Η αλλοτινή ασφαλής εργασία που παρείχε το νησί σε δεκάδες νόμιμους μετανάστες αποτελεί πλέον παρελθόν για τους περισσότερους ξενιτεμένους στον τόπο μας, που μοναδικό σκοπό είχαν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ένα μεροκάματο που ήταν αδύνατον να αποκτήσουν στην πατρίδα τους.
Τα τελευταία δυο χρόνια η στατιστική καταγράφει τον δρόμος της επιστροφής για τους περισσότερους, αφού η κρίση ήρθε να ισοπεδώσει τις όποιες τελευταίες ελπίδες έτρεφαν ότι η επαρχία και κατ’ επέκταση τα νησιά ,διατηρούσαν αντιστάσεις απέναντι στο χάος της ανεργίας που πλήττει τόσο τον ντόπιο, όσο και τον αλλοδαπό πληθυσμό.
Τα προηγούμενα τρία χρόνια που η κρίση ξέσπασε από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εξαφανίστηκαν. Όλοι οι απασχολούμενοι, μόνιμοι και εποχικοί, διαπίστωσαν εν ριπή οφθαλμού την ραγδαιότητα της οικονομικής ύφεσης που βίωνε ο τόπος. Τα νησιά και κυρίως η Χίος, εξακολουθούσαν να βιώνουν την κρίση και τις μεταβολές της με διαφορετικό ρυθμό, γι’ αυτό ακριβώς το λόγο και οι μετανάστες ήλπιζαν ότι υπάρχει ακόμη εργασία, έστω κι αν οι οικονομικές απολαβές είχαν σαφώς διαφοροποιηθεί.
Όπως εξηγεί στον «π» η Λ. Αρσενοπούλου, Προϊσταμένη του Τμήματος Αλλοδαπών Χίου, στο νησί μας υπήρχαν και υπάρχουν χαρακτηριστικά τέτοια που αν και τείνουν να αλλάξουν, αποτελούν τον καθοριστικό παράγοντα για το γεγονός ότι οι νόμιμοι μετανάστες παραμένουν στη Χίο σε έναν σημαντικό αριθμό που ενδέχεται να καμφθεί περαιτέρω. «Είναι βασικό το γεγονός ότι η Χίος βίωσε πολύ αργότερα και σε μικρότερο βαθμό τις επιπτώσεις της κρίσης που ξέσπασε ραγδαία στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας. Οι νόμιμοι αλλοδαποί του νησιού δεν είναι στο σύνολό τους περιστασιακοί εργάτες. Το αντίθετο μάλιστα. Είναι άνθρωποι που μένουν πολλά χρόνια στη Χίο, έχουν εξειδίκευση σε κάποια εργασία, για παράδειγμα είναι τεχνίτες πέτρας, σοβατζήδες, χτίστες κ.α. και εφόσον είχαν εξασφαλισμένο μεροκάματο έφεραν σταδιακά στο νησί και τις οικογένειες τους», αναφέρει χαρακτηριστικά περιγράφοντας το «προφίλ» του νόμιμου μετανάστη στο νησί.
«Οι άνθρωποι αυτοί σταδιακά αντιλαμβάνονται ότι το οικονομικό περιβάλλον της Χίου έχει αλλάξει. Άλλοι έφυγαν την διετία 2010-2011 και άλλοι φεύγουν τώρα. ﾇ ζήτηση αδειών παραμονής είναι μειωμένη, όμως υπάρχει και ένα τμήμα εκείνων που δεν θα φύγουν γιατί, είτε απέκτησαν παιδιά στη Χίο που παρακολουθούν ελληνικό σχολείο και άρα δεν μπορούν να επιστρέψουν γιατί δεν έχουν γνωρίσει άλλο περιβάλλον, είτε οι γονείς τους έχουν αναπτύξει έντονη και μακροχρόνια εργασιακή σχέση με τους εργοδότες τους που δεν ρισκάρουν να την εγκαταλείψουν», υπογραμμίζει η κ. Αρσενοπούλου.
