικού, εξαγωγικού και διαμετακομιστικού εμπορίου, λιμάνι ανεφοδιασμού πλοίων και καταφύγιό τους. Το γεγονός τούτο συνέβαλε , ώστε η ομώνυμη πρωτεύουσα του νησιού να ορισθεί έδρα του Ναυτικού Θέματος του Αιγαίου Πελάγου (Θέμα = Διοικητική Περιφέρεια). Τα Ναυτικά Θέματα – κατά Παπαρηγόπουλο – ήσαν τέσσερα και το εν λόγω θεωρούνταν όχι μόνο το σημαντικότερο από αυτά, αλλά και από τα σπουδαιότερα της Βυζαντινής επικράτειας. Στο παραπάνω Θέμα υπάγονταν: Χίος, Κυκλάδες, Λέσβος, Σάμος, Ικαρία, Λήμνος, Σκύρος, Ίμβρος, Τένεδος και όλες οι εκατέρωθεν του Ελλήσποντου περιοχές (μέρος της Θράκης, η Τρωάδα και τμήμα της Μικράς Ασίας μέχρι του Κυζίκου). Στα Ναυτικά Θέματα ναυπηγούνταν και εξοπλίζονταν με δικούς του πόρους τα πλοία του περιφερειακού στόλου.
Το αμυντικό σύστημα του νησιού τόσο της πρωτεύουσας, όσο και της υπαίθρου (Φρούριο, Καστέλια, Πύργοι, Βίγλες, Βιγλοστάσια), ήταν εφάμιλλο για πρωτεύουσες Θεμάτων, με διττό σκοπό: Την άμυνα απ’ τον εχθρό και τη θωράκιση της οικονομικής ανάπτυξης.
Σε τούτο το Φρούριο κυμάτισαν ποικιλοεθνείς σημαίες και φλάμπουρα και υπήρξε ο αδυσώπητος κυματοθραύστης στη λαίλαπα των ποικιλώνυμων εχθρών-εραστών της μαστίχας είτε λέγονταν Ιταλοί (πόλεις-κράτη) είτε Τούρκοι, Πειρατές, Κουρσάροι κ.ά. Από το 1304-1329 το νησί κατέχουν οι Γενοβέζοι πατρίκιοι Ζαχαρία, από το 1329-1346 έχουμε την παλινόρθωση του Βυζαντίου και από το 1346-1566 την κυριαρχία των Γενοβέζων εμπόρων και εφοπλιστών Ιουστινιάνι (Giustiniani). Το 1433 σε ηλικία 22 χρόνων γίνεται φρούραρχος Χίου (Castellanus), o Giovanni Giustinianni Longo, προσωπικός φίλος του μοιραίου Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, τον οποίο έχρισε και Πρωτοστράτορα τις μέρες της Άλωσης. Το 1566 το νησί παραδίδεται αμαχητί στους Τούρκους, που κυριαρχούν μέχρι το 1912, οπότε και περιέρχεται στην ελληνική επικράτεια.
Τον τελευταίο καιρό εξυφαίνεται μια ιστορική ύβρις, ένα ασύστολο ανοσιούργημα σε βάρος του φρουρίου, με την υπογραφή της Αρχαιολογίας Χίου, που οδηγεί σε συνειρμούς πως: «Κάτι σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας»: Θωρώντας το Φρούριο, από τη στεριά, αντικρίζεις ένα ζώνεκρο γίγαντα που, μαζί με τον πανδαμάτορα χρόνο, του ξεσκίζουν τα σπλάχνα και του πίνουν το αίμα ποικιλώνυμα δένδρα και θάμνοι (καπαριές, συκιές, ακακίες, τσικουδιές κ.ά), έναν πολύφημο «Ακρίτα» που ρέβει με σώμα κατάστιχτο από χαίνουσες και αιμάσσουσες πληγές (μισογκρεμισμένοι πυργίσκοι, πολεμίστρες, τοίχοι κλπ) και από την οπτική γωνία της θάλασσας ριγείς μπροστά σ’ ένα ξυλάρμενο σκαρί που από το 1912 χτυπιέται ανελέητα από τους γνόφους και τις τρικυμίες της ανάλγητης πολιτείας και των ποικιλώνυμων ανιστόρητων τοπικών αρχόντων.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά έρχεται άσμενη και καταϊδρωμένη η αρμόδια και υπεύθυνη γιατρός, η Αρχαιολογία, και μ’ ένα «φάρμακο» σκανδαλώδους κόστους εκατομμυρίων Ευρώ που φέρει το βαρύγδουπο, μα ευήκοο όνομα: «Αποκατάσταση και ανάδειξη χερσαίων τειχών Κάστρου Χίου – Βελτίωση της ελκυστικότητας των φυσικών και πολιτιστικών πόρων» προσπαθεί να ψιμυθιώσει ασύστολα, κακόγουστα και μη αναστρέψιμα τον πολύφημο μελλοθάνατο. Τούτο το γήτεμα αφορά στο αντιαισθητικό σχιζοειδές στοκάρισμα-βάψιμο στο 80% της επιφανείας της ιστορικής θυμιανούσικης πέτρας και τη μετάλλαξή της σε καμβά δειγματολογίου αρμών.
