Το Ολοκαύτωμα της ηρωικής νήσου των Ψαρών (Ψαρρών) οδήγησε τους διασωθέντες κατοίκους να αναζητήσουν καταφύγιο σε νησιά των Κυκλάδων, του Αργοσαρωνικού ή την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα η συνοικία πίσω από τον ιερό ναό της Κοιμήσεως στην Ερμούπολη φέρει το όνομα «Ψαριανά», ως την πολυπληθέστερη παροικία της Ψαριανής διασποράς.
Παρά ταύτα οι συγκεκριμένοι νησιώτες αναζητούσαν από την Ελληνική Διοίκηση έναν τόπο για μόνιμη εγκατάστασή τους, υποβάλλοντας σχετικά αιτήματα από την Γ΄Εθνοσυνέλευση (Επιδαύρου-Τροιζίνας) Σταδιακά η στόχευσή τους στράφηκε στην Εύβοια, επανερχόμενοι και κατά τις εργασίες των επομένων. Εν τέλει επί Όθωνα με Βασιλικό Διάταγμα του 1836 παραχωρήθηκε στους Ψαριανούς η περιοχή της Ερέτριας, για να ανεγερθεί ο συνοικισμός των Νέων Ψαρών. Η περιοχή αποτέλεσε και την εκλογική περιφέρεια του μεγάλου Ψαριανού ναυάρχου Κ. Κανάρη.
Σύμφωνα μ’ αυτό ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες του νέου συνοικισμού στην παραθαλάσσια Ερέτρια της Εύβοιας, η χωροταξία, η παραχώρηση γαιών με κλήρωση, το χρονοδιάγραμμα παραχώρησης ή οι όροι ανοικοδόμησης και διασφάλισης της παραμονής των οικιστών κλπ.
Το 1834, ως «αρχιτέκτων της κυβερνήσεως» ο Gustav Eduard Schaubert , ο έταιρος ήταν Σταμάτης Κλεάνθης, ανέλαβε τον πολεοδομικό σχεδιασμό του οικισμού, για προορισμό της εγκατάστασης των προσφύγων από τα κατεστραμμένα Ψαρά. Η νέα πόλη ορίστηκε στην περιοχή όπου προϋπήρχε, μεταξύ του 8ου και 1ου π.Χ. αιώνα, η αρχαία πόλη της Ερέτριας.
Η σύσταση του Δήμου Ψαρριανών (Νέων Ψαρών) έγινε τελικά με Βασιλικό Διάταγμα της 18/6/1848, το οποίο και ακολουθεί αυτούσιο και βεβαίως στη γλώσσα της εποχής που συντάχθηκε:
Περί του συνοικισμού των Ψαρριανών εις Ερέτριαν
Όθων
ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος
Επειδή μ' όλας τας παραχωρήσεις, τας οποίας μέχρι τούδε εκάμαμεν δια να ενισχύσωμεν τον συνοικισμόν των Ψαρριανών εις Ερέτριαν, η επιθυμίας Μας αύτη δεν επραγματοποιήθη∙ μεταξύ δε άλλων αιτιών ήτο και αι περί θέσεως και εκλογής οικοπέδων διαφωνίαι∙ επομένως θέλοντες να εξομαλύνωμεν και αυτήν την δυσκολίαν, και να δόσωμεν δι' ιδιαιτέρων παραχωρήσεων νέα δείγματα του πόσον επιθυμούμεν να ίδωμεν τους γενναίους τούτους προμάχους της Ελλάδος αποκαταστημένους εις το Βασίλειόν Μας, σχηματίζοντας πόλιν και δήμον ιδιαίτερον και μετέχοντας όλων των δικαιωμάτων, όσα απολαμβάνουν και οι λοιποί Έλληνες, ακούσαντες την γνώμην της επί των Εσωτερ. Γραμμ. Μας αποφασίζομεν:
1
Η παραθαλάσσσιος γραμμή συγκειμένη από 10 τετράγωνα, παραχωρείται ολόκληρος ως προικοδότησις εις τον δήμον των Ψαρριανών, όστις θέλει την λάβει εις εξουσίαν του, αφού συστηθή εις Ερέτριαν∙ αλλ' επί του παρόντος μένει αμοίραστος, εωσότου συστηθή ο δήμος και διορισθή ο δήμαρχος και το δημοτικόν συμβούλιον. Μένει έπειτα εις την διοίκησιν της κοινότητος να εύρη τον ωφέλιμον τρόπον της διαχειρίσεως των γαιών τούτων δι' εκποιήσεως ή ενοικιάσεως με σταθερόν και ευκολοσύνακτον εισόδημα, καθώς ήθελε το εύρει ωφέλιμον δια την κοινότητα και την θεμελίωσιν της αποικίας.
Όσοι λαβόντες γήπεδον εις αυτό το μέρος κατά την πρώτη ή την δευτέραν κλήρωσιν έκτισαν εις τούτο, θέλουν το παραχωρήσει επίσης εις τον δήμον, όστις χρεωστεί να τους αποζημιώση δια την οικοδομήν.
Τα εκ της εκποιήσεως ή ενοικιάσεως των γηπέδων αυτών συναχθέντα χρήματα θέλουν χρησιμεύσει εις ανέγερσιν σχολείου∙ αν δε περισσεύσωσι κεφάλαια, θέλουν χρησιμεύσει εις κατασκευήν άλλων αγαθοεργών καταστημάτων.
