Από το 2011 μέχρι και σήμερα η ΔΕΥΑΝ Χίου έχει να αντιμετωπίσει μία εξαιρετικά πολύπλοκη εξίσωση που αφορά τη διαχείριση των ελάχιστων υδάτινων αποθεμάτων του νησιού. Η εποχικότητα των πηγών, που δίνουν διαρκή ροή το χειμώνα αλλά όχι το καλοκαίρι, όπου ο πληθυσμός - και άρα οι ανάγκες -αυξάνονται κατακόρυφα, συνεχίζει να δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, η λύση των οποίων αποτελεί ζητούμενο τουλάχιστον την τελευταία 10ετία, όπου η λειψυδρία ολοένα και περισσότερο αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά.
Ειδικότερα την τελευταία 5ετία η κατάσταση στη Χίο είναι ιδιαίτερα σοβαρή και η διαχείριση των αποθεμάτων τουλάχιστον μη βιώσιμη. Συνεχώς παρατηρείται διείσδυση θαλασσινού νερού στις πηγές, με αποτέλεσμα, ειδικά το πόσιμο νερό, να αποτελεί είδος προς εξαφάνιση, με τους Χιώτες να στρέφονται μαζικά στην αγορά εμφιαλωμένου νερού ακόμα και για τις πιο αναγκαίες χρήσεις.
«Η ποσότητα νερού στη Χίο δεν αποτελεί πρόβλημα από μόνη της, αλλά συνδέεται στενά με την ποιότητα», επισημαίνει στην έκθεσή της για τη Χίο η Γαλλική Veolia Foundation.
Το νερό την καλοκαιρινή περίοδο προέρχεται κυρίως από πηγές/γεωτρήσεις υφάλμυρου νερού που τροφοδοτούν μικρές αφαλατώσεις, από γεωτρήσεις υποβαθμισμένης ποιότητας και πηγές.
Πέραν των προβλημάτων επάρκειας υπάρχει και σοβαρό πρόβλημα ποιότητας. Το δίκτυο διανομής που προμηθεύει νερό τα υποστατικά θεωρείται μη πόσιμο, αφού δεν ικανοποιεί τη μεγαλύτερη περίοδο του χρόνου τα όρια της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.
Επιβάρυνση από το μεταναστευτικό
Επιπλέον παράγοντας επιβάρυνσης θεωρείται και η μεταναστευτική κρίση, αφού η παραμονή περίπου 2.500 προσφύγων και μεταναστών εντείνει το πρόβλημα της λειψυδρίας. Σύμφωνα με τη μελέτη της οργάνωσης IsraAID, παρά το γεγονός ότι οι πρόσφυγες χρησιμοποιούν σχετικά μικρή ποσότητα νερού (ανά άτομο ανά ημέρα) για οικιακή χρήση και έχουν πρακτικά μηδενική χρήση για άλλους σκοπούς, η επίδρασή τους στην ισορροπία του νερού δεν μπορεί να αποφευχθεί. Με δεδομένο ότι ο πληθυσμός της Χίου και του Βροντάδου εκτιμάται μαζί να είναι περίπου 40.000 κάτοικοι, οι πρόσφυγες προσθέτουν επιπλέον 6% στον πληθυσμό σε περιοχές γύρω από την πόλη.
Μεγαλύτερος καταναλωτής ο Δήμος Χίου
Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ένα ακόμη ζήτημα, αφού, σύμφωνα με τον διευθυντή της ΔΕΥΑΝ Χίου Π. Καλογεράκη, ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού είναι ο Δήμος Χίου και τα Νομικά του Πρόσωπα.
«Σε αντίθεση με τους οικιακούς καταναλωτές, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα και προχωρούν σε δράσεις εξοικονόμησης, οι παραπάνω καταναλωτές σπανίως ελέγχουν την ποσότητα με την οποία τροφοδοτούνται και δεν προχωρούν σε δράσεις εξοικονόμησης.
