Κοινωνία που μετρά θύματα και ψάχνει θύματα

Διαχρονικά κάθε κοινωνία μικρή ή μεγαλύτερη στοχοποιεί. Είναι η εύκολη λύση, η πιο αναίμακτη και εκείνη που δεν χρειάζεται πολλές αναλύσεις για να φτάσει σε κάποιο ασφαλές συμπέρασμα. Μια εύκολη διαπίστωση, ακούραστη, χωρίς να βασανίζει το μυαλό κανενός, είναι σαφώς προτιμότερη από οτιδήποτε άλλο θα χρειαστεί δεδομένα μια πιο ψύχραιμη ανάλυση.

Το τραγικό περιστατικό με τον χαμό ενός 19χρονου νέου στην οδό Στ. Τσουρή, στην καρδιά του κέντρου της πόλης και σε συνθήκες φυσιολογικές, προκάλεσε για άλλη μια φορά μια γενικότερη πρεμούρα. Δεν είναι η πρώτη φορά... Ούτε είναι η πρώτη φορά που η κοινωνία αντί να κοιτάξει το πρόσωπό της στον καθρέφτη προτίμησε να αναζητήσει άμεσα τα αίτια και τις ευθύνες μακριά από εκεί που θα έπρεπε, δηλαδή στον περίγυρό της.

Ένας νέος χάθηκε, ένα έργο δαιμονοποιήθηκε, μια κοινωνία βρήκε στο «πιτς φιτίλι» ποιος ευθύνεται και όλα ξεκίνησαν να διορθώνονται με το λάθος τρόπο. Όπως πάντα δηλαδή...

Ο παραλληλισμός

Το τροχαίο ή για την ακρίβεια ο θάνατος του νεαρού 19χρονου που προκλήθηκε από το ατύχημα που είχε προηγηθεί στην Απλωταριά, ήρθε ελάχιστες ώρες αργότερα από ένα άλλο. Όλη η Ελλάδα στημένη στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης θρηνούσε έναν διάσημο καλλιτέχνη, έναν 32χρονο νέο που το «άστρο» του έσβησε εξίσου στην άσφαλτο. Εύλογα λοιπόν η μικρή μας κοινωνία έκανε τους δικούς της νωπούς συνειρμούς. Τους έγραψε και τους περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια εξάλλου. Μόνο που παράλληλα με τον πέρα για πέρα άδικο χαμό του δικού μας νέου, ξέσπασε και μια παράλληλη σειρά διαπιστώσεων, από εκείνες που περιέγραψα στην αρχή της παρέμβασης. Κολωνάκια, πλάκες, ανάπλαση, πεζοδρόμια, ταχύτητα, κράνη, ασφάλεια στους δρόμους, όλα μπήκαν στο μικροσκόπιο του Χιώτη στο facebookκαι προκαλούν ζάλη στην ανάγνωσή τους.

Διαπιστώνεις ξάφνου ότι βρίσκεσαι σε δύο παράλληλα επίπεδα. Ένα της πραγματικότητας και ένα άλλο του απόλυτου σουρεαλισμού.

Για άλλη μια φορά και αφού ο άδικος θάνατος προσπερνά, έκαστος και έκαστη αναζητεί το επόμενο «θύμα». Όχι στην άσφαλτο, αλλά σε γραφείο. Τα συμπεράσματα πέφτουν βροχή.... Φταίει ο Δήμος, φταίει η Τεχνική Υπηρεσία, φταίει ο «άλφα» και ο «βήτα», «τα είχαμε πει», «γιατί όταν μιλάμε δεν μας ακουν», «και ποιος δεν το έβλεπε ότι θα γίνει τροχαίο» και πολλά άλλα παρόμοια σχόλια παρελαύνουν το ένα κάτω από το άλλο....

Το συμπέρασμα λοιπόν κοινό. Φταίει κάποιος έξω και μακριά από μας. Φταίει πάντα κάποιος ή κάτι αλλά ουδέποτε όλοι μας συνολικά.

Η πρόκληση για το αύριο

Ανεξάρτητα από το πως προκλήθηκε το δυστύχημα που έντυσε το νησί στα μαύρα σκορπώντας και πάλι θλίψη και προβληματισμό, την τελική ευθύνη για το τι ακριβώς συνέβη οφείλει να μας την δώσει η Τροχαία. Κανείς άλλος. Όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, να αναλύσει τα δεδομένα, να προσδιορίσει τις συνθήκες, να καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα.

