Από τον παππού στον εγγονό - Επ’ αφορμή της εκδημίας του αειμνήστου Ιωάννη Γεωργ. Χωρέμη

Έφυγε προχθές ως γνωστόν, πλήρης ημερών, ο «τελευταίος ευπατρίδης» Ιωάννης Γεωργίου Χωρέμης και με αφορμή την εκδημία του αλιεύσαμε νεκρολογία, αγνώστου συντάκτη, για τον συνονόματο παππού του, εθνικό και τοπικό ευεργέτη, μεγιστάνα της εποχής του. Είναι γεγονός και ιστορικά καταγεγραμμένο, ότι για όλα τα μέλη της πολυπληθούς οικογένειας Χωρέμη, από το γενάρχη της Ιωάννη, έως τον αείμνηστο πρόσφατα εκδημήσαντα εγγονό του, η πρόοδος, ανάπτυξη και ευημερία αυτού τόπου, αποτελούσαν πάντα πρώτη προτεραιότητα στις επιλογές της τεράστιας κοινωνικής συνδρομής τους. Το κείμενο αντλήθηκε από το «Ημερολόγιον Σκόκου» της ιστοσελίδας «Κοσμόπολις»,στο οποίο έχει διατηρηθεί η ορθογραφία και η σύνταξη του πρωτοτύπου:

«Περί της εμπορικής και και κοινωνικής δράσεως του αειμνήστου Ιωάννου Χωρέμη, του συνενώσαντος εν εαυτώ όλα τα ζηλευτά και σπάνια προσόντα, εφ’ ων δικαίως σεμνύονται τα τέκνα της Χίου, θα ηδύνατο τις να αφιερώση πολλάς σελίδας εποικοδομητικάς παρέχων ως υπόδειγμα τον πλήρη φιλοπονίας και ευφυίας και χρηστότητος και ευποιΐας, ίον διήνυσεν ο ενεργητικώτατος και κοινωφελέστατος ανήρ. Αλλά ο στενόν και μεμετρημένον του χώρου δεν επιτρέπει ημίν ή να σκιαγραφήσωμεν δι’ ολίγων γενικών γραμμών τον μεταστάντα, παρατιθέμενοι και την εικόνα αυτού εν τω ανά χείρας. Ημερολογίω χάριν των ημετέρων αναγνωστών, επιτελούντες ούτω ευλαβές μνημόσυνον και αποτίοντες επιβαλλόμενον φόρον τιμής και σεβασμού προς το αοίδιμον αυτού όνομα.

Ο Ιωάννης Χωρέμης εγεννήθη τω 1827 εν Σύρω, όπου ο πατήρ αυτού Κωνσταντίνος, εκ των εγκρίτων προυχόντων της Χίου, είχε καταφύγει μετ’ άλλων εκπατριζομένων Χίων ένεκεν των σφαγών και της πανωλεθρίας της πολυπαθούς νήσου. Εκπαιδευθείς την εγκύκλιον παιδείαν μετέβη νεώτατος έτι μετά του αδελφού του Νικολάου εις Κωνσταντινούπολιν, ένθα εφ’ ικανόν ασκήσας το εμπόριον ευδοκίμως μετέβη είτα εις Αγγλίαν, όπου διαμείνας επί είκοσι και επτά ολόκληρα έτη συνετέλεσε και ούτος μετ’ άλλων ανθούντων ελληνικών και ιδία Χιακών οίκων να ανυψωθή και τιμηθή το ελληνικόν εμπόριον, ού απέβη είς των προοδευτικωτέρων πρωτεργατών. Τω 1863 κατά τον εν Αμερική εμφύλιον πόλεμον διϊδών δια του φύσει και μορφώσει και πείρα ανεπτυγμένου επιχειρηματικού πνεύματος την ασφαλή επιτυχίαν της εμπορίας του βάμβακος, μετέβη εις Αίγυπτον και εγκατέστησεν αυτόθι το κέντρον των εργασιών αυτού, ιδρύσας μεγάλην βιομηχανίαν και ευρύ εμπόριον βάμβακος, κατακτήσας την υπόληψιν και την πίστιν πάντων των μετ’ αυτού συναλλασσομένων ού μόνον δια της εκτάκτου ικανότητος και νοημοσύνης αλλά και δια της αμέμπτου ακριβείας και τάξεως περί τας σχέσεις αυτού, θεμελιώσας και αναγαγών εις επίφθονον περιωπήν τον και μέχρι σήμερον πρωτεύοντα γνωστόν εμπορικόν οίκον Χωρέμη, όν διευθύνουσιν επαξίως ο γαμβρός αυτού Εμμ. Μπενάκης ό επίσης εξόχου εμπορικής ευφυΐας αγαστός ανήρ, και ο υιός Κ. Χωρέμης ο κληρονομήσας πάσας τας αρετάς αξιομιμήτου πατρός. Εν Αιγύπτω ο Ιωάννης Χωρέμης διατρίψας επί δωδεκαετίαν όλην μέχρι του 1876 και έκτησεν αμέριστον την αγάπην και την υπόληψιν της ελληνικής παροικίας, υπέρ των συμφερόντων της οποίας ενεργώς εκθύμως εμόχθησε πρωταγωνιστών εις πάσαν πατριωτικήν και κοινωφελή πράξιν αφειδώς δε δαπανών εις ευποιΐας και ελεημοσύνας, διότι όντως δύναταί τις να είπη ότι ο αλησμόνητος ανήρ διήνυσε τον βίον αυτού ευεργετών. Τω 1876 αποχωρήσας του εμπορίου αποκατέστη εν Αθήναις πρόθυμος εις παν φιλάνθρωπον και κοινωνικής χρησιμότητος έργον. Ως μέλος της επί τη ανεγέρσει του νοσοκομείου του «Ευαγγελισμού» επιτροπείας ειργάσθη τελεσφόρως μετά φιλανθρώπου δε ζήλου και απαραμίλλου αφοσιώσεως υπέρ του επίσης ευδοκιμούντως Οφθαλμιατρείου. Υπήρξεν ο πρώτιστος εισηγητής του Δρομοκαϊτείου ιδρύματος, της διοικητικής του οποίου επιτροπής διετέλεσεν ο επιφανής πρόεδρος. Εις την πρωτοβουλίαν δ’ αυτού και τας ανενδότους προσπαθείας οφείλεται η ανέγερσις και θαυμασία αληθώς προκοπή του σωτηρίου τούτου καταστήματος. Εις πάντα δε τα ιδρύματα ταύτα πλην των φώτων, της πείρας και της πολυτίμου πνευματικής εργασίας, παρέσχε γενναίαν και την υλικήν αυτού συνδρομήν.