Για παράδειγμα, είναι προφανές ότι ορισμένα σχολεία μεριμνούν για το καταναλισκόμενο νερό ενώ άλλα καθόλου, όπως προκύπτει από τους υπολογισμούς ετήσιας κατανάλωσης ανά μαθητή σε κάθε σχολική μονάδα. Επίσης πολύ μεγάλη κατανάλωση εμφανίζεται στις ντουζιέρες στις παραλίες (συνολικά περί τα 10.000 κυβικά μέτρα ετησίως) με ορισμένες από αυτές να ξεπερνούν τα 500 κυβικά μέτρα ετησίως, και μάλιστα οι καταναλώσεις αυτές είναι χρονικά περιορισμένες στους μήνες του καλοκαιριού, επιβαρύνοντας το ελλειμματικό θερινό ισοζύγιο», υπογραμμίζει ο κ. Καλογεράκης.
Η ποσότητα δεν αποτελεί από μόνη της πρόβλημα
Διαφωτιστικά είναι όσα αναφέρει στην έκθεσή της για τη Χίο η Γαλλική Veolia Foundation:
«Η ποσότητα νερού στη Χίο δεν αποτελεί πρόβλημα από μόνη της, αλλά συνδέεται στενά με την ποιότητα», αναφέρει και συμπληρώνει: «Η μείωση της ποιότητας των υδάτων είναι ανάλογη με τη χρήση των πόρων που διαθέτει το νησί. Έτσι, η πλειοψηφία των πηγών του νησιού δίνει νερό αποδεκτής ποιότητας σε κανονικές ώρες, κυρίως τον χειμώνα, αλλά καθώς οι βροχοπτώσεις μειώνονται και τα επιφανειακά ύδατα γίνονται πιο σπάνια προς το καλοκαίρι, ξεκινούν τα προβλήματα. Η διαρκής χρήση του νερού για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες οδηγούν στη μείωση της ποιότητας του νερού, αφού παρουσιάζεται υψηλή αγωγιμότητα, αρσενικό και υδράργυρος».
Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΝΕΡΟΥ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Τα προβλήματα και οι προτεινόμενες δράσεις της ΔΕΥΑΝΧ για να πετύχουμε τον στόχο της επάρκειας όλο το χρόνο
Με τις ποσότητες νερού να μειώνονται δραματικά τους καλοκαιρινούς μήνες και τον πληθυσμό να αυξάνεται κατακόρυφα από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο, η ΔΕΥΑΝ Χίου έχει να επιλύσει έναν από τους πιο δύσκολους γρίφους αναφορικά με την υδροδότηση περιοχών που έχουν αυξημένες απαιτήσεις αλλά σχεδόν μηδενικά αποθέματα νερού.
Η μελέτη του διευθυντή της ΔΕΥΑΝ Χίου, Π. Καλογεράκη, αποτυπώνει για πρώτη φορά αναλυτικά τις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες της Χίου, ανά χωριό μάλιστα, δίνοντας μία λεπτομερή εικόνα των αναγκών.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΙΟΥ
ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ Η ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ Η ΥΦΑΛΜΥΡΙΝΣΗ ΤΩΝ ΑΦΑΛΑΤΩΣΕΩΝ
Ένα από τα πλέον διαχρονικά προβλήματα που καλούνται να χειριστούν οι εκάστοτε δημοτικές αρχές σε επίπεδο πρωτεύουσας είναι η σταθερή υδροδότηση της καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Με πληθυσμό 26.850 κατοίκους, η πόλη της Χίου συγκεντρώνει κάτι παραπάνω από το 50% του πληθυσμού ολόκληρου του νησιού, δημιουργώντας και τις αντίστοιχες ανάγκες περισσότερο για ύδρευση και σε εξαιρετικά μειωμένο βαθμό για άρδευση.
Τα στοιχεία της ΔΕΥΑΝ Χίου για το 4ο εξάμηνο του 2017 κατέγραψαν συνολικά 14.262 υδρομετρητές ύδρευσης και μόλις 120 υδρομετρητές άρδευσης.
Μέχρι και σήμερα το ανολοκλήρωτο φράγμα Κόρης Γεφύρι στερεί από την πόλη τη δυνατότητα υδροδότησης, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου η ζήτηση είναι αυξημένη.
