Παρατηρώντας την εικόνα της πόλης να αλλοιώνεται κάθε μέρα εξαιτίας κατεδαφίσεων και μετατροπών νεοκλασικών οικιών σε γκαρσονιέρες, θυμάμαι συχνά τις αναπολήσεις του ζωγράφου Νίκου Γιαλούρη για την αρχοντική Χίο της νεότητας του. Για σπίτια με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και σχετική αυτάρκεια σε νερό χάρη στα πηγάδια και στις φουντάνες τους, τα οποία, αφού κατοικήθηκαν και πιθανότατα αγαπήθηκαν από τους κτήτορες τους, παρήκμασαν, απαξιώθηκαν και λησμονήθηκαν. Κι όταν σήμερα ενδιαφέρεται κάποιος για αυτά, είναι είτε για να τα κατεδαφίσει, είτε για να τα παραμορφώσει, ώστε να αναρωτιέται κανείς εάν τελικά άξιζε τον κόπο να κρατηθεί ο σκελετός τους ή μήπως θα έπρεπε να θαφτούν στη λήθη.
Το σπίτι στην οδό Ι. Ανδρεάδη 2 φέρει την χρονολογία 1855 στο υπέρθυρο του. Είναι, ίσως, το τελευταίο δείγμα που μας επιτρέπει να φανταστούμε την εικόνα της Χίου πριν από τον σεισμό του 1881. Στις αρχές του 21ου αιώνα άλλαξε ιδιοκτησία, γυμνώθηκε από επίκρανα, παραστάδες και παραθυρόφυλλα, καθαιρέθηκαν κάποιοι τοίχοι και έκτοτε καταρρέει. Από τα ανοιχτά παράθυρα φαίνεται ο γαλανός ουρανός και από τις ταράτσες των γειτονικών πολυκατοικιών, λάμπουν, ανάμεσα στους γκρεμισμένους τοίχους, τα χειροποίητα, υαλωμένα ιταλικά πλακίδια της κουζίνας του δευτέρου ορόφου (εικόνες 1, το 2003, και 2, σήμερα).
Το σπίτι στην οδό Ε. Βενιζέλου 56 διακρίνεται όρθιο σε φωτογραφία του λευκώματος των αδελφών Καστάνια μετά τον σεισμό του 1881. Υπήρξε ένα από τα κτίρια στο οικοδομικό μέτωπο του παλιού λιμανιού. Η επιχρισμένη με σκυρόδεμα όψη του ισογείου και του πρώτου ορόφου ξεγελούν τον περαστικό όσον αφορά την χρονολογία κατασκευής του. Η κυβισμένη λιθοδομή όμως του δευτέρου και ο κατεδαφισμένος σήμερα τρίτος όροφος και το υπερώο, μαρτυρούν την ηλικία του. Τους τελευταίους μήνες αφαιρούνται οικοδομικά υλικά από το εσωτερικό του καθιστώντας το ευάλωτο στις καιρικές συνθήκες και ευκολότερα κατεδαφίσιμο (εικόνες 3 και 4).
Ο νέος ιδιοκτήτης του σπιτιού στην οδό Καλαμπόκα 22 αφαίρεσε τα εξωτερικά επιχρίσματα, την κεραμοσκεπή, ίσως και κάποιο στηθαίο διότι έμπροσθεν υπάρχει σωρός με οπτόπλινθους, το 2019. Έκτοτε δεν πραγματοποιήθηκε κάποια εργασία και το κτίσμα που φαίνεται σε πρόσφατη φωτογραφία σε καλή κατάσταση προστέθηκε στα ερείπια της πόλης (εικόνες 5 και 6). Εδώ, σύμφωνα με μαρτυρίες του Δημήτρη Λαϊνά, ενός ανθρώπου που αγάπησε πολύ την Χίο και που θα του άξιζε, και θα του άρεσε, να ονομαστεί μια οδός στη μνήμη του, διανυκτέρευε ο υπολοχαγός Ιάσων Καλαμπόκας και ίσως πέρασε την τελευταία νύχτα πριν συναντηθεί με τους δολοφόνους του, λίγο πιο κάτω.
Ο Σπύρος Μοτσενίγος, σε άρθρο του στην Πρόοδο της 10ης Ιουλίου 1969, ευχόταν να «…ὑπῆρχε, τουλάχιστον, μι’ ἀναιμική ἐλπίδα ὅτι, ὅπου οἰκοδομεῖται τό σήμερα, φέρνει μαζί του κι’ ἔνα μικρό ποσοστό ἀπό τήν ψυχή τοῦ χτές. Κι’ ἀπό τήν εὐδαιμονία του, πού χάνεται πάντοτε χωρίς γυρισμό. Κι’ ἅς ἔσβηνε, ἐπί τέλους, ἡ στυγνή λογική τίς ξεπερασμένες νοσταλγίες τῶν ὀνειροπόλων».
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
