Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881 οι Οθωμανοί τσιφλικάδες της περιοχής φροντίζουν να απαλλαγούν από το βάρος των ιδιοκτησιών τους εκποιώντας τις σε τιμές εξευτελιστικές. Η διμερής συμφωνία που υπογράφεται μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη το ίδιο έτος, με την παρουσία εκπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμεων, προβλέπει ρητά και κατηγορηματικά την απόλυτη προστασία των περιουσιών όλων των υπηκόων της συγκεκριμένης περιοχής. Η διασφάλιση των περιουσιών έχει καταχωρηθεί ήδη στους όρους της Συνθήκης του Βερολίνου το 1878. Παρά ταύτα η ανασφάλεια των «νέων» Ελλήνων υπηκόων, μουσουλμάνων το θρήσκευμα, τους ωθεί να μετοικήσουν σε περιοχές ασφαλείς γι’ αυτούς, με κεφαλαιούχους Έλληνες να επενδύουν σε γη, αποκτώντας τεράστιες εκτάσεις του Θεσσαλικού Κάμπου.
Γαιοκτήμονες του Κάμπου
Χωρίς καμιά καταγωγή ή ρίζα στη Θεσσαλία ο Χιώτης τραπεζίτης ομογενής του Λονδίνου Ιωάννης Στεφάνοβιτς Σκυλίτσης, αποφασίζει να επεκταθεί στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, συνεπικουρούμενος από δύο, από τα οκτώ αδέλφια του, τους Δημήτριο και Παύλο, ευεργέτεςτου Νοσοκομείου Χίου, της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, του Ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι και τόσων άλλων ευαγών ιδρυμάτων. Συγκεκριμένα το 1887 ο Παύλος Στεφάνοβικ Σκυλίτσης, ενεργώντας τόσο για δικό του λογαριασμό όσο και ως ειδικός πληρεξούσιος των αδελφών του, αγοράζει από τον Οθωμανό κτηματία Αβραάμ Πασά Καρακεχαγιά 23 κτήματα και χωριά (τσιφλίκια) στη Θεσσαλία αποτελούμενα από καλλιεργούμενες γαίες, φυτείες, δάση, λιβάδια και πλήθος παραρτημάτων και παρακολουθημάτων όπως κονάκια, οικίες, αποθήκες, χάνια, αχυρώνες ή υδρόμυλους. Το υπ’ αριθμό 155 πωλητήριο συμβόλαιο υπογράφεται στο Ελληνικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης στις 27 Μαρτίου 1887 και μεταγράφεται στη Λάρισα στις 25 Ιουνίου 1887. Στις 8 Μαρτίου 1888, ο Παύλος προχωρεί και στην αγορά και άλλων τριών ακινήτων στη Θεσσαλία τόσο για τον ίδιο όσο και για λογαριασμό των αδελφών του. Πωλητές αυτή τη φορά ήταν ο Οθωμανός κτηματίας Μεχμέτ ή Μωχαμέτ Σαχίπ Βέης και η μητέρα του Φατμέ Δελχιζάρ Χανούμ. Το πωλητήριο συμβόλαιο συντάσσεται από τον συμβολαιογράφο των Αθηνών Γεράσιμο Αφεντάκη, ενώ για λογαριασμό των Οθωμανών υπογράφει ο Κωνσταντίνος Δημ. Ράλλης, ως πληρεξούσιός τους. Από την πλευρά τους οι αδελφοί Σκυλίτση έχουν ορίσει πληρεξούσιο δικηγόρο τους τον Ευστάθιο Ιατρίδη. Το συμβόλαιο μεταγράφεται στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου Αρμενίου Λαρίσης στις 10 Μαρτίου 1888.