Το 2010 στη Χίο διέμεναν 2.656 νόμιμοι αλλοδαποί που το 2011 μειώθηκαν στους 2.401, μια μείωση της τάξης του 9,5%. Όσο η Χίος πλησίαζε περισσότερο προς τις επιπτώσεις της κρίσης, τόσο και τα ποσοστά μειώνονταν περισσότερο. Την διετία 2011- 2012 στη Χίο παρέμειναν 2.285 νόμιμοι αλλοδαποί (μείωση 14%) σε σχέση με τη διετία. Όμως οι προβλέψεις προφανώς θα ενταθούν και τα επόμενα χρόνια. Το Τμήμα Αλλοδαπών της Αποκεντρωμένης Περιφέρειας συγκεντρώνει τα στατιστικά κάθε χρόνο, επομένως για το 2013 μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν.
Άλλος ένας παράγοντας που ρυθμίζει σε μεγάλο βαθμό την παρουσία των νόμιμων αλλοδαπών είναι η κρίση της εποχικής εργασίας που αυξάνεται ραγδαία. Οι καλλιέργειες όπως το μαστίχι, τα εσπεριδοειδή, οι ελιές, αποτελούσαν ανέκαθεν παράγοντα εποχικής προσέλκυσης αλλοδαπών στη Χίο. Οι Αλβανικής καταγωγής αλλοδαποί είχαν προσαρμοστεί πλήρως και σε αυτό το κλάδο εργασίας.
Με χρόνια παρουσία στους σχοίνους, στα πορτοκάλια και στις ελιές αλλά περισσότερο με την εμπιστοσύνη προς τους εργοδότες και με το καλό μερoκάματο που εξασφάλιζαν, τα έφερναν βόλτα. Η κατάσταση άλλαξε πριν περίπου τρία χρόνια όταν η Βουλγαρία προσχώρησε στους κόλπους της Ε.Ε. Το απότομο άνοιγμα των συνόρων και η αθρόα είσοδος Βούλγαρων εργατών που ζητούσαν εποχική απασχόληση με χαμηλές αποδοχές, μετέβαλε κατά πολύ την αλλοδαπή κοινωνία του νησιού.
Οι χρόνια απασχολούμενοι που είχαν προσαρμόσει την ζωή τους στα οικονομικά επίπεδα του νησιού, δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα από την είσοδο των Βούλγαρων σχεδόν σε όλους τους κλάδους της τοπικής οικονομίας και σταδιακά έμειναν χωρίς δουλειά.
«Η έλευση σε μεγαλύτερο και αισθητό βαθμό της κρίσης στη Χίο προκάλεσε εύλογα μια συσπείρωση της τοπικής οικονομίας. Αρκετοί εργοδότες που χρειάστηκαν βοήθεια ή θέλησαν να προσφέρουν μεροκάματα για εργασίες βρήκαν πλέον Χιώτες για τις δουλειές και έτσι οι νόμιμοι αλλοδαποί βρέθηκαν εκτός απασχόλησης και από αυτή την αιτία. Πριν λίγα χρόνια στο Τμήμα Αλλοδαπών έρχονταν κόσμος που ήθελε να προσφέρει μεροκάματα για εργασία και ζητούσε κόσμο. Τώρα πλέον είναι απειροελάχιστοι. Αλλά και μια βόλτα νωρίς το πρωί στο Δημαρχείο είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς ότι το εργασιακό πεδίο των αλλοδαπών έχει μεταβληθεί. Κάποτε υπήρχαν ουρές ανθρώπων που περίμεναν για ένα μεροκάματο. Σήμερα είναι ελάχιστοι», τονίζει η κ. Αρσενοπούλου.
Υπάρχει μια διαφορά που θα πρέπει να επισημανθεί και έχει τη σημασία της. Οι νόμιμοι αλλοδαποί απασχολήθηκαν σε εργασίες τις οποίες παραδοσιακά αποστρέφονταν οι Χιώτες. Ο ντόπιος πληθυσμός που αποζητούσε εργασία και μεροκάματο δεν επέλεγε ούτε τον αγροτικό τομέα για εργασία, ούτε τις τεχνικές εργασίες (πέτρα, σοβάς, μπετά). Επομένως, αναγκαστικά ο τομέας αυτός της οικονομίας «κατακτήθηκε» από εκείνους που είχαν τις λιγότερες απαιτήσεις.
