Χάρη στον αυτοδίδακτο ιστορικό, λαογράφο και συλλέκτη σπανίων χειρογράφων Κωνσταντίνο Κανελλάκη, αλλά και χάρη στην δρα Ιστορίας –φιλόλογο και βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών κ. Αθηνά Ζαχαρού –Λουτράρη, μαθαίνουμε για έναν άγνωστο ευρέως λόγιο εκ Χίου του 19ου αιώνα, το Δημήτριο Μουσαίο.
Όσον αφορά τον Κων. Κανελλάκη έχουμε αναφερθεί επανειλημμένως και έχουμε αντλήσει πολύτιμα στοιχεία για το παρελθόν του νησιού, όμως σήμερα πια, όλο αυτό το έργο αντί να παραμένει «περιορισμένο» στη πολύτιμη Δημόσια Βιβλιοθήκη ΚΟΡΑΗ, χάρη στη λαμπρή επιστήμονα κ. Λουτράρη , προσφέρεται στο ευρύ κοινό με το πολύτομο επιστημονικό της έργο «Κων. Κανελλάκης: Ο αυτοδίδακτος λόγιος της Χίου και η πολύπλευρη προσφορά του στο χιακό πολιτισμό» των Εκδόσεων αλφα πι. Από τον 6Ο τόμο, που αφορά το έργο του Κανελλάκη ως συλλέκτη και ως μελετητή παλαιών χειρογράφων , αντλούμε στοιχεία (μεταξύ πολλών άλλων) για δύο μεταγραμμένες επιστολές (από τον Κανελλάκη), η μία από το Μουσαίο προς το δάσκαλό του Θεόφιλο Καΐρη, στη οποία ο αποστολέας είχε ενσωματώσει την πραγματεία του «Περί υπάρξεως και προνοίας του Θεού», και η δεύτερη του Νεοφύτου Δούκα προς το Χίο λόγιο Μουσαίο.
Θεόφιλος Καΐρης
Προλογικό Σημείωμα
Αξιοσημείωτο είναι προλογικό σημείωμα για την πρώτη επιστολή, που συνέγραψε ο Κανελλάκης , καταχωρώντας το συγκεκριμένο υλικό , στο χειρόγραφο βιβλίο του «Συλλογή ποικίλης Χιακής ύλης» και που ανήκει στη συλλογή Αργέντη:
«Δημήτριος τις το επώνυμον Μουσαίος, Χίος την πατρίδα, εκ του χωρίου Κοινή εν Μαστιχοχωρίοις κείμενον, ούτος εχρημάτισε μαθητής του υπό δυσμένοιαν της Μεγάλης Εκκλησίας λόγω θρησκευτικών αιτιών (το όνομα του Θ. Καΐρη δεν αναφέρεται). Δεν γνωρίζω εάν ο αναφερόμενος Δ. Μουσαίος ηκολούθησε τας θρησκευτικάς αρχάς του διδσκάλου του, προσεπάθησα από τους γνωστούς μου εν τω ανωτέρω αναφερομένω χωρίω φίλους μου και συγγενείς του να μάθω τι, αλλ’ ουδείς δυστυχώς ηδυνήθη να με φωτίση τι έστω και ελάχιστον. Μόνον γέρων τις συγγενής του Δ. Μουσαίου μοι εσώκλεισε τρία χειρόγραφά τουεξ ών φρονώ ότι έν έχω στείλει με τας προηγουμένας μου αποστολάς, τα άλλα δύο τα αντιγράφω εν τη παρούση δια το λίαν κακόγραφον αυτών και τούτο δια να σας ευκολύνω την ανάγνωσιν. Και το μεν προς το διδάσκαλόν του σταλέν, από το οποίον εκράτησεν και αντίγραφον, παραθέτω ενταύθα, το άλλον είναι επιστολής πεμφθείσης είς (=από) τον … (το όνομα του Ν. Δούκα δεν αναγράφεται). Έχει δε το πρώτον ως εξής.»
(Σημείωση: Ο Θεόφιλος Καΐρης εξ Άνδρου, ιερομόναχος, λόγιος και στοχαστής , διατηρούσε εκπαιδευτήριο στη γενέτειρά του, στο οποίο φοίτησαν πολλές μορφές του πνεύματος και όχι μόνο, του νεοσύστατου κράτους . Ανάμεσά του ς ο προαναφερθείς Μουσαίος, αλλά και ο Ανδρέας Συγγρός. Ο Καΐρης ανέπτυξε θεωρίες που από την επίσημη Εκκλησία θεωρήθηκαν ανατρεπτικές, βλαπτικές για τη νεολαία, αλλά και αιρετικές. Διώχθηκε και από την Εκκλησία και από την Πολιτεία, φυλακίστηκε και πέθανε κρατούμενος στις Φυλακές της Ερμούπολης. Κατά την κράτησή του απεβίωσε, πριν εκδικαστεί η έφεσή του στον Άρειο Πάγο, ενώ παράλληλα είχε αφορισθεί . Ενταφιάστηκε στον περίβολο της φυλακής, όπου φανατικοί αντίπαλοί του μια νύχτα ξέθαψαν τη σορό του και την περιέχυσαν με ασβέστη, ώστε να «καθαρίσει» η κοινωνία από το «μίασμα». Η αθωωτική απόφαση του Αρείου Πάγου για τον Καΐρη, ήλθε λίγο καιρό μετά…)
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