Στεφανοβίκειο από Στεφάνοβιτς
Οι ιδιοκτησίες εκτείνονται στους νομούς Λαρίσης, Μαγνησίας και Καρδίτσας, ξεπερνώντας τις 605 χιλιάδες στρέμματα. Ένα τσιφλίκι, το Μήσι ή ΧατζήΜους, ίσως το μεγαλύτερο σε έκταση, αφού εκτείνεται σε 70 χιλιάδες στρέμματα, μετονομάζεται σε «Στεφανοβίκειο», από το πατρώνυμο Στεφάνοβιτς των Σκυλίτση, ονομασία την οποία φέρει έως σήμερα το ομώνυμο χωριό της Μαγνησίας. Το 1893 φεύγει από τη ζωή ο Δημήτριος Στεφάνοβιτς, για να τον ακολουθήσει το 1901 ο αδελφός του Παύλος. Τα μερίδια των ακινήτων των αποθανόντων περιέρχονται στον ζώντα αδελφό Ιωάννη. Στις 26 Οκτωβρίου του ιδίου έτους ο τραπεζίτης Ιωάννης Στεφάνοβικ, κάτοικος Λονδίνου, ενώπιον του Γενικού προξένου της Ελλάδος στο Λονδίνο, διορίζει ως ειδικό πληρεξούσιό του, τον Αθηναίο δικηγόρο και καθηγητή Πανεπιστημίου Αλκιβιάδη Κρασσά, με εντολή να μεταβιβάσει στο Ελληνικό Δημόσιο και τα 26 τσιφλίκια του της Θεσσαλίας, καθώς και την έπαυλη που ήδη είχε οικοδομήσει ο Παύλος στη συνοικία Τεκελί Ατίκ της Λάρισας, αντί του ποσού των 80.000 χρυσών λιρών Αγγλίας «πληρωτέων τοις μετρητοίς εν Λονδίνω».
Το αρχοντικό Στεφάνοβιτς στην καρδιά της Λάρισας
Στη συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου και Παπακυριαζή, στο κέντρο της πόλης της Λάρισας, υπάρχει από το τέλος του 19ου αιώνα, έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, το αρχοντικό των Στεφάνοβιτς.Ένα από τα ωραιότερα κτίσματα, ένα μέγαρο-κόσμημα, σήμερα δεν υπάρχει πια. Ο εκπρόσωπος και διευθυντής της απέραντης θεσσαλικής κτηματικής περιουσίας, Κωνσταντίνος Αναστασιάδης, μετέπειτα δήμαρχος Λαρισαίων, αναλαμβάνει την ανοικοδόμηση της πολυτελέστατης έπαυλης. Το αρχοντικό είναι διώροφο με υπερυψωμένο υπόγειο και αρχιτεκτονικά ακολουθεί τα νεοκλασικά πρότυπα των επιβλητικών κτισμάτων της ελληνικής πρωτεύουσας. Εκείνο που το διαφοροποιεί από τα άλλα μέγαρα της Λάρισας ήταν ότι στο κέντρο της στέγης στην πρόσοψη, πρόβαλε κομψό υπερώο με περίτεχνο εξώστη. Επειδή ο ιδιοκτήτης του κατοικεί σ' αυτό μόνον για λίγες ημέρες το 1901 και μετά λίγους μήνες πεθαίνει, δίδεται σαν προσωρινή κατοικία του διαδόχου Κωνσταντίνου όποτε αυτός είναι στη Λάρισα. Αυτό συμβαίνει κυρίως Σεπτέμβριο με Οκτώβριο κάθε χρόνο, για τα μεγάλα γυμνάσια του ελληνικού στρατού στην περιοχή. Όταν το 1913, μετά τη δολοφονία του Γεωργίου Α΄ στη Θεσσαλονίκη, ανεβαίνει στο θρόνο, στο κτίριο Στεφάνοβικ στεγάζονται μέχρι το 1925 τα γραφεία της Ιης Μεραρχίας. Στη συνέχεια το αρχοντικό Στεφάνοβικ φιλοξενεί κατά καιρούς εκτός από στρατιωτικές υπηρεσίες και διάφορα δικαστικά καταστήματα. Από τις συμφορές του 1941 που πλήττουν τη Λάρισα επιβιώνει οικοδομικά με κάποια τραύματα που επουλώνονται εύκολα. Μεταπολεμικά αφού συστεγάζει και πάλι κάποιες στρατιωτικές υπηρεσίες, οπότε συνεπεία του σεισμού του 1954, καθίσταται ακατοίκητο, κατεδαφίζεται, για να μείνει το μεγάλο του οικόπεδο έως σήμερα, ανεκμετάλλευτος χώρος.
Πηγές:
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
