Με μεγάλη μου χαρά τούτες τις ημέρες μαθαίνω για τον ελάχιστο φόρο τιμής που οι Χιώτες κάτοικοι της Αττικής, οι συμπατριώτες μας, αποτίνουν προς τον Κανάρη. Συμπληρώνοντας με τα λουλούδια της θύμησης μου το στεφάνι που του κατατίθεται, παραθέτω τούτες τις γραμμές και θυμίζω σε κάθε αρμόδιο ότι του οφείλουμε μεγαλύτερες τιμές και έχουμε πολύ καθυστερήσει. Ήταν φέτος ευκαιρία, μια που το 2017 έκλεισαν τα 90 χρόνια από της ιδρύσεως του ανδριάντα του στον δημοτικό μας κήπο, όμως ποτέ δεν είναι αργά για κάτι ανάλογο, αρκεί να υπάρξει η βούληση και ο αναστοχασμός.
Από το Μάρτιο του 1920 με εντολή της τότε Γενικής Διοίκησης Αιγαίου ορίστηκε η επιτροπή κατασκευής του ανδριάντα του Κανάρη και την προσήκουσα τιμή. Εκατόν είκοσι πέντε χιλιάδες (125.000) δραχμές θα ήταν το συνολικό κόστος της. Θα τα προσέφεραν Χιώτες. Κατά τα τέλη του 1925 το άγαλμα ήταν έτοιμο. Το ότι άξιζε να τιμηθεί ο Κανάρης έγινε το 1924 νόμος του κράτους. Ήταν ο 3.116/28-7-1924. Με την υπ. αριθμό πρωτοκόλλου 33.962/22-9-24 απόφαση, ο τότε υπουργός εσωτερικών όρισε την αρμόδια επιτροπή. Τα εγκαίνια του ανδριάντα έγιναν στις 19 Ιουνίου του 1927. Το κάλυμμα του ανδριάντα σηκώθηκε από τον εγγονό του ήρωα, τον Ανδρέα Κανάρη, τότε Υπουργό των Ναυτικών. Τέτοια κοσμοσυρροή και πανελληνιά προσέλευση για απόδοση τιμών δεν έχει γνωρίσει έκτοτε το νησί μας.
Το τι ήταν ο Κανάρης και πόσο μεγάλο ήταν το εγχείρημα του για μια συντελεσμένη πια καταστροφή αρκεί η παρακάτω πρόταση για να το κατανοήσομε. Αν δεν ήταν ο Κανάρης, οι Τούρκοι θα μεταχειριζόταν με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή της εκκαθάρισης όπως αυτόν της Χίου, όλα τα επανακτημένα νησιά και επαρχίες. Τα πυρπολικά προσέφεραν μέγιστη υπηρεσία στον αγώνα και προσέθεσαν σελίδες δόξας στην Ιστορία μας.
Ο Κανάρης γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793. Αντρώθηκε μες στην αλμύρα της θάλασσας, διαβάζοντας τα κατορθώματα του Μεγαλέξανδρου. Το καλοκαιριάτικο βράδυ της 1 Ιουνίου 1822 πήρε τη μεγάλη απόφαση να εκτελέσει την αποστολή του ζωντανός ή νεκρός. Κοινώνησε, αποχαιρέτησε τους φίλους του και είπε στον εαυτό του: «Κωνσταντή θα πεθάνεις». Κωπηλατούσαν μερόνυχτα και χρειάστηκε όλη η επιβολή του για να μην εγκαταλειφθεί η αποστολή. Οι βάρκες έκαναν πολλές μετακινήσεις για να εξαπατηθούν οι Τούρκοι. Τη σκοτεινή νύχτα της 5ης προς 6ης Ιουνίου, 18 προς 19 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο, οι Τούρκοι γιόρταζαν το μπαϊράμι. Όλος ο στόλος ήταν φωταγωγημένος, έτσι ο Κανάρης κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να γίνει αντιληπτός. Όμως τολμά και πλησιάζει τη Ναυαρχίδα, χώνει τον πρόβολο του μπροστινού ιστού του πυρπολικού του στην κανονιοθυρίδα της και το αγκιστρώνει γερά. Τι τραγική ειρωνεία… Η Ναυαρχίδα φέρνει το όνομα: «Η καταφρονήτρα των πυρπολικών»! Αφού έχει βεβαιωθεί ότι είναι γερά δεμένο και επίσης για το ότι ο αέρας θα έφερνε τη φωτιά από το πυρπολικό στην ναυαρχίδα ανάβει το φιτίλι και πηδάει στην διπλανή βάρκα. Όμως αυτή δεν κινείται. Οι κωπηλάτες αγωνίζονται…
Η βάρκα έχει μπλέξει στα σκοινιά και στην αλυσίδα της άγκυρας της ναυαρχίδας. Οι Τούρκοι τους έχουν αντιληφθεί και πυροβολούν. Δεν προσέχουν πια το ότι καίγονται. Θέλουν τους ενόχους. Ο Κανάρης αρπάζει ένα τσεκούρι και κόβει τα εμπόδια κι έτσι μπορούν να φύγουν. Κινούνται προς τα νότια και από εκεί προς την αθανασία!
