Αποχωρώντας οι Γενουάτες από τη Χίο, οι Εβραίοι του νησιού είχαν κάθε λόγο να αναθαρρήσουν, αφού κάτω από τη μουσουλμανική εξουσία μπορούσαν να ελπίζουν σε έναν μεγαλύτερο βαθμό προσωπικής ασφάλειας σε σχέση με όσα είχαν βιώσει μέχρι τώρα.Οι νέοι κατακτητέςδεν ήταν θιασώτες των αντιλήψεων των προηγούμενων κατόχων της Χίου και στα μάτια τους οι Εβραίοι ήταν απλώς μία από τις ομάδες των μη-μουσουλμάνων που διαβιούσαν μέσα στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στη Χίο, όπως και στις υπόλοιπες κατεκτημένες περιοχές, οι Εβραίοι όφειλαν την καταβολή των φόρων τους στο ίδιο ακριβώς ποσοστό που όφειλαν και οι χριστιανοί, το οποίο καθοριζόταν με βάση τον αριθμό των μελών κάθε κοινότητας. Η συνεισφορά των Εβραίων καθορίστηκε στον αριθμό 40, που υποδηλώνει πως επρόκειτο για 40 ιουδαϊκές οικογένειες και συνολικά έναν πληθυσμό περίπου 200 ατόμων σύμφωνα με την εκτίμηση του ιστορικού Ζολώτα, αν και φαίνεται να είναι μικρός ο αριθμός αυτός.Οι Εβραίοι εξακολούθησαν να κατοικούν στο γκέτο μέσα στο κάστρο του νησιού εξαιτίας της εχθρότητας των Ελλήνων που καθιστούσε την εκεί διαμονή τους ζωτικής σημασίας για την ασφάλειά τους. Πέτυχαν να έχουν προστασία από την τουρκική φρουρά, ενώ οι Τούρκοι εισέπρατταν απευθείας χρηματικά ποσά για να επιτρέψουν στους Εβραίους να κατοικήσουν μέσα στο κάστρο της Χίου. Ο ενεργός ρόλος των Εβραίων στο πλευρό των Τούρκων φάνηκε ξεκάθαρα σε διάφορες περιπτώσεις ανάγκης με σκοπό τη διατήρηση της τουρκικής κυριαρχίας. Μία κρίση τέτοιου είδους προέκυψε το 1599, όταν ο μέγας δούκας της Τοσκάνης προσπάθησε με βίαιες ενέργειες να πάρει τη Χίο από τα χέρια των μουσουλμάνων κατόχων της, όπως μας πληροφορεί ένας αυτόπτης μάρτυρας, ο Γιακόμπμπεν Τζούντα Ασκενάζζι που έτυχε να επισκεφθεί την Χίο εκείνη την εποχή.
Σύντομη ενετική κατοχή
Όταν στα 1694 οι Βενετοί κατέλαβαν το νησί και ο πληθυσμός πέρασε στα χέρια τους, οι συνέπειες για τους Εβραίους δεν άργησαν να φανούν. Η μοίρα των Εβραίων φαίνεται πως στην καλύτερη περίπτωση ήταν ο εκτοπισμός, ενώ στη χειρότερη ήταν η εκτέλεση όλων ή κάποιων από αυτούς. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως οι συνθήκες υπήρξαν δύσκολες ακόμα και για τον ελληνικό πληθυσμό κατά την περίοδο της σύντομης παραμονής των Βενετών στο νησί. Σε κάθε περίπτωση, όταν στα 1699, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά την αποχώρηση των Βενετών από τη Χίο, ο Γάλλος περιηγητής Louis Chevalier επισκέφθηκε τη Χίο, βρήκε μόνο τρεις ή τέσσερις εβραϊκές οικογένειες να κατοικούν μέσα στο Κάστρο.
Σταδιακά περισσότεροι Εβραίοι άρχισαν να επιστρέφουν στο νησί και μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα η συνοικία είχε πάλι κατοικηθεί από Εβραίους της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Ένα χειρόγραφο της περιόδου 1740-1758 περιέχει μία εικόνα του Κάστρου, η οποία δείχνει «το Γκέτο των Εβραίων με τη συναγωγή και τη φοντάνα». Οι Εβραίοι εξακολουθούσαν να διαμένουν στο γκέτο του Κάστρου μέχρι και τον σεισμό του 1881. Η ολοκληρωτική καταστροφή πολλών εβραϊκών οικιών ανάγκασε μεγάλο αριθμό Εβραίων να εγκατασταθούν εκτός των τειχών. Πολλοί μετοίκισαν στην περιοχή ανάμεσα στον Φραγκομαχαλά και την Τουρλωτή, η οποία ονομάστηκε από τους Έλληνες Εβραιομαχαλάς.
(Στο επόμενο η οικονομική και κοινωνική υπόσταση της χιακής εβραϊκής κοινότητας)
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