Κατά τους ολεθρίους σεισμούς της Χίου διετράνωνε ζωηρώς τα φιλάνθρωπα αυτού αισθήματα δαπανήσας μεγάλα ποσά προς ανοικοδόμησιν των καταρειπωθέντων εκπαιδευτηρίων και φιλανθρωπικών καταστημάτων της πολυπαθούς νήσου, καταστήσας ούτω ευλογητόν το όνομα αυτού εσαεί καθ’ όλην την προσφιλή του του γενέτειραν. Αι έκτοτε και αδιακόπως εν Χίω συντελούμεναι απ’ αυτού κοιναί και ιδιωτικαί ευεργεσίαι επί τοσούτον διήγειραν την ευγνωμοσύνην ώστε δικαίως ωνομάσθη υπό του δήμου «Ηγεμών της Χίου». Αλλά και η ιδιωτική των Χίων ευγνωμοσύνηπρος τον μέγιστον άνδρα υπήρξε θερμοτάτη, διότι ο Χωρέμης ήν ο μόνος εκ των εκπατρισθέντων επιφανών Χίων, όστις κατέστησεν εν τη ερημωθείση νήσω την κατοικίαν αυτού ανεγείρας πολυτελές και επιβάλλον μέγαρον, τοσούτον δ’ ηγάπησε την γενέτειρανώστε, θνήσκων, να εκφράση την ιεράν εντολήν όπως το λείψανον αυτού καλυφθή και αναπαυθή υπό το χώμα της πατρίου γης.

Τοιούτος εν σκιαγραφία ο αείμνηστος Ι. Χωρέμης· αλλ’ εκείνο όπερ καθίστα έτι μάλλον σπάνιον και πολυφίλητον τον χαρακτήρα του ανδρός, ήν η άπειρος αυτού μετριοφροσύνη, η του ήθους προσήνεια, προς δε και ο ειλικρινής και εύχαρις τρόπος μεθ’ ού διημείβετο προς τε τους οικείους και τους ξένους. Ως οικογενειάρχης, παρέχων έργω και λόγω εαυτόν υπόδειγμα τάξεως, φρονήσεως και χρηστότητος, ενέπνευσε πάσαν αρετήν εις τα φιλόστοργα αυτού τέκνα. Θαυμαστής των ελληνικών γραμμάτων, κεκτημένος δε ποικίλας γνώσεις και λεπτόν το αίσθημα του καλού, ενησμένιζεν εις φιλολογικάς και καλλιτεχνικάς διατριβάς πολλάκις υποστηρίζων τας ωραίας τέχνας και τους εργάτας αυτών. Ήτο δε εκ των ολίγων αληθινών πατριωτών των πονούντων βαθέως επί τοις εθνικαίς συμφοραίς, πιστευόντων και ονειροπολούντων την ανάστασιν του ελληνικού γένους. Η τελευταία απροσδόκητος και θλιβερά του έθνους δοκιμασία, παρά την αισιοδοξίαν και την πίστιν αυτού, συγκλόνισε και ενέπλησε θανασίμου λύπης την μεγάλην και πατριωτικωτάτην ψυχήν του, επετάχυνεδε το μοιραίον τέλος τον Δεκέμβριον του 1897, καθ’ ον αποθανών κατέλιπε μνήμην άφθιτον και όνομα ευλογητόν επί γενεάς γενεών».

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.