Οι μέρες του 1940 στη Χίο και η δράση των Χίων στον Πόλεμο.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας στις παραμονές του πολέμου του  1940 καθορίζονται από το ανεπαρκές βιοτικό επίπεδο, την εξάρτηση της χώρας μας από το εξωτερικό και την αδυναμία αξιοποίησης των παραγωγικών πηγών. Το εθνικό εισόδημα εκτιμάται ότι ανερχόταν σε 60 δις. προπολεμικές δραχμές, από το οποίο σχεδόν το μισό προερχόταν από τη γεωργία. Το μέσο ημερομίσθιο ως τον πόλεμο δεν ξεπερνούσε τις 50 – 70  δραχμές.Η καλλιέργεια σιτηρών κάλυπτε το 37% της συνολικής έκτασης και ανερχόταν σε 920.000 τόνους. Η βιομηχανική παραγωγή είχε παρουσιάσει μικρή αύξηση. Η εισαγωγή πρώτων υλών για τη βιομηχανία ανέρχονταν σε 170.000 τόνους.Η σχέση εξαγωγών προς εισαγωγές ανερχόταν το 1939 στο 74,95%.Ο τιμάριθμος κόστους ζωής τον Οκτώβριο του 1940 βρισκόταν στο 114,2. Οι καταθέσεις τον Οκτώβριο του 1940 ανέρχονταν σε 13 δις. δραχμές. Η μέση τιμή της χρυσής λίρας ήταν τον Οκτώβριο του 1940 1.169 δραχμές (το 1944 έφθασε στις 2.661 δραχμές, 1 νέα δραχμή = 50 δισεκατομμύρια παλιές δραχμές). Εξαιτίας της κήρυξης του πολέμου στην Ευρώπη και του κλίματος αβεβαιότητας που είχαν προκαλέσει οι έντονες πολεμικές προετοιμασίες για τον επικείμενο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εμφανίστηκαν φαινόμενα μαζικής ανάληψης καταθέσεων τον Αύγουστο του 1939 τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1940,. (πηγή:ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: «Τα πρώτα πενήντα χρόνια της Τράπεζας της Ελλάδος 1928 – 1978». Αθήνα 1978.)

Στη Χίο Δήμαρχος ήταν ο Καλβοκορέσης Λεωνής με πρόεδρο Δ.Σ. τον Ανδρέα Λεμό. Νομάρχης Χίου ήταν ο Θεμιστοκλής Αθανασιάδης Νόβας, Για τη Χίο το 1940 σημαδεύτηκε με τη δημιουργία του Ιστορικού Αρχείου (στεγάζεται εντός της Βιβλιοθήκης Κοραή) και την ίδρυση Ταχυδρομείου στο Πυργί. Τη θεμελίωση του Δημοτικού σχολείου των Αρμολίων και την αποπεράτωση των κοινοτικών καταστημάτων Μεστών και Βέσσας, Ακόμα την κατασκευή του δρόμου Χίου-Λιμένα Μεστών. Η Απλωταριά μετονομάζεται σε οδό Ιωάννου Μεταξά και η παραλιακή ασφαλτοστρώνετε  από το Λιμενικό Ταμείο. Η πόλη αποκτά ένα ακόμα κέντρο πολυτελείας και προόδου, το κινηματοθέατρο «Ρεξ», του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 24 Μαρτίου 1940. Τον ίδιο χρόνο γίνεται η χωροθέτηση του τόπου απόρριψης των απορριμμάτων της πόλης στις περιοχές Παναγίας Βοηθείας και Αγίου Ματθαίου, καθώς και  η δημιουργία δασικών συνεταιρισμών για την εκμετάλλευση και την προστασία του δασικού πλούτου της Χίου. Επίσης γίνεται η κρατικοποίηση των ιαματικών λουτρών Κεράμου με μερίμνα του Υπουργείου Οικονομικών.  Αρχίζει να λειτουργεί η Χωρέμειος Ταπητουργική Σχολή στα Νένητα, και… η Ελλάς αποκτά διάδοχο του Θρόνου με τη  γέννηση του Παύλου που επιφέρει την  πρώτη απόφαση για διανομή δελτίων άρτου και τροφίμων. 

Λίγες μέρες αργότερα έρχεται η είδηση του τορπιλισμού της Έλλης στο λιμάνι της Τήνου που σκορπά θλίψη και οργή στο λαό, ο οποίος από τις αρχές του Σεπτέμβρη ψυχανεμίζεται ότι κάτι κακό έρχεται. Στις 16 Οκτωβρίου 1940 η γενική απογραφή που διενεργείτε δείχνει ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας ανέρχεται σε  7.344.860 κατοίκους και της Χίου σε 75.853.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο.  Η Χίος υποδέχεται τα νέα με ογκώδες συλλαλητήριο στην πλατεία Βουνακίου. Οι επίστρατοι, επιβιβάζονται στα βαπόρια για το μέτωπο και απ αυτούς περίπου 1000 άντρες, (αναφορά Λοχαγού Γαλανούδη Φαν. του 23^ου Σ.Π.) εντάσσονται κυρίως στο 23^ο Σύνταγμα πεζικού της 13^ης Μεραρχίας.

Σταθμός του Συντάγματος αι Σάππαι, μέχρι τις 5 Νοεμβρίου, εν συνεχεία και μέχρι της 11^ης Νοεμβρίου οι περιοχές της Φλώρινας και μετά και έως τις 17 Νοέμβρη η Κρυσταλλοπηγή.    