Και τίθενται αμείλικτα τα ερωτήματα προς την «οτρηρά» προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χίου (Φορέας υλοποίησης του έργου), κυρία Όλγα Βάση:
Ερώτημα 1ο: Αλήθεια, Κυρία Προϊσταμένη, όταν το σπίτι σας είναι ετοιμόρροπο αυτό που προέχει είναι το βάψιμό του; Ποιοι επαΐοντες αποφάνθηκαν και σύνταξαν τη βαρυσήμαντη μελέτη και ποια η συμβολή της υπηρεσίας σας στην εν λόγω μελέτη; Μήπως με τα εν λόγω χρήματα των 2,5 εκατομμυρίων ευρώ προείχε η νεκρανάσταση του μεγάλου ασθενούς και όχι η άχαρη και άσκοπη ψιμυθίωσή του, στην οποία κλείνουν τα μάτια περιπαιχτικά τα χαλάσματα;
Ερώτημα 2ο: Κυρία Προϊσταμένη, αν και υποκλίνομαι στην εγνωσμένη πολυγνωσία και ευρυμάθειά σας, μπήκατε ποτέ στη θαυματουργή βάσανο της σύνθεσης απόψεων με ντόπιους ιστορικούς που ανάλωσαν μια ζωή στο βωμό της ιστορίας και ιερότητας του Φρουρίου ή συναγωνίζεσθε τον Πάπα στο «αλάθητο»;
Ερώτημα 3ο: Το Κάστρο είναι χτισμένο, κυρίως, με θυμιανούσικη πέτρα και στο πέρασμα των αιώνων ζωής συντηρήθηκε και επισκευάστηκε με επιμέλεια από τους κυρίαρχούς του. Με ποια λογική το «βάφετε άσπρο», αλλοιώνοντας μορφή, αισθητική και στρατηγική προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον;
Ερώτημα 4ο: Έχετε σκεφθεί ποτέ πως το εν λόγω αμυντικό σύστημα του νησιού, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του, με ό,τι τούτο συνεπάγεται;
Κυρία Προϊσταμένη, ατενίζοντας τα «έργα και ημέρες» σας, αριστερά της Πόρτας MAGGIORE και έχοντας κατά νου τη συνολική εικόνα του Φρουρίου, με κάνατε να σκεφτώ κεραυνοβόλα το αλλόκοτο θεριό του Γούντι Άλεν: «Είχε κεφαλή λιονταριού και σώμα λιονταριού, αλλά δεν ήταν απ’ το ίδιο λιοντάρι»!
Επειδή «δεν κατοικούμε μια χώρα, αλλά μια γλώσσα και μια Ιστορία», επειδή η Ιστορία είναι η συνείδησή μας, επειδή το φρούριο μας αποτελεί το σώμα που φυλακίζει εντός του ζωντανή τη ψυχή αυτών που επιγραμματικά ονομάζουμε προγόνους, επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερη κατάρα και συνενοχή από το να συνηθίσεις το κτήνος εντός σου ντυμένος πυρακτωμένη και αιδήμονα σιωπή, ας αναλογιστούμε τι θα απογίνουμε χωρίς ψυχή, χωρίς συνείδηση. Η απάντηση αυτονόητη: Σακάτηδες! Ουτιδανοί! Η χλεύη των επιγενομένων, των παιδιών μας, δηλαδή…
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