2.
Αι προλαβούσαι κληρώσεις ακυρούνται∙ δια να συγκεντρωθούν δε εις εν μέρος της πόλεως οι προς το παρόν συνοικισθησόμενοι, η διανομή των δια τας οικίας γηπέδων θέλει κατ' αρχάς γίνει εις τας μετά την πρώτην παραθαλάσσιον γραμμήν παραλλήλους σειράς, και εις τας αγούσας από τον αιγιαλόν εις την πλατείαν και εις τα πέριξ αυτής.
3.
Δίδεται προθεσμία εξ εβδομάδων, αφ' ης ημέρας δημοσιευθή το παρόν διάταγμα, δια να παρουσιάσουν τας αναφοράς των εις τον διοικητήν Ευβοίας όσοι των Ψαρριανών επιθυμούν να λάβουν γήπεδον και να οικοδομήσουν εις Ερέτριαν. Οι εκτός της Ελλάδος ημπορούν να παρουσιάσουν τας αναφοράς των δια συγγενών ή νομίμων επιτρόπων των.
4.
Εις το τέλος της προθεσμίας ταύτης όλα τα ονόματα των αναφερθέντων βάλλονται εις κλήρον, και ο πρωτοεξαχθείς εκλέγει εντός της εν τω προηγουμένω άρθρω αναφερθείσης περιοχής το οικόπεδον οπού θέλει∙ ο δεύτερος εκλέγει μετά τον πρώτον, και ούτω καθεξής εωσότου να λάβωσιν όλοι. Όσα οικόπεδα μένουν, δίδονται εις εκείνους, όσοι αναφερθούν μετά την προθεσμίαν ταύτην, και οι οποίοι επίσης εκλέγουν κατά την τάξιν της ημερομηνίας, καθ' ην παρουσιασθή η αναφορά των.
Η διανομή των οικοπέδων θέλει εκτείνεσθαι βαθμηδόν εις τα λοιπά μέρη της πόλεως καθόσον παρουσιάζονται νέοι Ψαρριανοί.
5.
Όσοι λάβουν οικόπεδα και δεν αρχίσουν την οικοδομήν το πολύ εντός τεσσάρων μηνών μετά την διανομήν, τα χάνουν, και τα λαμβάνουν, όσοι παρουσιασθούν μετά ταύτα.
6.
Έναρξις της οικοδομής δεν λογίζεται η εξώρυξις των τάφρων, η καταβολή θεμελίων, αλλά και η προσπάθεια να αποπερατωθή η οικοδομή, ήτις δεικνύεται από την κατάλληλον επισώρευσιν της ύλης κτλ.
7.
Δεν συγχωρείται κατ' αρχάς εις ουδένα να λάβη δύο ή περισσότερα γήπεδα∙ μετά παρέλευσιν όμως ενός έτους αφού λάβουν οι παρόντες τα γήπεδά των και περισσεύσουν, τότε κατά γνωμοδότησιν του δήμου ημπορεί να δοθή και δεύτερον οικόπεδον εις Ψαρριανόν, αν οικοδομήση το πρώτον.
8.
Δεν συγχωρείται εις ουδένα να πωλήση το γήπεδόν του εις άλλον∙ ημπορεί όμως να αλλάξη το λαχόν εις αυτόν γήπεδον δια συμβιβασμού με άλλον Ψαρριανόν, αλλά τότε αμφότεροι είναι αλληλεγγύως υποχρεωμένοι να οικοδομήσουν εντός της προθεσμίας, δίδοντες την εγγύησίν των περί τούτου εις τον διοικητήν.
9.
Όσοι λαβόντες οικόπεδα κατά την πρώτην ή την δευτέραν κλήρωσιν, ωκοδόμησαν ήδη εις αυτά, αλλά δεν ευχαριστούνται εις την θέσιν εκείνην, και επιθυμούν να λάβουν άλλο δια λαχνού, δίδεται εις αυτούς.
10.
Η μέχρι τούδε δημογεροντία των Ψαρριανών διορίζεται οικιστική επιτροπή, χρέος της οποίας είναι να διευθύνη τον συνοικισμόν, να διαλύη τας διαφωνίας, και να εξομαλύνη τας δυσκολίας∙ μετά την αποπεράτωσιν του συνοικισμού η Κυβέρνησις θέλει ανταμείψει τα μέλη της επιτροπής ταύτης αναλόγως με τας προσπαθείας των.
[...]
17.
Άμα συνοικισθούν 70 οικογένειαι θέλουν σχηματίσει ιδιαίτερον δήμον, όστις θέλει αμέσως αρχίσει να ενεργή ως αι άλλαι δημοτικαί αρχαί του Κράτους.
[...]
Εν Αθήναις, την 3 (15) Ιουλίου 1836
Εν ονόματι και κατ' ιδιαιτέραν διαταγήν της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως.
Τόποι μετακινήσεων προσφύγων
Τόπος Προέλευσης: Ψαρά
Τόπος Εγκατάστασης: Ερέτρια (Νέα Ψαρά), Εύβοια
(ΠΗΓΗ: http://refugeesingreece.gr/)
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