Την κατάσταση επιβαρύνει το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αριθμός γεωτρήσεων παρουσιάζει υφαλμύρινση, μόνιμα ή περιστασιακά, έντονα ή μειωμένα, αλλά συνολικά σε μεγάλο βαθμό, ώστε, παρά τις σημαντικές επεμβάσεις και εκμετάλλευση πληθώρας υδροληπτικών, να εμφανίζει ως και σήμερα ελλείψεις ποσότητας και υποβαθμισμένη ποιότητα τους θερινούς μήνες.
22 πηγές
Συνολικά η πόλη της Χίου υδροδοτείται από 22 πηγές. Από αυτές οι 12 παρέχουν Α’ ποιότητας νερού αλλά δίνουν μικρή ποσότητα ετησίως και παρουσιάζουν έντονη εποχικότητα ανάλογα με την περίοδο, οι 7 παρέχουν Β΄ ποιότητας νερού παρουσιάζοντας εποχικά επιβάρυνση ενώ 3 πηγές – πρόκειται για γεωτρήσεις- παρέχουν υποβαθμισμένη ποιότητα νερού.
Αναγκαίο το φράγμα Κόρης Γεφύρι
Λύση στα παραπάνω προβλήματα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΔΕΥΑΝ Χίου, θα δώσει η ολοκλήρωση του φράγματος «Κόρης Γεφύρι» αλλά και η κατασκευή δικτύων, που μόλις πρόσφατα ανατέθηκαν στην εταιρεία «Πυλώνας Α.Ε.», αφού θα καλυφθούν οι αρδευτικές ανάγκες της περιοχής του Κάμπου. Επιπλέον, η ολοκλήρωση των παραπάνω έργων θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί έμμεσα η ύδρευση, ενώ θα μειωθεί η κάλυψη της κατανάλωσης από ιδιωτικές πηγές, όπως γεωτρήσεις και πηγάδια.
Με δεδομένα πάντως τα εμπόδια που συνεχώς προκύπτουν στο ζήτημα της ολοκλήρωσης της κατασκευής του φράγματος Κόρης Γεφύρι, ο σχεδιασμός της ΔΕΥΑΝ Χίου αναφορικά με τις αφαλατώσεις παραμένει σταθερός, αφού προβλέπεται η βελτίωση των υφιστάμενων και η δημιουργία νέων μονάδων στο Θόλος αλλά και στο νότιο τμήμα της πόλης, που θα μπορούν να τροφοδοτούν το δίκτυο με τουλάχιστον 2.000 κυβικά μέτρα την ημέρα η κάθε μία.
Ο «ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ» ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Πρώτη σε κατανάλωση η Ομηρούπολη – Αυξημένη ζήτηση αλλά χωρίς αποθέματα σε Άγιο Μηνά και Καμπόχωρα.
Δ.Ε. ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗΣ
Η Δημοτική Ενότητα Ομηρούπολης αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό Δ.Ε. της Χίου μετά την πόλη. Με πληθυσμό 7.527 κατοίκων η ΔΕΥΑΝ Χίου έχει καταμετρήσει 4.213 υδρόμετρα ύδρευσης και 297 άρδευσης με τα 2.595 να είναι τοποθετημένα στον Βροντάδο και τα υπόλοιπα σε Λαγκάδα, Συκιάδα, Καρυές, Σιδηρούντα, Αυγώνυμα και Ανάβατο.
Αν και στο σύνολό της η Δ.Ε. δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα στην υδροδότηση, ειδικά στον Βροντάδο παρατηρείται μικρό έλλειμμα τη θερινή περίοδο ενώ τα μικρότερα χωριά διαθέτουν επαρκή αποθέματα για την τροφοδοσία τους.
Συνολικά η Δ.Ε. Ομηρούπολης τροφοδοτείται όλη τη διάρκεια του χρόνου με 31 πηγές, εκ των οποίων οι 30 παρέχουν Α’ ποιότητα νερού και μόλις μία, δηλαδή η πηγή του Δελφινιού, παρέχει Β’ Ποιότητας νερό με τη χρήση του να μεταβάλλεται ανά εποχή.