Αυτά δεν πρόκειται να ανακουφίσουν τον πόνο κανενός, ωστόσο μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για την γενναία αντιμετώπιση της επόμενης μέρας, που κατά την γνώμη μου περιλαμβάνει και μια μεγάλη συζήτηση, όχι μόνο για την Απλωταριά και τις ελλείψεις ή ατέλειες της ως τεχνικό έργο, αλλά για όλα τα έργα και κυρίως αυτά που θα έρθουν.

Προς το παρόν όμως, ας δούμε τι συνέβη στην Απλωταριά με την πλήρη ανοχή μας.

Ένα έργο σχεδιάστηκε, συζητήθηκε, παρουσιάστηκε, πληρώθηκαν οι μελετητές του, δημοπρατήθηκε, ξεκίνησε να εκτελείτε. Κάποια στιγμή αναπόφευκτα ολοκληρώθηκε... Θυμάται κανείς ωστόσο σε πόσες αντιδράσεις προσέκρουσε και πόσοι βρέθηκαν να αμφισβητούν την αρτιότητά του; Δεκάδες... Όχι γιατί δεν έβλεπαν την αναγκαιότητα να προκληθούν αλλαγές, αλλά γιατί θεωρούσαν ο καθένας από την οπτική του ότι υπάρχουν λάθη.

Μπορώ να σας πω τουλάχιστον πέντε αλλαγές στην αρχική μελέτη του έργου. Κυρίως όμως θα σταθώ στην αλλαγή που προκάλεσε το Δημοτικό Συμβούλιο με απόφασή του, αντικαθιστώντας τις πέτρινες μπάλες που είχαν προβλεφθεί για το τμήμα από την Eurοbank μέχρι την οδό Στ. Τσουρή με τα κολωνάκια. Αντίστοιχα, η αρχική μελέτη τροποποιήθηκε και αφαιρέθηκαν οι πέργκολες που σε μία ή δύο περιπτώσεις θα τοποθετούνταν σε παραδρόμους της Απλωταριάς. Παράλληλα, μετά από διαμαρτυρίες και παράπονα προκλήθηκαν κι άλλες αλλαγές. Στις πλάκες, στα μάρμαρα, στα υλικά... Φτάσαμε τελικά σε ένα ακόμη φαινόμενο κατακρεούργησης μια μελέτης ενός έργου, αποδεχόμενοι να παρεισφρύουν στην διαδικασία του η γνώμη του ενός, η μη τεχνική άποψη του άλλου, να ασκηθούν πιέσεις, όπως πάντα συμβαίνει, την ίδια ώρα που το τελικό αποτέλεσμα, η εικόνα της σημερινής Απλωταριάς, δεν προκλήθηκε από μόνη της, αλλά κατόπιν όλων όσων η κοινωνία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο εξέφρασε.

Η παρερμηνεία της διαβούλευσης και η απόσταση από τα κοινά

Πάντα έτσι κάναμε... Αλλάζουμε κατά την κρίση της μιας ή της άλλης πλευράς τα τεχνικά και επιστημονικά δεδομένα ενός έργου, πετσοκόβουμε, αφαιρούμε, προσθέτουμε, διαμαρτυρόμαστε, αναθεματίζουμε, καταγγέλλουμε, κι όλα αυτά γιατί απλά μας δίνεται χώρος να τοποθετηθούμε. Πράγμα που κι αυτό το τροποποιήσαμε κατά την δική μας βολική θέση.

Η διαβούλευση επιτρέπει συζήτηση σε στάδιο κατάρτισης της μελέτης ενός έργου. Λαμβάνονται υπόψη δεδομένα, παρουσιάζονται, υποβάλλονται παρατηρήσεις, εξετάζονται και είτε προσαρμόζονται εφόσον στέκουν επιστημονικά, είτε δεν λαμβάνονται υπόψη.

Ποια διαβούλευση γίνεται για τα δημόσια έργα στη Χίο; Ποιοι πολίτες παραβρέθηκαν ή ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τι θα συμβεί αύριο στη γειτονιά τους, στην πόρτα τους, στην πόλη τους; Πόσοι και ποιοι πήραν μέρος όταν αυτά τα έργα, όπως η Απλωταριά, βρέθηκαν στο επίκεντρο όχι μίας, αλλά πολλών συζητήσεων; Ελάχιστοι... Τώρα όλοι ψελλίζουν ότι τα είχαν πει μα δεν έλαβαν υπόψη τις παρατηρήσεις τους...