Η Χίος είχε την τύχη σε αντίθεση με άλλα μέρη της Ελλάδας να απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος των νόμιμων μεταναστών, κυρίως Αλβανών και να τους ενσωματώσει κοινωνικά και επαγγελματικά. Πολλοί από αυτή την κατηγορία έφτιαξαν σπίτια, έκαναν στη Χίο οικογένειες, γέννησαν τα παιδιά τους, έφεραν και συγγενείς τους.
Άλλοι έκαναν μαγαζιά, άλλοι δημιούργησαν συνεργεία οικοδομών, έγιναν πλακατζήδες και άλλα διάφορα. Παρόλα αυτά, σήμερα και με τις οικονομικές δυσκολίες να κορυφώνονται πολλοί στέλνουν τις οικογένειες τους πίσω και μένουν οι ίδιοι στη Χίο για να ελαφρύνουν τα έξοδά τους. Το ζήτημα παρατηρεί και η κ. Αρσενοπούλου.
«Υπάρχει μια έξαρση το τελευταίο διάστημα όπου παρατηρείται η αναχώρηση για τις ιδιαίτερες πατρίδες τους των οικογενειών που με δυσκολίες είχαν καταφέρει να εγκατασταθούν τα τελευταία χρόνια. Η μητέρα, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι μιας οικογένειας επιστρέφουν πίσω. Ο πατέρας αντίθετα παραμένει στη Χίο και συνεχίζει να αναζητεί εργασία ή μεροκάματο. Έτσι μειώνουν τα έξοδα και επιστρέφουν ξανά στο ίδιο σημείο από όπου ξεκίνησαν. Όλα από την αρχή».
Ξεχωριστή μνεία απαιτείται για τους Αιγύπτιους μετανάστες της Χίου. Με πολλή προσπάθεια και κόπο, με συνεχή συνεννόηση και επαφή με τους αλιείς, το Τμήμα Αλλοδαπών Χίου κατάφερε να νομιμοποιήσει πλήρως τους Αιγύπτιους που εργάζονται στα αλιευτικά σκάφη. «Ήταν μια προσπάθεια που την πιάσαμε από την αρχή και την φέραμε στο τέλος της. Πραγματικά ήταν αρκετά περίπλοκο όμως το λέμε δημόσια ότι οι Αιγύπτιοι απασχολούμενοι στα αλιευτικά σκάφη είναι απόλυτα νόμιμοι. Ήταν και το πιο περίπλοκο ζήτημα για την υπηρεσία και φυσικά είμαστε ευχαριστημένοι που το καταφέραμε», δηλώνει η κ. Αρσενοπούλου.
Σε κάθε παρόμοια περίπτωση το νόμισμα έχει δυο όψεις. Στη Χίο είναι λογικό να υπάρχουν πέραν των νόμιμων αλλοδαπών και οι παράνομοι. Αυτοί φυσικά, ούτε βίζα ζητάνε από το Τμήμα Αλλοδαπών ούτε άδεια παραμονής και εργασίας. «Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πόσοι και που είναι. Σίγουρα υπάρχουν αλλά είναι αδύνατον να καταγραφούν», αναφέρει για το θέμα αυτό το Τμήμα Αλλοδαπών και φυσικά είναι και κατανοητό. Η παράνομη εργασία μπορεί να μη φτάνει τα επίπεδα της νόμιμης, όμως όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι και στη Χίο υπάρχουν πολλές περιπτώσεις διαμονής και απασχόλησης μη νόμιμων αλλοδαπών.
Η μικρή αυτή έρευνα μπορεί να ολοκληρωθεί με το ερώτημα αν τελικά άξιζε η προσπάθεια των αλλοδαπών να επιλέξουν τη Χίο για την αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, διαβίωσης και οικονομικής αποκατάστασης. Αν συνυπολογίσουμε αυτό που όλοι γνωρίζουμε σε τούτο το μικρό τόπο, ότι η Χίος προβάλλει αντιστάσεις στην κρίση, κατανοούμε και ποια είναι η απάντηση στο ερώτημα. Σε αυτά συνηγορεί η σχετικά μικρή μείωση του ποσοστού εκείνων που εγκαταλείπουν τη Χίο. Ο χρόνος μόνο θα μας δείξει... και οι αντοχές.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
