Τη Σμύρνη των ονείρων μας αλλά και της πραγματικότητας παρουσίασε ο Βασίλης Αγιαννίδης στο Ομήρειο, στην ομιλία του με θέμα «Ελληνικές κατοικίες στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στη Σμύρνη» στα πλαίσια του προγράμματος «Στοιχείο Ελληνικό», που διοργανώνει το Ομήρειο.
Ιδρύθηκε γύρω το 3.000 π.Χ. με κοιτίδα την παλαιά Αιολική και τη νέα που έκτισε ο Μέγας Αλέξανδρος.
Έως τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 ο πληθυσμός της ήταν 370.000. Από αυτούς 165.000 Έλληνες, 80.000 Τούρκοι, 55.000 Εβραίοι, 40.000 Αρμένιοι, 6.000 Λεβαντίνοι και 30.000 διάφοροι άλλοι.
Έως το 1922 η πόλη χωριζόταν στον «Πάνω Μαχαλά», όπου έμεναν κυρίως Τούρκοι και Εβραίοι και στον «Κάτω Μαχαλά» όπου έμεναν οι Χριστιανοί Αρμένιοι και Έλληνες, μέχρι και το Κορδελιό.
Η κάτω πόλη περιελάμβανε την Αρμένικη συνοικία, την Ελληνική, το Φραγκομαχαλά , το Φασουλά, την Καλλιθέα, το Παραλλέλι, τα Σχοινάδικα, το Κερασοχώρι, το Αλιότι, την Πούντα, τη Λυγαριά και τον Αγ. Κωνσταντίνο.
Τα Χιώτικα
Μετά από εκεί ήταν τα «Χιώτικα» όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής.
«Στα παραθύρια των σπιτιών και στα μπαλκόνια ξεστηθιασμένες οι πόρνες απ’ όλα τα Μιλέτια. Χριστιανές, Τουρκάλες, Οβριές, Αρμένισες, Φράγκισες, αραπίνες, γριές πόρνες ξεδοντιασμένες εκάνανε κουνάκι. Ακόμη και σήμερα, υπάρχει μια περιοχή στα Χιώτικα, το Χιλάλ, που είναι γεμάτη οίκους ανοχής», τόνισε ο Β. Αγιαννίδης.
Οι περιγραφές συμφωνούν με τα χαμηλά σπίτια που υπάρχουν και σήμερα, με τις συκαμινιές και τις τσικουδιές στους δρόμους. Σώζεται η ατμόσφαιρα της εποχής πριν το 1922.
Ο ναός του Αγ. Κωσταντίνου έχει κατεδαφιστεί αλλά σώζονται το σχολείο, το χαμάμ και οι φάμπρικες.
Η αρχιτεκτονική των σπιτιών στα Χιώτικα είναι ίδια με την Ελληνική αρχιτεκτονική της Σμύρνης. Οι Τούρκοι αρχιτέκτονες τα λένε Sakiz ebi, δηλαδή σπίτια Χιώτικου τύπου. Τα είχαν κατασκευάσει μάστορες από τη Χίο.
Κάποια από αυτά κατεδαφίστηκαν όταν κατασκευάστηκε ο σταθμός του Μετρό στο Χιλάλ, αλλά τα περισσότερα σώζονται. Υπάρχει ακόμη το ωραιότερο σπίτι της γειτονιάς, που κατά τον Νίκο Καρτσωνάκη – Νάκη ήταν το αστυνομικό τμήμα, το Καρακόλι.
«Στο κέντρο του μαχαλά ήταν και το Καρακόλι. Τα βραδάκια καθότανε ο Κομισέρης και κουμάριζε το ναργιλέ του. Ψηλά κυμάτιζε η Τούρκικη σημαία που αγκάλιαζε τότε όλα τα Μιλέτια της ευτυχισμένης Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ήταν σίγουρα ένα σπίτι που είχε δύο ιδιοκτήτες όπως βλέπουμε από τα αρχικά στα υπέρθυρα, Φ.Π. και Ε.Γ.», τόνισε ο Β. Αγιαννίδης.
Συκουτρής
Στα Χιώτικα γεννήθηκε και ο Χιώτης στην καταγωγή Ιωάννης Συκουτρής, φιλόλογος και δημιουργός της Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Αθηνών.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