Φαντάζομαι ότι αντιλαμβάνεστε και μόνοι σας πως ίσως δεν υπάρχει έργο στο νησί τα τελευταία χρόνια που να μην έχει τροποποιηθεί η μελέτη του επειδή επηρεάζονται από αυτό είτε κοινωνικές ομάδες ή επαγγελματικοί κλάδοι ή μεμονωμένοι πολίτες. Πάντα συνέβαινε. Και εκεί η πολιτική ηγεσία του τόπου έκανε βήματα ολόκληρα πίσω αντί να επιμείνει στις επιστημονικές και τεχνικές αποδείξεις. Παρερμηνεύθηκε η διαβούλευση. Μεταφέρθηκε σε κλειστές συναντήσεις. Μεταφέρθηκε σε τηλέφωνα και σε πιέσεις εκ του σύνεγγυς και όχι κατά πως ο νόμος ορίζει.

Αυτά όμως έφεραν τα σημερινά...

Η Τροχαία και η επικίνδυνη δαιμονοποίηση

Δεν χωρά αμφιβολία ότι λάθη, ελλείψεις και παραλείψεις σε κάθε τι που αλλάζει την καθημερινότητα μας θα συνεχίσουν να συμβαίνουν. Αυτά πρέπει να τα οριοθετήσουμε και να τα αποδεχθούμε στο πλαίσιο μιας λογικής που υφίσταται παντού.

Όμως μέχρι τότε υπάρχουν ρόλοι, αρμοδιότητες και υποχρεώσεις που δεν παρακάμπτονται. Η Τροχαία δεν έχει κανένα άλλον ρόλο να επιτελέσει πέρα από τον να βρίσκεται καθημερινά, δεκάδες ώρες, στον πυρήνα του κυκλοφοριακού προβλήματος της πόλης. Να νιώθει ο δημότης, ο πολίτης, την ανάσα της δίπλα του. Να ρυθμίζει, να επιθεωρεί, να προλαμβάνει. Ευθύνη τους είναι όμως και κάτι ακόμη. Να δώσουν στην δημοσιότητα τα έγγραφα εκείνα με τα οποία οι ίδιοι κατέθεσαν τις παρατηρήσεις τους για το έργο της Απλωταριάς όταν αυτό εκτελούνταν ή ολοκληρώθηκε. Να μας πουν ξεκάθαρα με τι διαφώνησαν και τι πρότειναν αντί για τα κολωνάκια, αν το έκαναν, όπως πιθανά όφειλαν.

Από την άλλη ο Δήμος Χίου και οι υπηρεσίες του οφείλουν να επανακαθορίσουν την στάση τους και το ρόλο τους. Στα δημόσια έργα δεν πρέπει να γίνονται εκπτώσεις, αλλαγές που επηρεάζουν και τροποποιούν συνολικά την αρτιότητα τους. Αυτά πρέπει να τελειώσουν σήμερα κιόλας. Σήμερα είναι η Απλωταριά, αύριο είναι κάτι άλλο... Ευθύνη της κάθε υπηρεσίας είναι να τροποποιεί μέχρι εκείνο το σημείο που ένα έργο δεν αλλάζει χαρακτήρα.

Όμως, ας μην μπούμε σε μια λογική «δαιμονοποίησης» των τεχνικών έργων και των αλλαγών που απαιτεί η πόλη και η καθημερινότητα μας. Το τραγικό δυστύχημα ας γίνει αφετηρία να επανακαθορίσουν όλοι το ρόλο τους, την στάση τους, την οπτική τους γύρω από τα πράγματα. Να ξεκινήσει διάλογος, να λειτουργήσει η διαβούλευση, να γίνουν όλοι, κυρίως οι αιρετοί, ακόμη πιο υπεύθυνοι στον τρόπο με τον οποίο προβληματίζονται. Να το παιδέψουν παραπάνω...

Ίσως τότε... Ίσως... προλάβουμε έναν άλλον 19χρονο αύριο. Ίσως καταλάβουμε πως ότι σπείρουμε σήμερα θα θερίσουμε αύριο. Και αυτό το αύριο πρέπει και μπορεί να γίνει καλύτερο.

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.