Δ.Ε. ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ
Με πληθυσμό 3.271 κατοίκους η Δ.Ε. Αγίου Μηνά παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξαιτίας αφενός της σταθερής αύξησης του πληθυσμού των Θυμιανών, αφετέρου λόγω των αυξημένων αναγκών σε νερό, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, στις περιοχές της Αγίας Ερμιόνης, του Καρφά και του Μέγα Λιμνιώνα.
Συνολικά στη Δ.Ε. είναι τοποθετημένα 2.595 υδρόμετρα ύδρευσης και 725 άρδευσης, με τα περισσότερα από αυτά (2.633) να είναι τοποθετημένα σε Θυμιανά, Αγία Ερμιόνη, Μέγα Λιμνιώνα, Καρφά, Κεραμεία και Λευκωνιά και τα υπόλοιπα σε Νεχώρι και Αγία Φωτεινή.
Καθοριστικό ρόλο για τη συγκεκριμένη Δ.Ε. θα παίξει η δημιουργία της μονάδας αφαλάτωσης της ΔΕΗ, αφού θα μειωθεί αντίστοιχα η χρήση των γεωτρήσεων, ενώ έντονο παραμένει το πρόβλημα της έντονης ανάπτυξης της ερασιτεχνικής γεωργίας, που συνεπάγεται υψηλές απαιτήσεις στο αρδευτικό νερό.
Δ.Ε. ΚΑΜΠΟΧΩΡΩΝ
Η Δ.Ε. Καμποχώρων αποτελεί ίσως την πιο παραγωγική περιοχή της Χίου, κάτι που δικαιολογεί τον αυξημένο αριθμό υδρομετρητών άρδευσης που φθάνουν τους 936 και της ύδρευσης που φθάνουν τους 2.059.
Παρότι τα Καμπόχωρα διαθέτουν πληθώρα φυσικών πηγών, από τις οποίες καλύπτονται κατά κύριο λόγο τη χειμερινή περίοδο, τη θερινή περίοδο, και επειδή ορισμένες γεωτρήσεις παρουσιάζουν ποιοτικά και ποσοτικά προβλήματα, σε ορισμένους οικισμούς υπάρχει έλλειμμα κάλυψης. Επίσης στο σύνολο της περιοχής υπάρχει αγροτική δραστηριότητα, με συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις σε αρδευτικό νερό. Οι υφιστάμενες πηγές αρδευτικού νερού δεν επαρκούν και έτσι λαμβάνονται περιοριστικά μέτρα.
Δ.Ε. ΙΩΝΙΑΣ
Με έντονα χαρακτηριστικά αύξησης του πληθυσμού το καλοκαίρι οι ανάγκες της Δ.Ε. Ιωνίας αφορούν περισσότερο την ύδρευση και λιγότερο την άρδευση. Έτσι, η τελευταία απογραφή της ΔΕΥΑΝΧ έδειξε ότι είναι ενεργά 3.062 υδρόμετρα ύδρευσης και 332 άρδευσης.
Στη Δημοτική Ενότητα Ιωνίας υπάρχουν πολλές διασυνδέσεις δικτύων, ώστε οι οικισμοί Μυρμηγκίου, Έξω Διδύμας, Μέσα Διδύμας, Παγίδας, Βουνού, Κοινής, Νενήτων, Καταρράκτη, Φλατσίων και Καλλιμασιάς να μπορούν να τροφοδοτηθούν εναλλακτικά από τις δεξαμενές Θολοποταμίου και κεντρικές δεξαμενές Ιωνίας (Κοινής).
Σε όλη τη γεωγραφική περιοχή της Δ.Ε. Ιωνίας υπάρχουν ορισμένες φυσικές πηγές, οι οποίες καλύπτουν ανάγκες κατά κύριο λόγο τη χειμερινή περίοδο. Τη θερινή περίοδο τα ελλείμματα ποσότητας καλύπτονται από τοπικές γεωτρήσεις και από τον κόμβο της Στεναχώνης, όπου γίνεται ανάμειξη του νερού από τη γεώτρηση Συνδέσμου και του διυλιστηρίου από το φράγμα Κατράρη. Επίσης στην περιοχή υπάρχουν αρκετές αρδευτικές παροχές στα δίκτυα ύδρευσης με ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες.