 Το σύνταγμα είχε διοικητή τον Συνταγματάρχη Ευστάθιο Ρόκκο και αργότερα τον Συνταγματάρχη Μπαρμπάνο Αριστοτέλλη. Υποδιοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Κυβέλο Γεώργιο. Διοικητή 1^ου Τάγματος τον Ταγματάρχη Βενιέρη και αργότερα τον Ταγματάρχη Δήμου Δημ. Διοικητή του 2^ου Τάγματος τον Ταγματάρχη Γκιών. Διοικητή του 3^ου Τάγματος τον Ταγματάρχη Παπαγεωργίου και αργότερα τον Ταγματάρχη Ψαλλιδάκο Βασ. Από κακή συνεννόηση (λάθος υποχώρηση), το 23^ο Σύνταγμα, την νύχτα της 19^ης Νοεμβρίου παγιδεύτηκε με αποτέλεσμα να χαθούν 30 παλληκάρια και να τραυματιστούν 100.  

Το Σύνταγμα των Χίων πρωτοστάτησε στην κατάληψη πολλών υψωμάτων γιατί είχε άντρες με μεγάλη συνοχή, εργατικούς και γενναίους. Είχαν άριστο ηθικό και σπάνια δήλωναν ασθένεια. Οι διαβιβάσεις και ο οπτικός τηλέγραφος λειτουργούσαν άψογα. Οι ασύρματοι χρησιμοποιούνταν μόνο για ακρόαση. Οι επιχειρήσεις ήταν απολύτως επιτυχημένες χωρίς την στοιχειώδη προπαρασκευή. Με πενιχρά μέσα δια της αποδοτικότητας και επιδεξιότητας των ανδρών του, δημιούργησαν υποδειγματικά σημεία στηρίγματος και κέντρα αντιστάσεως. (αναφορά του Διοικητού του 23 ου Σ.Π. Αριστ. Μπάρμπανου Υποστρ ε.α)   

     Μετά την 6^ην Απριλίου το Σύνταγμα των Χίων αντιμετώπισε τους Γερμανούς.  Την 16^ην Απριλίου το Σύνταγμα διέκοψε τον αγώνα του. Κατά τις επιχειρήσεις του στο Ορεστικό Άργος, το 1^ο Τάγμα του 23^ου Συντάγματος εγκαταλελειμμένο, δέχθηκε επίθεση από 30 γερμανικά αεροπλάνα καθέτου εφορμήσεως και χιλιάδες βλήματα από τις βολές του Γερμανικού πυροβολικού με αποτέλεσμα να κυκλωθεί και να αιχμαλωτισθεί.  H Χίος κατελήφθη από τους Γερμανούς στις 4 Μάη του 1941 που την κράτησαν μέχρι τις 10 /09/1944.

Τέλος για την Ελλάδα περισσότεροι από μισό εκατομμύριο έλληνες χάθηκαν την τετραετία 1940 -1944 από τις πολεμικές επιχειρήσεις, τις εκτελέσεις, τους φόνους, την πείνα και τις αρρώστιες. Οι απώλειες και η κάμψη των γεννήσεων είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού της χώρας σε 6.300.000 άτομα. Επίσης, 880.000 έλληνες ήταν θύματα πολέμου από τους οποίους 760.000 άμαχοι.Περισσότεροι από 1.000.000 Έλληνες έμειναν άστεγοι. Το ένα τρίτο από το σύνολο των 9.000 χωριών που υπήρχαν στη χώρα και σχεδόν το 23% των κτιρίων κάθε είδους καταστράφηκαν τελείως ή έπαθαν σοβαρές ζημιές. Η ελληνική ναυτιλία από τη δεύτερη θέση που είχε παγκοσμίως στην κατηγορία των tramps και την ένατη στη διεθνή χωρητικότητα έπαθε συντριπτικές καταστροφές. Υπολογίζεται ότι χάθηκε το 72% της χωρητικότητας. Στην αρχή του πολέμου διέθετε 577 πλοία χωρητικότητας 1,8 εκατ. Τόνων, στο τέλος του πολέμου περισώθηκαν μόνο 130 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 0,5 εκατ. τόνων. Στις απώλειες πρέπει να προστεθεί το κλείσιμο του Ισθμού της Κορίνθου και οι σοβαρές ζημιές των λιμενικών εγκαταστάσεων. Πριν αρχίσει ο πόλεμος κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα 1.030 αστικά λεωφορεία, 1.800 υπεραστικά, 6.167 φορτηγά και 8.700 επιβατηγά οχήματα, δηλαδή σύνολο 17.697 οχήματα. Στο τέλος του πολέμου είχαν απομείνει ελάχιστα κι αυτά ακατάλληλα για τις συγκοινωνιακές ανάγκες. Η Διάσκεψη για τις επανορθώσεις που έγινε μεταπολεμικά στο Παρίσι δέχθηκε ότι η αξία των υλικών ζημιών της Ελλάδος από τον πόλεμο έφθασε στα 3.813.407.000 δολάρια. Υπολόγισε επίσης το συνολικό ύψος των ζημιών, των εξόδων Κατοχής και των κυβερνητικών δαπανών κατά το διάστημα του πολέμου και της Κατοχής στο ποσό των 8.451.833.000 δολαρίων.(πηγές: ΑΓΓΕΛΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ: «Οικονομικά». Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1974). Εδώ και λίγα χρόνια έχει ξεκινήσει και βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή του, ο Γ΄ Παγκόσμιος πόλεμος…

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.