Η τουρκική ναυαρχίδα δεν μπόρεσε ποτέ να μεταφέρει την ανθρώπινη λεία της προς απαρτισμό του ουρί του ισλαμικού παραδείσου. Οι δυστυχισμένες συμπατριώτισσες μας ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο με εκείνο που άνοιξε πριν χρόνια η Κύπρια ηρωίδα Μαρία η Συγκλητική.
Η καιόμενη ναυαρχίδα, παιάνας και προανάκρουσμα της εθνικής μας ανάστασης αλλά και τεκμηρίωση του ότι η Ελλάδα αξιώθηκε να απελευθερωθεί με το αίμα, τις θυσίες και τα μεγαλουργήματα των τέκνων της.
Ντελακρουά, Ουγκό, Μίλερ, Αϊβανόφκι ακόμα και ο αυτός ο Μπετόβεν και τόσοι άλλοι, Έλληνες και ξένοι εμπνεύστηκαν από το κατόρθωμα του.
Αποτελέσματα: Πρώτο: Ο Τουρκικός στόλος έφυγε από το Αιγαίο και κλείστηκε στα Δαρδανέλια. Δεύτερο: Ο Ελληνισμός ανέπνευσε. Τρίτο: Το Ναύπλιο γίνεται σε λίγους μήνες ελληνικό, αφού δεν είχε την δια θαλάσσης βοήθεια. Τέταρτο: Ενισχύεται ο φιλελληνισμός στην Ευρώπη, και Πέμπτο: κάθε φορά που κινείται ο τουρκικός στόλος φοβάται ακόμα πιο πολύ όχι μόνο τον Κανάρη αλλά και τους άλλους Κανάρηδες.
Το έργο του το συνέχισε ο Κανάρης και μετά την Επανάσταση. Το 1839 συμβάλει στην εξάλειψη της πειρατείας από το Αιγαίο. Εκείνο όμως που συμπληρώνει την προσωπικότητα του είναι η αναγνώριση σε εκείνον τις αρετές κάθε γνήσιου ήρωα, δηλαδή την ευσυνειδησία και την ανιδιοτέλεια, σε συνδυασμό με την ευστροφία, την ευθύτητα αλλά και την ευελιξία.
Όλα τα πολικά κόμματα ζητούν τη βοήθεια του σε κρίσιμες στιγμές.
Σαν αντιβασιλέας μετά του Όθωνα τα χρόνια, θα προσφέρει το στέμμα της Ελλάδας στον Γεώργιο τον Α΄. Το 1877 για να μπορέσουν να συνεργαστούν τα κόμματα, καταφεύγουν στον Κανάρη, ήταν τότε 84 χρονών!
Κουμουνδούρος, Ζαΐμης, Δεληγιώργης, Τρικούπης και οι Δεληγιάννηδες, συνεργάστηκαν μαζί του. Τον Σεπτέμβριο του 1877 στις 2 του μηνός συγκεκριμένα, ένας υπάλληλος του υπουργείου Ναυτικών έφερε για υπογραφή έγραφα στο σπίτι του.
Το χέρι του Κανάρη δεν κινήθηκε όμως πλέον. Από τις 12 παρά τέταρτο εκείνου του Σεπτέμβρη ο Κωνσταντής Κανάρης είχε περάσει στην αθανασία. Η Χίος κι η Ελλάδα μόλις μπόρεσε να βρει τον βηματισμό της μετά την Μικρασιατική καταστροφή δεν ξέχασε την ελάχιστη τιμή που του όφειλε.
Τούτο τον καιρό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε δόλιες προσφορές μιας επιστασίας που ο λαός μας δεν ζήτησε αλλά τον ταπεινώσανε οδηγώντας τον στην κρίση ακολουθώντας ένα καλοσχεδιασμένο πρόγραμμα, τώρα που η ανάγκη χτυπάει την πόρτα της ιστορίας μας, ας πάρουμε θάρρος από τον ήρωα μας για να χαράξουμε το δρόμο που οδηγεί σε μια νέα σύγχρονη και ηρωική έξοδο.
Η Ελλάδα αυτήν την στιγμή μας χρειάζεται όλους ενωμένους και κυρίως τα νέα παιδιά… Εδώ, υπό το βλέμμα του Κανάρη, ας αφήσουμε τον φόβο και την εσωστρέφεια μια για πάντα πίσω και ας ακολουθήσουμε αυτό που τόσο μεστά και ξεκάθαρα αποτύπωσε ο Ανδρέας Κάλβος:
«Και τώρα, που εις προστασίαν μας
τα χέρια σας απλώνετε.
Τραβήξτε τα οπίσω…
Ποτέ εις την γην οι αθάνατοι
τους ληστάς δεν αφήνουν
ατιμώρητους.»
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