Δ.Ε. ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ
Η Δ.Ε. Μαστιχοχωρίων, με πληθυσμό 3.672 μόνιμους κατοίκους, παρουσιάζει σημαντική προσαύξηση ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όπου ο πληθυσμός των χωριών αυξάνεται κατακόρυφα. Σε σύνολο 6.130 υδρόμετρων τα 5.248 αφορούν την ύδρευση και τα 882 την άρδευση ενώ υπάρχουν 43 ανενεργά υδρόμετρα άρδευσης από το φράγμα Κατράρη, λόγω της μη επαρκούς ποσότητάς του.
Στη Δ.Ε. Μαστιχοχωρίων υπάρχουν ορισμένες φυσικές πηγές, οι οποίες καλύπτουν ανάγκες κατά κύριο λόγο τη χειμερινή περίοδο. Τη θερινή περίοδο τα ελλείμματα ποσότητας καλύπτονται από τοπικές γεωτρήσεις και από τον κόμβο της Στεναχώνης, όπου γίνεται ανάμειξη του νερού από τη γεώτρηση Συνδέσμου και του διυλιστηρίου από το φράγμα Κατράρη. Επίσης στην περιοχή υπάρχει σημαντικός αριθμός αρδευτικών παροχών με ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες, τις οποίες αδυνατεί να καλύψει η ΔΕΥΑΝΧ.
Λύση στο βασικό πρόβλημα της υδροδότησης της νότιας Χίου αναμένεται να δώσει η κατασκευή της μονάδας αφαλάτωσης του Λιλικά, η κατασκευή του φράγματος Κοντού καθώς και η κατασκευή μονάδων αφαλατώσεων σε Λιθί και Ελάτα.
Δ.Ε. ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ
Με ελάχιστες ανάγκες άρδευσης η Δ.Ε. Καρδαμύλων μετρά 2.149 υδρόμετρα ύδρευσης και 129 άρδευσης ενώ ξεχωριστές είναι οι παροχές για τις Αμάδες (158), για τα Καμπιά (79) και για τη Σπαρτούντα (28).
Η Δ.Ε. Καρδαμύλων διαθέτει πηγές υδροδότησης υψηλής ποιότητας νερού και έντονης εποχικότητας (δηλαδή πολύ μεγάλες παροχές την περίοδο βροχοπτώσεων και πολύ μικρές το καλοκαίρι). Υπάρχει γενικά επάρκεια κάλυψης των απαιτούμενων ποσοτήτων με λίγα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται (π.χ. Πιτυός), η ισορροπία όμως είναι οριακή και πρέπει να δοθεί προσοχή να μην αυξάνονται δραματικά οι καταναλώσεις.
Προς αυτή την κατεύθυνση η ΔΕΥΑΝΧ προτείνει τη βελτίωση της εκμετάλλευσης των υδροληπτικών έργων του Πιτυούς καθώς και την αύξηση των αποθηκευτικών δεξαμενών.
Δ.Ε. ΑΜΑΝΗΣ
Αποτελεί την πιο μικρή πληθυσμιακά Δ.Ε. του νησιού με μόλις 983 άτομα μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. H Δημοτική Ενότητα Αμανής παρουσιάζει έντονη εποχικότητα, καλύπτοντας τις αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες της, χωρίς όμως να υπάρχει περίσσεια. Συνολικά έχουν τοποθετηθεί 2.243 υδρόμετρα ύδρευσης και 221 άρδευσης, με τα περισσότερα από αυτά να αφορούν τις περιοχές της Βολισσού, των Λαμψών, των Λημνιών, της Λήμνου και του Μανάγρου.
Η Δ.Ε. Αμανής έχει το μεγαλύτερο αριθμό πηγών υδροδότησης στους πολλούς μικρούς οικισμούς της. Κατά κανόνα τροφοδοτείται από υψηλής ποιότητας και έντονης εποχικότητας πηγές. Διαθέτει πολύ μεγάλο μήκος δικτύων σε δύσβατες διαδρομές. Επί του παρόντος υπάρχει κάλυψη των απαιτούμενων ποσοτήτων από τα υφιστάμενα υδροληπτικά, το ισοζύγιο όμως τη θερινή περίοδο είναι οριακό και η αύξηση της κατανάλωσης θα οδηγήσει σε ελλείμματα σε ορισμένες περιοχές.
ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΑΛΛΑ ΜΕ ΜΗΔΕΝΙΚΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ
Ελάχιστες οι περιοχές με ξεχωριστό αρδευτικό από υδρευτικό δίκτυο
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι στη Χίο δεν υπάρχει ορθά μελετημένη αγροτική πολιτική με προϋποθέσεις και κανόνες.
Η ΔΕΥΑNΧ, όπως σημειώνει στη μελέτη του ο Π. Καλογεράκης, που θα παρουσιαστεί στο προσεχές θεματικό Δημοτικό Συμβούλιο, γίνεται συνεχώς απλά δέκτης αιτήσεων χορήγησης νέων παροχών αρδευτικού νερού, ακόμα και σε σημεία όπου δεν υπάρχουν αρδευτικές υδροληψίες και δίκτυα, και σε περιοχές με σοβαρά προβληματικό υδρευτικό ισοζύγιο.
Να σημειωθεί ότι και σε περιοχές με χωριστό αρδευτικό δίκτυο οι πηγές τροφοδοσίας είναι είτε κοινές με την ύδρευση είτε αντλούν από τον ίδιο υδροφόρο.
«Είναι κατανοητή η απαίτηση επαγγελματιών και ερασιτεχνών παραγωγών για κάλυψη των αναγκών τους, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει, αν δεν προηγηθεί η οργάνωση της αγροτικής πολιτικής και η εκτέλεση νέων έργων υδροληψίας αρδευτικού νερού. Θα πρέπει να δίνεται σε κάθε περίπτωση προτεραιότητα στην κάλυψη των υδρευτικών απαιτήσεων και στη συνέχεια των αρδευτικών από υφιστάμενα και νέα υδροληπτικά», σημειώνει ο κ. Καλογεράκης.
Ταυτόχρονα, η ανεξέλεγκτη χρήση ιδιωτικών υδροληπτικών έργων δημιουργεί επιπλέον πιέσεις στους υδροφόρους.
Ιδιαίτερα στις λεκάνες Κορακάρη και Κατράρη τα ιδιωτικά υδροληπτικά (σύμφωνα με το αρχείο της Δ/νσης Υδάτων Βορείου Αιγαίου) είναι πάρα πολλά και πυκνά τοποθετημένα και η συνολική ετήσια απολήψιμη ποσότητα είναι πολλαπλάσια αυτής της ύδρευσης.
«Έτσι οι επί σειρά ετών προσπάθειες της ΔΕΥΑΧ για εξοικονόμηση δεν φέρνουν τα καλύτερα αποτελέσματα, διότι δεν συνοδεύονται από αντίστοιχο περιορισμό ποσότητας από τις ιδιωτικές υδροληψίες. Είναι απαραίτητο να δρομολογηθούν οι δράσεις οι οποίες θα περιορίσουν τη χρήση των ιδιωτικών αρδευτικών υδροληπτικών στα ελάχιστα απαιτούμενα επίπεδα και οι ποσότητες θα ελέγχονται τακτικά από τις αρμόδιες Υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας ισορροπία στους υδροφόρους και βιώσιμες απολήψεις», καταλήγει ο ίδιος.
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΛΥΣΗ Η ΑΦΑΛΑΤΩΣΗ;
Αναγκαία αλλά συνδυαστικά με τον ορθή διαχείριση των πηγών
Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, με δεδομένη την ανεπάρκεια πηγών σε όλο το νησί αλλά και τη συνεχή αύξηση του πληθυσμού της πόλης, η Χίος, με πρωτοβουλία της τότε Ομηρούπολης, έστρεψε το βλέμμα της προς τις αφαλατώσεις, όντας ένα από τα πρώτα νησιά το οποίο επένδυσε στη συγκεκριμένη μέθοδο παραγωγής νερού.
Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις μεσογειακές χώρες, ενώ έχει υιοθετηθεί από τις αραβικές χώρες, όπου αποδείχθηκε σωτήρια για ευνόητους λόγους.
Ειδικότερα για την περίπτωση της Χίου, σύμφωνα με τη μελέτη του διευθυντή της ΔΕΥΑΝ Χίου, Π. Καλογεράκη, οι αφαλατώσεις επεξεργασίας θαλασσινού νερού ή φυσικού υφάλμυρου με τεχνολογία αντίστροφης ώσμωσης, θεωρούνται ως ενδεικνυόμενη λύση, για μια σειρά από λόγους:
Φυσικά, η ανάπτυξη εργοστασίων αφαλάτωσης πρέπει να συνδυάζεται με ορθή διαχείριση των πηγών και γεωτρήσεων και, όπου είναι εφικτό, με χρήση επιφανειακών υδάτων μετά από αποταμίευση.
Το μειονέκτημα των επιφανειακών ταμιευτήρων, που καλύπτουν οι αφαλατώσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι αποτελούν έργα με χρονοβόρες διαδικασίες μελέτης και αδειοδότησης, με δυσκολίες στην επιλογή θέσης – τύπου – μεγέθους του έργου, με αμφίβολα αποτελέσματα πλήρωσης και συγκράτησης υδάτων, επηρεάζονται έντονα από τις μεγάλες διακυμάνσεις στο ετήσιο ύψος βροχής, απαιτούν εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού πριν τη διάθεση και επηρεάζουν το φυσικό ανάγλυφο (κάτι το οποίο λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και από δομές περιβάλλοντος παγκοσμίως).
Συμπερασματικά, η λύση της χρήσης αφαλάτωσης για την παροχή νερού ύδρευσης εξετάζεται στρατηγικά και οικονομοτεχνικά με στόχο την κάλυψη του ελλείμματος ισοζυγίου σε περιοχές που το έχουν ανάγκη.
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΜΟΝΟ ΜΕΣΩ MASTER PLAN
Το αποτέλεσμα του θα αξιολογήσει οικονομοτεχνικά τις λύσεις που θα προταθούν από τους μελετητητές.
Με δεδομένο ότι μέχρι σήμερα οι όποιες προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος λειψυδρίας του νησιού αντιμετωπίζονταν αποσπασματικά από τις εκάστοτε διοικήσεις της ΔΕΥΑΝΧ, θεωρείται κάτι παραπάνω από αναγκαία η εκπόνηση ενός Γενικού Σχεδίου Ύδρευσης (Master Plan) ώστε να αξιολογηθούν οικονομοτεχνικά οι λύσεις που θα προταθούν από τους μελετητές.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης του κ. Καλογεράκη, ο Δήμος και η ΔΕΥΑΝ Χίου θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την ενημέρωση των δημοτών για εξοικονόμηση νερού, εντατικοποιώντας μάλιστα τη μέχρι σήμερα καταβαλλόμενη προσπάθεια, ορίζοντας το αντίστοιχο ύψος δαπανών για το σκοπό αυτό.
Αντίπαλος τα ιδιωτικά υδροληπτικά έργα
Όπως εξηγεί ο διευθυντής της Εταιρείας, μεγάλο πλήγμα για τους ήδη επιβαρυμένους υδροφόρους ορίζοντες αποτελούν οι τεράστιες και ανεξέλεγκτες ποσότητες που αντλούνται από τα ιδιωτικά υδροληπτικά έργα.
«Κρίνεται σκόπιμο να ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις σε επίπεδο «αγροτικής πολιτικής» της ΔΕΥΑΧ, αλλά και για δράσεις ελέγχου και περιορισμού των ιδιωτικών απολήψεων, ώστε σε συνδυασμό με τη μείωση άντλησης από τις δημοτικές υδροληψίες να επέλθει σταδιακά βελτίωση της ποιοτικής κατάστασης των υδροφόρων», αναφέρει ο κ. Καλογεράκης και προσθέτει ότι θα πρέπει να κατασκευαστούν ανασχετικά φράγματα στις κοίτες των ρεμάτων με σκοπό την ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα.
