Άναψε και χθες, παραμονή της εθνικής επετείου, το ΟΧΙ στα βουνά των Καρδαμύλων, συνδυασμένο με τη λαμπαδιοφορία των νέων του χωριού, που συντονίστηκε από τον Φιλοπρόοδο Όμιλο.
Την ιστορία του εθίμου, τις αναλαμπές του μέσα στο χρόνο και τις διαφορές του τότε με το σήμερα περιγράφει σε σημείωμα του ο αθεράπευτος Καρδαμυλίτης, καπ. Αλ. Καραμούζος.
Το ιστορικό
Αρχικά το ΟΧΙ ξεκίνησε από το Μάρμαρο το 1948 με πρωτεργάτες τον συχωρεμένο καπ. Στράτο Αναστασίου, καπ. Δημήτρη Τσίκνα και τον καπ. Άγγελο Λουδάρο με εμπνευστή τον αείμνηστο καθηγητή Τσουπάκη.
Κατόπιν έγραψαν το 11η στις 11/11 και τέλος το 1821 στις 25/Μαρτιου.
Δυο χρόνια μετά τα παιδιά των Άνω Καρδαμύλων άναψαν το δικό τους ΟΧΙ στην Γριά και έτσι μας πρόεκυψαν δυο ΟΧΙ.
Όταν άναβαν το ΟΧΙ στην Γριά τα μικρότερα παιδιά έκαναν τις λαμπαδηφορίες στους δρόμους και κάποια μεγαλύτερα άναβαν φωτιές στην κορυφή του βουνού.
Τότε δεν ανάβαμε μόνο το ΟΧΙ. Ανάβαμε και το 11η και το 25 (το 1821 άναψε μόνο μια φορά). Δεν το ανάβαμε την παραμονή αλλά την ημέρα.
Ο Δήμος μας έδινε από ένα βαρέλι πετρέλαιο. Το πάνω χωριό όμως αδικούνταν διότι το ΟΧΙ του πάνω χωρίου ήταν διπλάσιο του Μαρμάρου. Για να μην ανάψει λιγότερο χρόνο κάναμε έρανο μεταξύ μας και αγοράζαμε έξτρα πετρέλαιο για να μην μας παράψουν οι Μαρμαρούσοι.
Ξημερώματα της εορτής εμείς οι τότε νέοι σηκωνόμασταν από τις 2 και με σάλπιγγες και τύμπανα γυρίζαμε στο χωριό λέγοντας εμβατήρια. Αυτό το λέγαμε Εωθινό και ήταν ένα έθιμο απείρου κάλλους . Την τελευταία χρονιά που έγινε το Εωθινό ήταν το 1973. Έκτατε δεν ξαναγίνηκε.
Μετά το Εωθινό ντυνόμασταν και πηγαίναμε στην παρέλαση. Μετά την παρέλαση παίρναμε το πετρέλαιο που το ανεβάζαμε στην Γριά μαζί με την αχιλιά. Είχαμε βέβαια κάνει προετοιμασία.
Μόλις νύχτωνε ανάβαμε το ΟΧΙ, το οποίο είχαμε φτιάξει με λακκάκια . Μέσα στα λακκάκια είχαμε μπάλες αχιλιάς που είχαμε φτιάξει με το πετρέλαιο. Την ίδια ώρα οι πιο μικροί έκαναν λαμπαδηφορία.
Γύρω στο 1970 δεν το ανάψαμε διότι τότε είχε φοβηθεί ο κόσμος ότι τέλειωνε το πετρέλαιο της γης και δεν μας έδωσαν πετρέλαιο.
Το 1974 σταμάτησαν το γράψιμο του ΟΧΙ, της 11ης και του 25.Εγω στο αναμεταξύ είχα μπαρκάρει και δεν ήμουν στο χωριό. Το 1981 βρέθηκα στα Καρδάμυλα και μάζεψα τα παιδιά για να πάνε να γράψουν το 25.
Κανένα παιδί δεν ήξερε. Τότε, μαζί με τον συχωρεμένο τον Παντελή τον Νικολάρα, ανεβήκαμε με σκοινά και χαράξαμε τα νούμερα . Ήταν δύσκολο, διότι όλα τα προηγούμενα αχνάρια είχαν χαθεί. Εωθινό δεν κάναμε. Το Μάρμαρο δεν έγραψε τίποτα. Μετά, πάλι στο χωριό, γράψαμε το ΟΧΙ και κατόπιν το 11. Ούτε τώρα συμμετείχε το Μάρμαρο.
Αυτή ήταν και η τελευταία μου χρονιά που ανέβηκα στην Γριά. Μάλιστα το ΟΧΙ είχε φτιαχτεί με τέτοιο τρόπο που μέσα στο Ο είχαμε βάλει το σήμα της Ειρήνης. Ανάβαμε το ΟΧΙ, μετά λέγαμε στα παιδιά «ανάψτε το σήμα της Ειρήνης». Κατόπιν σβήναμε το Χ και το Ι. Τέλος, όταν τέλειωνε το πετρέλαιο αφήσαμε το πάνω μέρος του Χ δηλαδή το v, που σημαίνει νίκη.
Μετά το 1982 δεν ξανανάφτηκαν ποτέ το 25 και το 11, παρά μόνο το ΟΧΙ και αυτό, αντί της ημέρας, την παραμονή.
Το έθιμο δεν προβάλλεται σχεδόν καθόλου ενώ θα έπρεπε να το έδειχναν όλα τα κανάλια.
Από τον καιρό που ο Δήμος Καρδάμυλων έκλεισε ο Δήμος Χίου ουδέποτε έδωσε πετρέλαιο και το πετρέλαιο το αγοράζομαι εμείς . Πιστεύω ότι ο Δήμος έπρεπε να βοηθά αυτά τα έθιμα και όχι να αδιαφορεί.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