Προτάσεις από τους Κύπριους
Διαφωτιστική ως προς την επίλυση του υδρευτικού προβλήματος της Χίου είναι και η έκθεση της Ένωσης Δήμων Κύπρου από την οποία ζήτησε βοήθεια ο Δήμος Χίου πριν από σχεδόν 1,5 χρόνο.
Η έκθεση καταλήγει στη λήψη βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων.
Στην πρώτη κατηγορία προτείνεται:
1) Εντοπισμός ιδιωτικών γεωτρήσεως και συνομολόγηση συμφωνιών για αγορά νερού.
2) Ανόρυξη και εξοπλισμός νέων γεωτρήσεων.
3) Εντατικοποίηση της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού.
4) Συναντήσεις με ομάδες, π.χ. ξενοδόχοι, για εξεύρεση τρόπων μείωσης της κατανάλωσης εντός των ξενοδοχειακών μονάδων.
5) Τροποποίηση της τιμολογιακής πολιτικής ώστε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο αποτροπής σπατάλης νερού.
6) Προώθηση τεχνολογιών εξοικονόμησης νερού.
Στην κατηγορία των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων περιλαμβάνεται:
1) Αύξηση της δυναμικότητας των υφιστάμενων αφαλατώσεων.
2) Κατασκευή νέων μονάδων αφαλάτωσης.
3) Μείωση των απωλειών μέσω διαχείρισης της πίεσης.
4) Βελτιωτικά έργα σε χείμαρρους ανάντη γεωτρήσεων για αύξηση του εμπλουτισμού.
5) Αξιοποίηση των επιφανειακών νερών.
Τα υπόγεια ύδατα της Χίου έχουν αξιοποιηθεί πέραν της δυνατότητας αναπλήρωσης. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δρομολογηθεί η αξιοποίηση των επιφανειακών νερών με την κατασκευή αποθηκευτικών και εμπλουτιστικών φραγμάτων.
Θα πρέπει να ετοιμαστεί ένα σχέδιο δράσης από τα αρμόδια όργανα για τις πιθανές τοποθεσίες που προσφέρονται από γεωλογικής και τοπογραφικής πλευράς για κατασκευή φραγμάτων για κατακράτηση των νερών που σήμερα καταλήγουν στη θάλασσα. Η αποθηκευμένη ποσότητα μπορεί να ελευθερώνεται ελεγχόμενα τις ξηρές περιόδους για τεχνητό εμπλουτισμό των κατάντη περιοχών. Αυτό θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των υδροφορέων. Επίσης η αποθηκευμένη ποσότητα μπορεί να τροφοδοτεί τους καλοκαιρινούς μήνες διυλιστήρια ύδατος.
6) Ολοκλήρωση του ημιτελούς φράγματος «Κόρης Γεφύρι»
Θα πρέπει να εξασκηθούν πιέσεις προς το Υπουργείο Γεωργίας, στο οποίο ανήκει το έργο, να προχωρήσει με την ολοκλήρωση του σαν κατεπείγον και επάναγκες έργο για την βελτίωση της υδατικής κατάστασης. Η χωρητικότητα των 3 εκατομμυρίων κ.μ. θα ενισχύσει σημαντικά το υδατικό ισοζύγιο του νησιού.
7) Επαναχρησιμοποίηση ανακυκλωμένου νερού για άρδευση
Όλη η παραγωγή ανακυκλωμένου νερού από τον βιολογικό σταθμό καταλήγει σήμερα στη θάλασσα. Η ένταξη του στο υδατικό ισοζύγιο για σκοπούς άρδευσης θα μειώσει την ανάγκη άντλησης από γεωργικές μονάδες. Εάν είναι εφικτό να δοθεί για την άρδευση κήπων ξενοδοχείων, θα μειωθεί η κατανάλωση νερού που παρέχεται σήμερα μέσω του δικτύου της ΔΕΥΑΝΧ.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο. Νέα συνδρομή στον έντυπο «π» - Κάθε Παρασκευή στην πόρτα σας.
facebook
youtube
instagram
X
